عرضه اولیه صرافی چیست؟ معرفی IEO و مزایا و معایب آن نسبت به ICO

عرضه اولیه صرافی یا Initial Exchange Offering چیست؟ تفاوت آن با ICO چیست؟ IEO یا عرضه اولیه رمز ارز از طریق صرافی‌های ارز دیجیتال چه مزایا و معایبی دارد؟

پروژه‌ها و پلتفرم‌هایی که در دنیای رمز ارزها به دنبال پیاده‌سازی ایده خود هستند، برای اجرای کامل آن به منابع مالی زیادی احتیاج دارند. برای تامین سرمایه مورد نیاز برای توسعه یک پروژه راه‌های بسیاری وجود دارد. یکی از این روش‌ها، ایجاد توکن پروژه و فروش آن ارز در جامعه است. ICO، IEO و IDO سه روش رایج برای تامین منابع مالی مورد نیاز برای پروژه‌های فعال در حوزه رمز ارزهاست. ما در این مقاله IEO را معرفی خواهیم کرد. همچنین نحوه شرکت در این عرضه اولیه برای ایرانیان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

تحریم ICO ها توسط چین در اواخر ۲۰۱۷ باعث شد که استارت‌آپ‌های کریپتو در این کشور سعی کنند راه حل‌های دیگری برای جمع‌آوری وجوه مورد نیاز برای پروژه‌هایشان پیدا کنند. این پروژه‌ها روند جدید دیگری بنام عرضه اولیه صرافی یا Initial Exchange Offering (IEO) را معرفی کردند. این نوآوری باعث شد که آن‌ها بدون ترس از قانون یا مقامات به جمع آوری وجوه مورد نیاز خود بپردازند.

IEO چیست؟

توجه به این نکته بسیار اهمیت دارد که هدف ICO و  IEO، صرفا فروش ارز پروژه و تامین سرمایه از محل فروش آن است. عرضه اولیه صرافی همچنان که از نامش برمی‌آید، به فرآیند تامین سرمایه از محل فروش ارز دیجیتال پروژه، به کمک یه صرافی ارز دیجیتال می‌گویند. صاحبان پروژه‌های ارز دیجیتال پیش از عرضه اولیه به صورت علنی مقدار توکنی که قصد دارند از طریق صرافی عرضه کنند را تعیین می‌کنند. مثلا پروژه در اطلاعیه‌ای مشخص می‌کند که قصد دارد ۱۰ درصد از کل توکن‌های خود را در صرافی بایننس عرضه کند. از آنجا که فروش توکن یا کوین در یک صرافی انجام می‌شود، صادر کنندگان توکن باید کارمزد لیست شدن را همراه با درصدی از توکن‌های فروخته شده در خلال IEO را به صرافی پرداخت نمایند. در عوض، توکن‌های استارت‌آپ‌های کریپتویی بر روی پلتفرم‌های صرافی فروخته می‌شود و کوین‌های آنها بعد از اتمام عرضه اولیه در آن صرافی لیست می‌شود. از آنجا که صرافی ارز دیجیتال درصدی از توکن‌های فروخته شده توسط استارت آپ را به عنوان کارمزد انجام این کار از پروژه دریافت می‌کند، در نتیجه به صادرکنندگان توکن در عملیات‌های بازار یابی کمک خواهد کرد و انگیزه لازم برای این کار را دارد.

افرادی که در IEO شرکت می‌کنند، هزینه خرید ارز جدید را مانند ICO به یک قرارداد هوشمند نمی‌فرستند. در عوض، آن‌ها باید در صرافی مورد نظر، اکانت معاملاتی داشته باشند. سپس صرافی شرایط شرکت در این عرضه اولیه و قیمت هر توکن جدید را اعلام خواهد کرد.

کدام صرافی‌ها IEO دارند؟

تعداد زیادی از صرافی‌های ارز دیجیتال شروع به پذیرش IEO کرده‌اند. یکی از اولین صرافی‌ها بایننس بود که سرویس جدید به‌نام Binance Launchpad را راه‌اندازی کرد. در ژانویه، BitTorren  که توسط ترون  خریداری شده بود، فروش توکن خود را در بایننس آغاز کرد و ۷.۲ میلیون دلار را در کمتر از ۱۵ دقیقه جمع آوری کرد. دستیابی به چنین سرمایه‌ای در ICOها بسیار دشوار بود.

در حالی که فروش توکن‌ها در ۱۵ دقیقه رویای یک استارت آپ است، یک صادر کننده توکن حتی رکورد بهتری را در Binance Launchpad بر جای گذاشته است. عرضه اولیه صرافی دوم در صرفای بایننس یعنی Fetch.AI به حداکثر مقدار تعیین شده که ۶ میلیون دلار بود در فقط ۲۲ ثانیه دست یافت.

بعد از مشاهده موفقیت  Binance Launchpad، صرافی‌های برجسته دیگر هم راه‌اندازی پلتفرم‌های IEO خود را اعلام کردند. از جمله این پلتفرم‌ها می‌توان  Bitmax Launchpad، Bittrex IEO، OK Jumstart (OKEx)، Kucoin Spotlight و Huobi Prime را نام برد. این روش، مزایای بسیاری نسبت به روش ICO دارد. در ادامه به این نکات اشاره خواهیم کرد.

تاثیر IEOها بر صرافی‌ها و توکن آنها

در زمان عرضه اولیه یک ارز جدید در صرافی‌های ارز دیجیتال، هزینه خرید این ارز دیجیتال جدید با توکن یا کوین صرافی پرداخت می‌شود. برای مثال اگر توکنی در صرافی بایننس عرضه اولیه شود، کاربران باید در کیف پول صرافی خود کوین BNB خریداری کنند و در زمان تعیین شده، صرافی بایننس به تمام افرادی که در این عرضه اولیه شرکت کرده و در کیف خود BNB دارند، توکن جدید را توزیع می‌کند. در نتیجه، عرضه اولیه توکن در صرافی‌ها، تاثیر مستقیمی بر کوین یا توکن صرافی دارد. نمودار زیر، تاثیر IEOهای مختلف در صرافی بایننس را بر قیمت BNB نشان می‌دهد. هنگامی که نوسانات قیمت و اعلامیه‌های صرافی‌ها، مخصوصا بایننس را مقایسه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که قیمت BNB معمولا با معرفی پروژه های IEO افزایش می‌یابد و پس از پایان IEO کاهش می‌یابد. چنین روندی را بین تمام توکن صرافی‌ها و معرفی‌های انجام شده توسط این صرافی‌ها مشاهده می‌کنیم.

تفاوت میان ICO و IEO چیست؟

ما جدولی را طراحی کرده ایم که در آن تفاوت های اصلی بین IEO و ICO نشان داده شده است. به جدول زیر توجه کنید:

	ICO	IEO
انجام گرفتن جمع آوری وجه	در وبسایت صادر کننده توکن	در پلتفرم صرافی
طرف قرارداد فروش	توسعه دهندگان پروژه	یک صرافی ارز دیجیتال
انجام مدیریت قرارداد هوشمند	استارت آپ فروش توکن را انجام می دهد	صرافی ارز دیجیتال فروش را انجام می دهد
AML یا KYC مورد نیاز توسط صادر کننده توکن	بله، می تواند بین پروژه های مختلف، متفاوت باشد	نه ضرورتا. صرافی AML یا KYC را بر کاربران خود انجام می دهد
بودجه بازار یابی مورد نیاز برای شرکت های جمع آوری کننده وجه	به طور برجسته ای بالا است و پروژه مجبور خواهد بود که منابع زیادی به منظور جلب توجه عموم سرمایه گذاری کند.	نسبتا پایین است زیرا صرافی فعالانه توکن های استارت آپ را بازار یابی می کند
بازرسی مورد نیاز قبل از شروع فروش عمومی توسط یک استارت آپ	خیر، هر کس می تواند در کشوری که ICO در آن قانونی است، اقدام به این کار کند	بله، صرافی قبل از آنکه به آن شرکت اجازه جمع آوری پول از طریق پلتفرم خود را بدهد، به بررسی و تحقیق در مورد آن می پردازد.
لیست شدن خودکار توکن بعد از فروش	خیر، استارت آپ باید خودش بعد از فروش صرافی هایی را برای لیست کردن پیدا کند.	بله، صرافی اجرا کننده IEO توکن مورد نظر را لیست خواهد کرد.

مزایا و معایب IEO چیست؟

در این بخش مزایا و معایب عرضه اولیه ارز از طریق صرافی را اشاره خواهیم کرد. این روش در راستای بهبود فرآیند تامین سرمایه پروژه‌های کریپتویی معرفی شد و در مقایسه با ICO مزایایی دارد.

اعتماد

یکی از محاسن اصلی IEO اعتماد است. از آنجا که فروش بر روی پلتفرم یک صرافی ارز دیجیتال انجام می‌گیرد، صرافی مورد نظر، آن پروژه را مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهد. صرافی‌ها برای حفظ اعتبار خود با دقت به بررسی صادرکنندگان توکن می‌پردازند. بنابراین این روش می‌تواند به حذف کلاه‌برداری و پروژه‌های مشکوک کمک کند. این مورد یکی از مشکلات ICO ها بود. در ICO هر پروژه می‌توانست بدون عبور از فیلترهای موجود در روش IEO، به صورت مستقیم توکن خود را بین جامعه منتشر کند. بسیاری از این پروژه‌ها کلاهبرداری بود و یا با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی آن عرضه می‌شد.

در این زمینه یک IEO بنام RAID مثالی خوبی است. در این اواخر صرافی بیترکس (Bittrex) اعلام کرد که     IEO  خود برای پروژه RAID چند ساعت قبل از شروع فروش عمومی لغو کرده است. دلیل این کار لغو همکاری بین RAID و شرکت OP.GG بود که یک شرکت تحلیل داده های بازی الکترونیک است.

بر طبق گزارش بیترکس، همکاری بین این دو شرکت بخش اساسی انتخاب آن‌ها برای عرضه اولیه توکن این پروژه بود و وقتی که این صرافی ارز دیجیتال قطع همکاری میان این دو شرکت را فهمید، تصمیم به لغو این عرضه اولیه گرفته بود زیرا این صرافی معتقد بود که این پروژه به نفع مشتریان نیست.

امنیت

در روش عرضه اولیه صرافی، صادرکنندگان توکن لازم نیست در مورد امنیت توکن نگران باشند. در روش ICO، فروش توکن توسط قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شد. صادر کننده توکن، قرارداد هوشمندی را برای عرضه اولیه خود معرفی می‌کرد و هرکس به این قرارداد هوشمند رمز ارز اتر یا هر ارز دیگری ارسال می‌کردند، بر اساس قیمت توکن عرضه شده، ارز جدید به همان کیف پول ارسال می‌شد. اما در روش IEO، مدیریت این کار توسط صرافی انجام می‌شود. در این روش، مشارکت‌کنندگان به جای ارسال دارایی به قرارداد هوشمند و کار با آن، دارایی خود را به یک صرافی متمرکز انتقال داده و از بسیاری مشکلات احتمالی جلوگیری خواهد شد.

مزایای IEO برای پروژه‌ها

استارت‌آپ‌های صادر کننده توکن از فرآیند IEO و مزایای بهتر آن نسبت به ICO سود می‌برند. در حالی که سازمان‌های جمع آوری کننده وجه باید کارمزد و درصدی از توکن‌های خود را به صرافی بپردازند اما صرافی نیز در عوض در بازاریابی به آنها کمک خواهد کرد. بنابراین استارت‌آپ‌هایی که از طریق IEO اقدام می‌کنند به نسبت ICO به بودجه کمتری برای بازاریابی نیاز خواهند داشت. علاوه بر این، صادر کنندگان توکن می‌توانند از جامعه صرافی برای دریافت مشارکت‌های بیشتر برای پروژه خود استفاده کنند.

لیست شدن توکن در صرافی

از آنجایی که در فرآیند IEO لیست شدن توکن جز توافقات است، به طور طبیعی صرافی مورد نظر در پایان فروش، ارز پروژه را در صرافی خود لیست خواهد کرد. لیست شدن یک توکن یا کوین در صراف‌های مطرح یکی از اتفاق‌های مثبت برای یک پروژه است. زیرا جامعه بزرگی به یکباره با پروژه آشنا خواهند شد که این اتفاق باعث افزایش جامعه آن پروژه خواهد شد. از طرفی پروژه‌ها برای لیست کردن توکن خود در یک صرافی متمرکز ملزم به پرداخت هزینه هستند. این هزینه برای برخی از پروژه‌ها عدد قابل توجهی است. اما در فرآیند IEO، این هزینه از محل فروش توکن برداشت خواهد شد و پس از اتمام فرآیند فروش، توکن یا ارز به صورت خودکار در آن صرافی لیست می‌شود.

در امان ماندن از قانون‌گذاران

از نظر قانون‌گذاران، زمانی که یک پروژه توکن خود را به صورت عمومی در میان جامعه عرضه می‌کند، مشابه عرضه اولیه سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه است. در نتیجه، زمانی که این عرضه به صورت ICO انجام می‌شود، هیچ احراز هویتی از کاربران انجام نشده و این مورد برای قانون‌گذاران محل بحث است. از طرفی، ممکن است نهادهای نظارتی این عرضه در میان تمام جامعه را ملزم به دریافت مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار هر کشور بدانند. در زمانی که این عرضه از طریق یک صرافی انجام شود، پروژه مسئول این کار نیست، بلکه صرافی مورد نظر در جایگاه ناشر بوده و تمام مسئولیت‌های آن نیز متوجه صرافی است.

چطور در یک IEO شرکت کنیم؟

از آنجا که IEO ها در حال حاضر در جامعه ارز دیجیتال بسیار رواج یافته، پیدا کردن ارزهایی که قصد عرضه اولیه دارند، کار دشواری نیست. بعد از اینکه گزینه مورد انتخاب خود را پیدا کردید، لازم است که صرافی‌هایی که فروش آن ارز را میزبانی می‌کنند، پیدا نمایید. قدم بعدی ایجاد یک اکانت در آن صرافی ارز دیجیتال و کامل کردن فرآیند احراز هویت در آن صرافی است. بعد از انجام این کارها، ارزهای دیجیتالی که با آن‌ها می‌توانید در IEO مشارکت کنید را بررسی نمایید. ارزی که در فروش پذیرفته شده را در اکانت خود واریز کنید. مرحله آخر منتظر شدن برای شروع این فرآیند و خرید توکن است. البته باید به این نکته توجه کرد که تقریبا تمام IEOها به احراز هویت احتیاج دارند و این سرویس برای ایرانیان قابل استفاده نیست.

ICO ها موج وسیعی از جمع آوری وجه را در ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بوجود آورند. با این وجود، درصد برجسته‌ای از پروژه‌های ارز دیجیتال توسط کلاهبرداران و یا افراد مشکوک اداره شدند. به همین دلیل و همینطور به دلیل ممنوعیت ICO ها می‌توان گفت که این روش مدل کارآمدی برای استارت‌آپ‌های ارز دیجیتال نیست.

از طرف دیگر، IEO سطح بالایی از اعتماد را در میان پروژه‌های ارز دیجیتال فراهم می‌کند زیرا صرافی‌ها میزبان فروش هستند و فعالانه در آن شرکت دارند و این امر کارایی فروش را بهبود می‌بخشد. بنابراین روش مذکور پتانسیل تبدیل به مدل استاندارد برای جمع آوری وجوه در فضای کریپتو را دارد و شاید حتی موج بعدی جمع‌آوری پول برای پروژه‌ها از طریق این فرآیند انجام گیرد.

عملکرد و میزان سود IEOها

شرکت درIEOها، سود بسیار بالایی را برای سرمایه‌گذاران آن تولید می‌کند. در میان صرافی‌های مختلف، پلتفرم IEO صرافی‌های بایننس، OKEx و هیوبی بالاترین سود را به سرمایه‌گذاران هدیه داده است. صرافی‌های کوچک‌تر نسبت به صرافی‌های درجه ۱ در تمام دوره‌ها عملکرد ضعیف‌تری داشتند. در نتیجه یکی از پارامترهای مهم در زمان شرکت در IEOها، صرافی‌ای است که این عرضه اولیه در آن برگزار می‌شود. هرچند صرافی بایننس اخیرا تعداد ارزهایی را که به صورت IEO میان کاربران خود توزیع می‌کند بسیار کاهش یافته، با این حال سودآوری هر یک از این عرضه اولیه‌ها عدد قابل توجهی است.

در ۳ روز اول بعد از لیست شدن در صرافی‌ها، قیمت اکثر توکن‌های IEO افزایش یافته و سپس با افزایش عرضه در بازار، قیمت آن‌ها ریزشی بوده است. در نتیجه یکی دیگر از نکات مهم در زمان مشارکت در IEO ها زمانبندی مناسب برای فروش آن است. عموما بهترین زمان برای فروش این توکن‌ها در همان روزهای اولیه لیست شدن است. زیرا پس از آن، عرضه آن‌ها افزایش یافته و قیمت شروع به ریزش خواهد کرد.

در آخر باید به این نکته دقت کرد که اگر در عرضه اولیه شرکت نکرده‌اید، خرید توکن بعد از شروع معاملات ریسک بالایی دارد. زیرا پس از عرضه اولیه و آغاز معاملات در صرافی، قیمت نسبت به زمان عرضه اولیه بسیار افزایش یافته و تقریبا عمده افرادی که در عرضه اولیه این توکن شرکت کرده‌اند، در سود بوده و بیشتر تمایل به فروش توکن خود دارند. این اتفاق، فشار فروش گسترده‌ای را بر بازار تحمیل می‌کند که مانع از رشد بیشتر قیمت خواهد شد. برای درک بهتر این موضوع به نمودار زیر توجه کنید.

نمودار بالا، چارت قیمت C۹۸ در جفت ارز C۹۸/BNB است. این ارز در تاریخ ۱ مرداد ۱۴۰۰ به روش IEO در صرافی بایننس عرضه شد. قیمت این توکن در فرآیند IEO معادل ۰.۰۰۲۵ BNB قیمت داشت. یک ساعت پس از عرضه در این صرافی قیمت آن نزدیک به ۳۶ برابر افزایش یافت. اما بلافاصله قیمت آن بیش از ۷۰ درصد ریزش کرد و برای چند ساعت در همین محدوده معامله شد. اگر فردی در قله قیمتی این توکن را خریداری کرده بود، چیزی نزدیک به یک ماه باید آن را نگه می‌داشت تا مجددا به قیمت خرید او رسیده و توکن را بدون ضرر به فروش برساند. به همین دلیل خرید آن حتی بلافاصله بعد از لیست شدن و شروع معاملات نیز ریسک بسیار بالایی دارد.

شرکت در IEO برای ایرانیان

تقریبا تمامی IEOها برای کاربرانی که در صرافی احراز هویت کرده‌اند قابل استفاده است. از آن‌جا که تقریبا تمامی صرافی‌های ارز دیجیتال هیچ سرویسی به کابران ایرانی خود ارائه نمی‌دهند، متاسفانه این فرصت برای ایرانیان مقیم ایران قابل استفاده نیست. اما اگر شرایطی دارید که می‌توانید در صرافی‌های ارز دیجیتال بین‌المللی احراز هویت کنید، توصیه می‌شود حتما در IEOهای آن صرافی شرکت کنید. تقریبا تمام این عرضه اولیه‌ها سود بالایی را برای سرمایه‌گذاران اولیه خود به ارمغان می‌آورد.

یکی از راه‌کارهای جایگزین برای کاربران ایرانی مشارکت در IDOها و همچنین عرضه اولیه دیفای در صرافی‌های متمرکز است. در این عرضه اولیه‌ها عموما در ازای استیکینگ کوین صرافی و چند کوین دیگر به مدت ۱ ماه، بخشی از توکن پروژه به شما اهدا خواهد شد. این پروژه‌ها نیز عموما سودآوری بالایی دارند. برای مثال محصول لانچ پول بایننس، برای عرضه اولیه توکن‌ها به این روش ارائه شده است. برای مشارکت در این روش نیازی به احراز هویت نیست اما ایراد بزرگ این نوع عرضه اولیه‌ها این است که تعداد کمی توکن بین افراد توزیع خواهد شد. در نتیجه این روش برای افرادی که سرمایه بالایی دارند توجیه اقتصادی دارد. یکی دیگر از مشکلات این روش، هولد کردن توکن صرافی برای مدت مشخص است. مثلا برای مشارکت در لانچ پول بایننس، افراد باید کوین BNB را برای مدت مشخصی، عموما یک ماه، در کیف پول صرافی خود نگهداری یا هولد کنند. اگر در این مدت، قیمت BNB ریزش کند، ضرری مضاعف به شما تحمیل خواهد شد.

پرسش و پاسخ

• IEO چیست و چه تفاوتی با ICO دارد؟

IEO به فرآیند عرضه اولیه یک ارز دیجیتال از طریق صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال می‌گویند. برخلاف ICO که مرجع توزیع توکن‌ها خود پروژه است، در IEO این کار توسط صرافی‌ها انجام می‌شود.

• آیا ایرانیان می‌توانند در IEOها شرکت کنند؟

برای شرکت در IEO باید در صرافی احراز هویت انجام دهید. از آن‌جا که تقریبا تمام صرافی‌ها به کاربران مقیم ایران سرویسی را ارائه نمی‌دهند، در نتیجه شرکت در IEOها برای ما ایرانیان ممکن نیست.

• آیا شرکت در IEO رایگان است؟

برای خرید یک ارز در روش IEO باید هزینه آن را نیز بپردازید. این روش برخلاف ایردراپ رایگان نیست و پیش از عرضه، قیمت آن ارز دیجیتال تعیین شده و براساس تعداد خریداری شده، باید هزینه آن را نیز بپردازید.

• آیا در IEO مانند ICO احتمال کلاهبرداری وجود دارد؟

در فرآیند IEO به دلیل عبور پروژه از فیلتر صرافی‌های ارز دیجیتال، احتمال کلاهبرداری بودن بسیار کاهش یافته است. همچنین در صورت کلاهبرداری بودن یک پروژه، اعتبار صرافی زیر سوال رفته و به همین دلیل عموما صرافی‌های مکانیزم‌های سخت‌گیرانه‌ای برای عرضه اولیه‌ها دارند.

سخن پایانی

در این مقاله به صورت کامل در مورد IEO یا عرضه اولیه صرافی‌های ارز دیجیتال صحبت کردیم. عرضه اولیه ارز به واسطه صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال راهکار نسبتا جدیدی است که فرآیند تامین سرمایه برای پروژه‌های جدید را آسانتر کرده است. به دلیل وقوع کلاهبرداری‌های عمده در روش ICO، عرضه اولیه در صرافی به یکی از روش‌های ایمن در فرآیند تامین سرمایه پروژه‌های ارز دیجیتال تبدیل شده است. متاسفانه به دلیل اجباری بودن احراز هویت، استفاده از این روش برای ما ایرانیان امکان‌پذیر نیست. اگر در عرضه اولیه صرافی‌ها شرکت کرده‌اید، تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.