به طور کلی، بازارها قرار است منجر به کارایی بیشتر چه از نظر اقتصادی و چه از نظر سیاسی شوند و شکستهای بازار شرایطی هستند که در آن بازار به دنبال نتیجه کارآمد نیست. افرادی که فقط با در نظر گرفتن منافع خودشان تصمیم میگیرند، تحت این شرایط، اوضاع را بدتر میکنند. مبارزه بر سر چیزی که به آن شکست بازار میگوییم و واکنش دولتها با در نظر گرفتن فناوری بلاکچین، موضوع این مقاله است.
آموزش و پرورش، بهداشت، مسکن و نابرابری در آنها مسائلی هستند که بیشترین آسیب را از شکست بازار متحمل میشوند.به طور کلی عدهای فکر میکنند در مواقع وقوع این شکستها، مداخله بیشتر دولتها میتواند کارآمد باشد و از طرفی دیگر عدهای معتقدند که دخالت دولت فقط مشکل را بدتر میکند و کلا این شرایط را شکستهای دولت تلقی میکنند. نقص دولتها و تصمیمگیریهای مرکزی باعث ایجاد اشتباهات بزرگ و ناکارآمدی میشود و یک بازار بزرگ برای لابیگران و سواستفادهگران ایجاد میشود. مستندات تاریخی در این زمینه که تصمیمات اقتصادی را در مجموع جمع آوری و تحلیل کردهباشد، بسیار فقیر است.
اقتصاددانان چندین شکست عمومی را شناسایی کردهاند که شامل انحصارات، اثرات جانبی منفی، اطلاعات نامتقارن و کالاهای عمومی هستند. میتوان گفت این شکستها نوعی مداخله دولت را توجیه میکنند.
انحصارات: صاحب انحصار تولید کنندهای است که تنها عرضه کننده یک محصول و بدون جایگزین است. انحصارطلبان توانایی افزایش قیمت بازار را در مقایسه با قیمت تعادلی دارند. در نتیجه، آنها میتوانند خروجی و کمبود بازار را افزایش یا کاهش دهند. انحصارطلبان در هر جامعهای باید با نوعی مانع یا اهرم کنترل شوند.
اطلاعات نامتقارن: این موقعیت زمانی رخ میدهد که یک طرف معامله اطلاعات بیشتری نسبت به دیگری دارد. معمولا فروشنده نسبت به خریدار اطلاعات بیشتری دارد. قوانین مواد غذایی، بازرسی رستوران، تایید FDA، و کمیسیون بورس اوراق بهادار مثالهایی هستند که دولت برای جلوگیری از این نوع شکست در بازار وضع کردهاست.
اثرات جانبی منفی: اثرات جانبی منفی شرایطی هستند که از یک فعالیت اقتصادی ناشی میشوند و بر اقشار نامرتبط با فعالیت هم تاثیر میگذارد. آلودگی یک نمونه کلاسیک از این مثال است. مصرف کنندگان و تولید کنندگان، که به نفع خود عمل میکنند، آلودگی ایجاد میکنند که برای همه مضر و مخرب است.
محصولات عمومی: اگر محصولات از طریق روند اداری و اتصالات دولتی در بازار گردش داشتهباشند، منجر به شکست به این سبک خواهد شد. بازار آزاد نیز که در برخی زمینهها ایجاد میشود، باعث میشود تا افرادی که بودجه کافی یا صلاحیت تولید ندارند، به دلیل نبود امکانات لازم شروع به فعالیت کنند. مردم همواره به دنبال کیفیت و بهرهوری بالاتر هستند و با این وضعیت انتخابهای محدودی خواهند داشت.
راه حل بلاکچین
این که چگونه بلاکچین میتواند به درمان شکستهای بازار سنتی کمک کند، میتواند طوفان بزرگی در دنیا ایجاد کند. بلاچین میتواند به آزادی بیشتر، کارایی بیشتر، کمبود کمتر و تخصیص بهینه منابع کمک کند. بسیاری از مقالات دانشگاهی میتوانند در هر کدام از این موضوعات نوشته شوند.
انحصارات: به طور کلی، انحصار از طریق مقررات ایجاد میشود و ایجاد طبیعی آن بسیار نادر است و حتی برخی از اقتصاددانان میگویند که اصلا وجود ندارد. شرکتهای اینترنتی، مخابرات، راهآهن و کارتلهای تاکسی نمونههایی از شرکتهای انحصاری دولتی هستند. از آنجا که بلاکچین میتواند مقررات را دور بزند، قطعا دولت باعث ایجاد فشار برای این فنآوری جدید خواهد شد.
اطلاعات نامتقارن: هنگامی که فروشنده یک محصول اطلاعات بیشتری از خریدار دارد، میتواند از خریدار سود ببرد. با بلاکچین شرکت کنندگان میتوانند به وضوح حتی به امتیاز بین خریداران و فروشندگان کمک کنند. بازارها میتوانند کارآمدتر شوند. مجوز کمتری مورد نیاز خواهد بود و موانع ورود به آنجا کاهش خواهند یافت. افراد بیشتری از همه طبقات اجتماعی – اقتصادی میتوانند کسب و کارها را آسانتر کنند. قیمتها میتوانند شفافتر شوند و ارائه کنندگان میتوانند بیشتر جوابگو باشند.
اثرات منفی: بسیاری از اقتصاددانان احساسات خارجی منفی را ناشی از شرایطی میدانند که هیچ بازاری وجود ندارد. و این اتفاق معمولا زمانی رخ می دهند که حقوق مالکیت بسیار ضعیف است. هوا و اقیانوس نمونه خوبی هستند. وقتی حقوق مالکیت خیلی ضعیف است، آسان است که آلاینده ها را در هوا پخش کنید چرا که میتوانید به راحتی کار خود را با این دلیل که مالکیت هوا برای من نیست توجیه کنید. بلاکچین در این زمینه راهگشا خواهد بود. محیط زیست می تواند اعتبارات هوای تمیز و آلوده کننده ها را خریداری کند و در نهایت مجبور به پرداخت هزینههای اضافی در منابع مشترک باشد. تصور کنید همه چیز (هوا، طبیعت، اقیانوس و…) در یک بلاکچین ثبت شده باشد. پس محیط زیست و ارگانهای درگیر حتما باید جوابگو باشند.
کالاهای عمومی: با بلاکچین پروژههای عمومی با انتخاب بیشتر مصرف کنندگان ایجاد میشوند. هرچه مردم بیشتر به کالاهای عمومی بپیوندند، شاهد بازار ارزانتری خواهیم بود. پروژه های غیر ضروری اتفاق نخواهند افتاد و در نهایت منجر به افزایش بهره وری در مصرف کننده و تولید کننده خواهد شد.
نتیجهگیری
بازارها به طور کلی سعی دارند کالا و خدمات را به بهترین وجه ممکن ارائه دهند. بلاکچین میتواند در مورد ناکارآمدی بسیاری از راه حلهای دولت برای شکست های بازار اثر مثبت بگذارد. مصرف کنندگان بر اساس ترجیحات خود تصمیم میگیرند. و این باعث میشود منحنی تولید افزایش یابد، به ما اجازه می دهد که با کمکاری مبارزه کنیم. علاوه بر این، میتواند برنامهریزی مرکزی و عدم استفاده از منابع مرتبط را کاهش دهد. در جوامع آزاد، منطق، کارایی و بهره وری معمولا برنده میشوند و این چیزیست که با تکنولوژی بلاکچین امکانپذیر خواهد بود.