• تتر:
    120,787.55 تومان
  • دامیننس بیت کوین:
    58.68%
  • دامیننس اتریوم:
    12.14%
  • ارزش کل بازار:3 تریلیون دلار

قیمت ارز های دیجیتال

حجم کل بازار
3 تریلیون دلار
معاملات 24h
125 بیلیون دلار
سهم بیت کوین
58.68%
نرخ تتر
120,787.55 تومان

آخرین مطالب

دریافت بیت کوین رایگان؛ واقعیت امروز یا خاطره‌ای از دوران ابتدایی شبکه؟

رضا حضرتی
14 آذر 1404 - 16:00
جست‌وجوی عبارت‌هایی مانند «دریافت بیت کوین رایگان» در اینترنت، به‌ویژه در میان افرادی که به‌تازگی با دنیای ارزهای دیجیتال آشنا شده‌اند هنوز هم بسیار رایج است. در نگاه اول، ایده دریافت بیت کوین بدون پرداخت پول جذاب به نظر می‌رسد، اما واقعیت امروز بازار کاملاً متفاوت شکل گرفته است و بیت کوین واقعاً رایگان، به معنای بدون هزینه، بدون تلاش و بدون ریسک، عملاً دیگر وجود ندارد. برای درک این وضعیت، میهن بلاکچین نگاهی کوتاه به گذشته انداخته و سپس شرایط فعلی را تحلیل می‌کند. دوران فاست‌ها؛ زمانی که بیت کوین ارزش ناچیزی داشت در ابتدای دهه ۲۰۱۰، بیت کوین هنوز یک فناوری ناشناخته بود و بیشتر در سطح جامعه‌ای کوچک از توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان گردش می‌کرد. در چنین فضایی، توزیع رایگان بیت کوین ابزاری برای معرفی و گسترش استفاده از این ارز دیجیتال محسوب می‌شد. در سال ۲۰۱۰، توسعه‌دهنده‌ای به نام گَوین اندرسن (Gavin Andresen) وب‌سایتی راه‌اندازی کرد که به آن Bitcoin Faucet گفته می‌شد. سازوکار آن بسیار ساده بود؛ کاربر با حل یک کپچا، ۵ بیت کوین دریافت می‌کرد. در مجموع تخمین زده می‌شود که در این دوره حدود ۱۹٬۷۰۰ بیت کوین از این طریق بین افراد مختلف توزیع شد. گوین اندرسون در آن زمان، ارزش بیت کوین بسیار پایین بود و چنین توزیعی از منظر اقتصادی غیرمعقول به نظر نمی‌رسید. هدف اصلی، تشویق افراد به آزمایش شبکه، ساخت کیف پول و آشنا شدن با کارکرد این فناوری بود. نمونه دیگری از این نوع توزیع رایگان، رویدادی در سال ۲۰۱۲ بود که در آن شرکت BitInstant حدود ۱۰۰ بیت کوین را در غرفه‌ای در یک رویداد حضوری بین بازدیدکنندگان پخش کرد. این اقدام نیز بیشتر در قالب تبلیغات و معرفی خدمات جدید انجام شد، نه به‌عنوان مدل بلندمدت اقتصادی. رویداد بیت انستانت با افزایش تدریجی قیمت بیت کوین، فاست گَوین اندرسن ناچار شد میزان پاداش‌ها را کاهش دهد و در نهایت، این وب‌سایت اوایل سال ۲۰۱۲ فعالیت خود را متوقف کرد. همین روند، به‌خوبی نشان می‌دهد که «مدل توزیع رایگان» تا زمانی ممکن بود که ارزش اقتصادی بیت کوین در سطح بسیار پایینی قرار داشت. چرا مدل «بیت کوین رایگان» از بین رفت؟ امروز دیگر نمی‌توان به سادگی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ انتظار دریافت بیت کوین رایگان داشت. دلایل این تغییر را می‌توان در چند محور اصلی خلاصه کرد، اما همه این محورها بر یک واقعیت مشترک تأکید می‌کنند: اکوسیستم بیت کوین بالغ و تجاری شده است. نخست آنکه ارزش بیت کوین طی سال‌های اخیر به‌شدت افزایش یافته است. زمانی که بیت کوین تنها چند سنت یا چند دلار ارزش داشت، بخشیدن ۵ بیت کوین بیشتر شبیه یک حرکت تبلیغاتی ساده بود تا هزینه مالی بزرگ. اما امروز که ارزش هر واحد بیت کوین می‌تواند به ده‌ها و صدها هزار دلار برسد، توزیع بدون‌قیدوشرط آن از نظر اقتصادی منطقی محسوب نمی‌شود. همان عاملی که زمانی امکان فاست‌ها را فراهم می‌کرد، اکنون ادامه آن‌ها را غیرممکن کرده است. دوم آنکه اکوسیستم پیرامون بیت کوین از یک جامعه کوچک و تجربی، به یک بازار جهانی با ساختارهای تجاری و مالی پیچیده تبدیل شده است. صرافی‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، پلتفرم‌های پرداخت و انواع کسب‌وکارهای مبتنی بر بیت کوین شکل گرفته‌اند و هر فعالیتی نیازمند مدل اقتصادی پایدار است. در چنین محیطی، جایی برای توزیع گسترده و «دائمی» بیت کوین بدون دریافت ارزش متقابل باقی نمی‌ماند. سوم، با افزایش ارزش بازار، کلاهبرداری‌ها و طرح‌های فریبنده پیرامون وعده «بیت کوین رایگان» به‌شدت گسترش پیدا کرده است. بسیاری از وب‌سایت‌ها و کانال‌ها با شعارهایی مانند «کسب بیت کوین رایگان روزانه» یا «درآمد دلاری بدون سرمایه» ظاهر می‌شوند، اما در عمل به دنبال سرقت داده‌های شخصی، دریافت واریزی از قربانیان یا حتی دسترسی به کلید خصوصی کیف پول‌ها هستند. این روند، فضای اعتماد را از بین برده و موجب شده است هرگونه ادعای «رایگان» بودن بیش از پیش مشکوک تلقی شود. چهارم، هزینه‌های واقعی شبکه بیت کوین نیز تغییر کرده است. استخراج بیت کوین دیگر با یک رایانه معمولی امکان‌پذیر نیست و به تجهیزات تخصصی، مصرف بالای برق و سرمایه‌گذاری قابل‌توجه نیاز دارد. در نتیجه، کوینی که به این شکل تولید می‌شود، پشتوانه‌ای از هزینه و ریسک دارد و منطقی نیست که بدون دلیل و در مقیاس گسترده به رایگان عرضه شود. آنچه امروز «بیت کوین رایگان» نامیده می‌شود، در عمل رایگان نیست با وجود همه این تغییرات، جست‌وجوی عبارت «Free Bitcoin» هنوز هم ده‌ها وب‌سایت و اپلیکیشن نمایش می‌دهد. اما بررسی دقیق نشان می‌دهد که تقریباً همه این مدل‌ها با هزینه، تلاش یا ریسک همراه هستند و دیگر شباهتی به فاست‌های ساده سال ۲۰۱۰ ندارند. در برخی از وب‌سایت‌های موسوم به فاست هنوز هم می‌توان مقادیر بسیار ناچیز بیت کوین یا ساتوشی دریافت کرد، اما این مقادیر معمولاً آن‌قدر محدود هستند که حتی با صرف زمان طولانی نیز به رقم قابل‌توجهی تبدیل نمی‌شوند. کاربر ناچار است بارها کپچا حل کند، تبلیغات متعدد مشاهده کند و مرتب به سایت سر بزند تا شاید پس از مدت طولانی به چند دلار برسد. در عمل، این مدل بیش از آنکه به‌عنوان یک راه «کسب بیت کوین» شناخته شود، نوعی مصرف زمان در برابر پاداش بسیار محدود محسوب می‌شود. در برخی دیگر از پلتفرم‌ها، انجام «میکرو تسک» یا کارهای بسیار کوچک مانند تماشای ویدئو، کلیک روی تبلیغات یا نصب اپلیکیشن، در ازای پرداخت کسری از بیت کوین پیشنهاد می‌شود. این مدل نیز در ظاهر رایگان است، زیرا کاربر پول مستقیم پرداخت نمی‌کند، اما در واقع زمان، توجه و گاه داده‌های شخصی خود را در اختیار سیستم تبلیغاتی قرار می‌دهد. ارزش اقتصادی این فعالیت‌ها برای کاربر معمولاً بسیار پایین است. مدل دیگری که گاهی به‌اشتباه در دسته «بیت کوین رایگان» قرار می‌گیرد، برنامه‌های معرفی دوستان و همکاری در فروش در صرافی‌ها و پلتفرم‌های مالی است. در این مدل، کاربر در صورت معرفی افراد جدید و انجام معاملات از سوی آن‌ها، درصدی از کارمزدها را به‌صورت پاداش، گاهی در قالب بیت کوین، دریافت می‌کند. هرچند از منظر بازاریابی این روش منطقی است، اما در واقع نوعی همکاری تجاری است؛ نه توزیع هدیه‌ای و بی‌قیدوشرط بیت کوین. در کنار این موارد، ایردراپ‌ها نیز مطرح هستند که معمولاً با توکن‌های جدید روی شبکه‌های مختلف مرتبط هستند، نه با خود بیت کوین. مشارکت در ایردراپ نیز غالباً به انجام تراکنش، پرداخت کارمزد شبکه یا فعالیت روی یک پروتکل نیاز دارد. بنابراین، حتی در اینجا نیز مفهوم «کاملاً رایگان» محقق نمی‌شود و فرد در ازای توکن دریافتی، فعالیت واقعی روی شبکه انجام می‌دهد. خطرات ادعاهای «بیت کوین رایگان» رشد کلاهبرداری در حوزه ارزهای دیجیتال، به‌ویژه در ارتباط با وعده‌های غیرواقعی، به یک نگرانی بزرگ تبدیل شده است. بسیاری از طرح‌ها با ظاهر «پاداش رایگان»، در عمل به‌دنبال جذب واریز اولیه، اخذ کارمزدهای سنگین یا دریافت اطلاعات حساس کاربران هستند. در این میان، درخواست برای وارد کردن کلید خصوصی یا عبارت بازیابی کیف پول، یکی از خطرناک‌ترین نشانه‌ها محسوب می‌شود. هر سامانه‌ای که برای پرداخت سود یا بیت کوین رایگان، چنین اطلاعاتی را مطالبه کند، ذاتاً تهدیدی مستقیم برای دارایی دیجیتال افراد به شمار می‌آید. از سوی دیگر، وعده بازدهی‌های غیرمعقول، ایجاد حس فوریت («همین امروز ثبت‌نام شود، فردا دیر است») و نبود شفافیت درباره ماهیت کسب‌وکار، همگی نشانه‌هایی هستند که باید نسبت به آن‌ها حساسیت جدی وجود داشته باشد. در فضای امروز، بسیاری از آنچه با عنوان «بیت کوین رایگان» تبلیغ می‌شود، در بهترین حالت اتلاف وقت و در بدترین حالت، مقدمه‌ای برای از دست رفتن سرمایه است. رویکرد واقع‌بینانه برای به‌دست‌آوردن بیت کوین با توجه به شرایط کنونی، دریافت بیت کوین باید مانند هر دارایی دیگر، بر پایه مبادله ارزش در نظر گرفته شود. به‌جای جست‌وجوی راه‌های جادویی، می‌توان چند مسیر منطقی را مدنظر قرار داد که در آن‌ها فرد در مقابل بیت کوین، کار، سرمایه یا استفاده واقعی از یک خدمت را قرار می‌دهد. خرید تدریجی از صرافی‌های معتبر، یکی از رایج‌ترین روش‌ها است. در این شیوه، بیت کوین مانند هر دارایی مالی دیگر، از طریق پلتفرم تحت نظارت یا شناخته‌شده خریداری می‌شود و فرد در مقابل دارایی دریافت‌شده، وجه پرداخت می‌کند. این رویکرد، اگر با مدیریت ریسک، آگاهی از نوسانات و انتخاب صحیح محل نگهداری همراه شود، نسبت به مدل‌های شبه‌رایگان، شفاف‌تر و امن‌تر است. مسیر دیگر، دریافت بیت کوین به‌عنوان دستمزد یا حق‌الزحمه است. در این حالت، اشخاصی که خدماتی مانند تولید محتوا، طراحی، مشاوره، برنامه‌نویسی یا هر فعالیت حرفه‌ای دیگری ارائه می‌کنند، می‌توانند با طرف مقابل توافق کنند که بخشی از پرداخت، به‌صورت بیت کوین انجام شود. در این شکل، بیت کوین نه به‌عنوان «هدیه»، بلکه به‌عنوان معادل بهای کار حرفه‌ای دریافت می‌شود. همچنین، استفاده از برنامه‌های پاداش و کش‌بک در پلتفرم‌های معتبر، در صورتی که فرد به‌طور واقعی به آن خدمات نیاز داشته باشد، می‌تواند در حاشیه فعالیت‌های عادی، منجر به دریافت مقادیر کوچک بیت کوین شود. تفاوت اساسی این رویکرد با ادعاهای «رایگان»، در شفافیت سازوکار و منطقی بودن میزان پاداش است. جمع‌بندی مدل‌هایی که در ابتدای شکل‌گیری بیت کوین امکان دریافت رایگان را فراهم می‌کردند، مانند فاست گَوین اندرسن یا توزیع‌های تبلیغاتی محدود، به شرایط خاص آن دوره وابسته بودند؛ زمانی که بیت کوین ناشناخته، کم‌ارزش و جامعه‌محور بود. با رشد ارزش و بلوغ اکوسیستم، این مدل‌ها از بین رفتند و جای خود را به ساختارهای اقتصادی، تجاری و گاه متأسفانه، به انواع کلاهبرداری‌ها دادند. در نتیجه، دوران دریافت واقعی و معنادار بیت کوین بدون هزینه، تلاش یا ریسک، عملاً به پایان رسیده است. آنچه امروز با عنوان «بیت کوین رایگان» تبلیغ می‌شود، اغلب یا پرداخت‌های بسیار ناچیز در برابر صرف زمان طولانی است، یا وابسته به فعالیت‌های تبلیغاتی و کسب‌وکاری، یا بستری برای سوءاستفاده و سرقت دارایی دیجیتال. رویکرد منطقی در شرایط فعلی، پذیرش این واقعیت است که بیت کوین نیز مانند هر دارایی ارزشمند دیگر، فقط در برابر ارائه ارزش به‌دست می‌آید؛ چه آن ارزش به شکل سرمایه، چه به صورت زمان و کار تخصصی. جست‌وجوی «رایگان بودن» در بازاری که تا این اندازه بالغ و پرریسک شده است، بیش از آنکه یک فرصت واقعی باشد، به یک هشدار بزرگ برای حفظ سرمایه و زمان تبدیل شده است.

پروتکل Neutrl چیست؟ بررسی سازوکار استیبل کوین مولد بازده sNUSD

الهام اسماعیلی
14 آذر 1404 - 12:00
بازار کریپتو در حال گذار از استیبل کوین‌های غیرفعال به نسل جدیدی از دارایی‌های دلاری مولد بازده است. این استیبل کوین‌ها صرفا نقش پول نقد دیجیتال را ندارد؛ بلکه در کنار حفظ ارزش یک بازده پایدار هم تولید می‌کنند. پروتکل Neutrl یکی از جدیدترین پروژه‌های این حوزه است که استیبل کوین NUSD و نسخه مولد بازده sNUSD را معرفی می‌کند. اکثر دلارهای مصنوعی مولد بازده، سود خود را از طریق ابزارهای مالی سنتی مانند اوراق خزانه توکنیزه‌شده و بازده بازار پول یا از طریق بازارهای وام‌دهی آنچین تامین می‌کنند. اما این رویکرد باعث می‌شود در برابر نوسان نرخ‌ بهره و تقاضای وام آسیب‌پذیر شوند. نیوترال (Neutrl) یک پروتکل دلار مصنوعی با بازده غیرهمبسته است که به‌جای وابستگی به نرخ بهره یا سیکل‌های وام‌دهی، از ناکـارآمدی‌های ساختار بازار سود می‌گیرد. محور اصلی استراتژی پروتکل Neutrl، خرید توکن‌های قفل‌شده با قیمت پایین‌تر در بازار OTC و اجرای استراتژی‌های دلتا خنثی برای کسب سود است. در کنار آن بخشی از سرمایه نیز در استراتژی‌های نقدشونده قرار می‌گیرد تا ثبات و نقدینگی حفظ شود. پروتکل Neutrl به‌نوعی در مسیر اتنا (Ethena) گام برداشته است، اولین پروژه‌ای که توانست با یک سازوکار نوآورانه مبتنی بر استراتژی‌های دلتا خنثی به سومین دلار مصنوعی بازار تبدیل شود. اگر علاقه‌مند هستید بدانید پروتکل Neutrl چیست، چطور کار می‌کند و آیا می‌تواند مانند اتنا به یکی از بازیگران بزرگ دنیای دلارهای مصنوعی تبدیل شود، با این مطلب از میهن بلاکچین همراه باشید. پروتکل Neutrl چیست؟ منبع: neutrl.fi نیوترال (Neutrl) یک پروتکل «دلار مصنوعی» است که با فراهم کردن دسترسی عمومی به استراتژی‌های نهادی مانند آربیتراژ معاملات خارج از صرافی (OTC Arbitrage)، هجینگ، معاملات دلتا-خنثی و استراتژی‌های اختصاصی تولید بازده، سود بازار خنثی (Market-neutral yield) تولید می‌کند. سود حاصل از این مکانیزم در قالب توکن به سپرده‌گذاران استیبل کوین NUSD تعلق می‌گیرد. پروتکل Neutrl دو توکن دارد:  NUSD: یک دلار مصنوعی قابل‌‌خرج کردن است که نقدشوندگی آن از طریق ذخایر نقدینگی پروتکل تضمین می‌شود. sNUSD: نسخه سودده است که در ازای استیک‌کردن NUSD به‌دست می‌آید. ارزش این توکن براساس سودی که از استراتژی‌های پروتکل محقق می‌شود، افزایش پیدا می‌کند. پروتکل Neutrl چطور کار می‌کند؟ بازارهای مالی همیشه کاملاً کارآمد نیستند و در بسیاری مواقع، اختلاف قیمت‌ها یا فرصت‌هایی وجود دارد که هنوز اصلاح نشده‌اند. پروتکل Neutrl این نقاط ضعف را شناسایی و از آنها برای ایجاد بازده استفاده می‌کند. یکی از این ناکارآمدی‌ها مربوط به حجم زیاد توکن‌هایی است که در دست سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VC) برای مدت طولانی قفل می‌شود. این توکن‌ها در اختیار عموم نیستند و از آن‌جایی که صاحبان آن‌ها گاهی به نقدینگی نیاز پیدا می‌کنند، حاضر می‌شوند دارایی‌های خود را با تخفیف بفروشند. همچنین، بنیاد (Foundations) پروژه‌ها نیز معمولاً بخش زیادی از دارایی‌های خود را در دوره‌های قفل بلندمدت نگه می‌دارند و زمانی‌که به منابع مالی بیشتری نیاز داشته باشند، مجبور می‌شوند دارایی‌‌های خود را با تخفیف عرضه کنند. پروتکل Neutrl از همین فرصت استفاده می‌کند، توکن‌های قفل‌شده را با قیمت پایین‌تر می‌‌خرد و از این اختلاف قیمت‌ (Spread) به‌عنوان اولین منبع سود استفاده می‌کند. استراتژی‌ پروتکل Neutrl چطور کار می‌کند؟ پروتکل Neutrl برای ایجاد سود از استراتژی بازده بازارخنثی (Market-neutral yield strategy) استفاده می‌کند که شامل دو مرحله می‌شود: خرید توکن‌ها با تخفیف در بازارهای OTC: همان‌طور که گفتیم پروتکل توکن‌های قفل‌شده را در معاملات خارج از صرافی از سرمایه‌گذاران خطرپذیر یا بنیادهایی که به نقدینگی نیاز دارند با قیمت پایین‌تر خریداری می‌کند. تسویه این معاملات از طریق قراردادهای هوشمند یا واسطه‌های معتبر به‌صورت آنچین انجام می‌شود. پوشش ریسک با استراتژی دلتا–خنثی: بخش خلاقانه کار بعد از خرید آغاز می‌شود. از آنجایی‌که مشخص نیست قیمت این توکن‌ها بالا می‌رود یا پایین، پروتکل برای پوشش ریسک نوسان قیمت، دارایی‌ها را در بخش اسپات نگه می‌دارد و همزمان روی همان دارایی‌ها یک پوزیشن شورت در معاملات آتی دائمی (Perpetual Futures) باز می‌کند. به‌این ترتیب، اگر قیمت به هر سمتی حرکت کند، سود و زیان دو سمت معامله یکدیگر را خنثی می‌کنند و ریسک به حداقل می‌رسد. مثلا اگر قیمت بالا برود، سود اسپات ضرر پوزیشن شورت را خنثی می‌کند و بالعکس. سودی که از اختلاف قیمت بازار آتی و اسپات به‌دست می‌آید نیز میان استیک‌کننده‌های توکن NUSD توزیع می‌شود. علاوه بر اسپرد قیمت، پروتکل Neutrl از فاندینگ ریت (Funding rates) مثبت روی پوزیشن‌های شورت نیز درآمد کسب می‌کند. فاندینگ ریت یا نرخ تامین مالی، ابزاری برای نزدیک نگه‌داشتن قیمت بازار آتی با قیمت اسپات است. زمانی که قیمت قرارداد دائمی از اسپات بیشتر باشد، دارندگان پوزیشن لانگ باید درصدی را به عنوان فاندینگ ریت به دارندگان پوزیشن شورت دهند. مبنای کار پروتکل Neutrl کاملا مبتنی بر استراتژی بازار خنثی (Market neutral) و سود بردن از حرکات بازار است. نام آن هم از همین ویژگی گرفته شده است. پروتکل با ایجاد پوزیشن‌های هج‌شده روی دارایی‌هایی که با تخفیف می‌خرد، هم ریسک جهت‌دار را کنترل می‌‌کند و هم از اسپردها و فاندینگ ریت مثبت سود می‌گیرد. ذخایر نقدینگی پروتکل Neutrl یکی از بخش‌های مهم عملکرد پروتکل Neutrl وجود ذخایر نقدینگی است. بخشی از سرمایه این پروتکل در دارایی‌هایی نگهداری می‌شود که هر لحظه قابل تبدیل به پول هستند؛ مانند USDC و USDT یا استیبل‌کوین‌های مولدبازده مانند USDe و USDS.  این بخش از سبد سهام، نقش یک ضربه‌گیر را برای پروتکل بازی می‌کند تا ارزش توکن NUSD همیشه با مقدار وثیقه‌ای که پشت آن است هماهنگ بماند. همچنین، سودی که از ذخایر به‌دست می‌آید به دارندگان sNUSD اختصاص پیدا می‌کند اگرچه فقط افراد و شرکت‌های احراز هویت‌شده (KYC/KYB) که در لیست سفید قرار دارند، می‌توانند NUSD را مستقیماً از پروتکل بازخرید کنند؛ اما کاربران عادی هم می‌توانند از طریق استخر کرو (Curve) به نقدینگی بدون نیاز به مجوز دسترسی داشته باشند. این استخر بیش از ۱۰ میلیون دلار عمق معاملاتی دارد. برای اینکه کاربران بتوانند از استراتژی‌های سودآور پروتکل Neutrl بهره ببرند، باید نسخه استیک‌شده NUSD یعنی sNUSD را در اختیار داشته باشند. نکته مهم این است که پاداش استیکینگ در قالب یک توکن جدید ارائه نمی‌شود؛ بلکه سهمی از سود واقعی پروتکل به دارندگان sNUSD اختصاص پیدا می‌کند. ماجرا از این قرار است که پروتکل Neutrl برخلاف بسیاری از پروژه‌ها به‌جای اضافه‌کردن توکن جدید و ایجاد تورم از یک مدل ارزش‌‌گذاری مجدد (Reindexing) استفاده می‌کند. در این مدل، ارزش sNUSD به‌تدریج با تحقق بازده استراتژی‌های پروتکل، افزایش پیدا می‌کند.به‌طور مثال، اگر در کیف پول خود ۵٬۰۰۰ دلار sNUSD و ۵٬۰۰۰ دلار NUSD داشته باشید، بعد از مدتی ممکن است ارزش sNUSD شما به ۵٬۵۲۱ دلار برسد، اما ارزش NUSD ثابت می‌ماند؛ زیرا سود فقط روی sNUSD اعمال می‌شود. این روش باعث می‌شود بازده به سود واقعی وابسته باشد، نه تورم توکن. پروتکل Neutrl برای حفظ امنیت و کاهش ریسک‌ها چندین لایه حفاظتی ایجاد می‌کند که شامل وثیقه‌گذاری بیش از حد، استفاده از استراتژی‌های هجینگ برای هر یک از معاملات OTC، توزیع ریسک بین چند طرف مختلف و نگهداری ذخایر نقد برای مدیریت بازخریدها می‌شود. همچنین به‌منظور ایجاد شفافیت گزارش‌های اثبات ذخایر، آدیت‌ها و داده‌های آنچین را منتشر می‌کند تا همه بتوانند از پشتوانه دارایی‌ها مطمئن شوند. این سازوکار باعث می‌شود ریسک‌های معمولی که در پروتکل‌های وابسته به یک منبع بازده واحد دیده می‌شود، تا حد زیادی کاهش پیدا کند. چرا پروتکل Neutrl از سایر استیبل کوین‌ها متمایز است؟ همان‌طور که اشاره شد، اکثر «دلارهای مصنوعی مولد سود» از دو روش قدیمی استفاده می‌کنند که هر کدام دارای نقاط ضعفی هستند: الگوی اول مربوط به استیبل کوین‌هایی است که نسخه‌ توکنیزه‌شده ابزارهای مالی سنتی مانند اوراق خزانه‌ کوتاه‌مدت هستند. این دارایی‌ها به دلیل نوع پشتوانه‌‌شان نقدشونده و تقریبا ایمن هستند؛ اما یک مشکل بزرگ دارند که آن هم وابستگی به چرخه نرخ بهره فدرال رزرو و شرایط اقتصاد کلان است.اگر نرخ بهره کاهش پیدا کند و بازده اوراق کم شود، سود آنچین نیز به همان نسبت پایین می‌آید. در نتیجه، در این مدل سود کاربر عملا مشابه بازارهای سنتی (TradFi) است و کاملاً همگام با سیاست‌های فدرال رزرو و شرایط بازار پول جهانی حرکت می‌کند. افزایش علاقه موسسات مالی به اوراق خزانه توکنیزه‌شده نیز نشان می‌دهد که این دسته از استیبل کوین‌ها به شدت به نقدینگی سنتی وابسته هستند. مدل دوم، استیبل کوین‌هایی هستند که با سپرده‌گذاری سرمایه‌‌های خود در بازار وام‌دهی آنچین مانند آوه (Aave) و کامپوند (Compound) یا از طریق وام‌های دارای وثیقه سود کسب می‌کنند. در این مدل، زمانی که تقاضا برای وام زیاد باشد، پروتکل سود قابل‌توجهی به‌دست می‌آورد. اما مشکل این است که در دوران رکود بازار سود به سرعت پایین می‌آید. درواقع، این مدل وابسته به احساسات بازار، میزان اهرم‌ها و حتی رویدادهای لیکوئیدیشن است و از نوسان‌های درونی بازار تاثیر می‌گیرد. پروتکل Neutrl مسیر متفاوتی را انتخاب کرده است. این پروتکل به‌جای دنبال‌کردن نرخ بهره یا وابستگی به چرخه‌های اعتباری درون‌زنجیره‌ای، از «ناکارآمدی‌های ساختاری» بازار مانند تخفیف در فروش خصوصی عمده و فرصت‌های آربیتراژ و فاندینگ ریت سود می‌‌گیرد. از آنجایی‌که بازده پروتکل به‌جای سیاست‌های کلان اقتصادی یا چرخه‌های اعتباری وام از دل همین ناکارآمدی‌ها ایجاد می‌شود، عملکرد توکن sNUSD وابستگی چندانی به بازده اوراق خزانه ایالات متحده یا نرخ درصد سالانه (APR) وام‌های دیفای ندارد و می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مکمل در سبد دارایی‌های آنچین نقش مهمی ایفا کند. توکن sNUSD پروتکل Neutrl در مسیر sUSDe اتنا توکن NUSD پروتکل Neutrl تنها استیبل‌کوین مصنوعی با بازده غیرهمبسته نیست. پروژه اتنا نیز با معرفی استیبل کوین USDe و ارائه بازده ثابت از طریق یک رویکرد متمایز و امتحان‌شده جایگاه قدرتمندی را به‌دست آورده است. اتنا از ترکیبی از آربیتراژ فاندینگ‌ریت، اسپرد پایه، سود حاصل از ذخایر استیبل‌کوینی و سایر ناکارآمدی‌های بازار برای ایجاد سود برای دارندگان sUSDe استفاده می‌کند. موفقیت پایدار اتنا و تبدیل‌شدن USDe به سومین دلار مصنوعی بزرگ بازار بعد از تتر (USDT) و یو‌اس‌دی‌سی (USDC) هم نشانه کارآمد بودن مدل اتنا است و هم مهر تاییدی بر معماری پروتکل Neutrl به‌ویژه در نحوه کسب بازده از طریق آربیتراژ OTC است. منبع: blocmates.com عملکرد و رشد پروتکل Neutrl پروتکل Neutrl از همان مراحل ابتدایی رشد قابل‌توجهی را ثبت کرده است. در دوره بتای خصوصی، تنها با مشارکت چند تأمین‌کننده نقدینگی، ارزش کل قفل‌شده (TVL) پروتکل طی سه ماه از صفر به ۵۲ میلیون دلار رسید.پس از آن، همزمان با بازشدن خزانه پیش‌سپرده‌گذاری عمومی، تقاضا افزایش یافت و هر دو سقف ۵۰ و ۲۵ میلیون دلاری، در کمتر از یک ساعت پر شدند. امروز ارزش کل قفل‌شده پروتکل Neutrl به بیش از ۱۳۶ میلیون دلار رسیده است که نشان‌دهنده اعتماد فزاینده میزهای معاملاتی حرفه‌ای و صندوق‌های کریپتویی نسبت به استراتژی Neutrl است. منبع: blocmates.com در بتای خصوصی، بازده سالانه پروتکل Neutrl بین ۲۶ تا ۳۰٪ بود که عمدتاً از آربیتراژ دلتا-خنثی در بازارهای OTC به‌دست می‌آمد. با شروع فعالیت عمومی، روند بازدهی نیز رو به افزایش است. اولین مرحله از سود دارندگان sNUSD با نرخ ۱۶٫۵۸٪ توزیع شد و اخیرا به ۱۷٫۴۸٪ رسیده است. این بازده نشان‌دهنده سود محقق‌شده از استراتژی‌های دلتا-خنثی و معاملات OTC است؛ یعنی زمانی‌ که موقعیت‌ها سررسید می‌شوند و چرخه معاملاتی تکمیل می‌شود، سود به‌صورت واقعی شناسایی و توزیع می‌شود. در حال حاضر حدود ۱۰٪ از ذخایر به‌طور فعال در معاملات آربیتراژ استفاده می‌شود و مابقی در استیبل‌کوین‌های نقدشونده مانند USDC ،USDT ،USDS و USDe نگهداری می‌شوند. انتظار می‌رود با افزایش تدریجی تخصیص سرمایه به معاملات OTC و رسیدن به دوره‌های سررسید، بازدهی بیش از قبل شود. پروتکل Neutrl از نظر ریسک نیز طراحی قوی دارد. این پروتکل از وثیقه‌گذاری کامل استفاده می‌کند و برای اثبات سلامت مالی پشتوانه و توان پرداخت از اثبات‌های لحظه‌ای مبتنی بر دانش صفر (ZK Proof) کمک می‌گیرد. ذخایر پروتکل بیش از حد ‌وثیقه‌گذاری شده‌اند تا وابستگی قیمت و پگ ۱:۱ توکن NUSD تضمین شود و شفافیت و امنیت سرمایه هم حفظ شود. تحولاتی که در بازار جریان دارد نیز به نفع مدل پروتکل Neutrl است. رشد سریع اوراق خزانه توکنیزه‌شده، محصولات بازار پول و ابزارهای سود‌ده آنچین که توسط مؤسسات مالی بزرگ ارائه می‌شوند، نشان می‌دهد که تقاضا برای ابزارهای مولد سود و شبه‌نقدی آنچین در حال افزایش است. این موضوع باعث شده است که رویکرد پروتکل Neutrl هم از نظر زمان‌بندی و هم از نظر استراتژیک با روند کلی بازار همسو باشد. کاربردهای پروتکل Neutrl چیست؟ پروتکل Neutrl اکنون فعال است و کاربران می‌توانند از طریق روش‌های مختلف با پروتکل تعامل داشته باشند. در قدم اول، کاربران می‌توانند با واریز هرکدام از وثیقه‌های پشتیبانی‌شده، توکن NUSD را مینت کنند یا از طریق سواپ، استیبل‌کوین‌های خود را به NUSD تبدیل کنند. همچنین، کاربران می‌توانند توکن NUSD را استیک کنند و sNUSD بگیرید. با استیک کردن، جریان سود استراتژی بازده بازارخنثی فعال می‌شود و ارزش توکن‌های sNUSD به‌تدریج با تحقق سود استراتژی پروتکل افزایش پیدا می‌کند. پروتکل Neutrl یک برنامه امتیازدهی را هم راه‌اندازی کرده است که به سپرده‌گذاران اولیه اجازه می‌دهد امتیاز جمع کنند و در آینده مشمول پاداش‌های بیشتری شوند. نحوه پاداش‌دهی به‌گونه‌ای طراحی شده که باعث جذابیت کل سیستم می‌شود. امتیازها براساس انتخاب کاربر در ۴ گروه زیر مشخص می‌شود: هولد کردن استیکینگ قفل‌کردن دارایی تامین نقدینگی (LP) این مدل باعث می‌شود کاربران بتوانند بین دریافت سود و دریافت امتیاز، یک انتخاب استراتژیک داشته باشند. کاربران دو مسیر کلی دارند؛ می‌توانند قید استیکینگ و سود را بزنند و درعوض توکن NUSD را قفل کنند و امتیاز بگیرند. در این حالت کاربر سودی نمی‌گیرد؛ زیرا سود فقط به استیک‌کنندگان NUSD داده می‌شود. حالا اگر کاربر تصمیم بگیرد NUSD را استیک کند، sNUSD بگیرد و sNUSD‌ها را قفل کند، هم سود می‌گیرد، هم امتیاز. امتیازها به این صورت تخصیص می‌یابند: با نگه داشتن NUSD: روزانه ۵ امتیاز Neutrl کسب کنید. با قفل کردن NUSD: روزانه تا ۱۵۰ امتیاز کسب کنید. با نگه داشتن sNUSD: علاوه‌بر سود، روزانه ۱ امتیاز Neutrl کسب کنید. با قفل کردن sNUSD: علاوه‌بر سود، روزانه تا ۴۰ امتیاز کسب کنید. اگر کاربر NUSD را به استخرهای نقدینگی خارجی واریز کند، موضوع جذاب‌تر هم می‌شود. در این حالت کاربر دو انتخاب دارد: با نگه‌داشتن توکن‌های تامین نقدینگی: امتیاز Neutrl دریافت کنید. با قفل‌کردن توکن‌های تامین نقدینگی در پروتکل Neutrl: هم سود استخر را بگیرید و هم امتیاز بیشتری به‌دست بیاورید. بیایید با یک مثال موضوع را روشن‌تر کنیم.اگر کاربری در استخر NUSD/USDC کرو سپرده‌گذاری کند، می‌تواند توکن‌های نقدینگی (LP) را که دریافت می‌کند صرفا نگه دارد و در عوض امتیاز Neutrl بگیرد. راه دوم این است که LPتوکن‌ها را در پروتکل Neutrl قفل کند تا علاوه‌بر سود استخر کرو، امتیاز Neutrl را هم‌ دریافت کند. سیستم امتیازدهی Neutrl به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند در چند اکوسیستم مختلف فعال باشد. در حال حاضر، بازار ثانویه NUSD روی پندل (Pendle) فعال است؛ کاربران می‌توانند درقالب توکن‌های PT بازده ثابت بگیرند یا روی توکن‌های نقدینگی در استخر SY-NUSD تا ۵۰ برابر، امتیاز Neutrl دریافت کنند. این یعنی راه‌های گسترده‌تری برای مشارکت، کسب بازده و امتیاز پیش‌روی کاربران پروتکل Neutrl قرار دارد. جمع‌بندی پروتکل Neutrl یک دلار مصنوعی است که به‌جای تکرار مدل‌های سنتی وابسته به نرخ بهره یا چرخه‌های پرنوسان وام‌دهی دیفای، سراغ ناکارآمدی‌های ساختاری بازار رفته است. این پروتکل در مسیری شبیه به اتنا، اما در یک دامنه گسترده‌تر حرکت می‌کند. سازوکار Neutrl به این شکل است که توکن‌های قفل‌شده در دست سرمایه‌گذاران خطرپذیر و بنیادها را از طریق بازارهای OTC با تخفیف می‌خرد و با استفاده از استراتژی‌های دلتا خنثی مانند آربیتراژ و پوزیشن‌های شورت، روی دارایی‌ها سود به‌دست می‌آورد. سپس، این سودها میان سپرده‌گذاران استیبل کوین NUSD توزیع می‌شود. سازوکار پاداش‌های استیکینگ نیز متفاوت از پروژه‌های معمول است؛ زیرا به‌جای اضافه‌کردن توکن جدید و ایجاد تورم، برمبنای تحقق سود به ارزش توکن sNUSD اضافه می‌کند. با توجه به شفاف‌تر شدن قوانین، استقبال نهادها از توکنیزه‌سازی دارایی‌های شبه‌پول نقد و موفقیت‌ قابل توجه اتنا به‌نظر می‌رسد پروتکل Neutrl در مسیر درستی گام برداشته است. نظر شما چیست؟ آیا پروتکل Neutrl می‌تواند موفقیت اتنا را تکرار کند؟

مخالفت جدی ایالت کنتیکت با سه پلتفرم پیش‌بینی محبوب؛ شمشیر نظارتی قانون‌گذاران بالا رفت

امیرحسین احمدی
13 آذر 1404 - 23:00
موج جدیدی از برخوردهای نظارتی در ایالات متحده، این‌بار سه پلتفرم رابینهود (Robinhood)، کالشی (Kalshi) و کریپتو دات‌کام (Crypto.com) را هدف گرفته است. نهادهای ایالتی می‌گویند این شرکت‌ها بدون داشتن مجوز، قراردادهایی را ارائه می‌کنند که ماهیت آن‌ها غیرقانونی و مخاطره‌آمیز است؛ این موضوع، بار دیگر مرز میان بازار‌های پیش‌بینی و مجاز و غیرمجاز را در قوانین آمریکا پررنگ کرده است. به گزارش میهن بلاکچین، اقدام اخیر ایالت کنتیکت نشان می‌دهد تنش میان مقررات فدرال و اختیارات ایالتی در حوزه پلتفرم‌های پیش‌بینی، وارد مرحله‌ای جدی‌تری شده است. شرکت‌ها خود را تحت نظارت نهادهای فدرال می‌دانند، اما ایالت‌ها اصرار دارند این فعالیت‌ها شکل جدیدی از پیش‌بینی غیرقانونی آنلاین است که مخاطرات جدی برای مصرف‌کننده دارد. مقابله ایالت کنتیکت با پلتفرم‌های پیش‌بینی ایالت کنتیکت اعلام کرده است که سه شرکت رابینهود (Robinhood)، کالشی (Kalshi) و کریپتو دات‌کام (Crypto.com) از طریق قراردادهای رویدادی، نوعی پیش‌بینی ورزشی غیرقانونی و بدون مجوز را در این ایالت ارائه می‌کنند. وزارت حمایت از مصرف‌کننده کنتیکت، نامه‌هایی به این پلتفرم‌ها ارسال کرده و گفته است فعالیت آن‌ها مصداق «پیش‌بینی آنلاین غیرقانونی» است و این شرکت‌ها حتی در صورت داشتن مجوز نیز نمی‌توانستند چنین قراردادهایی ارائه دهند؛ زیرا قوانین این ایالت استفاده از پلتفرم‌های پیش‌بینی را برای افراد زیر ۲۱ سال غیرمجاز می‌داند. برایان کافارلی (Bryan Cafferelli)، کمیسر این وزارتخانه، تأکید کرده است که هیچ‌یک از این سه پلتفرم مجوزی برای فعالیت‌های خود در کنتیکت ندارند. کریس گیلمن (Kris Gilman)، مدیر بخش بازی و پیش‌بینی این وزارتخانه نیز اظهار داشت که این شرکت‌ها خدمات خود را «به‌شکلی گمراه‌کننده» قانونی جلوه می‌دهند. او هشدار داده است که این مدل فعالیت خارج از محیط نظارتی ایالت انجام می‌شود و ممکن است کاربران بدون آگاهی از نبود قوانین حمایتی، سرمایه و اطلاعات شخصی خود را در معرض خطر جدی قرار دهند. حجم معاملات چشمگیر پلتفرم‌های پیش‌بینی در ماه نوامبر - منبع: Token Terminal رشد سریع پلتفرم‌های پیش‌بینی در سال جاری، توجه نهادهای نظارتی بسیاری را جلب کرده است. این پلتفرم‌ها به کاربران امکان می‌دهند بر اساس پیش‌بینی که از نتایج رویدادها دارند، معامله کنند و این مسئله باعث شده است میلیاردها دلار سرمایه وارد این بازار نوظهور شود که به‌زعم برخی نهادها، همچنان چارچوب حقوقی مشخصی ندارد. واکنش کالشی؛ تنظیم شکایت علیه ایالت کنتیکت کالشی (Kalshi) در واکنش به دستور توقف فعالیت، خود را یک «بورس تحت نظارت فدرال» برای معاملات مرتبط با رویدادهای واقعی معرفی کرد و انحصار نظارت بر فعالیت‌های خود را متعلق به دولت فدرال و کمیسیون معاملات آتی کالای آمریکا (CFTC) دانست. به‌گفته این شرکت، فعالیت کالشی در ماهیت با خدماتی که بنگاه‌های غیرقانونی پیش‌بینی ایالتی ارائه می‌کنند تفاوتی بنیادین دارد. این شرکت بلافاصله پس از دریافت دستور توقف، از وزارت حمایت از مصرف‌کنندگان کنتیکت در دادگاه فدرال شکایت کرد و مدعی شد اقدام این ایالت، مصداق دخالت در چارچوب نظارتی فدرال است. کالشی در شکایت خود اظهار داشت که قراردادهای مرتبط با رویدادهای ورزشی که در این پلتفرم ارائه می‌شود، از نظر قوانین فدرال کاملاً مجاز هستند و تحت «صلاحیت انحصاری» CFTC قرار دارند. رابینهود نیز در بیانیه‌ای مشابه تأکید کرد که قراردادهای رویدادی از طریق واحد مشتقات این پلتفرم ارائه می‌شود و این نهاد نزد CFTC ثبت شده؛ بنابراین فعالیت آن کاملاً قانونی و تحت نظارت است. کریپتو دات‌کام در زمان نگارش این مطلب، هنوز پاسخی به رسانه‌ها ارائه نکرده است. نگرانی‌های موجود درباره بازارهای پیش‌بینی؛ موج مشابه شکایت‌ها در ایالت‌های دیگر مقام‌های کنتیکت می‌گویند پلتفرم‌های پیش‌بینی مخاطرات گسترده‌ای برای کاربران دارند، زیرا از استانداردهای فنی لازم برای محافظت از اطلاعات مالی و شخصی برخوردار نیستند. به اعتقاد این نهاد، نبود کنترل‌های نظارتی نیز زمینه را برای رفتارهایی مانند معاملات نهانی توسط افراد دارای اطلاعات داخلی، دستکاری نتایج یا پرداخت‌های غیرشفاف فراهم می‌کند. اعلام شکایت علیه سه پلتفرم پیش‌بینی توسط وزارت حمایت از مصرف‌کنندگان کنتیکت - منبع: Connecticut Department این ایالت هشدار داد که برخی از این پلتفرم‌ها حتی برای افرادی تبلیغ می‌کنند که فعالیت‌های غیرقانونی خود را کنار گذاشته‌اند و یا در محیط دانشگاه‌ها کمپین تبلیغاتی راه انداخته‌اند. همچنین امکان معامله طبق رویدادهایی که نتیجه آن‌ها از پیش مشخص شده است، از نگاه نهادهای نظارتی نوعی مزیت ناعادلانه برای افراد دارای اطلاعات داخلی محسوب می‌شود. طبق قوانین کنتیکت، تنها سه پلتفرم پیش‌بینی درفت‌کینگز (DraftKings)، فندول (FanDuel) و فناتیکس (Fanatics) قانونی محسوب می‌شوند. تمامی این شرکت‌ها فقط به افراد بالای ۲۱ سال خدمات ارائه می‌کنند. اقدام کنتیکت تنها بخشی از موج گسترده اقدامات ایالتی علیه بازارهای پیش‌بینی است. دو ایالت نیویورک و ماساچوست، پیش‌تر علیه کالشی اقدام قانونی انجام داده‌اند. نیویورک در پایان ماه اکتبر دستور توقف فعالیت صادر کرد و کالشی همان روز از این ایالت شکایت کرد. دادستان ماساچوست نیز در ماه سپتامبر علیه کالشی اقامه دعوی کرده بود. علاوه بر این، کالشی طی سال جاری از ایالت‌های آریزونا، ایلینوی، مونتانا و اوهایو دستور توقف فعالیت دریافت کرده و هم‌اکنون درگیر پرونده‌های حقوقی در نیوجرسی، مریلند و نوادا است. در حالی‌ که این شرکت در چندین جبهه حقوقی با ایالت‌ها می‌جنگد، گزارش‌ها نشان می‌دهد رشد آن به‌شدت سریع و قدرتمند است. این شرکت اخیراً اعلام کرد که قرارداد یک دور تأمین سرمایه به‌ارزش ۱۱ میلیارد دلار را منعقد کرده و در ماه نوامبر بالاترین حجم معاملاتی تاریخ خود را نیز ثبت کرده است.

چرا استفاده از هوش مصنوعی در ترید ارز دیجیتال جواب نمی‌دهد؟

علی ابراهیمی
13 آذر 1404 - 22:00
در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی به عنوان یک معجزه‌گر جدید وارد دنیای معامله‌گری شده است؛ ابزاری که بسیاری از تازه‌واردها و حتی معامله‌گران باتجربه تصور می‌کنند می‌تواند جایگزین ذهن انسان شود و مسیر رسیدن به سود مستمر را کوتاه‌تر کند. تبلیغات پر زرق‌وبرق ربات‌های معاملاتی، الگوریتم‌های جادویی و سیستم‌هایی که نوید «درآمد بدون زحمت» می‌دهند، باعث شده این باور اشتباه بین معامله‌گران شکل بگیرد که با کمک هوش مصنوعی می‌توان بازارهای بی‌رحمی مثل ارزهای دیجیتال را به‌طور کامل شکست داد. اما حقیقت، داستان دیگری تعریف می‌کند. هرچند هوش مصنوعی در بسیاری از صنایع تحول ایجاد کرده، اما وقتی پای ترید و پیش‌بینی بازارهای مالی به‌خصوص بازار بی‌ثبات کریپتو وسط می‌آید، تکنولوژی با محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌شود که بسیاری از معامله‌گران از آنها بی‌خبرند. آنچه در ظاهر یک راه‌حل ساده و کاربردی به‌نظر می‌رسد، در عمل می‌تواند سرمایه معامله‌گر را با ریسک‌های سنگینی مواجه کند. این مقاله از میهن بلاکچین نگاهی شفاف، آموزشی و بدون تعارف به واقعیت استفاده از هوش مصنوعی در معاملات دارد؛ از معرفی روش‌های استفاده از AI گرفته تا دلایل قاطع اینکه چرا تکیه بر هوش مصنوعی در ترید نه‌تنها سودآور نیست، بلکه در بسیاری مواقع خطرناک است.  هوش مصنوعی در ترید چیست و معامله‌گران چگونه از آن استفاده می‌کنند؟ هوش مصنوعی در معامله‌گری به این معناست که یک سیستم یا الگوریتم با استفاده از داده‌های تاریخی، الگوهای قیمتی و اطلاعات لحظه‌ای، تصمیم می‌گیرد تا یک دارایی یا ارز دیجیتال را بخرد، بفروشد یا به هولد آن ادامه دهد. این سیستم‌ها معمولاً ترکیبی از یادگیری ماشینی (Machine Learning)، تحلیل آماری، پردازش زبان طبیعی (NLP) و مدل‌های پیش‌بینی هستند که هدف آنها سرعت بخشیدن به تحلیل بازار و حذف تصمیم‌گیری احساسی است. در بازار ارزهای دیجیتال، استفاده از هوش مصنوعی در قالب‌های مختلفی دیده می‌شود. برخی معامله‌گران از ابزارهای AI برای تحلیل احساسات استفاده می‌کنند؛ ابزارهایی که با بررسی اخبار، شبکه‌های اجتماعی و داده‌های آنچین سعی در پیش‌بینی جهت حرکت بازار دارند. گروهی دیگر از ربات‌های معاملاتی بهره می‌برند که از پیش تعریف شده‌اند و با اتصال به API صرافی‌ها، به‌صورت خودکار معاملات را اجرا می‌کنند. این ربات‌ها می‌توانند صدها معامله را در یک دقیقه انجام دهند؛ کاری که یک انسان به‌هیچ‌وجه قادر به انجامش نیست. الگوریتم‌های پیشرفته‌تر مثل ربات‌های High-Frequency Trading (معاملات فرکانس بالا) یا الگوریتم‌های مارکت میکینگ (Market Making) نیز با شکار کوچک‌ترین نوسانات یا ایجاد نقدینگی مصنوعی سودهای خرد اما مداوم به دست می‌آورند. البته این مدل‌ها عموماً متعلق به شرکت‌های بزرگ مالی، صندوق‌های پوشش ریسک و بازارسازها هستند؛ و کمتر در دسترس کاربران عادی قرار می‌گیرند. خب تا به اینجای کار، در ظاهر همه چیز منطقی، جذاب و سودآور به‌نظر می‌رسد. اما وقتی به عمق ماجرا نگاه کنیم، چالش‌ها و محدودیت‌هایی نمایان می‌شود که بخش زیادی از این تصویر زیبا را از بین می‌برد. ربات‌ها و استراتژی‌های معاملاتی مبتنی بر هوش مصنوعی چگونه کار می‌کنند؟ برای فهمیدن اینکه چرا استفاده از هوش مصنوعی در ترید بی‌فایده است، باید بدانیم که این سیستم‌ها دقیقاً چگونه تحلیل می‌کنند و تصمیم می‌گیرند.  در هسته اصلی، همه مدل‌های هوش مصنوعی بر داده‌ها متکی هستند. یعنی این سیستم‌ها تنها بر اساس چیزهایی که دیده‌اند و با آنها آموزش داده شده‌اند تصمیم می‌گیرند. این داده‌ها معمولاً شامل نمودارهای قیمتی، حجم معاملات، داده‌های تاریخی، اخبار و شبکه‌های اجتماعی، الگوهای تکنیکالی یا شاخص‌های آنچین هستند.  در این میان، الگوریتم تصمیم می‌گیرد که اگر بازار شبیه الگوی X شد، باید معامله Y را انجام دهد. اما اینجاست که مشکل بزرگ خود را نشان می‌دهد: بازار ارزهای دیجیتال به‌قدری بی‌ثبات، غیرقابل‌پیش‌بینی و تاثیرپذیر از عوامل بیرونی است که الگوریتم‌ها عملاً در محیطی ناشناخته فعالیت می‌کنند! در حقیقت بازار امروز هیچ شباهتی به بازار دیروز ندارد؛ و بازار فردا هم هیچ شباهتی به این دو نخواهد داشت. به بیان دیگر، هیچ دو چرخه‌ای در بازار کریپتو نبوده که مشابه بوده باشد و هر بار با تحولات جدیدی روبه‌رو بوده‌ایم. بنابراین سیستمی که بر اساس داده‌های گذشته آموزش دیده، تنها در صورتی عملکرد خوب دارد که آینده با گذشته شبیه باشد؛ چیزی که در کریپتو تقریباً هیچ‌وقت اتفاق نمی‌افتد. چرا استفاده از هوش مصنوعی در ترید بی‌فایده است؟ تا به اینجای کار به این نتیجه رسیدیم که به دلیل ماهیت دائما در حال تغییر بازار کریپتو، استفاده از هوش مصنوعی در ترید بی‌فایده است. در این بخش به شکل کامل و مفصل بررسی می‌کنیم که چرا تکیه تنها بر هوش مصنوعی در معامله‌گری ارزهای دیجیتال یک استراتژی اشتباه است. ۱- هوش مصنوعی بازار را نمی‌فهمد؛ فقط اعداد را می‌بیند بازار کریپتو مجموعه‌ای از تصمیم‌های انسانی، هیجانات جمعی، اخبار سیاسی، سیاست‌های پولی و اتفاقات لحظه‌ای است. انسان‌ها بازار را می‌سازند، نه الگوریتم‌ها.  هوش مصنوعی اما تنها قادر به تحلیل الگوهایی است که در گذشته وجود داشته‌اند. این سیستم هیچ درکی از منطق پشت حرکت قیمت‌ها ندارد. برای مثال: وقتی یک خبر غیرمنتظره منتشر می‌شود، انسان فوراً اثر آن را تحلیل می‌کند؛ اما AI صرفاً می‌گوید «این الگو در گذشته باعث رشد شد، پس باید بخرم». وقتی بازار دچار ترس جمعی می‌شود، معامله‌گر می‌تواند تصمیم بگیرد به‌طور موقت معامله نکند؛ اما AI همچنان تلاش می‌کند بر اساس اعداد معامله کند. به بیان ساده‌تر، بازار یک پدیده انسانی است؛ و هوش مصنوعی فاقد قضاوت انسانی است و همین آن را در معاملات با چالش مواجه می‌کند. ۲- هر الگوریتمی در نهایت قربانی «اورفیتینگ» می‌شود اورفیتینگ (Overfitting) یعنی مدلی خیلی خوب روی گذشته عمل می‌کند، اما در دنیای واقعی به شدت شکست می‌خورد. این دقیقاً بلایی است که سر اکثر ربات‌های معاملاتی می‌آید! الگوریتم طوری روی داده‌های تاریخی تنظیم می‌شود که بهترین نتیجه را روی گذشته نشان دهد؛ اما به محض ورود به بازار واقعی، که پر از تغییرات ناگهانی، اخبار جدید و شرایط متفاوت است، شکست می‌خورد. به همین دلیل است که: رباتی که در بک‌تست سودآور است، در بازار واقعی ضرر می‌دهد. مدل‌هایی که هزار درصد سود در تست‌ها دارند، در عمل به‌سختی یک ماه دوام می‌آورند. دلیل این اتفاق هم ساده است: گذشته هرگز دوباره تکرار نمی‌شود. ۳- بازار کریپتو بیش از حد دست‌کاری می‌شود و AI قربانی آن است هوش مصنوعی به داده‌ها تکیه می‌کند؛ اما داده‌های بازار کریپتو بسیار آلوده و دستکاری‌شده هستند. در این سال‌ها بارها پروژه‌ها، شرکت‌ها یا صرافی‌های بزرگ به دستکاری بازار، پامپ و دامپ، حجم‌سازی جعلی معاملات، سفارش‌گذاری‌های دروغین یا اصطلاحا اسپوفینگ (Spoofing) متهم شده‌اند یا شاهد دستکاری بازار توسط نهنگ‌ها بوده‌ایم. چیزی که تریدرها معمولا آن را می‌دانند و در معاملاتشان لحاظ می‌کنند. وقتی یک ربات معاملاتی این داده‌ها را می‌بیند، تصور می‌کند با یک حرکت واقعی روبه‌رو است. بنابراین وارد معامله اشتباه می‌شود و معامله‌گر را وارد ضرر سنگین می‌کند. برخلاف انسان، هوش مصنوعی نمی‌تواند تشخیص دهد یک حرکت واقعی یا ساختگی است. در حقیقت AI فقط عدد می‌بیند، نه نیت پشت عدد را. ۴- تصمیم‌گیری الگوریتمی یک «جعبه سیاه» با ریسک بالا است یکی از بزرگ‌ترین معضلات ربات‌ها و سیستم‌های معاملاتی مبتنی بر هوش مصنوعی، شفاف نبودن سازوکار تصمیم‌گیری آن‌هاست. در ظاهر همه‌چیز ساده است: ربات متصل می‌شود، تحلیل می‌کند و معامله انجام می‌دهد. اما در پشت این ظاهر ساده، یک سیستم پیچیده وجود دارد که نه به کاربر توضیحی می‌دهد، نه منطق تصمیم‌گیری خود را ارائه می‌کند و نه اجازه می‌دهد معامله‌گر بفهمد دقیقاً چه اتفاقی داخل آن می‌افتد. این همان چیزی است که متخصصان مالی به آن «جعبه سیاه» می‌گویند؛ سیستمی که فقط نتیجه را نشان می‌دهد اما هیچ‌کس از فرایند پشت آن خبر ندارد. معامله‌گری که از چنین ربات‌هایی استفاده می‌کند، عملاً سرمایه‌اش را در اختیار الگوریتمی قرار می‌دهد که: مشخص نیست چرا و بر چه اساسی دستور خرید صادر می‌کند، روشن نیست به چه دلیل وارد موقعیت فروش می‌شود، معلوم نیست زمان ضرر به چه علت خطا کرده، و هیچ راهی برای تحلیل رفتار، اصلاح منطق تصمیم‌گیری یا تشخیص اشتباهات سیستم وجود ندارد. مشکل زمانی خطرناک‌تر می‌شود که بدانیم بسیاری از این ربات‌ها بر پایه همبستگی‌های بی‌معنی تصمیم می‌گیرند. یعنی ممکن است الگوریتم با دیدن یک الگوی اشتباه، مثلاً ارتباط مصنوعی میان قیمت بیت کوین و داده‌ای کاملاً بی‌ربط دستور خرید یا فروش صادر کند. چون سیستم فقط عدد می‌بیند؛ نه مفهوم، نه منطق و نه قصد پشت حرکت بازار را. در چنین شرایطی، معامله‌گر در معرض خطر تصمیم‌هایی قرار می‌گیرد که هیچ توضیحی برای آن وجود ندارد. او نمی‌تواند عملکرد مدل را ارزیابی کند، نمی‌تواند ایراداتش را پیدا کند و نمی‌تواند بفهمد چه چیزی باعث شده سود یا ضرر اتفاق بیفتد. این یعنی واگذاری سرمایه به الگوریتمی ناشناس، غیرقابل‌سنجش و غیرقابل‌پیش‌بینی. کاری که هیچ معامله‌گر حرفه‌ای چه در بازارهای سنتی و چه در دنیای کریپتو آن را انجام نمی‌دهد. ۵- حملات هکری و ضعف امنیتی؛ تهدیدی دائمی برای ربات‌ها و کاربران هر ربات معاملاتی برای اینکه بتواند به صورت خودکار معامله اجرا کند، باید به صرافی متصل شود. این اتصال از طریق کلیدهای API انجام می‌شود؛ کلیدهایی که سطح دسترسی بالایی دارند و معمولاً اجازه خرید و فروش، باز و بسته کردن پوزیشن یا حتی در برخی موارد برداشت دارایی را به ربات می‌دهند. دسترسی‌هایی که امروزه بزرگ‌ترین نقطه ضعف سیستم‌های معاملاتی مبتنی بر هوش مصنوعی محسوب می‌شوند. اگر این کلیدها لو برود، هکر می‌تواند کل حساب کاربر را در چند دقیقه خالی کند. در سال‌های اخیر نیز بارها دیده‌ایم که API کاربران از طریق ربات‌ها یا پلتفرم‌های واسطه هک شده است. واقعیت این است که حتی اگر الگوریتم کاملاً درست کار کند، امنیت همچنان یک تهدید بزرگ است. چون معامله‌گر باید کلیدهای حساس و حیاتی خود را به یک نرم‌افزار، سرور یا توسعه‌دهنده‌ای بدهد که هیچ شناختی از او ندارد. اتکا به ربات‌های معاملاتی یعنی پذیرش دائمی یک ریسک امنیتی که ممکن است هر لحظه سرمایه را به خطر بیندازد. ۶- هوش مصنوعی هیچ راهی برای پیش‌بینی رویدادهای غیرقابل‌پیش‌بینی ندارد حتی پیشرفته‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی، توانایی پیش‌بینی آینده را ندارند. به‌ویژه در بازاری مثل کریپتو که هر لحظه ممکن است تحت تاثیر عوامل بیرونی، ژئوپلیتیکی، فنی یا احساسی قرار بگیرد. مدل‌های AI صرفاً می‌توانند الگوهای گذشته را ببینند و تلاش کنند آنها را در آینده تکرار کنند. اما بازار ارزهای دیجیتال مملو از اتفاقاتی است که در هیچ مجموعه داده تاریخی وجود ندارد و هیچ الگوریتمی نمی‌تواند آنها را پیش‌بینی کند. نمونه‌های واضح این اتفاقات را در چندین سال اخیر دیده‌ایم؛ صرافی FTX خیلی ناگهانی ورشکسته شد، ایلان ماسک بارها با توییت‌هایش باعث پامپ ارزهای مختلف شده، سخنرانی ترامپ یا مقامات فدرال رزرو بازار را بارها به یک‌باره تکان داده یا انتشار داده‌های اقتصادی غیرمنتظره باعث ریزش ناگهانی قیمت‌ها شده است. این رویدادها نه تنها غیرقابل‌پیش‌بینی هستند، بلکه اثراتشان چنان سریع و شدید است که هیچ رباتی نمی‌تواند واکنش درست نشان دهد. برای همین است که حتی بزرگ‌ترین صندوق‌های پوشش ریسک دنیا در زمان بحران، ربات‌های خود را متوقف می‌کنند. آنها می‌دانند که الگوریتم‌ها در لحظات شوک بازار، مثل یک هواپیمای بدون خلبان هستند که وارد طوفان شده؛ ممکن است به‌طور کامل از کنترل خارج شود. بخش مهمی از این مشکل به این برمی‌گردد که AI هیچ درکی از ماهیت رویداد ندارد. برای یک انسان، یکی از عادی‌ترین اخبار و یک خبر فاجعه‌بار، دو موضوع کاملاً متفاوت هستند؛ اما برای هوش مصنوعی هر دو صرفاً یک داده هستند. این تفاوت، باعث تصمیم‌های کاملاً اشتباه در لحظات بحرانی می‌شود. لحظاتی که کوچک‌ترین اشتباه، ممکن است کل سرمایه معامله‌گر را نابود کند. هوش مصنوعی؛ ابزار کمکی قدرتمند، نه جایگزین تحلیلگر انسانی در سال‌های اخیر با راه‌اندازی چت‌بات‌های مختلف از ChatGPT گرفته تا Grok و Gemini زندگی همه ماها تغییرات زیادی کرده و طبیعتا این ابزارها وارد دنیای معاملات هم شده‌اند. امروزه می‌توان از این ابزارها برای تحلیل احساسات شبکه‌های اجتماعی، تایید الگوهای معاملاتی یا پردازش حجم زیادی از داده‌های سنگین مثل مطالعه وایت‌پیپرهای طولانی یا بررسی گزارش‌های فاندامنتال یا حتی غربال‌کردن اخبار روز استفاده کرد. این ابزارها می‌توانند سرعت تصمیم‌گیری را بالا ببرند، داده‌های پراکنده را خلاصه کنند و حتی سرنخ‌هایی درباره روندهای پنهان بازار ارائه دهند؛ چیزی که برای معامله‌گران یک مزیت حیاتی است. با این حال، استفاده از هوش مصنوعی در ترید باید با احتیاط انجام شود. این مدل‌ها، هرچقدر هم پیشرفته باشند، جایگزین تحلیل انسانی نیستند و می‌توانند اشتباه کنند. برای کاهش این ریسک‌ها باید این نکات را رعایت کنید: قبل از اعتماد به هر پلتفرم به طور کامل تحقیق کنید پیش از استفاده از هر ربات یا سیستم معاملاتی مبتنی بر هوش مصنوعی، باید اعتبار آن را بررسی کنید. نمایش بازخورد کاربران، گزارش‌های حسابرسی مستقل و توضیح روشن درباره نحوه کارکرد الگوریتم‌ها از مهم‌ترین نشانه‌های یک پلتفرم معتبر است. ابزارهایی که وعده سودهای تضمینی یا بازدهی غیرمعمول می‌دهند، معمولاً قابل اعتماد نیستند. ابزارهای امن و قابل تنظیم را انتخاب کنید ربات‌های معاملاتی مطمئن معمولاً امکانات امنیتی قوی مثل کلیدهای API رمزنگاری‌شده و احراز هویت دو مرحله‌ای دارند. همچنین اجازه می‌دهند کاربر تنظیمات را شخصی‌سازی کند و مجبور به استفاده از استراتژی‌های آماده و مبهم نباشد. سابقه عملکرد پایدار در بازه‌های زمانی طولانی نیز یکی از نشانه‌های سلامت یک ابزار است. به طور کامل بر هوش مصنوعی تکیه نکنید هوش مصنوعی باید در کنار تحلیل انسانی استفاده شود نه اینکه جایگزین او شود. هیچ الگوریتمی، حتی بهترین مدل‌ها مصون از خطا نیستند. معامله‌گر باید همچنان اخبار، داده‌های آنچین، روندهای تکنیکال و شرایط کلان اقتصادی را دنبال کند تا خروجی‌های هوش مصنوعی را تایید یا رد کند. ریسک خود را هوشمندانه مدیریت کنید در نهایت، بدون رعایت اصول مدیریت ریسک، بهترین ابزارهای هوش مصنوعی هم نمی‌توانند از شما محافظت کنند. استفاده از حد ضرر، تنوع‌بخشی به سرمایه، نظارت دوره‌ای بر عملکرد ربات و تنظیم مجدد استراتژی‌ها در صورت تغییر شرایط بازار، لازمه معامله‌گری مسئولانه است. جمع‌بندی؛ چرا ترید با هوش مصنوعی جواب نمی‌دهد؟ هوش مصنوعی یک ابزار کمکی شگفت‌انگیز است، اما هرگز نمی‌تواند جایگزین قضاوت انسانی در بازارهای مالی شود. کریپتو بازاری است که بر ساختارهای نامنظم، احساسات شدید و اتفاقات غیرقابل‌پیش‌بینی بنا شده است؛ و در چنین بازاری، اتکا به الگوریتم‌هایی که فقط گذشته را درک می‌کنند یک اشتباه بزرگ است. ترید با هوش مصنوعی نه یک میان‌بُر است، نه یک مسیر مطمئن برای کسب درآمد. برعکس، ریسک‌های پنهان، دست‌کاری بازار، اورفیتینگ مدل‌ها، باگ‌های نرم‌افزاری، حملات هکری و تصمیم‌های غیرقابل‌درک الگوریتم‌ها، این روش را به یکی از خطرناک‌ترین روش‌های مدیریت سرمایه تبدیل می‌کند. هوش مصنوعی می‌تواند یک «دستیار» باشد، اما نمی‌تواند «معامله‌گر» باشد. در حقیقت معامله‌گری واقعی نیازمند دانش، تحلیل، تجربه، مدیریت ریسک و درک عمیق از رفتار انسان‌هاست؛ چیزهایی که هیچ الگوریتمی تاکنون نتوانسته جایگزینش شود. بدون شک آینده ترید از آنِ کسی است که از تکنولوژی هوش مصنوعی به عنوان ابزاری کمکی استفاده می‌کند، نه اینکه آن را عصای جادویی برای یک‌شبه ثروتمند شدن ببیند.

سیتادل از SEC می‌خواهد درباره حوزه دیفای سخت‌گیرتر عمل کند؛ واکنش جامعه کریپتو چه بود؟

امیرحسین احمدی
13 آذر 1404 - 21:00
نامه جدید شرکت بازارساز سیتادل به کمیسیون بورس آمریکا (SEC)، موجی از انتقادات را میان فعالان حوزه دیفای به‌راه انداخته است. سیتادل از این نهاد ناظر خواسته است که در بازار سهام توکنیزه‌شده، هیچ‌گونه معافیت گسترده‌ای به پلتفرم‌های غیرمتمرکز ندهد و توسعه‌دهندگان دیفای باید کاملاً زیر چتر قوانین سنتی اوراق بهادار فعالیت کنند. به گزارش میهن بلاکچین، این موضع‌گیری، بار دیگر دعوای قدیمی میان «نوآوری» و «چارچوب‌های سنتی بازار» را به خط مقدم مباحث حوزه بلاکچین بازگردانده است. درخواست سیتادل از SEC درباره قانون‌گذاری در حوزه دیفای سیتادل سکیوریتیز (Citadel Securities) در نامه‌ای رسمی خطاب به کمیسیون SEC اعلام کرده است که توسعه‌دهندگان حوزه دیفای، برنامه‌نویسان قرارداد هوشمند و ارائه‌دهندگان کیف پول‌های غیرامانی، نباید برای ارائه خدمات مرتبط با سهام توکنیزه‌شده، از معافیت‌های وسیع قانونی برخوردار شوند. این شرکت تأکید کرد که پلتفرم‌های دیفای، با توجه به نحوه فعالیت خود، به‌راحتی می‌توانند مصداق «صرافی» یا «کارگزار» به‌حساب بیایند و بنابراین، باید تحت همان قوانین سنتی بازار اوراق بهادار قرار بگیرند. به‌‌باور سیتادل، دادن آزادی عمل گسترده به این پروژه‌ها می‌تواند به ایجاد «دو رژیم نظارتی متفاوت برای یک دارایی واحد» منجر شود که به‌گفته این شرکت، برخلاف قوانین بازارهای مالی آمریکا است. این نامه پاسخی است به فراخوان اخیر SEC که از فعالان صنعت بلاکچین خواسته بود درباره نحوه تنظیم مقررات بر سهام توکنیزه‌شده نظر بدهند. اما واکنشی که این نامه در فضای کریپتو ایجاد کرد، فراتر از چند اظهارنظر پراکنده بود. واکنش تند جامعه کریپتو به مواضع سیتادل انتقادات تقریباً بلافاصله شروع شد. جیک چروینسکی (Jake Chervinsky)، وکیل و عضو هیئت‌مدیره انجمن بلاکچین، با طعنه گفت: چه کسی فکر می‌کرد سیتادل مخالف نوآوری‌ باشد که واسطه‌های سودجو را از بازار حذف می‌کند؟ بله، تقریباً همه انتظار چنین موضع‌گیری‌ را داشتند. هایدن آدامز (Hayden Adams)، بنیان‌گذار یونی‌سواپ (Uniswap)، نیز سیتادل را «پادشاه بازارسازهای سنتی» توصیف کرد؛ او معتقد است اینکه سیتادل از فناوری متن‌باز و همتابه‌همتا خوشش نیاید طبیعی است؛ زیرا این فناوری موانع ورود به بازار را کم می‌کند. انتقاد انجمن بلاکچین علیه نامه سیتادل - منبع: Blockchain Association از طرف دیگر، سامر مرسینگر (Summer Mersinger)، مدیرعامل انجمن بلاکچین در آمریکا، هشدار داد که برخورد با توسعه‌دهندگان نرم‌افزار به‌عنوان «واسطه‌های مالی» می‌تواند رقابت‌پذیری ایالات متحده را کاهش دهد، نوآوری را به خارج از کشور منتقل کند و هیچ کمکی هم به حفاظت از سرمایه‌گذاران نکند. او از SEC خواست تمرکز خود را روی نهادهایی بگذارد که واقعاً بین کاربر و دارایی او قرار می‌گیرند، نه توسعه‌دهندگان کد. این واکنش‌ها تنها به افراد محدود نشد. بسیاری معتقدند که سیتادل، به‌جای پرداختن به مزایای واقعی حوزه توکنیزاسیون، به‌دنبال جلوگیری از شکل‌گیری رقابتی است که می‌تواند ساختار سودآور واسطه‌های سنتی را به چالش بکشد. موضع‌گیری‌های پیشین: فشار مستمر برای جلوگیری از معافیت‌ها این نخستین‌بار نیست که سیتادل علیه معافیت‌های قانونی برای دارایی‌های دیجیتال موضع می‌گیرد. این شرکت، چند ماه پیش نیز در نامه‌ای خطاب به کارگروه کریپتوی SEC اعلام کرده بود که توکنیزاسیون نباید از «آربیتراژ نظارتی» برخوردار باشد و باید از مسیر ارائه نوآوری واقعی در بازار به نتیجه برسد. در این میان، انجمن صنعت اوراق بهادار و بازارهای مالی (SIFMA) نیز بیانیه‌ای منتشر و از موضع سیتادل حمایت کرد. این نهاد ضمن تأکید بر اهمیت نوآوری، اعلام کرد که سهام توکنیزه‌شده باید تحت همان اصول محافظت از سرمایه‌گذار که در بازارهای سنتی وجود دارد فعالیت کنند. انجمن SIFMA حوادث اخیر، از جمله سقوط ناگهانی بازار در ماه اکتبر، را «یادآوری به‌موقع» برای ضرورت وجود چارچوب‌های نظارتی قدیمی توصیف کرده است. در سطحی گسترده‌تر، فدراسیون جهانی بورس‌ها (World Federation of Exchanges) نیز پاییز امسال از SEC خواسته بود از اعطای «معافیت نوآوری» به شرکت‌های فعال در حوزه دارایی‌های توکنیزه خودداری کند. این نهادها معتقدند که هرگونه استثنا برای حوزه دیفای و توکنیزاسیون می‌تواند توازن بازارهای سنتی را بر هم بزند.

انباشت ۳۶۳ بیت کوینی شرکت American Bitcoin در ریزش نوامبر بیت کوین

رضا حضرتی
13 آذر 1404 - 20:00
شرکت استخراج و انباشت بیت کوین «American Bitcoin» که توسط اریک و دونالد ترامپ جونیور هم‌بنیان‌گذاری شده است، اعلام کرد اخیراً ۳۶۳ بیت‌کوین به خزانه خود اضافه کرده است. به گزارش میهن بلاکچین و بر اساس اعلام این شرکت در روز چهارشنبه، مجموع دارایی‌های بیت‌کوین American Bitcoin تا تاریخ ۲ دسامبر به ۴٬۳۶۷ بیت‌کوین رسیده است. این شرکت در افشای قبلی خود در ۷ نوامبر، میزان دارایی را ۴٬۰۰۴ بیت‌کوین گزارش کرده بود. این ارقام نشان می‌دهد American Bitcoin در دوران افت ماه نوامبر، زمانی که قیمت بیت‌کوین از اوج ۱۲۶٬۰۰۰ دلاری به کف حدود ۸۲٬۰۰۰ دلار در یک ماه بعد سقوط کرد، اقدام به خرید بیشترِ بزرگ‌ترین رمزارز بازار کرده است. این شرکت در پست روز چهارشنبه خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: انباشت راهبردی ادامه دارد. در همین حال، پس از آنکه سهام ناشی از عرضه خصوصی پیش از ادغام (pre-merger private placement) روز سه‌شنبه آزاد شد، این شرکت با افت ۳۸ درصدی شدید در قیمت سهام خود مواجه شد. پس از آنکه سهام در قیمت ۲٫۱۹ دلار بسته شد، روز چهارشنبه ۹٫۱۳ درصد بازیابی کرد و معاملات را در سطح ۲٫۳۹ دلار به پایان رساند. اریک ترامپ، هم‌بنیان‌گذار شرکت، گفت این نوسان قابل انتظار بوده است، اما نسبت به بنیان‌های بنیادی شرکت ابراز اطمینان کرد. American Bitcoin نتایج قوی برای سه‌ماهه سوم گزارش کرده است؛ درآمد شرکت از ۱۱٫۶ میلیون دلار در مدت مشابه سال قبل به ۶۴٫۲ میلیون دلار افزایش یافته و سود خالص به ۳٫۵ میلیون دلار رسیده است، در حالی که سال قبل در همین دوره زیان خالص ۰٫۶ میلیون دلاری ثبت شده بود. بیت‌کوین اخیراً در حال بازیابی از افت قیمت ماه گذشته است. قیمت بیت کوین در ۲۴ ساعت گذشته ۰٫۶۴ درصد رشد کرده و در حوالی ۹۳٬۳۳۲ دلار معامله می‌شود.

صندوق ETF اسپات چین‌لینک وارد بازار شد؛ جذب ۴۱ میلیون دلار در روز اول

پوریا هاشم‌تبار
13 آذر 1404 - 19:00
اولین ETF اسپات چین‌لینک در آمریکا که توسط گری‌اسکیل (GrayScale) عرضه شده است، در نخستین روز معاملات توانست توجه قابل‌توجهی را به خود جلب کند که نشانه‌ای از اینکه سرمایه‌گذاران در شرایط رکودی بازار همچنان به محصولات قانون‌گذاری‌شده برای دسترسی به آلت کوین‌ها علاقه دارند. به گزارش میهن بلاکچین، طبق اعلام اریک بالچوناس (Eric Balchunas)، تحلیلگر ارشد ETF در بلومبرگ، این صندوق در روز آغازین خود ۴۱ میلیون دلار ورودی خالص و ۱۳ میلیون دلار حجم معاملات ثبت کرده است؛ او این را محکم و قابل‌قبول توصیف کرد. آغاز بی‌سروصدای یک ETF تازه بالچوناس گفت: ۴۱ میلیون دلار ورودی در روز اول، این موفقیت سریع دیگری از دنیای کریپتو است. تنها صندوقی که تاکنون عملکرد ضعیفی داشت دوج کوین بود، اما هنوز برای نتیجه‌گیری زود است. منبع: حساب Eric Balchunas در X این عملکرد نشان می‌دهد فعالان نهادی و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای همچنان به دنبال ابزارهای قانونی و قابل ادغام در ساختارهای مالی برای دسترسی به آلت کوین‌ها هستند. برای مقایسه، داده‌های فارساید (Farside) نشان می‌دهد ETF سولانا در روز اول تنها ۸.۲ میلیون دلار حجم معاملات داشت. پیشتاز این حوزه همچنان ETF اسپات XRP است که با ۲۴۳ میلیون دلار ورودی در روز نخست، رکورددار سال جاری به‌شمار می‌رود. نمودار جریان‌های ورودی لحظه‌ای ETF ریپل، روزانه و تمام وقت - منبع: SosoValue.com جیمز سیفارت، تحلیلگر ETF، اعلام کرد که هرچند شروع ETF چین‌لینک انفجاری یا فوق‌العاده نبوده، اما این صندوق اکنون در مجموع ۶۴ میلیون دلار دارایی تحت مدیریت دارد که بخشی از این رقم مربوط به ۱۸ میلیون دلار سرمایه اولیه است. او نوشت: چین‌لینک نشان می‌دهد که دارایی‌های کم‌طرفدارتر نیز می‌توانند در قالب ETF به موفقیت برسند. در ادبیات مالی، دارایی‌های لانگ‌تیل (Long-Tail) به آن دسته از دارایی‌ها گفته می‌شود که نقدشوندگی و محبوبیت کمتری دارند اما با ریسک و بازده بالاتری همراه هستند. با وجود رشد ۹.۸٪ قیمت چین‌لینک طی هفته گذشته، ورود ETF جدید نتوانسته افت ۳۹٪ قیمت این توکن طی یک سال گذشته را جبران کند. نمودار یک ساله قیمت چین‌لینک - منبع: TradingView نقش چین‌لینک در زیرساخت داده و توکنیزه‌سازی لینک، توکن بومی شبکه چین‌لینک است و برای پاداش‌دهی به نودهای اعتبارسنج و پرداخت هزینه فیدهای داده در این پروتکل استفاده می‌شود. چین‌لینک به‌عنوان یک راهکار اوراکل غیرمتمرکز، داده‌های دنیای واقعی را با قابلیت اطمینان بالا برای قراردادهای هوشمند فراهم می‌کند. همچنین، سرویس‌های تعامل‌پذیری میان‌زنجیره‌ای این شبکه، بخشی اساسی از زیرساخت‌هایی هستند که توسعه‌دهندگان برای ایجاد پروژه‌های پیچیده دیفای و پروتکل‌های توکنیزه‌سازی دارایی‌ها به آن‌ها تکیه می‌کنند.

ریپل به سقف سه‌ماهه در داده‌های آنچین می‌رسد؛ بازار همچنان محتاط می‌ماند

امیرحسین احمدی
13 آذر 1404 - 18:00
قیمت ریپل (XRP) در حالی برای چندین هفته در یک محدوده فشرده گرفتار مانده که بیت کوین و اتریوم توانسته‌اند بازدهی هفتگی مثبتی ثبت کنند. این رفتار آرام و کم‌تحرک در شرایطی ادامه دارد که یکی از سیگنال‌های مهم آنچین، پس از سه ماه به بالاترین سطح خود رسیده و معمولا چنین وضعیتی مقدمه‌ای برای بازگشت قیمت است. به گزارش میهن بلاکچین، با این حال، واکنش بازار تقریبا ناچیز بوده است. داده‌های موجود نشان می‌دهند نیروهای محرک قیمت در تناقض با یکدیگر حرکت می‌کنند و همین مسئله اجازه نمی‌دهد ریپل از این محدوده کوچک خارج شود. صعود شاخص دورمانسی و رفتار متضاد هولدرهای قدیمی نقطه آغاز این روایت، «کوین‌های خرج‌شده» است؛ معیاری که نشان می‌دهد چه‌مقدار از توکن‌های قدیمی XRP در یک روز جابه‌جا می‌شوند. این شاخص از ۱۵ نوامبر (۲۴ آبان) که روی ۱۸۶.۳۶ میلیون XRP بود، حالا به ۱۶.۳۲ میلیون XRP رسیده است. نزولی ۹۱ درصدی که کم‌ترین مقدار سه ماه گذشته را نشان می‌دهد. وقتی حجم توکن‌های قدیمی در گردش کاهش می‌یابد، فشار فروش نیز به همان نسبت کم می‌شود. این موضوع باعث شده شاخص «دورمانسی» یا میزان راکد ماندن عرضه قدیمی، اکنون به قوی‌ترین سطح سه ماه اخیر برسد. در شرایط معمولی بازار، چنین تغییری به‌تنهایی می‌تواند پایه‌ محکم‌تری برای رشد قیمت ایجاد کند. نمودار شاخص دورمانشی در نمودار قیمت ریپل - منبع: Santiment اما قیمت XRP واکنش محسوسی ندارد؛ زیرا گروهی که بیشترین نقش را در شکل‌گیری روندهای پایدار دارند، هنوز در حال خروج از بازار هستند. داده‌های موج‌های هولد (HODL Waves) که توزیع عرضه در بازه‌های سنی مختلف را نشان می‌دهند، تصویری روشن از این توزیع نشان می‌دهد. سهم هولدرهای ۶ تا ۱۲ ماهه از ۲۶.۱۸٪ به ۲۱.۶۵٪ کاهش یافته، سهم گروه ۱ تا ۲ ساله از ۹.۳۴٪ به ۸.۶۱٪ رسیده و حتی سهم گروه ۲ تا ۳ ساله نیز از ۱۴.۵۸٪ به ۱۴.۱۲٪ کاهش پیدا کرده است. هولدرهای بلندمدت XRP به فروش ادامه می‌دهند - منبع: Glassnode این دسته‌ها معمولا ستون‌ فقرات روندهای قدرتمند بازار محسوب می‌شوند، زیرا عرضه‌ای را نگه می‌دارند که به‌سختی تکان می‌خورد. وقتی سهم آن‌ها کم می‌شود، قدرت هر تلاش صعودی نیز کاهش می‌یابد. به همین دلیل است که حتی موج خرید اخیر نهنگ‌ها نیز نتوانست قیمت XRP را بالا ببرد. نهنگ‌ها در حال افزایش موجودی خود هستند اما خروج مداوم هولدرهای قدیمی، همچنان تقاضا را خنثی می‌کند. تا زمانی که این گروه‌های بلندمدت به ثبات نرسند، دورمانسی به‌تنهایی نمی‌تواند منجر به یک حرکت قوی شود. مقاومت ۲.۲۸ دلار؛ کلید خروج از دام محدوده نمودار قیمت همین تقابل را به‌خوبی منعکس می‌کند. ریپل از ۱۵ نوامبر تاکنون بین دو سطح ۲.۲۸ و ۱.۸۱ دلار نوسان کرده و هنوز نتوانسته است حتی یک‌بار کندل‌های خود را بالاتر از ۲.۲۸ دلار ببندد. این محدوده همچنان سد اصلی است و عبور از آن می‌تواند مسیر را برای اهداف ۲.۵۶ و ۲.۶۹ دلار باز کند؛ ریپل پیش‌تر در این سطوح واکنش‌های مهمی نشان داده است. از سوی دیگر، بسته‌ شدن قیمت زیر سطح ۱.۹۸ دلار می‌تواند ساختار فعلی را تضعیف کرده و احتمال بازگشت به ۱.۸۱ دلار را بالا ببرد. نمودار روزانه قیمت ریپل - منبع: TradingView در حال حاضر، پیام بازار کوتاه و شفاف است: دورمانسی به بالاترین سطح سه ماه رسیده و کوین‌های خرج‌شده پایین‌ترین مقدار خود در این دوره را ثبت کرده‌اند، اما هولدرهای قدیمی همچنان در حال توزیع هستند. تا زمانی که این روند متوقف نشود و کندل روزانه‌ای بالای ۲.۲۸ دلار بسته نشود، قیمت XRP در همین محدوده گرفتار می‌ماند.

۳ روایت داغ کریپتویی در دسامبر ۲۰۲۵؛ مسیر سرمایه‌گذاران در ۲۰۲۶ از کجا می‌گذرد؟

پوریا هاشم‌تبار
13 آذر 1404 - 17:00
دسامبر ۲۰۲۵ با جهش هم‌زمان سه روند مهم در بازار کریپتو همراه شده است؛ این روندها می‌توانند نه‌تنها پایان امسال، بلکه آغاز ۲۰۲۶ را تحت‌تأثیر قرار دهند. به گزارش میهن بلاکچین،‌ افزایش بی‌سابقه استفاده از کارت‌های رمزارزی، تغییر اولویت‌های فناوری در واشنگتن و بازگشت قدرتمند بازارهای پیش‌بینی، سه محور اصلی این روایت‌ها هستند. نئوبانک‌های Web3 وارد فاز مصرفی شدند پرداخت با کارت‌های رمزارزی در ماه نوامبر جهشی چشمگیر داشته و به‌گفته محقق مستقل استیسی مور (Stacy Muur)، حجم تراکنش‌های این کارت‌ها به ۴۰۶ میلیون دلار رسیده که بالاترین سطح ثبت‌شده تاکنون است. پلتفرم رین (Rain) با ثبت ۲۴۰ میلیون دلار در صدر قرار گرفته و پس از آن ریدات‌پی (RedotPay) با ۹۱ میلیون دلار و ether.fi Cash با ۳۶ میلیون دلار دیده می‌شوند. حجم تراکنش‌ کارت‌های کریپتویی - منبع: Dune پلتفرم‌هایی مانند رین با رشد ۲۲٪، ردی (Ready) با جهش ۵۸٪ و اترفای (Ether.fi)، با رشد ۹٪، موتورهای اصلی این روند بوده‌اند. در سوی دیگر، متامسک (MetaMask) کاهش ۳۰٪ را تجربه کرده که نشان‌دهنده حرکت کاربران به‌سوی کارت‌های جدیدتر و کاربردی‌تر است. حجم تراکنش‌های روزانه - منبع: PaymentScan.xyz پلتفرم داده‌پردازی پیمنت‌اسکن (PaymentScan) نیز این روند را تأیید کرده و از ثبت اولین روز با ۵ میلیون دلار تراکنش کارت رمزارزی خبر داده است. این ارقام تأییدی جدی بر این نکته است که نئوبانک‌های Web3 دیگر یک مفهوم آینده‌نگرانه نیستند، بلکه در حال تبدیل‌شدن به یک رفتار مصرفی واقعی هستند. علاوه بر این، توکن‌های نئوبانکی کم‌حجم مانند AVICI، CYPR و MACHINES به‌دلیل ترکیب پرداخت واقعی، خودامانی و حساب‌های سودده، توجه تحلیل‌گران را جلب کرده‌اند و ممکن است در مقایسه با رشد اکوسیستم خود، همچنان کمتر از ارزش واقعی قیمت‌گذاری شده باشند. تقاطع رباتیک و کریپتو روند دوم زمانی قوت گرفت که دولت ترامپ تمرکز فناوری خود را از هوش مصنوعی به رباتیک تغییر داد. طبق گزارش پولیتیکو (Politico)، هوارد لاتنیک (Howard Lutnick)، وزیر بازرگانی آمریکا، پس از جلسات سطح بالا با مدیران شرکت‌های رباتیک، قصد دارد توسعه این صنعت را به یکی از اولویت‌های ملی تبدیل کند. بازار بلافاصله واکنش نشان داد. تحلیل‌گر حوزه کریپتو با نام اچ‌کی (HK) اعلام کرد که یک موقعیت جدید در توکن‌های مرتبط با رباتیک باز کرده و به‌خصوص PEAQ را یکی از گزینه‌های مناسب برای خرید پله‌ای دانسته است؛ زیرا بسیاری از توکن‌ها پس از پامپ اواخر اکتبر، وارد اصلاح شده‌اند. اگر سیاست‌های سال ۲۰۲۵ آمریکا حول محور رباتیک بچرخد، پروژه‌های بلاکچینی مرتبط با اتوماسیون، هماهنگی بین ماشین‌ها و هویت ماشینی می‌توانند در مسیر رشد قرار بگیرند؛ مشابه موج توکن‌های AI در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، با این تفاوت که این بار تمرکز بر سخت‌افزار و صنایع واقعی خواهد بود. انفجار حجم در بازارهای پیش‌بینی در این میان، شاید بزرگ‌ترین غافلگیری، رشد چشمگیر بازارهای پیش‌بینی باشد. پلتفرم اپینین ترید (Opinion.Trade) در هفته گذشته به ۱.۵ میلیارد دلار حجم معاملاتی رسیده و به‌طور میانگین روزانه ۱۳۲.۵ میلیون دلار تراکنش ثبت کرده است. این عملکرد به این پلتفرم سهم ۴۰.۴٪ بازار داده و آن را بالاتر از کالشی (Kalshi) و پالی‌مارکت قرار داده است. دو محرک اصلی این رشد عبارت‌اند از مدل‌های پیش‌بینی مبتنی بر هوش مصنوعی و زیرساخت‌ کم‌هزینه بی‌ان‌بی چین (BNB Chain) که پس از یکپارچگی اکتبر با پالی‌مارکت (Polumarket) و راه‌اندازی آپینین لبز (Opinion Labs) تقویت شد. هم‌زمان، سی‌زی (CZ) نیز با راه‌اندازی یک پلتفرم پیش‌بینی جدید با حمایت وای‌زی‌ لبز (YZiLabs) وارد این حوزه شده و تراست والت (Trust Wallet) نیز ابزارهای پیش‌بینی را برای ۲۲۰ میلیون کاربر خود در همکاری با کالشی، پالی‌مارکت و مای‌رید (Myriad) ادغام کرده است. بر اساس داده‌های کوین‌گکو (CoinGecko)، ارزش بازار این دسته از پروژه‌ها به ۲.۲۳ میلیارد دلار رسیده و حجم معاملات ۲۴ ساعته آنها ۴۹.۲ میلیون دلار بوده است. توکن‌هایی مانند لیمیتلس (Limitless)، دریفت پروتکل (Drift Protocol) و رین در این میان بیشترین توجه را به خود جلب کرده‌اند. برترین پلتفرم‌های پیش‌بینی براساس مارکت‌کپ - منبع: CMC بسیاری از پروژه‌ها هنوز ناشناخته‌اند، وضعیتی که شبیه روزهای ابتدایی چرخه DeFi در ۲۰۲۱ است. دسامبر ۲۰۲۵ یک نقطه چرخش است موج جدید کارت‌های رمزارزی، چرخش سیاست‌گذاری آمریکا به‌سوی رباتیک و رقابت شدید در بازارهای پیش‌بینی نشان می‌دهد که بازار در آستانه ورود به یک فاز جدید است. سرمایه‌گذاران اکنون منتظر محرک‌های مهم در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۶ هستند؛ از جمله: به‌روزرسانی‌های نظارتی افزودن کارت‌های جدید به نئوبانک‌های Web3 لیست‌شدن پروژه‌های جدید در بازارهای پیش‌بینی به‌نظر می‌رسد این سه روایت، جهت‌گیری کل بازار را در ابتدای سال آینده مشخص خواهند کرد.

چین‌لینک دوباره جان گرفت؛ اما سقف رشد در چه سطحی محدود می‌شود؟

امیرحسین احمدی
13 آذر 1404 - 16:00
هفته‌ای که گذشت برای چین‌لینک (Chainlink) پر از نوسان بود؛ از جهش سریع قیمت پس از انتشار خبر ETF گرفته تا ریزش سنگین و بازیابی دوباره. این شرایط باعث شده است معامله‌گران میان دو سناریوی متفاوت سرگردان بمانند: ادامه حرکت صعودی یا ورود به فاز نوسانی جدید؟ به گزارش میهن بلاکچین، در حالی که برخی داده‌های قیمتی از تغییرات مثبت در ساختار کوتاه‌مدت حکایت دارند، سیگنال‌های بزرگ‌تر بازار هنوز به‌طور کامل با صعود هم‌سو نشده‌اند. همین تضاد، اکنون چین‌لینک را به یکی از مهم‌ترین نمودارهای بازار تبدیل کرده است؛ هر حرکت چنددلاری می‌تواند مسیر روزهای آینده را تعیین کند. درک روندهای کوتاه‌مدت و بلندمدت چین‌لینک پس از انتشار خبر مربوط به ETFها و افزایش فشار خرید در بازار اسپات، قیمت چین‌لینک طی کمتر از شش روز حدود ۱۵٪ جهش کرد و تا سطح ۱۳.۵۷ دلار بالا رفت. اما رشد پرشتاب پایدار نماند و با افت کلی بازار در روز دوشنبه، تمام این افزایش قیمت از دست رفت و LINK تا کف ۱۱.۷۴ دلار سقوط کرد. نکته مهم اینجاست که بازار در همین محدوده واکنش مثبتی نشان داد و از آن زمان تاکنون حدود ۲۴٪ رشد کرده است؛ در زمان نگارش این مطلب، LINK در حوالی ۱۴.۵ دلار معامله می‌شود. نمودار قیمت چین‌لینک در تایم‌فریم ۱ روزه - منبع: TradingView بررسی نمودار ۱ روزه نشان می‌دهد ساختار داخلی قیمت پس از عبور از سقف ۱۳.۵۷ دلار به‌نفع خریداران تغییر کرده، اما روند کلان همچنان متمایل به نزول است. محدوده ۱۵ تا ۱۶.۶ دلار نیز یک ناحیه عرضه قدرتمند محسوب می‌شود که شکست و تثبیت بالای آن برای تداوم روند صعودی ضروری است. در سمت مقابل، دو حمایت مهم بلندمدت در سطوح ۱۱.۷۴ و ۱۰.۹۴ دلار قرار دارند و از دست رفتن آن‌ها می‌تواند ساختار بازار را کاملاً تضعیف کند. شاخص OBV طی روزهای اخیر مسیر صعودی آرامی داشته، اما هنوز نشانی از ورود پرشتاب نقدینگی دیده نمی‌شود و همین باعث می‌شود معامله‌گران نسبت به جهش سریع قیمت بالای ۱۶.۶ دلار احتیاط بیشتری داشته باشند. شاخص قدرت نسبی (RSI) نیز با قرار گرفتن روی عدد ۵۴ تغییر جهت ملایمی به سود روند صعودی را تأیید می‌کند. سیگنال‌های کوتاه‌مدت در نمودار ساعتی؛ سناریوی صعودی LINK نمودار ساعتی قیمت چین‌لینک - منبع: TradingView در تایم‌فریم یک‌ساعته، قدرت خریداران در نمودار قیمت و همزمان در RSI کاملاً قابل مشاهده است. با این حال، تشکیل واگرایی منفی در RSI، در حالی که قیمت همچنان صعود می‌کرد، احتمال یک اصلاح کوتاه‌مدت را افزایش داده است. این اصلاح می‌تواند قیمت را تا سطح حمایتی محلی ۱۴.۲ دلار پایین بیاورد، جایی که اخیراً واکنش‌های قابل‌توجهی ثبت شده است. هیت‌مپ لیکوییدیشن چین‌لینک در صرافی بایننس - منبع: CoinGlass هیت‌مپ لیکوییدیشن نیز نشان می‌دهد چین‌لینک مناطق اصلی نقدینگی بین ۱۳.۶ تا ۱۵ دلار را پاک‌سازی کرده است. هرچند بالای این محدوده همچنان لیکوییدیشن‌های فروش وجود دارد، اما تراکم آن‌ها چندان بالا نیست. احتمال حرکت قیمت به‌سمت سطوح بالاتر هنوز کاملاً از بین نرفته است. خوشه‌های کوچک نقدینگی در نواحی بالاتر می‌توانند قیمت را به سمت هدف‌های ۱۶ تا ۱۶.۶ دلار هدایت کنند، به‌شرطی که روند OBV قوی‌تر شود و ورود تقاضای جدید را تأیید کند. در صورت شکست و تبدیل‌شدن ۱۶.۶ دلار به حمایت، می‌توان گفت روند صعودی جدیدی در حال شکل‌گیری است. تصویر محتمل‌تر؛ فاز نوسانی میان دو سطح کلیدی با وجود تمام نشانه‌های مثبت، داده‌های فعلی بیشتر از احتمال شکل‌گیری یک محدوده تثبیت بین سطوح تقریبی ۱۴.۲ تا ۱۵.۴ دلار خبر می‌دهند. حجم معاملات و فشار خرید در مسیر صعود اخیر چندان قاطع نبوده و واگرایی منفی کوتاه‌مدت نیز از احتمال کاهش سرعت روند حکایت دارد. از سوی دیگر، مناطق نقدینگی قابل‌توجهی طی روزهای اخیر مورد حمله قرار گرفته‌اند و در نزدیکی سطوح فعلی «مغناطیس قیمتی» قدرتمندی باقی نمانده است. طبق این داده‌ها، ممکن است بازار برای تعیین جهت بعدی به زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

پیشنهاد سردبیر

مشاهده بیشتر