کریپتو کده

رمزارز دش (Dash) چیست؟ معرفی پروژه دش و کوین DASH

کوین دش (Dash) ارز دیجیتالی که تلاش می‌کند تا به ابزاری امن برای پرداخت‌ها و خرید و فروش روزانه تبدیل شود. رمزارز دش بر اساس کدهای پایه بیت کوین و لایت کوین است که بهبودها و تغییرات مختلفی در آن تعبیه شده و روی سه مسئله حریم خصوصی، نظارت و سرعت تراکنش متمرکز شده است. دش کوین یکی از رمزارزهای قدیمی است که از سال ۲۰۱۴ شروع به کار کرده است. هدف کلی دش کارآمدتر کردن پول دیجیتال برای پرداخت‌ها است. در این مقاله پس از پرداختن به این که رمزارز دش (Dash) چیست و چطور کار می‌کند، نقشه راه، فاندرها و مشارکت‌های این پروژه را بررسی کرده‌ایم. در ادامه جزئیاتی از رمزارز DASH، کیف پول و صرافی مناسب آن آورده شده است. با میهن بلاکچین همراه باشید.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارز پلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، همه ارزهای دیجیتال رو معامله کنی!

همین الان شروع کن
این مقاله در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ به‌روز رسانی شده است.

رمزارز دش (Dash) چیست؟

ارز دیجتال دش (DASH) چیست؟

دش به عنوان یک فورک از بیت کوین و لایت کوین آغاز به کار کرد. ارز دیجیتال دش با تاکید بر حفظ حریم خصوصی و سرعت در تراکنش، ابتدا معروف به کوینی برای تراکنش‌های غیرقانونی بود. در اوایل معرفی دش، این کوین با نام ایکس کوین (XCoin) شناخته شده بود و نام آن خیلی زود به دارک کوین تغییر پیدا کرد. سپس به این ایده پرداختند که ویژگی‌های حریم خصوصی دش می‌تواند برای پنهان‌کردن تراکنش‌هایی که جزییات کاملی ندارد استفاده شود. با میل بر جدا شدن از انجمن دارک کوین، این جامعه به اسم نهایی دش (Dash) تغییر نام پیدا کرد که از دو واژه (digital cash) یا پول نقد دیجیتال برگرفته شده است.

روزهای اولیه دش ، با طراحی و ساخت معماری دوجانبه منحصر به فرد این رمزارز سپری شد که سرعت بالای تراکنش و ضرورت ترکیب کوین‌ها برای حفظ حریم خصوصی را تسهیل می‌بخشد. پس از آن Dash یک سیستم حاکمیتی غیرمتمرکز ایجاد کرد که به کاربران اجازه می‌دهد تا به پیشنهادهای توسعه‌ شبکه رای دهند.

Dash یکی از با ثبات‌ترین ارزهای دیجیتال در بازار است. یکی از دلایل این ثبات، کاربران جامعه بسیار فعال دش است. این کاربران هزاران موضوعات و نظرات را در مورد رمزارز Dash در سایت ردیت و بیت‌کوین‌تاک ایجاد کرده‌اند و پروژه‌های زیادی را به اشتراک گذاشته‌اند. از زمان ایجاد این کوین، دش به طور مداوم گره‌ها (نودها) را به شبکه خود اضافه کرده است و با این افزایش، اعتماد و امنیت را بالا می‌برد.

دش چطور کار می‌کند؟

اختراع ارز دیجیتال DASH ساختار دو لایه بر روی بلاک چین خود بود. لایه اول برای هر کسی که با لایت‌کوین، بیت کوین کش، بیت کوین و به طور کلی الگوریتم اثبات کار آشنا باشد قابل درک است. در dash، ماینرها موظفند تا بلاک‌های جدید ایجاد کنند و بلاک چین را ایمن سازند. ماینرهای دش برای استخراج بلاک، ۴۵% جایزه بلاک را دریافت می‌کنند. این مقدار با بیت کوین متفاوت است، زیرا در بیت کوین ماینرها ۱۰۰% جایزه بلاک را دریافت می‌کنند. در رابطه با ۵۵% باقی‌مانده جایزه بلاک، در ادامه توضیح داده می‌شود.

زمان ایجاد یک بلاک جدید در شبکه دش حدود ۲.۵ دقیقه است که ۴ برابر سریع‌تر از بیت کوین است. برای استخراج، رمزارز Dash یک الگوریتم هش اختصاصی با نام X۱۱ به وجود آورده است که به هش مداوم و متوالی نیاز دارد. الگوریتم X۱۱ نشان داده است که ۳۰% وات کمتری از الگوریتم اسکریپت لایت کوین مصرف می‌کند.

لایه دوم‌ معماری دش برای سرورها است و توسط کاربران دارای قدرت پردازشی بیشتر ایجاد شده است که به این افراد مسترنود می‌گویند. این مسترنودها تراکنش های پرداخت آنی (Instant Pay) را پردازش می‌کنند، ترکیب کوین را آسان می‌کنند و به پیشنهادات حاکمیتی رای می‌دهند. با ارائه این خدمات، مسترنودها ۴۵% جایزه بلاک را دریافت می‌کنند. هرکسی می‌تواند یک مستر نود در شبکه دش ایجاد کند، اما ابتدا باید ثابت کند که ۱,۰۰۰ دش (DASH) دارد.

داشتن حداقل ۱,۰۰۰ رمزارز دش یک اقدام امنیتی است و مانع از حمله علیه شبکه همتا به همتا می‌شود که به آن حمله سیبیل (Sybil) می‌گویند. حمله‌های سیبیل شامل ایجاد حساب‌های جعلی بسیار زیاد تحت اسامی مستعار است، به طوری که تعداد حساب‌های جعلی کافی برای در برگرفتن اکثریت کاربران و تاثیرگذاری بر شبکه ایجاد شود. نیاز به داشتن ۱۰۰۰ رمزارز Dash برای ایجاد مسترنود و گران تمام شدن آن، موجب جلوگیری از انجام حمله سیبیل علیه شبکه مسترنود دش می‌شود. مزیت دیگر داشتن حداقل ۱۰۰۰ دش، اطمینان از این است که مسترنودها به پیشنهادهایی رای می‌دهند که باعث رشد و موفقیت شبکه دش شود. همچنین مسترنودها طی یه مکانیزم Proof of Service باید خدمت رساندن به شبکه را اثبات کنند، در غیر این صورت مجازات خواهند شد.

مسترنودها چگونه پرداخت‌های آنی را تسهیل می‌بخشند؟

مسترنود دش چطور کار می کند

یکی از ویژگی‌های کلیدی دش کوین، ارسال آنی (InstantSend) است. از آنجایی که Dash می‌خواهد شکلی از پول نقد دیجیتالی باشد که مردم بتوانند در فروشگاه‌ها استفاده کنند، تایید تراکنش باید آنی باشد. اگرچه زمان بلاک ۲.۵ دقیقه است و تراکنش‌های استاندارد دش، سریعتر از بیت کوین است؛ با این حال ۲.۵ دقیقه هم‌چنان زمانی طولانی برای انتظار انجام تراکنش در فروشگاه‌ها یا پمپ بنزین است. راه حل رمزارز دش، پرداخت‌های ارسال آنی است که توسط مسترنودهای شبکه تایید می‌شوند.

اساسا شما تراکنش خود را به مسترنود ارسال می‌کنید. مسترنود سرمایه را قفل می‌کند تا دوبار خرج نشوند و پس از قفل شدن سرمایه، تاییدیه را ارسال می‌کند. خود تراکنش به عنوان بخشی از بلاک آتی به دفتر کل افزوده می‌شود، اما از آنجایی که مسترنود سرمایه را قفل کرده است، پرداخت تراکنش تضمین می‌شود. پرداخت‌های ارسال آنی، می‌توانند طی چند ثانیه تاییدیه را دریافت کنند. حل مشکل تاییدیه‌های سریع، مانع بزرگی در مسیر پذیرش ارزهای دیجیتال است و راه‌حل مسترنود دش، یکی از روش‌ها برای پردازش آنی تراکنش‌های رمزارز است.

ناشناسی و حفظ حریم خصوصی با ترکیب کوین‌ها در دش

چندین برنامه شخص ثالث، خدمات ترکیب کوین را برای بیت کوین ارائه می‌دهند، اما به طور پیش فرض تراکنش‌های بیت کوین به طور عمومی قابل ردیابی است. به علاوه اگر فردی هویت شما را به آدرس عمومی متصل کند، می‌تواند بر تراکنش‌های ورودی و خروجی نظارت کند. این مورد برای تعویض‌پذیری و کاربرد سیستم پول نقد دیجیتال مشکل‌ساز است. در سال ۲۰۱۴ رمزارز دش به یکی از اولین کوین‌های خصوصی موجود در بازار تبدیل شد. Dash شامل ترکیب کوین داخلی است که ردیابی تراکنش‌ها را تقریبا غیرممکن می‌کند.

ارز دیجیتال دش خدمات ترکیب کوین خود را پرایوت سند (PrivateSend) یا همان ارسال خصوصی می‌خواند. هنگامی که بخواهید تراکنش خصوصی ارسال کنید، درخواست خود را به مسترنودها ارسال می‌کنید. یک مسترنود درخواست ترکیب کوین شما را اعلام می‌کند، شما را به تراکنش‌های در حال انجام همان لحظه وصل می‌کند و به شما کمک می‌کند با فاصله های ۰.۱ ، ۱ یا ۱۰ رمزارز Dash میان بسیاری از کاربران حرکت کنید. سپس مسترنود اول، تراکنش شما را به مسترنود دیگر می‌دهد و فرآیند ترکیب کوین مجدد شروع می‌شود.

مسترنودها نمی‌توانند مستقیما جزئیات تراکنش های شما را فراگیرند، اما استفاده از چنین سیستم ترکیب کوینی به این نیاز دارد که به شبکه دش و اپراتورهای مسترنود اعتماد کنید. اگر حفظ حریم خصوصی دغدغه اصلی شما در یک رمزارز است، مونرو و زی‌کش با جزییات بیشتری به مشکلات اعتماد شبکه و محافظت از هویت پرداخته‌اند. در بیشتر برنامه‌ها، رمزارز Dash سطح بالایی از حفظ حریم خصوصی و ردیابی نشدن را با ترکیب کوین ارائه می‌دهد.

حاکمیت غیرمتمرکز Dash چگونه است؟

به این نکته اشاره کردیم که ماینرها ۴۵ درصد جایزه بلاک و مسترنودها ۴۵ درصد دیگر را دریافت می‌کنند. ۱۰ درصد باقی‌مانده به توسعه، بازاریابی و زیرساخت‌ها اختصاص داده می‌شود تا شبکه دش به رشد و بهبود ادامه دهد. یکی از چالش‌هایی که بیت کوین با آن مواجه است، این است که نتیجه مخالفت تعدادی از کاربران با تغییرات هاردفورک خواهد شد. با گذشت زمان این موضوع باعث تقسیم جامعه بیت کوین به جامعه‌های بسیار کوچکتر نظیر لایت کوین، بیتکوین کش، بیت کوین گلد و حتی رمزارز دش می‌شود. برای حل این مشکل، دش یک مدل حاکمیتی غیرمتمرکز اجرا کرد.

در سیستم نظارت و رای‌دهی دش، هر فردی می‌تواند یک ویژگی، تغییر یا برنامه بازاریابی جدیدی پیشنهاد دهد که شبکه Dash را بهبود خواهد داد. سپس مسترنودها به هر پیشنهاد رای می‌دهند. تعداد رای‌های مثبت برای پیشنهاد باید بیشتر از رای‌های منفی باشد و اختلاف آنها، حداقل باید ۱۰ درصد کل مسترنودها باشد. برای مثال اگر ۵۰۰۰ مسترنود در شبکه دش وجود داشته باشد، برای هر پیشنهاد جدید رای‌های مثبت باید ۵۰۰ رای بیشتر از آرای منفی باشد تا پیشنهاد قبول شود. به این ترتیب در صورتی که جامعه با جهت حرکت تیم توسعه مخالف باشد، از نظر تئوری می‌تواند به اخراج تیم توسعه فعلی رای دهد.

طی یکی از پیشنهادهای ارائه شده در حالی که از ۹۰ درصد پاداش بلاک میزان مساوی به ماینرها و مسترنودها می‌رسید، این عدد به ۶۰ درصد برای مسترنود و ۴۰ درصد برای ماینر تغییر پیدا کرد.

گسترش کاربرد با Dash Platform

پلتفرم دش چیست

پلتفرم دش امکان ایجاد برنامه‌ غیرمتمرکز روی این شبکه را می‌دهد. این پلتفرم دارای دو مولفه اصلی به نام Drive و DAPI است و شبکه همتا به همتای دش را به یک فضای ابری تبدیل می‌کند که هر کسی می‌تواند اپلیکیشن خود را روی آن توسعه دهد. مهم‌ترین مزایای این پلتفرم عبارتند از:

  • ذخیره‌سازی ابری غیرمتمرکز. تمام داده‌های ذخیره‌شده در شبکه Dash توسط الگوریتم اجماع آن محافظت می‌شود و از یکپارچگی و در دسترس‌بودن داده‌ها اطمینان حاصل می‌شود.
  • کاهش سیلوهای داده‌ها. از آنجایی که داده‌های برنامه شما در میان گره‌های شبکه Dash و به صورت غیرمتمرکز ذخیره شده است، دیتاها ایمن و همیشه برای مشتریان، شرکای تجاری و سرمایه‌گذاران در دسترس هستند. سیلوی داده مخزنی از داده‌ها است که توسط یک بخش یا واحد تجاری کنترل می‌شود و از بقیه یک سازمان جدا شده است.
  • کتابخانه برای مشتریان. با استفاده از زبان‌هایی که برای کسب‌وکارتان مهم هستند، کد بنویسید و با Dash Platform ادغام کنید. نگران درک زیرساخت‌های بلاکچین نباشید؛ تعداد فزاینده‌ای از کتابخانه‌ها، پیچیدگی‌های معمول هنگام کار با شبکه‌های بلاکچینی را از بین می‌برند.
  • تایید داده‌های فوری. برخلاف بسیاری از شبکه‌های مبتنی بر بلاک چین، داده‌های ذخیره‌شده در پلتفرم فورا توسط الگوریتم اجماع Dash تایید می‌شوند تا بهترین تجربه کاربری برای کاربران تضمین شود.

DAPI یا همان API غیرمتمرکز، توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد تا داده‌های اپلیکیشن‌ها را به بلاکچین دش ارسال و بازیابی کنند. Drive بخش ذخیره‌سازی پلتفرم Dash است که امکان تایید و اعتبارسنجی داده‌های ایجادشده توسط کاربر را فراهم می‌کند. این داده‌ها پس از تایید،‌ در شبکه مسترنودها ذخیره می‌شوند.

بررسی نقشه راه Dash

در سایت دش رودمپ کاملی از گذشته تا امروز و ادامه راه این پروژه وجود دارد که خلاصه‌ای از آن را در ادامه می‌بینیم. سال ۲۰۱۴ راه‌اندازی پروژه، الگوریتم X۱۱، مسترنودها و کیف پول اندروید انجام شد. در سال ۲۰۱۵ Rebase کدها از لایت کوین به بیت کوین، توسعه کیف پول Ios و سیستم حاکمیت غیرمتمرکز اجرا و به نوعی دش تبدیل به اولین DAO شد.

در سال ۲۰۱۶ کتابخانه X۱۱ توسعه داده شد و همچنین طی رای‌گیری، سایز بلاک‌ها به ۲MB رسید. سال ۲۰۱۷ تمرکز روی کیف‌پول‌های سخت‌افزاری و کاهش کارمزد تراکنش‌ها بود. سال ۲۰۱۸ نسخه جدیدی از کد اصلی دش معرفی و بهبودهایی در حاکمیت غیرمتمرکز و ارسال محرمانه حاصل شد. همچنین قابلیت NFC برای موبایل‌ها جهت پرداخت، و پشتیبانی کیف پول دش از آی‌پد،‌ زبان‌ها و ارزهای کشورهای مختلف به منظور جذب کاربران بیشتر اجرا شد.

در سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ آپدیت‌ها و بهبودهای زیادی را در این پروژه شاهد بودیم که تعدادی از آن‌ها عبارتند از:‌

  • قابلیت Automatic InstantSend که در آن تراکنش‌های با چهار ورودی یا کمتر بدون هزینه اضافی برای کاربر، به صورت پیش‌فرض InstantSend اجرا می‌شوند.
  • اضافه شدن تعداد کلیدهای مسترنودها از ۲ به ۳.
  • ارايه ورژن‌های ۰.۱۳ تا ۰.۱۷ Dash Core.
  • آپدیت‌های متعدد روی کیف پول‌ها.
  • ارايه Dash Platform ابتدا به صورت MVP و سپس نسخه‌های آن از ورژن ۰.۱۴ تا ۰.۲۱.

نقشه راه کوین دش برای فصل‌های اول، دوم و سوم سال ۲۰۲۲ نیز ارائه شده که فصل اول آن تکمیل شده است. در این سال ورژن ۰.۲۲ پلتفرم دش تکمیل شده و ورژن‌های ۰.۲۳ آن و نسخه‌های ۰.۱۸ و ۰.۱۹ Dash Core برای فصل دوم برنامه‌ریزی شده است. نهایتا طبق برنامه قرار است در فصل سوم ۲۰۲۲، نسخه ۱.۰ پلتفرم دش برای اولین بار روی زنجیره اصلی اجرا شود.

معرفی بنیانگذارهای پروژه دش

ارز دیجیتال Dash توسط دو توسعه‌دهنده نرم‌افزار یعنی ایوان دافیلد (Evan Duffield) و کایل هاگان (Kyle Hagan) تاسیس شد. قبل از راه‌اندازی دش، دافیلد یک توسعه‌دهنده نرم‌افزار با تجربه در امور مالی، توسعه الگوریتم‌های یادگیری ماشین و موتورهای جستجو بود. او اولین بار در سال ۲۰۱۲ دش را به عنوان راهی برای افزودن ناشناسی بیشتر به بیت کوین مطرح کرد. دافیلد ادعا کرده است که دش را به عنوان یک سرگرمی شروع کرده و تنها در یک آخر هفته آن را کدنویسی کرده است.

دافیلد تا دسامبر ۲۰۱۷ به عنوان مدیرعامل گروه Dash Core (شرکتی که از توسعه مستمر و سایر فعالیت‌های Dash پشتیبانی می‌کند) فعالیت کرد و سپس برای تمرکز بر سایر نوآوری‌های استراتژیک، از سمت خود کناره‌گیری کرد. هاگان در نگارش وایت پیپر اصلی دارک کوین در کنار دافیلد مشارکت داشت، اما او پروژه را خیلی زود و در اوایل دسامبر ۲۰۱۴ ترک کرد.

در حال حاضر رایان تیلور (Ryan Taylor) مدیرعامل گروه دش است. او یک متخصص در صنعت پرداخت با سابقه گسترده در خدمات مالی و استراتژی است و قبل از مدیرعاملی، به مدت یک سال نیز مدیر بخش مالی دش بوده است. سایر اعضای تیم Dash را از این لینک می‌توانید بررسی کنید.

Dash چه سرمایه‌گذارها و مشارکت‌هایی داشته است؟

همکاری های دش

طبق اطلاعات وبسایت کرانچ‌بیس، طی یک مرحله و در عرضه اولیه، دو شرکت All Blue Capital و  Plutus21 روی پروژه دش سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در بخش همکاری‌های دش، تعداد زیادی مشارکت به چشم می‌خورد. Dash با پروژه‌های زیادی در حوزه‌های مختلف مالی از جمله پرداخت و مالیات پارتنرشیپ داشته که در سایت این پروژه قابل بررسی است.

در این بین می‌توان به همکاری با Dia به عنوان یک اوراکل،‌ همکاری با StakeHound برای دسترسی راحت کاربران به دیفای و استیک کردن،‌ همکاری با پلتفرم Rewards.com برای پرداخت دش به عنوان پاداش خریدهای خرده‌فروشی، همکاری با سایت Travala برای اضافه شدن دش به عنوان یکی از رمزارزهای قابل پرداخت، همکاری با IQ CashNow خودپرداز ارز دیجیتال و ارائه‌دهنده راه‌حل‌های فروش که باعث پذیرش دش برای بیش از ۱۰۰۰ فروشنده می‌شود و همکاری با Salamantex که باعث پذیرش دش در بخش‌های زیادی از جمله در A1 Telekom غول مخابرات اتریش شده است اشاره کرد. 

بررسی رمزارز DASH

عرضه کل رمزارز دش ۱۸٬۹۲۰٬۰۰۰ است. اگر جامعه تصمیم بگیرد که هیچ بخشی از ۱۰ درصد پاداش بلاک برای پیشنهادهای آتی را مصرف نکند، عرضه کل حدودا ۱۷٬۷۴۲٬۷۰۰ دش خواهد شد. در ۴۸ ساعت ابتدایی راه‌اندازی DASH،‌ تقریبا ۲ میلیون کوین ماین شد که از میزان برنامه‌ریزی شده اولیه، بسیار فراتر رفت. این مشکل در لایتکوین نیز وجود داشت و با توجه به این که دش فورکی از لایتکوین بود،‌ انتظار می‌رفت این مسئله را حل کنند.

پاداش بلاک در بلاک چین دش هر ۲۱۰٬۲۴۰ بلاک (نزدیک به یک سال)،‌ تقریبا ۷.۱۴ درصد کاهش می‌یابد. در ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ تقریبا پاداش هر بلاک ۲.۸ DASH است که ۹۰ درصد آن بین ماینرها و مسترنودها توزیع شده و ۱۰ درصد برای پیشنهادهای آتی جامعه ذخیره می‌شود.

به گزارش میهن‌ بلاکچین در زمان نگارش این مقاله، ۱۰,۶۵۸,۵۹۱ دش در گردش است. قیمت DASH حدودا ۱۲۹.۹ دلار و دارای رتبه ۹۲ در بین تمام ارزهای دیجیتال، از نظر ارزش بازار است. حجم معاملات دش در ۲۴ ساعت گذشته ۲۳۹,۹۱۶,۳۷۱ دلار، بیشترین قیمت آن در ۲۹ آذر ۱۳۹۶ حدود ۱۴۹۳.۵۹ دلار و کمترین قیمت آن در ۲۵ بهمن ۱۳۹۲ حدود ۰.۲۱ دلار بوده است.

دش را در کدام صرافی‌ها می‌توان خرید و فروش کرد؟

با توجه به سابقه و قدیمی بودن دش کوین، این رمزارز در صرافی‌های متمرکز بسیاری با جفت‌ارزهای مختلف لیست شده است. در بین این صرافی‌ها می‌توان به بایننس، کوین‌بیس،‌ کوکوین، گیت، هیوبی، بیتفینکس، کراکن، بای‌بیت و کوینکس اشاره کرد.

کدام کیف پول‌ها برای نگهداری Dash مناسب هستند؟

کیف پول دش به طور اختصاصی برای این رمزارز توسط تیمش در نسخه‌های دسکتاپ، موبایل (اندروید و Ios) و تحت وب با نام DASH Wallet ارائه شده است. همچنین والت‌های زیادی از جمله اگزودوس، کوینومی و جکس و کیف پول‌های سخت‌افزاری لجر و ترزور از ارز دیجیتال دش پشتیبانی می‌کنند.

جمع‌بندی

Dash یکی از پروژه‌های با سابقه دنیای ارز دیجیتال است که تمرکز اصلی آن روی حفظ حریم خصوصی و تراکنش‌های با سرعت بالا است. دش از مکانیزم اجماع گواه اثبات کار با الگوریتم X۱۱ استفاده می‌کنند و به کمک ساختار دو لایه، قابلیت تایید تراکنش‌های فوری را فراهم می‌کند. دش با توسعه و مشارکت‌هایی که داشته است، سعی در برطرف کردن موانع پذیرش به عنوان یک ابزار پرداخت را دارد. در این مقاله به این که رمزارز دش (Dash) چیست و چطور کار می‌کند، نقشه راه، فاندرها و مشارکت‌های این پروژه پرداخته شد. در ادامه جزئیاتی از رمزارز DASH، کیف پول و صرافی مناسب آن را بررسی کردیم. نظر شما در مورد ارز دیجیتال دش چیست؟ آیا می‌تواند به ابزاری برای پرداخت‌های روزمره ما تبدیل شود؟

منبع
Dash.org

نوشته های مشابه

اشتراک
اطلاع از
1 دیدگاه
جدید ترین
قدیمی ترین محبوب ترین
Inline Feedbacks
View all comments
دکمه بازگشت به بالا