شبکه سولانا بار دیگر در کانون توجه فعالان بازار ارزهای دیجیتال قرار گرفته؛ این‌بار نه به‌دلیل رشد قیمت یا موج جدیدی از پروژه‌ها، بلکه به‌خاطر گزارشی که از وقوع یکی از بزرگترین حملات سایبری تاریخ اینترنت علیه این بلاکچین خبر می‌دهد. حمله‌ای که به گفته برخی منابع، حجم ترافیک آن به نزدیکی ۶ ترابیت بر ثانیه رسیده است. به گزارش میهن بلاکچین، آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko)، هم‌بنیان‌گذار سولانا، روز ۹ دسامبر در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که این شبکه هدف یک حمله منع سرویس توزیع‌شده یا DDoS با حجمی در حدود ۶ ترابیت بر ثانیه قرار گرفته است. همزمان، راج گوکال (Raj Gokal)، دیگر هم‌بنیان‌گذار و رئیس سولانا لبز (Solana Labs)، نیز اشاره کرد که این حمله در آن مقطع همچنان ادامه داشته است. با این حال، هیچ رسانه‌های مستقل هیچ شواهدی دال بر وقوع چنین حمله‌ای با این مقیاس پیدا نکرده‌اند؛ موضوعی که همچنان ابهاماتی را درباره ابعاد واقعی این اتفاق باقی می‌گذارد. در همان روز، دیوید رودوس (David Rhodus)، مدیرعامل پروژه پایپ نتورک (Pipe Network)& یکی از پروژه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN) فعال روی سولانا با اشاره به داده‌های منتشرشده، این حمله را در «مقیاس صنعتی» توصیف کرد. پایپ نتورک در به‌روزرسانی بعدی خود مدعی شد که این رویداد «یکی از بزرگترین حملات تاریخ اینترنت» بوده است. به گفته این پروژه، حجم ۶ ترابیت بر ثانیه به‌معنای ارسال میلیاردها بسته داده در هر ثانیه است؛ فشاری که می‌تواند بسیاری از زیرساخت‌های آنلاین را به‌طور کامل از کار بیندازد. حمله‌ای که از نگاه بنیان‌گذار «صعودی» است حملات DDoS معمولاً با هدف از کار انداختن یا کند کردن یک شبکه انجام می‌شوند و از طریق ارسال حجم عظیمی از ترافیک توسط دستگاه‌های متعدد صورت می‌گیرند. نموداری که توسط پایپ نتورک منتشر شده، نشان می‌دهد حمله اخیر به سولانا در رتبه چهارم بزرگ‌ترین حملات DDoS گزارش‌شده تاکنون قرار می‌گیرد. منبع: Pipe Network البته این موضوع با برخی داده‌های دیگر در تضاد است. در سال ۲۰۲۵، کلادفلر (Cloudflare) از یک حمله ۲۹.۷ ترابیت بر ثانیه خبر داده بود، وب‌سایت کربز آن سکیوریتی (KrebsOnSecurity) حمله‌ای ۶.۳ ترابیتی را گزارش کرده و شرکت جی‌کور (Gcore) نیز از یک حمله ۶ ترابیتی پرده برداشته بود؛ حملاتی که هیچ‌کدام در نمودار پایپ نتورک دیده نمی‌شوند. با این حال، واکنش آناتولی یاکوونکو توجه بسیاری را جلب کرد. او در پستی در تاریخ ۹ دسامبر، این حمله را «صعودی» توصیف کرد و نوشت:  به‌نظر می‌رسد کسی در حال خرج کردن مبلغی معادل درآمد کل شبکه است تا چنین ترافیکی را به سولانا تحمیل کند. پایپ نتورک نیز با اشاره به این موضوع اعلام کرد که تحت چنین فشاری، معمولاً انتظار افزایش تأخیر، از دست رفتن اسلات‌ها یا تأخیر در تأیید تراکنش‌ها وجود دارد؛ در حالی که شبکه سولانا در این حمله، خم به ابرو نیاورده است. سابقه قطعی‌های سولانا؛ زخمی قدیمی سولانا سابقه‌ای طولانی از قطعی‌ها و توقف‌های شبکه دارد؛ برخی از آنها نیز شباهت زیادی به حملات DDoS داشته‌اند. در دسامبر ۲۰۲۰، یک باگ در انتشار بلاک‌ها باعث توقف کامل شبکه شد. در سپتامبر سال ۲۰۲۱، شبکه اصلی سولانا به‌مدت ۱۷ ساعت از دسترس خارج شد؛ اتفاقی که پس از راه‌اندازی عرضه اولیه غیرمتمرکز (IDO) پروژه گریپ پروتکل (Grape Protocol) روی پلتفرم ری‌دیوم اکسِلِرِیتور (Raydium AcceleRaytor) رخ داد و حجم عظیم تراکنش‌ها، شبکه را عملاً فلج کرد. سال ۲۰۲۲ نیز یکی از بدترین دوره‌ها برای ثبات شبکه سولانا بود. در این سال، شبکه ابتدا به‌دلیل ارسال انبوه تراکنش توسط بات‌ها، حدود ۷ ساعت از کار افتاد. سپس یک باگ دیگر باعث شکست اجماع و قطعی ۴.۵ ساعته شد. در ادامه همان سال، یک خطا در قوانین انتخاب فورک، منجر به قطعی ۸.۵ ساعته دیگر و شکست مجدد اجماع شد. پس از این دوره پرتنش، به نظر می‌رسد وضعیت پایداری سولانا کمی بهبود یافته است. در سال ۲۰۲۳، تنها یک مورد قطعی گزارش شد که در اواخر فوریه رخ داد؛ زمانی که یک خطا در منطق حذف داده‌های تکراری، شبکه را نزدیک به ۱۹ ساعت از کار انداخت. در سال ۲۰۲۴ نیز فقط یک قطعی ثبت شد و طی آن، سولانا به‌مدت نزدیک به ۵ ساعت به‌دلیل یک باگ که باعث حلقه بی‌نهایت کامپایل مجدد شده بود، از دسترس خارج شد. با وجود این روند کاهشی، این میزان قطعی همچنان برای استانداردهای بلاکچینی رقم بالایی محسوب می‌شود. برای درک بهتر، بیت کوین، به‌عنوان نخستین بلاکچین جهان، تاکنون بیش از ۹۹.۹۹٪ آپ‌تایم داشته و آخرین قطعی شبکه آن به سال ۲۰۱۳ بازمی‌گردد.

بازار حافظه‌های نیمه‌هادی دوباره به نقطه‌ای رسیده که کمبود، دیگر یک اتفاق مقطعی نیست و دارد شبیه یک روند ساختاری رفتار می‌کند. از DRAM و NAND تا HBM، زنجیره تأمین زیر فشار تقاضایی قرار گرفته که این‌بار از سمت گوشی و لپ‌تاپ نیامده، بلکه از قلب رقابت هوش مصنوعی و دیتاسنترهای مبتنی بر GPU تغذیه می‌شود. وقتی ظرفیت‌های آینده از ماه‌ها و حتی سال‌ها قبل پیش‌خرید می‌شود، نتیجه طبیعی تغییر اولویت تولید، جهش قیمت‌ها و سرایت فشار به بازار مصرفی خواهد بود. در این مقاله از میهن بلاکچین، به‌صورت کلی و بدون درگیر شدن با ریزجزئیات، تصویر بزرگ این «سوپرچرخه حافظه» را مرور می‌کنیم؛ اینکه چه نیروهایی آن را شکل داده‌اند، چرا این موج با دوره‌های قبلی تفاوت دارد و این فشار چگونه از قراردادهای بزرگ و تصمیم‌های سازندگان شروع می‌شود و در نهایت خودش را در هزینه‌های زیرساخت، قیمت سخت‌افزار و حتی برنامه‌های توسعه هوش مصنوعی نشان می‌دهد. مقدمه بازار تراشه‌های حافظه، از رم معمولی گرفته تا HBM و NAND، وارد دوره‌ای شده که خیلی‌ها به آن «سوپرچرخه حافظه» می‌گویند. این‌بار مثل دوره‌های قبلی فقط بحث افزایش تقاضای گوشی یا لپ‌تاپ نیست، بلکه موتور اصلی این چرخه، انفجار سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی و دیتاسنترهای مبتنی بر GPU است. تقاضا آن‌قدر سریع و شدید بالا رفته که تولیدکننده‌ها حتی با افزایش قیمت‌های سنگین هم نمی‌توانند جواب بازار را بدهند و نتیجه، کمبود گسترده، جابه‌جایی اولویت‌ها و بالا رفتن قیمت برای همه، از غول‌های فناوری تا مصرف‌کننده عادی است. سوپرچرخه حافظه؛ هوش مصنوعی باعث افزایش قیمت رم و هارد شد! پروژه‌های عظیم AI و سفارش‌های «بدون سقف» ماجرا را اگر از زاویه اوپن‌اِی‌آی نگاه کنیم، تصویر واضح‌تر می‌شود. این شرکت برای پروژه بسیار بزرگ خود با نام Stargate، با سامسونگ و SK Hynix قراردادهایی بسته که برآورد می‌شود تا سال ۲۰۲۹ به حدود ۹۰۰ هزار ویفر در ماه، یعنی چیزی حدود دو برابر ظرفیت فعلی تولید ماهانه HBM در دنیا نیاز داشته باشد. در عمل یعنی بخش مهمی از تولید آینده حافظه پیشرفته از حالا رزرو شده است. این فقط اوپن‌اِی‌آی نیست. غول‌های ابری مثل گوگل، آمازون، مایکروسافت و متا به میکرون گفته‌اند هرچقدر حافظه بتواند تولید کند، بدون محدودیت حجم و بدون چانه‌زنی روی قیمت تحویل می‌گیرند. شرکت‌های بزرگ چینی مثل علی‌بابا و بایت‌دنس مدیران ارشد خود را مستقیم راهی کره کرده‌اند تا از سامسونگ و SK Hynix سهم بیشتری از حافظه بگیرند. فضای فعلی بیشتر شبیه رقابت برای خرید یک کالای استراتژیک است تا یک قطعه معمولی سخت‌افزاری. برای این شرکت‌ها، حافظه مثل سوخت نیروگاه است؛ بدون آن هیچ مدلی آموزش نمی‌بیند و هیچ دیتاسنتری مقیاس نمی‌گیرد. بازار حافظه همیشه دوره‌های کمبود و وفور را تجربه کرده است، اما این‌بار چند چیز فرق می‌کند. مهم‌ترین تفاوت این است که تمرکز از محصولات مصرفی، به سمت حافظه‌های بسیار پیشرفته برای هوش مصنوعی رفته است. شرکت‌هایی مثل سامسونگ، SK Hynix و میکرون، ظرفیت تولید را به سمت HBM و DRAMهای پرسرعت مخصوص GPU و شتاب‌دهنده‌های AI هدایت می‌کنند، چون حاشیه سود این محصولات بسیار بالاتر است. این تغییر تمرکز باعث می‌شود تولید رم و NAND معمولی که در لپ‌تاپ، گوشی و پی‌سی استفاده می‌شود، نسبتاً کمتر شود و فشار کمبود به سمت بازار مصرفی منتقل گردد. از طرف دیگر، ظرفیت جدید یک‌شبه ساخته نمی‌شود. خطوط تولید جدید HBM و NAND، کارخانه‌های تازه و به‌روزرسانی تجهیزات، همه چند سال زمان نیاز دارند. خود SK Hynix پیش‌بینی کرده کمبود حافظه تا اواخر ۲۰۲۷ ادامه داشته باشد. بعضی از کارخانه‌های جدید هم تازه در ۲۰۲۷ و ۲۰۲۸ به بهره‌برداری می‌رسند. یعنی حداقل چند سال شکاف بین شتاب گرفتن تقاضا و آماده شدن عرضه جدید وجود خواهد داشت. حرکت میکرون: تعطیلی Crucial و تمرکز روی AI در چنین فضایی میکرون تصمیم گرفته است برند مصرفی معروف خود، یعنی Crucial، را تا اوایل ۲۰۲۶ از بازار خارج کند. Crucial سال‌ها یکی از بازیگران اصلی رم و SSD مصرفی به‌ویژه برای کاربرانی که پی‌سی اسمبل می‌کنند یا لپ‌تاپ ارتقا می‌دهند، بوده است. تعطیل شدن این برند عملاً یعنی میکرون ترجیح می‌دهد ظرفیت خطوط تولید خود را به‌جای بازار خانگی و مصرفی، صرف تولید HBM و حافظه‌های دیتاسنتری برای مشتری‌های AI کند. رم کروشال این تصمیم به‌طور مستقیم به معنی کمتر شدن رقابت در بازار رم و SSD مصرفی و در نتیجه، مستعدتر شدن فضا برای افزایش قیمت است. وقتی یک تأمین‌کننده بزرگ از یک بخش بازار خارج می‌شود، شرکت‌های باقی‌مانده فضای بیشتری برای بالا بردن قیمت و تمرکز روی بخش‌های پرسودتر پیدا می‌کنند. جهش قیمت در حافظه سرور و تأثیر روی دیتاسنترها در چند ماه اخیر، سامسونگ قیمت ماژول‌های رم سروری DDR5 را به‌طور قابل‌توجهی بالا برده است؛ گزارش‌ها از افزایش‌هایی تا حدود ۶۰٪ برای برخی ظرفیت‌ها خبر می‌دهند. این فقط یک نوسان کوچک نیست، بلکه بخشی از روندی است که تحلیل‌گران انتظار دارند در آن قیمت حافظه سرور تا پایان سال آینده تقریباً دو برابر سطح قبلی شود. از زاویه دیتاسنتر، حافظه یکی از ستون‌های اصلی هزینه است. وقتی قیمت ماژول‌های رم سروری و HBM افزایش شدیدی تجربه کند، هزینه ساخت و گسترش کلاسترهای GPU و سرورهای AI بالا می‌رود. نتیجه این وضعیت را شرکت‌های ابری به یکی از دو شکل منتقل می‌کنند؛ یا رشد ظرفیت را کند می‌کنند و پروژه‌های توسعه AI را عقب می‌اندازند یا قیمت سرویس‌ها و APIهای خود را افزایش می‌دهند. در هر دو حالت، فشار در نهایت به کاربر نهایی، توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارهایی که روی AI سرمایه‌گذاری کرده‌اند منتقل می‌شود. تصمیمات انویدیا و فشار بیشتر روی زنجیره حافظه انویدیا در این میان نقش جالبی دارد. از یک طرف در بخشی از طراحی‌های جدید به سمت استفاده از حافظه‌های LPDDR برای سرور حرکت می‌کند تا وابستگی به HBM خالص را کمتر کند. اما همین حرکت، تقاضا برای نوع دیگری از حافظه را به‌صورت ناگهانی بالا می‌برد و باعث می‌شود LPDDR هم در کنار DRAM سرور با کمبود و افزایش قیمت روبه‌رو شود. از طرف دیگر، گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد انویدیا دیگر مثل قبل، VRAM (حافظه GDDR مورد استفاده روی کارت‌های گرافیک) را همراه GPU در اختیار شرکای بردساز خود قرار نمی‌دهد و این شرکت‌ها باید خودشان مستقیماً از سامسونگ، میکرون یا SK Hynix حافظه بخرند. اگر این روند تثبیت شود، برندهای کوچک‌تر کارت گرافیک در تأمین حافظه با مشکل بیشتری نسبت به غول‌هایی مثل ایسوس و ام‌اِس‌آی روبه‌رو خواهند شد و بازار GPU مصرفی هم هم‌زمان با رم سرور، فشار کمبود و قیمت را احساس خواهد کرد. فشار روی مصرف‌کننده: گوشی، لپ‌تاپ، پی‌سی و حتی هارددیسک وقتی تولیدکننده‌ها اولویت را به HBM و حافظه‌های دیتاسنتری بدهند، طبیعی است که بازار مصرفی ضربه می‌خورد. برخی تولیدکنندگان گوشی و لپ‌تاپ همین حالا هشدار داده‌اند که نسل دستگاه‌هایی که سال آینده عرضه خواهند شد، به‌خاطر جهش هزینه حافظه، به‌طور محسوسی گران‌تر می‌شود. در بعضی برآوردها صحبت از حداقل ۲۰ درصد افزایش قیمت نسبت به سطحی است که در حالت عادی انتظار می‌رفت. در بازار خرده‌فروشی قطعات، نشانه‌های فشار را می‌شود در رفتار فروشگاه‌ها دید. بعضی فروشگاه‌های سخت‌افزار شروع کرده‌اند تعداد رم، SSD یا هارد دیسکی را که هر مشتری می‌تواند بخرد محدود کنند تا جلوی احتکار و خرید هیجانی را بگیرند. این وضعیت برای کاربر حرفه‌ای پی‌سی، گیمرها و کسانی که می‌خواهند سیستم جدید اسمبل کنند، فضای آشنایی (دقیقاً مشابه دوره‌ای که بحران ماینینگ قیمت GPU را به‌هم ریخت، با این تفاوت که این‌بار «حافظه» در مرکز بحران قرار گرفته است) است. ماجرا فقط تکنولوژی نیست نکته مهم این است که DRAM و NAND فقط در گوشی و لپ‌تاپ استفاده نمی‌شوند. عملاً هر دستگاه مدرن که داده ذخیره می‌کند به این تراشه‌ها وابسته است. از دستگاه‌های تصویربرداری پزشکی و تجهیزات بیمارستانی گرفته تا واحدهای کنترل در خودروهای جدید، سیستم‌های اینفوتیمنت، دیتالاگرها، تجهیزات مخابراتی، روترها، سوئیچ‌ها و حتی طیف وسیعی از تجهیزات صنعتی و اینترنت اشیا، همگی به نوعی از حافظه نیمه‌هادی استفاده می‌کنند. بنابراین کمبود و افزایش قیمت حافظه، پتانسیل آن را دارد که هزینه تولید این دستگاه‌ها را هم بالا ببرد و در نهایت روی قیمت مصرف‌کننده و حتی روی تورم در سطح کلان اثر بگذارد. اگر این روند چند سال ادامه پیدا کند، می‌توان تصور کرد که «حافظه» به یکی از عوامل مهم در تورم تکنولوژی تبدیل می‌شود؛ این مورد را پیش‌تر بیشتر درباره انرژی یا فلزات خاص می‌شنیدیم. هوش مصنوعی قرار بود بهره‌وری را بالا ببرد و هزینه‌ها را پایین بیاورد، اما در کوتاه‌مدت، کمبود سخت‌افزار می‌تواند برعکس عمل کند. وقتی قیمت حافظه دو برابر شود و ظرفیت کافی برای توسعه دیتاسنترهای جدید وجود نداشته باشد، بسیاری از پروژه‌های AI یا کند می‌شوند یا به تعویق می‌افتند. گزارش‌هایی از مدیران صنعت حافظه منتشر شده که می‌گویند کمبود فعلی، برنامه ساخت نسل بعدی دیتاسنترها را عقب می‌برد. برای شرکت‌ها، این یعنی پیاده‌سازی مدل‌های بزرگ، راه‌اندازی کوپایلوت‌ها، خودکارسازی فرایندها و بسیاری از برنامه‌های تحول دیجیتال وابسته به AI با تأخیر جلو می‌روند. بخشی از بهره‌وری که روی کاغذ جذاب به نظر می‌رسد، در عمل به دام محدودیت‌های سخت‌افزاری می‌افتد. بُعد ژئوپلیتیکی: NAND در آمریکا و بازترسیم زنجیره تأمین کمبود حافظه تنها یک موضوع اقتصادی نیست، بلکه رنگ سیاسی و ژئوپلیتیکی هم گرفته است. یکی از نمونه‌های مهم، گفت‌وگوهای آمریکا و ژاپن برای ساخت یک کارخانه تولید NAND در خاک ایالات متحده است. هدف این پروژه فقط افزایش ظرفیت نیست، بلکه کاهش ریسک وابستگی به یک منطقه خاص، به‌ویژه شرق آسیاست. آمریکا می‌خواهد بخشی از زنجیره تأمین حافظه را در داخل مرزهای خود مستقر کند تا در برابر تنش‌های ژئوپلیتیکی یا شوک‌های خارجی، انعطاف بیشتری داشته باشد. در همین حال، خود ژاپن هم با جذب پروژه‌هایی مثل TSMC و برنامه‌های داخلی برای تولید تراشه، تلاش می‌کند نقش بزرگ‌تری در زنجیره ارزش نیمه‌هادی جهانی به دست بیاورد؛ زنجیره‌ای که آینده‌اش را نه فقط CPUهای کلاسیک، بلکه حافظه‌های پیشرفته و شتاب‌دهنده‌های AI تعیین می‌کنند. چه کسانی می‌برند و چه کسانی می‌بازند؟ در کوتاه‌مدت، واضح است که سازندگان حافظه بزرگ‌ترین برندگان این سوپرچرخه هستند. شرکت‌هایی مثل سامسونگ، SK Hynix و میکرون، در شرایطی قرار گرفته‌اند که تقریباً هرچه تولید کنند، خریدار قطعی دارد و آن‌هم با قیمت‌های بالاتر از گذشته. حاشیه سود آن‌ها به‌طور طبیعی تقویت می‌شود و بازار سهام هم معمولاً به این چشم‌انداز واکنش مثبت نشان می‌دهد. در سمت بازندگان، تولیدکنندگان دستگاه‌های مصرفی، سازندگان سرور کوچک‌تر، برندهای رده دوم و سوم کارت گرافیک و در نهایت، خود مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند. آن‌ها یا باید قیمت محصول نهایی را بالا ببرند، یا حاشیه سودشان را قربانی کنند، یا بعضی پروژه‌ها را عقب بیندازند. در میان‌مدت، اگر سرمایه‌گذاری‌های فعلی در HBM و NAND جدید به نتیجه برسد، بازار احتمالاً به تعادل جدیدی می‌رسد؛ در این تعادل، ظرفیت بیشتر است اما «سطح قیمت‌ها» به‌طور دائمی بالاتر از دوره قبل از سوپرچرخه می‌ماند. اگر کاربر تکنولوژی هستی، این دوره را جدی بگیر در مجموع، ما در دوره‌ای قرار گرفته‌ایم که هوش مصنوعی نه‌فقط یک ترند نرم‌افزاری، بلکه یک «فشار سخت‌افزاری» عظیم ایجاد کرده است. حافظه در این میان به گلوگاه، از HBM در دیتاسنتر گرفته تا رم لپ‌تاپ و فلش داخل گوشی، تبدیل شده است. اگر کاربر حرفه‌ای پی‌سی، گیمر، تولیدکننده محتوا یا مسئول زیرساخت IT در یک شرکت هستی، تصمیم‌هایی مثل ارتقای سیستم، خرید سرور یا برنامه‌ریزی بودجه سخت‌افزاری را بهتر است با در نظر گرفتن همین سوپرچرخه حافظه بگیری.

در حالی که بسیاری از بانک‌های بزرگ آمریکا موضع‌گیری‌های به‌شدت محافظه‌کارانه‌ای نسبت به بیت کوین دارند، بخش قابل‌توجهی از نظام بانکی ایالات متحده، بی‌سر و صدا در حال آماده‌سازی زیرساخت‌هایی است که بیت کوین را به خدمات مالی سنتی پیوند می‌دهد؛ این اقدام می‌تواند مرز میان «دارایی جایگزین» و «ابزار مالی جریان اصلی» را برای همیشه جابه‌جا کند. به گزارش میهن بلاکچین، با توجه به داده‌های موجود، می‌توان گفت آنچه امروز در اتاق‌های هیئت‌مدیره و تیم‌های فنی بانک‌ها در جریان است، بسیار متفاوت از تصویری‌ است که در رسانه‌ها می‌بینیم. بیت کوین دیگر یک آزمایش حاشیه‌ای نیست، بلکه به‌تدریج به بخشی اجتناب‌ناپذیر از سبد خدمات مالی تبدیل می‌شود. حرکت آرام بانک‌های بزرگ آمریکا به‌سوی بیت کوین بر اساس گزارش‌های موجود، ۱۴ بانک از ۲۵ بانک بزرگ آمریکا در حال توسعه یا بررسی محصولات مبتنی بر بیت کوین هستند. این آمار به‌خوبی نشان می‌دهد که نگاه نهادهای مالی سنتی به دارایی‌های دیجیتال، دچار تحول شده است. اگرچه بسیاری از این بانک‌ها در سطح عمومی همچنان با احتیاط صحبت می‌کنند، اما در عمل، روند ادغام بیت کوین در خدمات بانکی با سرعت قابل‌توجهی پیش می‌رود. ۲۵ بانک آمریکا و تجربه آن‌ها درباره محصولات مبتنی بر بیت کوین - منبع: River این رویکرد دوگانه (احتیاط در گفتار و جسارت در عمل) نشان‌دهنده بلوغ تدریجی بازار است. بانک‌ها ترجیح می‌دهند ابتدا همه‌چیز را در سکوت بسازند و تنها زمانی به‌صورت رسمی وارد میدان شوند که از آمادگی فنی، حقوقی و نظارتی اطمینان کامل داشته باشند. محصولاتی که بانک‌ها روی آن‌ها کار می‌کنند، طیف متنوعی را در بر می‌گیرد، هرچند جزئیات آن‌ها از نهادی به نهاد دیگر متفاوت است. تمرکز اصلی اغلب بانک‌ها بر ارائه خدمات نگه‌داری و امانت‌داری بیت کوین است؛ این خدمات برای مشتریان ثروتمند و نهادی، امنیت و انطباق با مقررات را در اولویت قرار می‌دهد. در کنار آن، دسترسی به معاملات و خدمات کارگزاری بیت کوین نیز در دستور کار قرار دارد؛ به‌گونه‌ای که مشتریان بتوانند بدون خروج از چارچوب بانکی سنتی، به خرید و فروش این دارایی دسترسی داشته باشند. بسیاری از بانک‌ها همچنین به‌دنبال یکپارچه‌سازی بیت کوین با پلتفرم‌های مدیریت ثروت موجود خود هستند تا BTC در کنار سهام، اوراق قرضه و سایر دارایی‌ها مدیریت شود. علاوه بر این، ارائه مواجهه غیرمستقیم با بیت کوین از طریق ابزارهای سرمایه‌گذاری قانون‌گذاری‌شده نیز یکی از مسیرهای محبوب ورود بانک‌ها به این حوزه است. نکته مهم آن است که اغلب این بانک‌ها فعلاً ترجیح می‌دهند از تعامل مستقیم با بلاکچین و فعالیت آنچین فاصله بگیرند و به‌سراغ مسیرهایی بروند که از نظر نظارتی شفاف‌تر و کم‌ریسک‌تر تلقی می‌شوند. چرا بانک‌ها حالا وارد این مسیر شده‌اند؟ زمان‌بندی این حرکت تصادفی نیست. در سال‌های اخیر، تقاضای مشتریان ثروتمند و سرمایه‌گذاران نهادی برای دسترسی به بیت کوین به‌شکلی محسوس افزایش یافته است. از سوی دیگر، فضای نظارتی در آمریکا نسبت به گذشته شفاف‌تر شده و همین موضوع، ریسک ورود بانک‌ها به این حوزه را کاهش داده است. رشد ابزارهای سرمایه‌گذاری مبتنی بر بیت کوین (به‌ویژه محصولات اسپات) نیز نقش مهمی در این روند داشته است. در کنار همه این‌ها، فشار رقابتی از سوی فین‌تک‌ها و شرکت‌های بومی کریپتو باعث شده بانک‌ها احساس کنند اگر وارد این میدان نشوند، بخشی از بازار آینده خدمات مالی را واگذار خواهند کرد. در چنین شرایطی، بیت کوین دیگر یک گزینه لوکس یا آزمایشی نیست؛ بلکه به‌عنوان یک نیاز استراتژیک دیده می‌شود. مجموع این تحولات نشان می‌دهد بیت کوین در حال عبور از جایگاه یک دارایی جایگزین و حرکت به‌سوی نقش‌آفرینی در زیرساخت مالی جریان اصلی است. بانک‌ها به‌تدریج در حال آماده‌سازی خود هستند تا با بیت کوین همان‌گونه برخورد کنند که با سایر دارایی‌های پرتفویی مانند سهام برخورد می‌شود. این تغییر رویکرد، بازتابی از ارزیابی دوباره نقش بیت کوین به‌عنوان یک ذخیره ارزش بلندمدت است که دیگر صرفاً محدود به جامعه کریپتو نیست و در حال نفوذ به تفکر اقتصادی سنتی است. چرا زمان‌بندی این تحول اهمیت دارد؟ چشم‌انداز پیش‌ رو برای بیت کوین در نظام بانکی آمریکا اهمیت این روند تنها در اصل پذیرش بیت کوین توسط بانک‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه زمان وقوع آن نیز بسیار معنادار است. تجربه نشان داده بانک‌ها معمولاً زمانی محصولات جدید را به‌صورت عمومی معرفی می‌کنند که بخش عمده کارهای فنی و حقوقی پشت صحنه انجام شده است و اطمینان نسبی از مسیر پیش‌ رو وجود دارد. به‌همین دلیل، می‌توان گفت سطح واقعی پذیرش نهادی بیت کوین، بیشتر از آن چیزی است که افکار عمومی تصور می‌کند. انتظار می‌رود طی یک سال آینده، تعداد بیشتری از بانک‌های آمریکایی به‌طور رسمی خدمات مرتبط با بیت کوین را راه‌اندازی کنند. در مراحل ابتدایی، این محصولات احتمالاً محافظه‌کارانه و محدود خواهند بود، اما با افزایش رقابت، عمق و دامنه این خدمات نیز گسترش خواهد یافت. امروز می‌توان با اطمینان گفت که فاز نهادی بیت کوین دیگر یک فرضیه یا پیش‌بینی بلندپروازانه نیست. این فرآیند، همین حالا و در دل سیستم بانکی آمریکا در حال شکل‌گیری و گسترش است.

بیت کوین، پس از ثبت اوج تاریخی ۱۲۶٬۲۰۰ دلار، حالا بیش از ۳۰٪ اصلاح شده است و کمی بالاتر از ۸۶,۰۰۰ دلار معامله می‌شود؛ این وضعیت نگرانی‌ بازار از ریزش عمیق‌تر تا حوالی ۷۰,۰۰۰ دلار را افزایش داده است. با این حال، زیر سطح نوسانات قیمتی، تحرکات معناداری از سوی سرمایه‌گذاران بزرگ دیده می‌شود. به گزارش میهن بلاکچین، در حالی که فشار فروش همچنان بر نمودار قیمت سنگینی می‌کند، بازیگران ثروتمندتر و برخی نهادهای بزرگ بازار، این افت را نه به‌عنوان پایان مسیر، بلکه به‌عنوان فرصتی برای انباشت تلقی کرده‌اند. انباشت سنگین «کوسه‌ها» در دل اصلاح قیمتی و تکرار الگوهای تاریخی بر اساس داده‌های پلتفرم گلسنود (Glassnode)، گروهی از سرمایه‌گذاران که به «کوسه‌های بیت کوین» معروفند و بین ۱۰۰ تا ۱,۰۰۰ BTC در اختیار دارند، طی هفت روز گذشته حدود ۵۴,۰۰۰ ‌BTC به دارایی‌های خود اضافه کرده‌اند. روند تغییرات پوزیشن کوسه‌های بیت کوین - منبع: Glassnode مجموع موجودی این دسته از معامله‌گران از حدود ۳.۵۲۱ میلیون BTC به نزدیک ۳.۵۷۵ میلیون BTC رسیده است؛ این افزایش قابل‌توجه نیز عمدتاً از محل فروش سرمایه‌گذاران کوچک‌تر تأمین شده است. گلسنود این روند را سریع‌ترین انباشت کوسه‌ها از سال ۲۰۱۲ تاکنون توصیف می‌کند که نشان‌دهنده اعتماد بالای سرمایه‌گذاران میان‌رده و ثروتمند به آینده بازار است. تاریخ بیت کوین نشان می‌دهد که چنین موج‌هایی از انباشت، در گذشته بی‌اهمیت نبوده‌اند. در سال ۲۰۱۲، افزایش جریان خرید بیت کوین از سوی این گروه، مقدمه یکی از نخستین رالی‌های بزرگ بازار شد؛ طی این دوره، قیمت بیت کوین از محدوده ۱۰ دلار به بالای ۱۰۰ دلار رسید و نزدیک به ۹۰۰٪ رشد کرد. روند تغییرات پوزیشن کوسه‌های بیت کوین - منبع: Glassnode حتی در سال ۲۰۱۱ نیز الگوی مشابهی دیده شد. پس از آنکه بیت کوین از زیر ۳ دلار به بالای ۱۴ دلار صعود کرد، انباشت تهاجمی سرمایه‌گذاران میان‌رده ادامه یافت. تکرار چنین الگوهای تاریخی، از دید برخی تحلیل‌گران می‌تواند زمینه‌ساز ادامه مسیر صعودی باشد. فشار فروش از سمت هولدرهای قدیمی افزایش می‌یابد؛ سناریوی بدبینانه روی میز در سوی دیگر ماجرا، داده‌ها نشان می‌دهد که نهنگ‌های بزرگ با بیش از ۱۰,۰۰۰ BTC، طی دو ماه گذشته نقش اصلی را در فشار فروش بازار ایفا کرده‌اند. به بیان دیگر، قدرت خرید کوسه‌ها به‌تنهایی برای جذب عرضه سنگین این بازیگران کافی نبوده است. میزان دارایی‌ نهنگ‌های بیت کوین (با بیش از ۱۰,۰۰۰ BTC) - منبع: Glassnode این عدم توازن با ارزیابی شرکت سرمایه‌گذاری کپریول اینوستمنتس (Capriole Investments) نیز هم‌راستاست. چارلز ادواردز (Charles Edwards)، بنیان‌گذار این شرکت، در پستی اعلام کرد که خریدهای نهادی در صرافی کوین‌بیس (Coinbase) به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده است و هم‌زمان هولدرهای قدیمی و نهنگ‌های اولیه با شدتی کم‌سابقه در حال توزیع دارایی‌های خود هستند. به گفته او، نرخ رشد هولدرها به یکی از پایین‌ترین سطوح تاریخی رسیده است و همین موضوع می‌تواند سقفی موقت برای رشد قیمت ایجاد کند؛ دست‌کم تا زمانی که فشار فروش کوین‌های قدیمی کاهش یابد. نمودار روزانه قیمت بیت کوین - منبع: TradingView در کنار داده‌های آنچین، برخی تحلیل‌های تکنیکال نیز تصویر محتاطانه‌تری ترسیم می‌کنند. پیتر برنت (Peter Brandt)، معامله‌گر باسابقه بازارهای مالی، به شکست اخیر بیت کوین به زیر حمایت پارابولیک اشاره کرده است؛ این الگو در چرخه‌های قبلی، گاهی به اصلاحاتی بسیار عمیق منجر شده است. نمودار هفتگی قیمت بیت کوین - منبع: TradingView بر اساس این مقایسه تاریخی، برنت هشدار می‌دهد که در صورت تکرار کامل این الگو، افتی تا حدود ۸۰٪ دور از ذهن نیست؛ این سناریو می‌تواند قیمت بیت کوین را حتی به محدوده ۲۵,۰۰۰ دلار برساند. هرچند چنین پیش‌بینی‌هایی افراطی به‌نظر می‌رسند، اما یادآور این واقعیتند که بازار همچنان میان نیروهای متضاد انباشت و توزیع در نوسان است.

صرافی ارز دیجیتال جمنای (Gemini) که توسط تایلر و کامرون وینکلووس (Tyler & Cameron Winklevoss)، دوقلوهای میلیاردر، تأسیس شده است، پس از دریافت مجوز مهم نظارتی، به‌طور رسمی بازارهای پیش‌بینی را در سراسر ایالات متحده راه‌اندازی کرد. به گزارش میهن بلاکچین، این شرکت اعلام کرده که سرویس جدید آن، از طریق زیرمجموعه‌ای به نام جمنای تایتان (Gemini Titan)، اکنون در هر ۵۰ ایالت آمریکا در دسترس کاربران قرار گرفته است. وقتی جمنای آینده را لیست کرد! جمنای روز دوشنبه با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس (X) اعلام کرد که پلتفرم اختصاصی خود با نام جمنای پردیکشنز (Gemini Predictions) را به‌صورت سراسری فعال کرده است. این بازار پیش‌بینی به کاربران اجازه می‌دهد روی نتایج رویدادهای دنیای واقعی معامله کنند؛ به گفته جمنای این معاملات با اجرای تقریباً آنی و شفافیت کامل انجام می‌شوند. ارائه این سرویس از طریق جمنای تایتان انجام می‌شود؛ این نهاد نقش بازوی قانونی و عملیاتی این پروژه را بر عهده دارد. زمان‌بندی این راه‌اندازی اتفاقی نیست. تنها چند روز پیش از آن، جمنای تایتان موفق شد مجوز «بازار قراردادهای تعیین‌شده» یا DCM را از کمیسیون معاملات آتی کالای آمریکا (CFTC) دریافت کند. این مجوز به شرکت اجازه می‌دهد بازارهای پیش‌بینی را به‌صورت رسمی و تحت نظارت قانونی در آمریکا ارائه دهد؛ این موضوع سال‌ها یکی از بزرگ‌ترین موانع فعالیت چنین پلتفرم‌هایی در این کشور بوده است. شتاب گرفتن روند ساخت «ابر اپلیکیشن‌ها» در کریپتو راه‌اندازی جمنای پردیکشنز را می‌توان گام تازه‌ای در مسیر بلندپروازانه جمنای برای تبدیل شدن به یک سوپر اپ یا اپلیکیشن همه‌کاره دانست. هدف این شرکت تنها محدود به معاملات ارز دیجیتال نیست؛ بلکه کاربران می‌توانند در یک محیط واحد، دارایی‌های خود را استیک کنند، پاداش بگیرند، سهام توکنیزه‌شده بخرند و حالا در بازارهای پیش‌بینی هم مشارکت داشته باشند. این رویکرد، تصویر روشنی از آینده‌ای ترسیم می‌کند که در آن مرز میان خدمات مالی مختلف به‌تدریج محو می‌شود. جمنای در این مسیر تنها نیست. کل صنعت کریپتو به‌سمت پلتفرم‌های جامع حرکت می‌کند. رقبایی مانند کوین‌بیس (Coinbase) نیز با سرعت در حال افزودن سرویس‌های متنوعی از جمله بازارهای پیش‌بینی پرطرفدار و سهام توکنیزه‌شده هستند. این رقابت نشان می‌دهد که صرافی‌ها دیگر نمی‌خواهند صرفاً محل خریدوفروش باشند، بلکه به دنبال تبدیل شدن به هاب اصلی فعالیت مالی کاربران هستند. این موج حتی به کیف پول‌های غیرامانی نیز رسیده است. پروژه‌هایی مانند متامسک (MetaMask) و تراست والت (Trust Wallet)، و همچنین صرافی‌های غیرمتمرکز بزرگی مثل پنکیک‌سواپ (PancakeSwap)، به‌طور جدی وارد حوزه بازارهای پیش‌بینی شده‌اند. پنکیک‌سواپ به‌تازگی پلتفرم جدیدی به نام پراببل (Probable) را روی شبکه بی‌ان‌بی چین (BNB Chain) معرفی کرده که تمرکز آن بر پیش‌بینی رویدادهاست. پیش‌بینی قیمت بیت کوین در ۳۱ دسامبر، در بازار پیش‌بینی جمنای - منبع: Gemini این پروژه‌ها اغلب از حمایت سرمایه‌گذاران بزرگ نیز برخوردارند. بسیاری از بازارهای پیش‌بینی نوظهور تحت حمایت وای‌زی لبز (YZi Labs) هستند؛ صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیری که توسط چانگ‌پنگ ژائو (Changpeng Zhao)، هم‌بنیان‌گذار بایننس، تأسیس شده است. یکی از این پروژه‌ها با نام آپینین (Opinion) حتی در ماه نوامبر توانست در رتبه‌بندی حجم معاملات، در صدر بازارهای پیش‌بینی قرار بگیرد. چالش‌های قدیمی و تغییر تدریجی فضای نظارتی آمریکا گرایش گسترده صنعت به راه‌اندازی بازارهای پیش‌بینی، پس از سال‌ها بلاتکلیفی و فشار نظارتی در آمریکا شکل گرفته است. بسیاری از ارائه‌دهندگان بزرگ این خدمات در گذشته با محدودیت‌های جدی مواجه بودند. برای مثال، پلتفرم پالی‌مارکت (Polymarket) که یکی از شناخته‌شده‌ترین بازارهای پیش‌بینی است، پس از آنکه در سال ۲۰۲۲ با ممنوعیت فعالیت در آمریکا روبه‌رو شد، حالا دوباره در حال بازگشت تدریجی به بازار این کشور است. پولی‌مارکت اوایل ماه دسامبر اعلام کرد که فرآیند راه‌اندازی مجدد خود در آمریکا را آغاز کرده و کاربرانی که پیش‌تر در لیست انتظار بودند، نخستین کسانی خواهند بود که به نسخه آمریکایی اپلیکیشن آن دسترسی پیدا می‌کنند. این اقدام نشان‌دهنده تغییری آرام اما معنادار در رویکرد نهادهای نظارتی آمریکاست. منبع: Polymarket نشانه دیگر این تغییر فضا، مداخله اخیر دستگاه قضایی آمریکا به نفع برخی از ارائه‌دهندگان بازارهای پیش‌بینی است. در اوایل دسامبر، ایالت کنتیکت دستور توقف فعالیت برای چند پلتفرم از جمله کلشی (Kalshi)، رابین‌هود (Robinhood) و کریپتو دات کام (Crypto.com) صادر کرد. با این حال، یک قاضی با ورود به پرونده، به این شرکت‌ها مهلت و فرصت موقتی داد تا فعالیت خود را ادامه دهند؛ بسیاری این تصمیم را علامتی از نرم‌تر شدن نگاه قانون‌گذاران به این حوزه می‌دانند.

روایت حریم خصوصی و پرایوسی کوین‌ها در دنیای کریپتو وارد مرحله‌ای تازه شده‌اند؛ تفاوت این مرحله‌ با چرخه‌های قبلی کاملاً محسوس است. بالاجی سرینیواسان (Balaji Srinivasan)، سرمایه‌گذار و متفکر شناخته‌شده حوزه فناوری، اخیراً گفت که ۸ سال آینده‌ کریپتو با حریم خصوصی تعریف خواهد شد. به‌ گزارش میهن بلاکچین، بازوی کریپتویی اندریسن هوروویتز (a16z Crypto) و کوین‌بیس ونچرز (Coinbase Ventures) نیز حریم خصوصی را به‌عنوان یکی از محورهای اصلی سرمایه‌گذاری خود تا سال ۲۰۲۶ معرفی کرده‌اند؛ تا جایی که a16z آن را مهم‌ترین سنگر دفاعی در کریپتو توصیف می‌کند. برای درک چرایی این تغییر، نظر چند سرمایه‌گذار خطرپذیر را بررسی می‌کنیم تا مشخص شود چه عواملی این تمرکز دوباره را شکل داده و مسیر پیش‌رو چگونه به نظر می‌رسد؟ حریم خصوصی، سنگر نهایی کریپتو جرقه‌ اصلی این روایت زمانی زده شد که ناوال راویکانت (Naval Ravikant)، کارآفرین و سرمایه‌گذاری با نزدیک به ۳ میلیون دنبال‌کننده در شبکه اجتماعی ایکس (X)، جمله‌ای کوتاه اما بسیار پرمعنا منتشر کرد: بیت کوین بیمه‌ای در برابر پول فیات و زی‌کش بیمه‌ای در برابر بیت کوین است. نیک تنگ (Nick Tang)، پرینسیپال در فاینالیتی کپیتال پارتنرز (Finality Capital Partners)، این جمله را یک نقطه عطف جدی برای روایت حریم خصوصی می‌داند. بازار هم واکنش سریعی نشان داد؛ زی‌کش با نماد ZEC، که بعد از مونرو با نماد XMR دومین ارز دیجیتال بزرگ حوزه حریم خصوصی از نظر ارزش بازار است، از زمان انتشار آن پست رشد شدیدی را تجربه کرد و طی سه ماه بیش از ۷۱۱٪ افزایش قیمت داشت. سایر توکن‌های مرتبط با حریم خصوصی، از جمله خود مونرو، نیز هم‌زمان با جان گرفتن این روایت دوباره مورد توجه قرار گرفتند. با این حال، پست ناوال بیشتر نقش یک کانون توجه را داشت؛ چرا که روایت حریم خصوصی پیش از آن هم از چند مسیر مختلف در حال تقویت شدن بود. یکی از مهم‌ترین دلایل این است که هرچه فعالیت‌های مالی و مصرفی بیشتری روی بلاکچین انجام می‌شود، نبود حریم خصوصی بیش از پیش آزاردهنده به نظر می‌رسد. جاناتان کینگ (Jonathan King)، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری در کوین‌بیس ونچرز، توضیح می‌دهد که بازیگران نهادی و حتی معامله‌گران حرفه‌ای خرد نمی‌توانند در شرایطی که موقعیت‌ها و استراتژی‌هایشان به‌صورت لحظه‌ای برای همه قابل مشاهده است، به‌درستی فعالیت کنند. از سوی دیگر، کاربران عادی هم علاقه‌ای ندارند که تمام جزئیات زندگی مالی‌شان به‌طور شفاف روی زنجیره ثبت شود. همین مسئله باعث شده توسعه‌دهندگان بیشتری به سمت پلتفرم‌هایی بروند که محرمانگی را در قلب طراحی خود قرار داده‌اند. رَند هندی (Rand Hindi)، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل پروتکل حریم خصوصی زاما (Zama) و شریک عمومی یونیت ونچرز (Unit Ventures)، این دیدگاه را تأیید می‌کند و می‌گوید که بدون وجود قابلیت‌های جدی حریم خصوصی، هیچ شانسی وجود ندارد که سیستم مالی سنتی یا همان تردفای (TradFi) از بلاکچین‌های عمومی استفاده کند. نیک تنگ نیز معتقد است که حریم خصوصی در نهایت به یک پیش‌نیاز بدیهی برای پذیرش نهادی و نه یک ویژگی لوکس تبدیل خواهد شد. عامل دیگری که به رشد این روایت کمک کرده، پیشرفت واقعی برخی محصولات مبتنی بر حریم خصوصی است. انی‌رود پای (Anirudh Pai)، شریک در روبات ونچرز (Robot Ventures)، به شرکت‌های موجود در پرتفوی این صندوق اشاره می‌کند؛ از جمله لایتر (Lighter)، یک صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر رول‌آپ‌های دانش صفر که به‌سرعت در حال رشد است و پی (Payy)، یک کارت کریپتویی خصوصی که به‌زودی عرضه خواهد شد. نکته مهم اینجاست که در این محصولات، حریم خصوصی به‌عنوان یک شعار تبلیغاتی مطرح نمی‌شود، بلکه به‌صورت طبیعی و درونی در تجربه کاربر گنجانده شده است. در کنار این تحولات، بحث‌های نظارتی، نگرانی‌های رو‌به‌افزایش درباره نظارت و کنترل داده‌ها، و توجه عمومی به حقوق داده‌های شخصی باعث شده حریم خصوصی از یک موضوع حاشیه‌ای به بخشی از گفت‌وگوی اصلی کریپتو تبدیل شود؛ چندین سرمایه‌گذار نیز بر این نکته تأکید کرده‌اند. چه چیزهایی مانع رشد پلتفرم‌های اولیه حریم خصوصی شد پلتفرم‌های حریم خصوصی پدیده‌ای جدید در کریپتو نیستند. زی‌کش و مونرو سال‌هاست که وجود دارند، اما با وجود فناوری پیشرفته، هرگز به پذیرش گسترده نرسیدند. بوریس رِوسین (Boris Revsin)، شریک عمومی و مدیرعامل تریبی کپیتال (Tribe Capital)، معتقد است: حریم خصوصی به‌تنهایی هرگز کافی نیست. از نگاه او، این ویژگی زمانی می‌تواند به جریان اصلی راه پیدا کند که تجربه کاربری آن هم‌سطح یا حتی بهتر از گزینه‌های موجود باشد. او همچنین اشاره می‌کند که اگر دنیای کریپتو با چیزی شبیه به لحظه کمبریج آنالیتیکا مواجه شود، ممکن است حریم خصوصی با سرعت بسیار بیشتری به دغدغه عمومی تبدیل شود. منظور او رسوایی سال ۲۰۱۸ کمبریج آنالیتیکا (Cambridge Analytica) است که در آن داده‌های میلیون‌ها کاربر فیسبوک برای اهداف سیاسی سوءاستفاده شد. رِوسین باور دارد با بلوغ زیرساخت‌ها، حریم خصوصی به یک قابلیت پیش‌فرض تبدیل خواهد شد و نبود آن به‌مرور به‌عنوان یک ضعف جدی تلقی می‌شود. انی‌رود پای البته نگاه متفاوتی دارد. او معتقد است همان رسوایی کمبریج آنالیتیکا نشان داد که کاربران در عمل چندان نگران اشتراک‌گذاری داده‌های شخصی خود نیستند، چرا که شرکت متا (Meta) پس از آن هم گزارش‌های مالی خیره‌کننده‌ای منتشر کرد. با این حال، او هم‌نظر است که حریم خصوصی به‌عنوان یک محصول مستقل شانس زیادی ندارد و باید در دل محصولاتی قرار بگیرد که در زندگی روزمره واقعاً کاربرد دارند. ابهام‌های نظارتی و انگ منفی نیز نقش مهمی در عقب‌ماندن پروژه‌های اولیه داشتند. پیم سوارت (Pim Swart)، شریک وابسته در میون‌الون (Maven11)، توضیح می‌دهد که کوین‌های حریم خصوصی به‌دلیل استفاده متمرکز در پول شویی، دور زدن مقررات مالی و موارد مشابه، دچار بدنامی شدند. در چنین فضایی، اکثر کاربران حاضر نبودند هزینه بیشتر، تجربه کاربری پیچیده‌تر یا ریسک ادراک‌شده بالاتر را بپذیرند. از نظر فنی هم محدودیت‌هایی وجود داشت. بسیاری از دارایی‌های حریم خصوصی اولیه قابلیت برنامه‌پذیری نداشتند. رند هندی تأکید می‌کند که کاربران امروز به قراردادهای هوشمند محرمانه و نه صرفاً کوین‌های خصوصی نیاز دارند. لکس سوکولین (Lex Sokolin) از جنراتیو ونچرز (Generative Ventures) نیز با اشاره به کاربرد محدود این دارایی‌ها و ریسک‌های ساختاری مانند آسیب‌پذیری در برابر حملات ۵۱٪، این انتقادات را تأیید می‌کند. با این حال، حریم خصوصی در حال حل یکی از ابتدایی‌ترین مشکلات کریپتو است: هیچ‌کس دوست ندارد زندگی مالی‌ او در معرض دید عموم باشد. هندی معتقد است که پرداخت‌ها به‌طور مطلق به حریم خصوصی نیاز دارند و پرداخت‌های خصوصی، استیبل کوین‌ها و بانکداری آن‌چین را بازاری حدود ۱۰ تریلیون دلار می‌داند. او همچنین مدیریت دارایی، شامل ترید، سواپ و استیکینگ دارایی‌های توکنیزه‌شده، را محرک بزرگ بعدی می‌بیند و اندازه بالقوه این بازار را در بلندمدت حدود ۱۰۰ تریلیون دلار برآورد می‌کند. ریسک‌هایی که می‌توانند شتاب حریم خصوصی را کاهش دهند بزرگ‌ترین چالش پیش روی حریم خصوصی، همچنان ابهام‌های نظارتی است. صنعت هنوز دقیقاً نمی‌داند خط قرمزهای تطبیق با مقررات کجا ترسیم خواهد شد. رند هندی می‌گوید بنیان‌گذاران پروژه‌ها باید سیستم‌هایی طراحی کنند که توان تطبیق با الزامات احتمالی شبیه به تردفای را داشته باشند. با این حال، بسیاری از سرمایه‌گذاران انتظار دارند رویکرد قانون‌گذاران به‌مرور ظریف‌تر و واقع‌بینانه‌تر شود. جاناتان کینگ از کوین‌بیس ونچرز تأکید می‌کند که حریم خصوصی و انطباق با قانون لزوماً در تضاد با هم نیستند و احتمالاً چارچوب‌هایی شکل خواهد گرفت که به سیستم‌های حفظ حریم خصوصی اجازه فعالیت همراه با کنترل‌های لازم را بدهد. ریسک مهم دیگر، تجربه کاربری است. تراکنش‌های خصوصی باید به همان سادگی و ارزانی تراکنش‌های عمومی باشند. نیک تنگ اشاره می‌کند که کاربران عادی حاضر نیستند برای یک تراکنش خصوصی هزینه بیشتری بپردازند، اگر گزینه عمومی ارزان‌تری وجود داشته باشد. تا زمانی که هزینه‌های رمزنگاری کاهش نیابد و حریم خصوصی به تجربه‌ای بی‌دردسر تبدیل نشود، او انتظار دارد پذیرش اولیه بیشتر از سوی نهادها و کاربران حرفه‌ای باشد که از قبل به محرمانگی اهمیت می‌دهند. جاناتان کینگ و چند سرمایه‌گذار دیگر نیز بر همین نکته تأکید دارند: اگر تجربه کاربری ساده و شهودی نباشد، حتی پیشرفته‌ترین فناوری‌ها هم نمی‌توانند مانع توقف رشد شوند.

دونالد ترامپ در نشست اخیر خود، در پاسخ به پرسشی درباره پرونده کیان رودریگز (Keonne Rodriguez)، هم‌بنیان‌گذار سامورایی ولت (Samourai Wallet) گفت که از این موضوع مطلع شده است و آن را بررسی خواهد کرد. به گزارش میهن بلاکچین، اظهارات ترامپ به‌طور ضمنی به احتمال بررسی عفو ریاست‌جمهوری اشاره دارد و با توجه به سابقه او در صدور عفو برای چهره‌های جنجالی حوزه کریپتو، استحقاق آن‌ها به هیچ‌وجه دور از ذهن نیست. سامورایی ولت چشم‌انتظار عفو ترامپ است؛ حمایت جامعه کریپتو و واکنش کیان رودریگز دونالد ترامپ (Donald Trump) این اظهارنظر را در جریان یک نشست خبری درباره مرز مکزیک در کاخ سفید مطرح کرد و تأکید داشت که هنوز جزئیات پرونده را نمی‌داند، اما «نگاهی به آن خواهد انداخت». دونالد ترامپ سامورایی ولت را به عفو کیان رودریگز امیدوار کرد - منبع: RSBN کیان رودریگز و ویلیام لونرگان هیل (William Lonergan Hill)، دو هم‌بنیان‌گذار سامورایی ولت، در تاریخ ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) به‌ترتیب به پنج و چهار سال زندان محکوم شدند. این احکام در ارتباط با نقش آن‌ها در توسعه و اداره پروتکل میکسینگ رمزارز سامورایی صادر شد؛ این پروتکل به کاربران امکان افزایش حریم خصوصی تراکنش‌ها را می‌داد. منتقدان این احکام معتقدند که توسعه‌دهندگان نباید مسئول نحوه استفاده اشخاص ثالث از نرم‌افزارهای خود شناخته شوند؛ دقیقاً معادل همان استدلالی که پیش‌تر در پرونده‌هایی مانند تورنادو کش (Tornado Cash) نیز مطرح شده بود. رودریگز که قرار است از همین هفته دوران محکومیت خود را آغاز کند، در پیامی در شبکه اجتماعی X نوشت که فشار و جنجال حامیان بی‌تأثیر نبوده است. او از افرادی که از دونالد ترامپ خواسته‌اند او و شریکش را عفو کند، قدردانی کرد و امیدوار بود که این روند به نتیجه برسد. او همچنین در گفت‌وگویی با ناتالی برونل (Natalie Brunell)، مدرس و فعال حوزه بیت کوین، توضیح داد که به احتمال زیاد در قالب توافق قضایی، از حق تجدیدنظر صرف‌نظر کرده است؛ هرچند خود او نیز تأکید داشت که کاملاً مطمئن نیست. به‌گفته رودریگز، حتی در صورت تجدیدنظر، شانس موفقیت بسیار پایین بوده است. چرا گزینه اعتراف به جرم انتخاب شد؟ سابقه جنجالی ترامپ در عفو فعالان صنعت بلاکچین رودریگز و هیل در ابتدا اتهامات را نپذیرفتند، اما در نهایت در ماه جولای و با پذیرش اتهامِ اداره کسب‌وکار انتقال پول غیرمجاز، به توافق قضایی رسیدند. آن‌ها در صورت ادامه روند دادرسی با خطر محکومیت به حداکثر ۲۵ سال زندان مواجه بودند؛ اتهامات آن‌ها شامل توطئه برای پولشویی و فعالیت بدون مجوز نیز می‌شد. رودریگز بعدها توضیح داد که یکی از دلایل اصلی پذیرش این توافق، نگرانی از رد شدن برخی شواهد کلیدی، از جمله دریافت مشاوره حقوقی پیش از راه‌اندازی سامورایی ولت، توسط دادگاه بوده است. او همچنین به هزینه‌های سنگین ادامه دادن پرونده اشاره کرد و گفت که محاسبات مالی و زمانی، ادامه مبارزه قضایی را عملاً غیرمنطقی کرده بود. اشاره ترامپ به بررسی این پرونده، در خلأ اتفاق نیفتاده است. او پیش‌تر چانگ‌پنگ ژائو (Changpeng Zhao)، بنیان‌گذار بایننس (Binance)، را نیز عفو کرده بود؛ ژائو به نقض قوانین ضد پولشویی (AML) در این صرافی اعتراف کرده بود. همچنین راس اولبریکت (Ross Ulbricht)، بنیان‌گذار بازار سیاه سیلک رود (Silk Road)، در ژانویه از حکم حبس ابد خود عفو شد. در چنین فضایی، پرونده سامورایی ولت حالا نه‌فقط یک موضوع حقوقی، بلکه به نمادی از جدال میان حریم خصوصی، فناوری غیرمتمرکز و سیاست‌گذاری دولتی تبدیل شده است؛ نتیجه این جدال می‌تواند بر مسیر آینده اکوسیستم کریپتو تأثیرگذار باشد.

گروه مالی اس‌بی‌آی (SBI) و شرکت زیرساخت وب ۳ استارتل (Startale) قصد دارند با تکیه بر چارچوب‌های جدید نظارتی ژاپن، یک استیبل کوین مبتنی بر ین ژاپن و کاملاً قانون‌گذاری‌شده را تا سال ۲۰۲۶ راه‌اندازی کنند؛ هدف این پروژه‌ پشتیبانی از بازار دارایی‌های توکنیزه‌شده و تسویه‌حساب‌های بین‌المللی است. به گزارش میهن بلاکچین، هولدینگ اس‌بی‌آی (SBI Holdings)، یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های مالی ژاپن، به‌همراه شرکت استارتل گروپ که در حوزه زیرساخت‌های وب ۳ فعالیت می‌کند، تفاهم‌نامه‌ای برای توسعه یک استیبل کوین مبتنی بر ین ژاپن امضا کرده‌اند. بر اساس بیانیه‌ دو شرکت، این استیبل کوین به‌طور کامل تحت نظارت نهادهای قانونی خواهد بود و تمرکز اصلی آن بر بازار دارایی‌های توکنیزه‌شده و تسویه‌حساب‌های جهانی است. شتاب ژاپن در قانون‌گذاری و توسعه استیبل کوین‌ها طبق مفاد این تفاهم‌نامه، صدور و بازخرید این استیبل کوین از طریق شینسی تراست اند بنکینگ (Shinsei Trust & Banking) انجام خواهد شد؛ این نهاد به‌طور کامل در مالکیت بانک اس‌بی‌آی شینسی (SBI Shinsei Bank) قرار دارد. در کنار آن، شرکت اس‌بی‌آی وی‌سی ترید (SBI VC Trade) که به‌عنوان یک ارائه‌دهنده مجاز خدمات مبادله دارایی‌های رمزارزی فعالیت می‌کند، مسئولیت پشتیبانی از گردش و استفاده عملیاتی این استیبل کوین را بر عهده خواهد داشت. یوشیتاکا کیتائو (Yoshitaka Kitao)، مدیرعامل، رئیس هیئت‌مدیره و مدیر ارشد اجرایی هولدینگ SBI، با اشاره به اهمیت راهبردی این پروژه تأکید کرده است که انتشار یک استیبل کوین مبتنی بر ین ژاپن با همکاری استارتل می‌تواند به‌عنوان زیرساختی اساسی برای گذار اقتصاد ژاپن به سمت اقتصاد توکنیزه عمل کند. به گفته او، هدف اصلی این پروژه آن است که با به‌کارگیری این استیبل کوین هم در داخل ژاپن و هم در سطح بین‌المللی، روند ارائه خدمات مالی دیجیتال که به‌طور کامل با نظام مالی سنتی یکپارچه شده‌اند، با شتابی چشمگیر تسریع شود. بر اساس برنامه‌ریزی انجام‌شده، انتظار می‌رود این استیبل کوین در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۶ عرضه شود؛ البته تحقق این زمان‌بندی منوط به دریافت مجوزهای نهایی از نهادهای نظارتی و تکمیل چارچوب‌های انطباق قانونی خواهد بود. این ابتکار در شرایطی مطرح می‌شود که ژاپن به‌طور جدی در حال تسریع روند قانون‌مند کردن انتشار استیبل کوین‌ها تحت یک چارچوب نظارتی شفاف است؛ در این چارچوب، بانک‌های امانی و نهادهای دارای مجوز، نقش محوری در زیرساخت‌های تسویه‌حساب آن‌چین ایفا می‌کنند. آژانس خدمات مالی ژاپن (FSA) که نهاد ناظر بر حوزه‌های بانکداری، اوراق بهادار، بازارهای مالی و بیمه در این کشور است، به‌تازگی پروژه‌ای با عنوان نوآوری پرداخت را راه‌اندازی کرده است. این پروژه در قالب یک سندباکس نظارتی طراحی شده و هدف آن آزمودن راهکارهای پرداخت مبتنی بر بلاکچین در محیطی کنترل‌شده است. نخستین پایلوت رسمی این برنامه، از استیبل کوین‌های مبتنی بر ین ژاپن پشتیبانی می‌کند که توسط ۳ ابر‌بانک این کشور صادر شده‌اند که شامل گروه مالی میتسوبیشی یو‌اف‌جی (MUFG)، بانک سومیتومو میتسویی (SMBC) و بانک میزوهو (Mizuho Bank) می‌شود. در چنین فضایی، پروژه مشترک استارتل و SBI قرار است مکمل ابتکارهای بانک‌محور موجود باشد. این پروژه با معرفی یک ین دیجیتال قابل برنامه‌ریزی که توسط یک بانک امانی صادر می‌شود، به‌دنبال ایجاد زیرساختی است که بتواند نیازهای تسویه‌حساب‌های برون‌مرزی، سهام توکنیزه‌شده و جریان دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) را به‌صورت کارآمد پوشش دهد. نقش پررنگ SBI در یکپارچه‌سازی استیبل کوین‌ها گروه SBI در سال‌های اخیر به یکی از بازیگران کلیدی اکوسیستم در حال تحول استیبل کوین در ژاپن تبدیل شده است و استراتژی چندارزی را دنبال می‌کند که هم استیبل کوین‌های دلاری و هم نمونه‌های مبتنی بر ین را در بر می‌گیرد. در ماه مارچ، شرکت اس‌بی‌آی وی‌سی ترید، استیبل کوین USDC متعلق به شرکت سیرکل (Circle) را در پلتفرم معاملاتی خود ادغام کرد؛ این اقدام هم‌زمان با نرم‌تر شدن قوانین ژاپن در حوزه استیبل ‌کوین‌ها انجام شد. با این تصمیم، این صرافی در زمره نخستین پلتفرم‌های ژاپنی قرار گرفت که امکان معامله رمزارزها با USDC را فراهم می‌کرد. همچنین در تاریخ ۲۱ آگوست (۳۰ مرداد)، شرکت ریپل اعلام کرد که قصد دارد استیبل کوین RLUSD خود را از طریق همکاری با اس‌بی‌آی وی‌سی ترید، در اوایل سال ۲۰۲۶ وارد بازار ژاپن کند. ریپل تأکید کرده است که این استیبل کوین به‌گونه‌ای طراحی شده که پاسخ‌گوی نیازهای سازمانی و کاربردهای حرفه‌ای در چارچوبی کاملاً قانون‌گذاری‌شده باشد.

با وجود اصلاح قابل‌توجه قیمت بیت کوین از اوج خودش، داده‌های آنچین نشان می‌دهد که این ارز دیجیتال همچنان عملکرد بهتری نسبت به اغلب بخش‌های بازار داشته است. این نشان می‌دهد که حتی در شرایط اصلاح بازار، همچنان نقدینگی به سمت بیت کوین متمایل است. به گزارش میهن بلاکچین، شرکت تحلیل آنچین گلسنود به تازگی در گزارشی مدعی شده که در ماه‌های اخیر، تمرکز سرمایه در بازار کریپتو نه تنها از بیت کوین فاصله نگرفته، بلکه ضعف سایر حوزه‌های باعث شده تا جایگاه این ارز دیجیتال بیش از پیش تثبیت شود؛ آن هم در شرایطی که صحبت‌های مختلفی از انتقال سرمایه به سمت آلت کوین‌ها شنیده می‌شود. بیت کوین، همچنان جلوتر از سایر بخش‌های بازار گلسنود در گزارشی که روز سه‌شنبه منتشر کرد، اعلام کرد که طی سه ماه گذشته، «میانگین بازدهی تقریباً تمام بخش‌های بازار ارز دیجیتال عملکردی ضعیف‌تر از بیت کوین داشته‌اند». به‌گفته این پلتفرم، این اختلاف عملکرد نشان‌دهنده محیطی است که در آن تمرکز سرمایه همچنان به نفع بیت کوین باقی مانده است. گلسنود در ادامه تأکید کرده است که این «ضعف نسبی مداوم» در سایر بخش‌های بازار، به‌خوبی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در شرایط فعلی ترجیح می‌دهند ریسک کمتری بپذیرند و دارایی خود را روی بیت کوین متمرکز کنند؛ رفتاری که معمولاً در فازهای بلاتکلیفی بازار دیده می‌شود. این تحلیل در واکنش به پستی از پلتفرم بیت کوین وکتور (Bitcoin Vector) منتشر شد؛ پلتفرمی که پیش‌تر اعلام کرده بود نیمه نخست سال تحت سلطه کامل بیت کوین قرار داشته، اما در نیمه دوم سال «تصویر بازار تغییر کرده است». بیت کوین وکتور توضیح داده بود که با کاهش روند دامیننس بیت کوین، فضا برای انتقال سرمایه به سمت اتریوم فراهم شد. با این حال، بیت کوین پس از آن هرگز نتوانست به‌طور کامل رهبری بازار را دوباره در دست بگیرد. به گفته این پلتفرم، تلاش‌های اخیر بازار برای بازیابی شرایط پس از لیکویید شدن گسترده پوزیشن‌های اهرمی در هفته‌های اخیر نیز دوباره با در بسته مواجه شد؛ موضوعی که نشان می‌دهد اعتماد کافی به رهبری بیت کوین وجود ندارد و بازار همچنان به‌دنبال یک نقطه اتکای روشن و مشخص است. با این حال، داده‌های گلسنود تصویر متفاوتی را ترسیم می‌کند. افت همه‌جانبه بازار؛ اما بیت کوین کمتر آسیب دید طبق داده‌های منتشر شده، قیمت بیت کوین طی سه ماه گذشته حدود ۲۶٪ کاهش یافته و به محدوده نزدیک به ۸۶٬۰۰۰ دلار رسیده است. اگرچه این افت قابل‌توجه به نظر می‌رسد، اما در مقایسه با کل بازار، وضعیت بیت کوین همچنان بهتر ارزیابی می‌شود. ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال در همین بازه زمانی حدود ۲۷.۵٪ کاهش داشته است؛ عددی که نشان می‌دهد بیت کوین نسبت به میانگین بازار، افت کمتری را تجربه کرده است. در سمت مقابل، اتریوم ضربه سنگین‌تری را متحمل‌شده و از اواسط سپتامبر تاکنون حدود ۳۶٪ کاهش یافته و به پایین‌تر از ۳۰۰۰ دلار رسیده است. عملکرد بخش‌های مختلف بازار کریپتو - منبع: Glassnode این الگو در سایر بخش‌های بازار نیز دیده می‌شود. بر اساس داده‌های کوین‌مارکت‌کپ، بخش هوش مصنوعی (AI) طی سه ماه گذشته حدود ۴۸٪ افت داشته است. ارزش بازار میم کوین‌ها حتی وضعیت بدتری را تجربه کرده و حدود ۵۶٪ کاهش یافته است. همچنین حوزه توکن‌سازی دارایی‌های دنیای واقعی یا RWA نیز در همین بازه زمانی حدود ۴۶٪ افت کرده است؛ آماری که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران در این دوره، علاقه کمتری به دارایی‌های پرریسک‌تر نشان داده‌اند. در بخش دیفای نیز شرایط مشابهی حاکم است. طبق داده‌های کوین‌گکو، ارزش توکن‌های حوزه دیفای در سه ماه گذشته حدود ۳۸٪ کاهش یافته است؛ رقمی که بار دیگر عملکرد بهتر بیت کوین را برجسته می‌کند. بیت کوین؛ پناهگاه امن‌تر در بازار کریپتو به گفته نیک راک (Nick Ruck)، مدیر بخش تحقیقات مؤسسه ال‌وی‌آرجی ریسرچ جریان سرمایه در سه ماه گذشته همچنان به نفع بیت کوین بوده است. او معتقد است که این رفتار سرمایه‌گذاران واضحا «ثبات نسبی بیت کوین» را تایید می‌کند. وی همچنین می‌گوید تمرکز سرمایه روی بیت کوین جایگاه غالب این دارایی را در بازار تقویت کرده و باعث شده بسیاری از آلت کوین‌ها برای حفظ اهمیت خود با چالش جدی مواجه شوند: به‌احتمال زیاد، این روند ریشه در سابقه تثبیت‌شده بیت کوین و افزایش علاقه نهادهای مالی دارد؛ عواملی که باعث می‌شوند بیت کوین در فضای پرنوسان بازار ارزهای دیجیتال، بیش از پیش به‌عنوان یک پناهگاه امن‌تر دیده شود.

کیف پول متامسک (MetaMask) بالاخره پشتیبانی رسمی از بیت کوین را اضافه کرد؛ اقدامی مهم که می‌تواند مسیر این کیف پول را از یک ابزار صرفاً اتریومی، به یک پلتفرم چند بلاکچینی تغییر دهد. به گزارش میهن بلاکچین، متامسک روز دوشنبه با انتشار پستی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که پشتیبانی از بیت کوین به‌طور رسمی به این کیف پول اضافه شده است. این اتفاق حدود ده ماه پس از آن رخ می‌دهد که این کیف پول برای نخستین‌بار در ماه فوریه، به‌صورت غیرمستقیم از برنامه خود برای پشتیبانی از بیت کوین خبر داده بود. طبق اعلام متامسک، بیت کوین در کنار ارزهای دیجیتال مبتنی بر شبکه اتریوم، سولانا، موناد و سی قرار گرفته و به فهرست شبکه‌های پشتیبانی‌شده توسط این ولت اضافه شده است. به گفته متامسک پس از تایید هر تراکنش بیت کوینی، جزئیات آن به‌صورت خودکار در بخش دارایی‌های کاربر نمایش داده می‌شود. این شرکت همچنین به کاربران یادآوری کرده که سرعت تراکنش‌های بیت کوین معمولاً کمتر از شبکه‌های مبتنی بر EVM یا سولانا است؛ موضوعی که به ماهیت فنی این شبکه بازمی‌گردد. امکانات جدید برای کاربران بیت کوین اضافه شدن بیت کوین به متامسک، امکانات متنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. به عنوان مثال، از این پس، کاربران می‌توانند مستقیماً از داخل متامسک بیت کوین خریداری کنند، دارایی‌های خود را به بیت کوین تبدیل کنند و همچنین بیت کوین ارسال یا دریافت کنند؛ بدون اینکه نیاز به استفاده از کیف پول یا ابزار جانبی داشته باشند. نکته جالب توجه این است که متامسک برای تشویق کاربران به استفاده از این قابلیت جدید، یک مشوق نیز در نظر گرفته است. بر اساس اعلام این شرکت، هر بار که کاربران از طریق قابلیت سواپ، دارایی‌های خود را به بیت کوین تبدیل کنند، امتیاز پاداش متامسک (MetaMask reward points) دریافت خواهند کرد. ایده اضافه شدن بیت کوین به متامسک نخستین‌بار در ماه فوریه مطرح شد. در آن زمان، دن فینلی (Dan Finlay)، یکی از مدیران ارشد متامسک، اعلام کرده بود که این قابلیت احتمالاً در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۵ در دسترس کاربران قرار می‌گیرد. حرکت متامسک از اتریوم به دنیای چندزنجیره‌ای متامسک در ابتدا به‌عنوان یک کیف پول اختصاصی برای اکوسیستم اتریوم و شبکه‌های سازگار با EVM طراحی شده بود. با این حال، در سال ۲۰۲۵ این شرکت به‌تدریج استراتژی خود را تغییر داد و تصمیم گرفت به سراغ سایر بلاکچین‌ها هم برود. اولین گام جدی در این مسیر، اضافه شدن شبکه سولانا در ماه مه بود. پس از آن، متامسک در ماه آگوست از شبکه سی پشتیبانی کرد و در نوامبر نیز موناد به فهرست شبکه‌های قابل‌استفاده در این کیف پول اضافه شد. اگرچه متامسک تاکنون جزئیات زیادی درباره برنامه‌های آینده خود منتشر نکرده، اما بارها به‌صورت غیرمستقیم اعلام کرده است که این روند در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت. این شرکت در بیانیه اخیر خود اعلام کرده است: پشتیبانی از بیت کوین، جدیدترین گام در مسیر گسترش چندزنجیره‌ای متامسک است؛ حرکتی که پس از اضافه شدن موناد و سی در سال جاری انجام شده و در سال ۲۰۲۶ نیز با شبکه‌های بیشتری ادامه خواهد یافت.