بعد از تلگرام، وایبر اولین گزینه فیلترینگ در روسیه
وزیر مخابرات روسیه اعلام کرده است اگر سرویس‌های امنیتی قادر به دستیابی به کلیدهای رمزنگاری پیام رسان وایبر نباشند، ممکن است با این شبکه هم مانند تلگرام رفتار شود. این پیام رسان، محبوب‌ترین اپلیکیشن در چندین کشور اروپای شرقی است. مایکل شمیلف، مدیر ارشد اجرایی وایبر هم مانند مدیر تلگرام اعلام کرده که این شرکت قادر نخواهد بود این کلیدها را به دولت روسیه تحویل دهد.
براساس نظراتی که توسط وزیر ارتباطات و رسانه‌های جمعی روسیه منتشر شده‌است، اگر دولت روسیه نتواند به کلیدهای رمزگذاری وایبر دسترسی پیدا کند، احتمالا این شبکه هم مسدود می‌شود. او اظهار داشت:
اگر سرویس امنیت فدرال کلیدهای رمزگذاری را به دست نیاورد، این قدرت را دارد که وایبر را ببندد. با مراجعه به دادگاه و مراجع قضایی می‌توان برای این شبکه هم تصمیم مشابهی گرفت.
دولت روسیه مدتی پیش همین اقدام را برای شبکه تلگرام انجام داد و شروع به بستن آی‌پی های تلگرام کرد. البته در این امر خیلی موفق نبود و پاول دورف، بنیان‌گذار این شبکه از راه‌های مختلفی برای جلوگیری از مسدود شدن آی‌پی ها استفاده کرد.
در ماه مارس، مدیر ارشد عملیاتی وایبر، در مصاحبه‌ای به RBC گفته است که این شبکه قادر نخواهد بود درخواست تحویل کلیدهای رمزگذاری عملی کند. او اظهار داشت که این شرکت با سازمان‌های مجری قانون در بسیاری از کشورها هم‌کاری می‌کند اما تاکید کرد که در این مورد شرکت هیچ کار خاصی نمی‌تواند انجام دهد:
ما نمی‌توانیم چیزی را که نداریم به دولت‌ها بدهیم. آنها می‌توانند این درخواست را از کاربران داشته باشند. ما هیچ دسترسی به کلیدهای رمزگذاری کاربران نداریم و در نتیجه آنها را در جایی ذخیره نکرده‌ایم.
وایبر در سال ۲۰۱۰ به عنوان پیام‌رسانی پر سرعت روی خدمات آی‌پی راه‌اندازی شد. این نرم‌افزار ابتدا در اسرائیل فعالیت خود شروع کرد اما در سال ۲۰۱۴ توسط شرکت ژاپنی Rakuten خریداری شد و در حال حاضر در لوکزامبورگ قرار دارد. این پیام رسان ۹۰۰ میلیون کاربر دارد و در اروپای شرقی بسیار محبوب است. در کشورهایی مانند بلاروس، مولداوی و اوکراین اولین اپلیکیشن مورد استفاده است. در روسیه، وایبر دومین برنامه پرکاربرد پس از واتس اپ است. براساس تحقیقی که توسط موسسه تحقیقات رسانه‌های مدرن روسیه در ماه ژانویه انجام شد، واتس اپ دارای ۵۹ درصد از کاربران، وایبر ۳۶ درصد، شبکه روسی Vkontakte نیز ۳۲ درصد و تلگرام در رتبه چهارم با ۱۹ درصد قرار دارد. برنامه پیام رسان فیس بوک هم با ۱۴ درصد در رتبه پنجم است.
Michael Shmilov، مدیر وایبر اضافه کرد:
طبق گفته مسئول اینترنت روسیه، در حال حاضر این کشور در حال مسدود کردن تک تک آی‌پی های کاربران تلگرام است. اما با راه‌اندازی شبکه همتا به همتا و باز تلگرام، دولت مجبور است تمام آی‌پی ها را مسدود کند. همه چیز به این بستگی دارد که نرم افزار تلگرام چطور بازنویسی خواهد شد و سرانجام شبکه باز آن چیست.
اسکایپ هم یکی دیگر از پیام رسان‌هاست که کار خود را به عنوان یک سیستم همتا به همتا و کلاینت-سرور آغاز شد، ویژگی‌هایی که بخشی از جذابیت این اپ بود. با این حال، پس از چندین بار تغییر، پلتفرم مسیر خود را از مفهوم P۲P جدا کرد. در سال ۲۰۱۱، اسکایپ از طرف مایکروسافت خریداری شد و آن را به یک سرویس متمرکز مبتنی بر پلتفرم به روش ابر MS Azure کرد. اسناد منتشر شده حاکی از آن است که نظارت گسترده بر ارتباطات جهانی نشان داده که این شرکت دسترسی نامحدود سازمان اطلاعات آمریکا به اسکایپ را برآورده کرده‌است. در سال جاری، اسکایپ اعلام کرد که سیستم رمز گذاری برای تماس‌های صوتی، متن و پیغام‌های چندرسانه‌ای برای گفتگوهای خصوصی (Secret chat) ارائه خواهد شد. با این حال، این ویژگی به عنوان گزینه پیش‌فرض تنظیم نخواهد شد و برای گفتگوهای ویدیویی هم موجود نخواهد بود.
به هر حال اقدامات دولت روسیه علیه تلگرام مشکلات زیادی را برای بسیاری از روس‌ها به وجود آورده‌است، حتی آن‌هایی که از تلگرام استفاده نمی‌کنند. شرکت‌های بزرگ اینترنتی، از جمله موتور جستجو Yandex و شبکه‌های اجتماعی وب مانند Vkontakte تحت‌تاثیر قرار گرفته‌اند. در ماه آوریل، کاربران وایبر روسیه نیز از قطع شبکه شکایت کردند که طبق گفته مدیر این شرکت، این مسائل مربوط به مسدود کردن تلگرام بوده است. رسانه‌های روسیه راجع به این سوال که حالا پیام رسان بعدی که قرار است مسدود شود کدام یکی خواهد بود، واتس اپ را گزینه محتمل‌تری می‌دانند. دلیل این احتمال هم استفاده از روش کلید رمزگذاری در آخرین نسخه واتس اپ است.
نظر شما راجع به این موضوع چیست؟ آیا دولت روسیه به مسدود کردن برنامه‌های پیام رسان دیگر ادامه خواهد داد؟
