بازار ارزهای دیجیتال در آستانه سال ۲۰۲۶ بیش از هر زمان دیگری «موبایل‌محور» شده است. امروز بخش بزرگی از کاربران، مدیریت دارایی‌های دیجیتال، تعامل با دیفای، نگهداری NFT و حتی پرداخت‌های روزمره رمزارزی را مستقیماً از طریق آیفون یا آیپد انجام می‌دهند. همین تغییر رفتار باعث شده انتخاب یک کیف‌ پول ارز دیجیتال امن، کاربردی و سازگار با iOS به تصمیمی حیاتی برای حفظ سرمایه تبدیل شود. در این مطلب جامع از میهن بلاکچین قرار است بهترین کیف‌ پول‌های ارز دیجیتال برای سیستم عامل iOS در سال ۲۰۲۶ را انتخاب کنیم و ببینیم هرکدام برای چه نوع کاربری مناسب هستند، چه تفاوت‌هایی با هم دارند و مهم‌تر از همه، امنیت آن‌ها چگونه تأمین می‌شود. بنابراین، اگر به‌دنبال انتخابی آگاهانه و بدون ریسک هستید، این مقاله را از دست ندهید. کیف‌ پول ارز دیجیتال iOS چیست و چگونه کار می‌کند؟ کیف پول ارز دیجیتال در iOS در واقع یک اپلیکیشن است که به کاربر اجازه می‌دهد کنترل حساب‌های بلاکچینی خود را در اختیار داشته باشد و تراکنش‌ها را امضا و تأیید کند. برخلاف تصور رایج، دارایی‌های دیجیتال داخل خود اپلیکیشن ذخیره نمی‌شوند، بلکه روی بلاکچین قرار دارند و این کیف پول صرفاً ابزار مدیریت کلیدهای رمزنگاری‌شده است که مالکیت دارایی را اثبات می‌کند. در قلب هر کیف پول، مفهومی به نام کلید خصوصی قرار دارد. این کلید، مجوز خرج‌کردن دارایی از یک آدرس بلاکچینی است. بیشتر کیف پول‌ها برای ساده‌سازی فرآیند پشتیبان‌گیری، از عبارت بازیابی یا Seed Phrase استفاده می‌کنند که معمولاً شامل ۱۲ یا ۲۴ کلمه است. این عبارت، مطابق استانداردهای رایجی مثل BIP39 ساخته می‌شود و می‌تواند تمام حساب‌های یک کیف پول را بازیابی کند. در سیستم عامل iOS، کیف پول‌ها به‌صورت یک اپلیکیشن مستقل اجرا می‌شوند و تحت معماری Sandbox اپل قرار دارند. این یعنی هر اپلیکیشن در محیطی ایزوله اجرا می‌شود و دسترسی محدودی به منابع سیستم دارد. علاوه بر این، بسیاری از کیف‌ پول‌های مدرن از Secure Enclave اپل استفاده می‌کنند؛ یک بخش سخت‌افزاری جداگانه که کلیدها را ذخیره و عملیات امضا را با فیس آیدی یا رمز عبور انجام می‌دهد. این موضوع امنیت کیف‌ پول‌های iOS را در مقایسه با بسیاری از سیستم عامل‌های دیگر به‌طور محسوسی افزایش می‌دهد. امنیت کیف‌ پول‌های iOS؛ چرا آیفون بستر امن‌تری است؟ یکی از دلایلی که کاربران حرفه‌ای به iOS اعتماد بالاتری دارند، معماری امنیتی چندلایه اپل است. Secure Enclave به‌عنوان قلب امنیت سخت‌افزاری، کلیدهای رمزنگاری را در فضایی نگه می‌دارد که حتی سیستم‌عامل هم دسترسی مستقیم به آن ندارد. در عمل، حتی اگر iOS دچار آسیب‌پذیری شود، استخراج کلید خصوصی از Secure Enclave تقریباً غیرممکن است. در کنار آن، معماری App Sandbox باعث می‌شود هر کیف‌ پول فقط به منابعی دسترسی داشته باشد که صراحتاً برایش تعریف شده است. این موضوع ریسک بدافزارها، شنود اطلاعات یا دسترسی غیرمجاز اپلیکیشن‌های دیگر را به‌شدت کاهش می‌دهد. همچنین اپ استور اپل، هرچند بی‌نقص نیست، اما یک فیلتر مهم در برابر اپلیکیشن‌های مخرب محسوب می‌شود. با این حال، امنیت مطلق وجود ندارد. برخی کیف‌ پول‌ها امکان بکاپ گرفتن روی iCloud را فراهم می‌کنند که اگر به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند ریسک‌هایی ایجاد کند. به همین دلیل، درک مدل امنیتی هر کیف‌ پول و نحوه مدیریت بکاپ‌ها، نقش تعیین‌کننده‌ای در امنیت نهایی دارایی‌ها دارد. بهترین کیف پول ارز دیجیتال برای سیستم عامل iOS  در حال حاضر اگر یک جست‌وجوی ساده در اپ استور انجام دهید، با ده‌ها کیف پول ارز دیجیتال مواجه می‌شوید که هرکدام وعده «امنیت بالا»، «تجربه کاربری ساده» و «پشتیبانی از بلاکچین‌های مختلف» را می‌دهند. اما واقعیت این است که هیچ کیف پولی برای همه کاربران بهترین انتخاب نیست. تفاوت اصلی کیف پول‌ها نه در ظاهر، بلکه در مدل امنیتی، نوع دارایی‌های پشتیبانی‌شده و فلسفه طراحی آن‌هاست. در ادامه، بهترین کیف پول‌های iOS را نه بر اساس تبلیغات، بلکه بر اساس کاربرد واقعی آن‌ها بررسی می‌کنیم؛ اینکه هرکدام دقیقاً برای چه کسی ساخته شده‌اند و در چه سناریویی بیشترین ارزش را دارند. Blockstream Green؛ امن‌ترین انتخاب بیت‌کوینی برای کاربران حساس به امنیت بلاک‌استریم گرین (Blockstream Green) یک کیف پول تخصصی بیت‌کوین است که از ابتدا با رویکرد «امنیت بالاتر از هر چیز است» طراحی شده. مهم‌ترین ویژگی آن، استفاده از معماری چندامضایی (Multisig) است؛ به این معنا که برای خرج‌کردن بیت‌کوین‌ها، بیش از یک کلید باید تراکنش را تایید کند. این ساختار ریسک سرقت دارایی را حتی در صورت لو رفتن یک کلید به‌شدت کاهش می‌دهد. در نسخه آی‌او‌اس این کیف پول از فیس‌ آیدی، Keychain اپل و اتصال به کیف پول سخت‌افزاری Blockstream Jade پشتیبانی می‌کند. همچنین امکان اتصال از طریق Tor باعث می‌شود حریم خصوصی کاربر در سطح شبکه نیز حفظ شود. در حقیقت پشتیبانی از Tor نیز به کاربران اجازه می‌دهد بدون افشای IP، تراکنش‌های خود را مدیریت کنند. این کیف پول عمداً هیچ تمرکزی روی NFT، دیفای یا آلت‌کوین‌ها ندارد و دقیقاً برای کسانی مناسب است که بیت‌کوین را به‌عنوان ذخیره ارزش بلندمدت نگه می‌دارند، نه ابزار ترید یا پرداخت روزمره. Muun Wallet؛ ساده‌ترین تجربه بیت‌کوین و لایتنینگ روی آیفون مون ولت (Muun Wallet) هم یکی دیگر از کیف‌ پول‌هایی است که منحصرا روی بیت کوین تمرکز کرده با این تفاوت که شبکه لایتنینگ را در قلب خود جا داده است. در این کیف پول کاربران می‌توانند بدون نیاز به درک سازوکار شبکه لایتنینگ و کانال‌های پرداختی، از تراکنش‌های سریع و ارزان این راهکار لایه ۲ بهره‌مند شوند. در نسخه iOS کیف پول مون ولت حس یک اپلیکیشن کاملا بومی اپل به کاربر منتقل می‌شود. رابط کاربری مینیمال، استفاده روان از فیس آیدی و امکان کنترل دستی کارمزدها باعث شده این کیف‌ پول برای پرداخت‌های روزمره بسیار محبوب باشد. این کیف پول همچنین یک سیستم بازیابی اضطراری دارد که به کاربر کمک می‌کند در شرایط خاص، بتواند دوباره به دارایی‌های خود دسترسی پیدا کند. با این حال، همانطور که گفتیم، Muun هم یک کیف‌ پول کاملاً بیت‌کوینی است و تمرکز آن روی سادگی باعث شده برخی ویژگی‌های پیشرفته حذف شوند. برای کاربران حرفه‌ای که به تنظیمات گسترده یا اتصال به نود شخصی نیاز دارند، استفاده از گزینه‌های دیگر مناسب‌تر است، اما برای استفاده روزمره، Muun یکی از بهترین انتخاب‌ها در اکوسیستم iOS است. BlueWallet؛ ابزار حرفه‌ای بیت‌کوین برای کاربران فنی‌تر بلو ولت (BlueWallet) بیشتر از آنکه یک کیف پول ساده باشد، جعبه ابزاری حرفه‌ای برای بیت کوینرهاست. این کیف‌ پول هم از شبکه اصلی بیت کوین و هم لایتنینگ پشتیبانی می‌کند و امکاناتی مانند Replace-By-Fee، اتصال به نود شخصی و حالت Watch-Only را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. نسخه iOS این کیف‌ پول از قابلیت‌هایی مانند ویجت‌ها و حتی اتصال به اپل واچ پشتیبانی می‌کند که تجربه بهتری در اختیار کاربر قرار می‌دهد. BlueWallet کلیدهای خصوصی را به‌صورت غیرحضانتی نگهداری می‌کند و کنترل کامل دارایی‌ها در اختیار کاربر است. البته رابط کاربری BlueWallet نسبت به مون ولت یا کیف پول استرایک پیچیده‌تر است و برای کاربران کاملاً مبتدی ممکن است کمی گیج‌کننده باشد. بنابراین، این کیف‌ پول بیشتر مناسب کسانی است که دوست دارند کنترل فنی بیشتری روی بیت‌کوین‌های خود داشته باشند. Aqua Wallet؛ تمرکز ویژه بر حریم خصوصی بیت‌کوین آکوا ولت (Aqua Wallet) برای کاربرانی طراحی شده که حریم خصوصی را یک اولویت اساسی می‌دانند. این کیف‌ پول علاوه بر بیت‌کوین و لایتنینگ، از شبکه لیکویید (Liquid) نیز پشتیبانی می‌کند که امکان انجام تراکنش‌های خصوصی‌تر و استفاده از دارایی‌های توکنیزه‌شده را فراهم می‌کند. نسخه iOS، آکوا ولت از فیس آیدی اپل استفاده می‌کند و کلیدهای خصوصی کاربران را در اختیار آنها قرار می‌دهد. همچنین پشتیبانی از Tor و امکان سواپ دارایی‌ها بدون خروج از اپلیکیشن، این کیف‌ پول را به گزینه‌ای جذاب برای کاربران حساس به ردپای دیجیتال تبدیل کرده است. نقطه ضعف آکوا ولت اما اکوسیستم محدودتر آن در مقایسه با کیف‌ پول‌های بزرگتر است. اگرچه برای بیت‌کوین عالی عمل می‌کند، اما برای کاربرانی که به‌دنبال نگهداری چندین ارز دیجیتال در یک کیف پول یا تعامل با دیفای هستند، آکوا ولت انتخاب نخست نخواهد بود. Strike؛ پرداخت‌های سریع بیت‌کوینی با تجربه‌ای شبیه اپ‌های مالی سنتی استرایک (Strike) بیش از آنکه یک کیف‌ پول کلاسیک کریپتو باشد، حس یک اپلیکیشن پرداخت مدرن را منتقل می‌کند. تمرکز اصلی آن روی پرداخت‌های فوری بیت‌کوینی از طریق لایتنینگ و تبدیل آسان بین پول فیات و BTC است. در نسخه iOS، پشتیبانی از فیس آیدی برای تایید تراکنش‌ها تجربه کاربری بسیار روانی ایجاد کرده و باعث شده تا این کیف پول گزینه محبوبی برای پرداخت‌های روزمره باشد. البته مدل امنیتی کیف پول استرایک ترکیبی است و بخش فیات آن به‌صورت حساب‌محور مدیریت می‌شود. البته یکی از معایب کیف پول استرایک این است که برخی قابلیت‌های آن از جمله تبدیل آسان بیت کوین به ارز فیات برای کشورهای تحریم‌شده‌ای مثل ایران در دسترس نیست. Ready (ارجنت سابق)؛ تجربه دیفای بدون دردسر کیف پول ردی (Ready) یکی از متفاوت‌ترین کیف پول‌های اتریومی است که مفهوم عبارت بازیابی را کنار گذاشته و از حساب‌های هوشمند استفاده می‌کند. در این مدل، بازیابی کیف‌ پول از طریق Guardianها یا مکانیزم‌های اجتماعی انجام می‌شود و استرس گم‌کردن عبارت بازیابی از بین می‌رود. این کیف پول تمرکز ویژه‌ای روی شبکه‌های لایه ۲ اتریوم دارد و تعامل با دیفای را با کارمزد کمتر و رابط کاربری ساده‌تر به کاربر ارائه می‌کند. تایید تراکنش‌ها با فیس آیدی و طراحی مدرن نیز باعث شده تا کیف پول ردی برای کاربرانی که تازه با دیفای آشنا شده‌اند مناسب باشد. اما استفاده از قراردادهای هوشمند به این معناست که امنیت کیف پول ردی به کد وابسته است که باید از آن آگاه باشید. ELLIPAL Titan؛ امنیت آفلاین برای نگهداری بلندمدت دارایی‌ها الیپال تایتان (ELLIPAL Titan) بیشتر از آنکه یک کیف پول موبایلی باشد، یک راهکار ذخیره‌سازی سرد برای کاربرانی است که امنیت را بالاتر از هر چیز دیگری قرار می‌دهند. این کیف پول سخت‌افزاری به‌صورت کاملاً Air-Gapped طراحی شده؛ یعنی هیچ اتصال مستقیمی به اینترنت، بلوتوث یا USB ندارد و تمام فرآیند امضای تراکنش‌ها به‌صورت آفلاین و از طریق اسکن QR Code انجام می‌شود. در اکوسیستم iOS، اپلیکیشن الیپال نقش رابط کاربری را ایفا کرده و بدون آنکه کلید خصوصی از دستگاه سخت‌افزاری خارج شود، امکان مدیریت دارایی‌ها را فراهم می‌کند. این مدل طراحی باعث می‌شود حتی در صورت آلوده بودن گوشی، دارایی‌ها در امنیت کامل باقی بمانند. این کیف پول برای امضای تراکنش‌ها از دوربین آیفون استفاده می‌کند که تجربه‌ای ساده اما در عین حال کندتر نسبت به  کیف پول‌های نرم‌افزاری برای کاربر ایجاد می‌کند. الیپال تایتان برای کاربرانی مناسب است که قصد هولد بلندمدت دارند و با سرعت پایین‌تر کار با این کیف پول مشکلی ندارند. اگر هدف شما ترید روزانه یا تعامل مداوم با دیفای است، این گزینه انتخاب ایده‌آلی نیست؛ اما برای ذخیره امن دارایی‌های ارزشمند، یکی از مطمئن‌ترین گزینه‌ها در سیستم عامل iOS محسوب می‌شود. SafePal؛ ترکیب مقرون‌به‌صرفه سخت‌افزار و اپلیکیشن موبایل سیف‌پل (SafePal) تلاش کرده تعادل مناسبی میان قیمت، امکانات و امنیت ایجاد کند. این کیف پول هم به‌صورت نرم‌افزاری و هم سخت‌افزاری اختصاصی ارائه می‌شود و کاربران می‌توانند بسته به نیاز خود از هر دو استفاده کنند. نقطه قوت اصلی سیف‌پل اپلیکیشن موبایلی قدرتمند آن است که امکاناتی فراتر از بسیاری از رقبا ارائه می‌دهد. در نسخه iOS، سیف‌پل از فیس آیدی، مرورگر داخلی وب ۳، سواپ توکن‌ها، مدیریت NFT و حتی برخی قابلیت‌های دیفای پشتیبانی می‌کند. اتصال به کیف پول سخت‌افزاری SafePal از طریق QR Code انجام می‌شود که از نظر امنیتی یک مزیت محسوب می‌شود، هرچند روند کار را کمی طولانی‌تر می‌کند. SafePal برای کاربرانی مناسب است که می‌خواهند با هزینه کمتر به امنیت سخت‌افزاری دسترسی داشته باشند و در عین حال، امکانات گسترده یک کیف پول چند بلاکچینی را نیز در اختیار داشته باشند.  CoolWallet S؛ کیف پول سخت‌افزاری بلوتوثی برای کاربران موبایل‌محور کول‌ولت اس (CoolWallet S) با طراحی کارت‌مانند و قابلیت اتصال بلوتوثی، رویکرد متفاوتی به مفهوم کیف پول سخت‌افزاری دارد. این کیف پول به‌طور خاص برای کاربرانی طراحی شده که می‌خواهند امنیت سخت‌افزاری را بدون دردسر اتصال کابل و اسکن QR Code تجربه کنند. در نسخه آی‌او‌اس، اتصال بلوتوثی CoolWallet به‌خوبی با آیفون هماهنگ شده و فرآیند امضای تراکنش‌ها بسیار روان انجام می‌شود. کلیدهای خصوصی در Secure Element داخل کارت نگهداری می‌شوند و هر تراکنش نیاز به تأیید فیزیکی دارد که ریسک حملات از راه دور را کاهش می‌دهد. با این حال، وابستگی به باتری داخلی و نیاز به شارژ دوره‌ای، یکی از نقاط ضعف CoolWallet محسوب می‌شود. این کیف پول بیشتر مناسب کاربرانی است که دائماً در حال جابه‌جایی هستند و می‌خواهند در عین بهره‌بردن از امنیت کیف پول‌های سخت‌افزاری، مشکلی در حمل و نقل آن نداشته باشند. Atomic Wallet؛ چند بلاکچینی پر امکانات با ریسک‌هایی که باید جدی گرفت اتمیک ولت (Atomic Wallet) یک کیف پول چند بلاکچینی محبوب است که به‌دلیل پشتیبانی گسترده از ارزهای دیجیتال، توجه کاربران زیادی را جلب کرده است. این کیف پول امکان نگهداری، سواپ و در برخی موارد استیکینگ رمزارزها را در یک محیط واحد فراهم می‌کند. نسخه iOS اتمیک ولت رابط کاربری ساده‌ای دارد و برای کاربران تازه‌کار جذاب است. با این حال، مدل امنیتی آن مبتنی بر ذخیره عبارت بازیابی روی دستگاه است و در گذشته نیز حاشیه‌های امنیتی پیرامون آن مطرح شده که باید به آنها توجه کرد. اتمیک ولت بیشتر مناسب نگهداری مقادیر کم ارز دیجیتال یا تست پروژه‌های مختلف است. اگرچه این کیف پول امکانات زیادی ارائه می‌دهد اما برای نگهداری مبالغ بالای رمزارز توصیه نمی‌شود. Guarda Wallet؛ یک کیف پول همه‌کاره برای مدیریت دارایی‌های متنوع گواردا (Guarda Wallet) یکی از کیف پول‌های چند بلاکچینی باسابقه است که تلاش کرده همه‌چیز را در یک اپلیکیشن جمع کند. از خرید و سواپ گرفته تا استیکینگ و تعامل با دیفای، همگی در این کیف پول در دسترس هستند. در نسخه iOS، مرورگر داخلی وب۳  و رابط کاربری نسبتاً روان، باعث شده تا استفاده از گواردا برای کاربران مبتدی هم آسان باشد. این کیف پول به‌صورت غیرحضانتی عمل می‌کند و کنترل کلیدهای خصوصی در اختیار کاربر باقی می‌ماند. با این حال، کارمزدهای مرتبط با سواپ و تنوع بالای امکانات ممکن است برای برخی کاربران گیج‌کننده باشد. در یک جمله، گواردا بیشتر برای کاربرانی مناسب است که پورتفوی متنوعی دارند و می‌خواهند همه‌چیز را در یک اپلیکیشن مدیریت کنند. Trust Wallet؛ انتخاب محبوب کاربران چندزنجیره‌ای تراست ولت (Trust Wallet) یکی از شناخته‌شده‌ترین کیف پول‌های موبایلی در جهان است که به‌دلیل پشتیبانی گسترده از بلاکچین‌ها و رابط کاربری ساده، محبوبیت بالایی دارد و حقیقتا نیازی به معرفی ندارد. این کیف پول به‌طور رسمی از سوی صرافی بایننس پشتیبانی می‌شود، هرچند به‌صورت غیرحضانتی فعالیت می‌کند. در نسخه iOS، فرآیند راه‌اندازی تراست ولت بسیار سریع است و کاربران به‌راحتی می‌توانند یک آدرس جدید ایجاد کرده و به طیف وسیعی از خدمات مختلف دسترسی داشته باشند؛ همین سادگی باعث شده گزینه‌ای مناسب برای کاربران تازه‌وارد باشد. نقطه ضعف تراست شلوغی رابط کاربری آن است. همچنین برای کاربران پیشرفته، مدیریت مجوزها و تعامل با دیفای نیاز به دقت بیشتری دارد. علاوه بر این، شواهد نشان می‌دهد که تراست ولت ارائه خدمات به کاربران ایرانی را محدود کرده و به همین خاطر استفاده از این کیف پول چندان به کاربران ایرانی توصیه نمی‌شود. توصیه می‌کنیم برای اطلاعات بیشتر این مقاله «شایعه یا واقعیت؛ آیا تراست ولت کاربران ایرانی را تحریم می‌کند؟» را مطالعه کنید. MetaMask؛ دروازه اصلی ورود به دنیای دیفای و NFT متامسک (MetaMask) مهم‌ترین کیف پول برای تعامل با اکوسیستم اتریوم و شبکه‌های سازگار با EVM است. این کیف پول تقریباً با تمام اپلیکیشن‌های دیفای و NFT سازگار است و نقش ستون فقرات وب ۳ را ایفا می‌کند. همچنین به تازگی پشتیبانی از بیت کوین نیز به این کیف پول اضافه شده و به این ترتیب حالا متامسک از اتریوم، شبکه‌های سازگار با EVM، بیت کوین، سی، سولانا و موناد پشتیبانی می‌کند. در نسخه iOS، اتصال از طریق WalletConnect و مدیریت شبکه‌ها به‌خوبی پیاده‌سازی شده است. همچنین این کیف پول غیرحضانتی است و عبارت بازیابی را در اختیار خود کاربر قرار می‌دهد. Phantom؛ بهترین تجربه کاربری در اکوسیستم سولانا فانتوم (Phantom) در حقیقت همان نقش متامسک را در اکوسیستم سولانا بازی می‌کند و کیف پولی است که طرفداران زیادی دارد. در اپلیکیشن این کیف پول نیز امکانات مختلفی از مدیریت ارزهای دیجیتال گرفته تا سواپ توکن‌ها و تعامل با DAppهای سولانایی ارائه می‌شود. نسخه iOS فانتوم با اعلان‌های لحظه‌ای و طراحی مینیمال، حس یک اپلیکیشن مدرن و سریع را منتقل می‌کند. این کیف پول کاملاً غیرحضانتی است و کنترل دارایی‌ها در اختیار کاربر باقی می‌ماند. تمرکز فانتوم روی سولانا باعث شده برای کاربران چندزنجیره‌ای گزینه محدودی باشد، اما برای علاقه‌مندان این اکوسیستم، یکی از بهترین انتخاب‌هاست. Coinbase Wallet؛ کیف پول غیرحضانتی با پشتوانه برند معتبر کوین‌بیس ولت کیف پول اختصاصی صرافی کوین‌بیس است که تمرکز ویژه‌ای روی شبکه لایه دو بیس (Base) دارد. این کیف پول غیرحضانتی است و امکان تعامل با طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال، NFTها، دیفای و شبکه‌های لایه ۲ را به‌صورت یکپارچه فراهم می‌کند. در نسخه iOS، این کیف پول مشابه با سایر رقبایش از فیس آیدی پشتیبانی می‌کند. البته با توجه به ارتباط این کیف پول با صرافی کوین‌بیس استفاده از آن برای کاربران ایرانی ریسک‌های زیادی به همراه دارد. Zengo؛ پایان استرس عبارت بازیابی برای کاربران iOS زنگو (Zengo) یکی از نوآورانه‌ترین کیف پول‌های موبایلی است که با استفاده از فناوری MPC، مفهوم عبارت بازیابی را حذف کرده است. در این مدل، امنیت به‌جای یک کلید واحد، میان چند بخش توزیع می‌شود. در نسخه iOS، ترکیب MPC با فیس آیدی اپل تجربه‌ای امن و بسیار ساده‌ای ایجاد می‌کند. بازیابی کیف پول نیز بدون نیاز به عبارت بازیابی انجام می‌شود که برای کاربران نگران از گم‌شدن عبارات بازیابی، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. البته این مدل امنیتی تا حدی به زیرساخت سرویس آن وابسته است و برای کاربران کاملاً ماکسیمالیستی که خودحضانتی کامل را در اولویت قرار می‌دهند ممکن است ایده‌آل نباشد. Ledger؛ استاندارد طلایی امنیت سخت‌افزاری در کنار آیفون لجر (Ledger) همچنان یکی از امن‌ترین گزینه‌ها برای نگهداری ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. این کیف پول اپلیکیشن اختصاصی به نام Ledger Live دارد که در سیستم عامل iOS امکان مدیریت دارایی‌ها، استیکینگ و تعامل محدود با دیفای را بدون خروج کلید خصوصی از دستگاه فراهم می‌کند. اتصال امن، معماری مبتنی بر Secure Element و سابقه طولانی در حوزه امنیت، لجر را به انتخاب اول کاربران حرفه‌ای برای هولد ارزهای دیجیتال تبدیل کرده است. البته فرآیند کار با آن نسبت به کیف پول‌های نرم‌افزاری زمان‌برتر است، اما این هزینه‌ای است که در ازای امنیت پرداخت می‌شود. کیف پول‌های ارز دیجیتال اندرویدی چه فرقی با نسخه iOS دارند؟ در نگاه اول، ممکن است یک کیف پول ارز دیجیتال روی آیفون و اندروید کاملاً یکسان به‌نظر برسد؛ نام، لوگو و حتی امکانات اصلی تفاوتی ندارند. اما در عمل، تجربه استفاده از همان کیف پول روی iOS و اندروید می‌تواند به‌شکل محسوسی متفاوت باشد. دلیل این تفاوت، نه خود کیف پول، بلکه زیرساخت امنیتی و فلسفه طراحی سیستم‌عامل‌هاست. در iOS، هر اپلیکیشن داخل یک محیط ایزوله بسیار سخت‌گیرانه اجرا می‌شود. این «سندباکس امنیتی» باعث می‌شود کیف پول‌ها دسترسی محدودی به داده‌های سیستم و سایر اپلیکیشن‌ها داشته باشند. نتیجه این رویکرد، امنیت بالاتر و کنترل دقیق‌تر روی ذخیره‌سازی کلیدهای خصوصی، ارتباطات شبکه و داده‌های حساس است. به همین دلیل بسیاری از کیف پول‌های iOS ترجیح می‌دهند کلیدها را داخل Secure Enclave اپل نگه دارند و هر تراکنش را با فیس آیدی یا کد عبور اپل تایید کنند. در مقابل، اندروید انعطاف‌پذیرتر طراحی شده است. اگرچه این سیستم‌عامل هم از سندباکس استفاده می‌کند، اما دست توسعه‌دهندگان برای اجرای سرویس‌های پس‌زمینه، اتصال دائمی به برنامه‌های غیرمتمرکز و حتی مرورگرهای درون‌برنامه‌ای بازتر است. به همین خاطر، برخی کیف پول‌ها روی اندروید امکاناتی مثل مرورگر داخلی یا تعاملات دائمی‌تر با بلاکچین را راحت‌تر پیاده‌سازی می‌کنند. تفاوت مهم دیگر، نحوه انتشار اپلیکیشن‌هاست. در iOS، تمام کیف پول‌ها باید از فیلتر سخت‌گیرانه اپ استور عبور کنند. این موضوع ریسک اپلیکیشن‌های جعلی را کاهش می‌دهد، اما در عوض آزادی توسعه‌دهندگان را محدود می‌کند. در سیستم عامل اندروید اما امکان نصب اپلیکیشن از منابع مختلف وجود دارد که انعطاف‌پذیری بیشتری ایجاد می‌کند، اما مسئولیت تشخیص نسخه‌های جعلی یا آلوده را تا حد زیادی به خود کاربر می‌سپارد. حتی سرعت دریافت آپدیت‌های امنیتی هم متفاوت است. آیفون‌ها معمولاً همزمان آخرین نسخه iOS را دریافت می‌کنند، اما در اندروید، این موضوع به برند و مدل گوشی وابسته است. همین اختلاف می‌تواند روی امنیت کیف پول‌ها و زمان رفع آسیب‌پذیری‌ها اثر بگذارد. چگونه بهترین کیف‌ پول iOS را انتخاب کنیم؟ انتخاب بهترین کیف پول ارز دیجیتال برای سیستم عامل iOS بیش از آنکه به «بهترین برند» مربوط باشد، به نیاز واقعی شما بستگی دارد. قبل از نصب هر اپلیکیشن، لازم است چند مسئله مهم را تعیین کنید. اول از همه باید مشخص کنید تمرکز اصلی شما روی کدام بلاکچین است. اگر فقط بیت‌کوین نگه می‌دارید، کیف پول‌های تخصصی بیت‌کوین معمولاً امنیت بالاتر و تمرکز بهتری دارند. اگر با اتریوم، سولانا یا چندین شبکه مختلف کار می‌کنید، به کیف پولی نیاز دارید که از چند بلاکچین پشتیبانی کند و اتصال راحتی به DAppها داشته باشد. قدم بعدی، تعیین سطح امنیت مورد انتظار است. اگر قرار است مبلغ کمی برای پرداخت‌های روزمره نگه دارید، یک کیف پول نرم‌افزاری ساده می‌تواند کافی باشد. اما برای مبالغ بالاتر، باید به گزینه‌هایی مثل کیف پول سخت‌افزاری یا چندامضایی فکر کنید. هرچه دارایی بیشتر باشد، هزینه و پیچیدگی امنیت هم منطقی‌تر می‌شود. در ادامه باید از خودتان بپرسید آیا به NFT، دیفای یا برنامه‌های غیرمتمرکز نیاز دارید یا نه. اگر اهل تعامل با دیفای هستید، اتصال پایدار به WalletConnect و سازگاری خوب با DAppها اهمیت زیادی دارد. اما اگر فقط نگهداری و انتقال دارایی مدنظر است، وجود این امکانات چندان به درد شما نمی‌خورد. مسئله بعدی بکاپ و بازیابی است. بعضی کیف پول‌ها هنوز به عبارات بازیابی کلاسیک متکی هستند و بعضی دیگر مدل‌های بازیابی اجتماعی یا ابری ارائه می‌دهند. مهم این است که دقیقاً بدانید در صورت گم‌شدن گوشی، چه راهی برای بازیابی دارایی دارید و آیا با آن روش احساس امنیت می‌کنید یا نه. در نهایت، نگاهی به امتیاز اپ استور و تاریخچه به‌روزرسانی‌ها بیندازید. کیف پولی که مرتب آپدیت می‌شود و پشتیبانی فعال دارد، معمولاً انتخاب مطمئن‌تری نسبت به اپلیکیشنی است که ماه‌ها بدون تغییر رها شده است. رفع مشکلات رایج کیف پول‌های ارز دیجیتال در iOS؛ وقتی همه‌چیز طبق انتظار پیش نمی‌رود حتی اگر بهترین و امن‌ترین کیف پول iOS را هم انتخاب کنید، گاهی ممکن است با مشکلاتی مواجه شوید که اعصابتان را خورد کند. با این حال، اغلب این مشکلات موقتی و قابل‌حل هستند و جایی برای نگرانی ندارند. در این بخش مشکلات رایجی که کیف پول‌های ارز دیجیتال iOS با آنها مواجه می‌شوند را بررسی می‌کنیم: کرش‌کردن کیف پول بعد از آپدیت iOS یکی از شایع‌ترین مشکلات، اجرا نشدن یا کرش‌کردن کیف پول بلافاصله بعد از آپدیت iOS است. این اتفاق معمولاً به‌دلیل ناهماهنگی موقت بین نسخه جدید سیستم‌عامل و نسخه قدیمی کیف پول رخ می‌دهد. در چنین شرایطی، اولین اقدام منطقی بررسی اپ استور و اطمینان از نصب آخرین نسخه کیف پول است. پس از آن، یک ری‌استارت ساده آیفون می‌تواند بسیاری از ناسازگاری‌های موقتی را برطرف کند. اگر مشکل همچنان باقی بود، بهتر است بررسی کنید آیا آپدیت جزئی جدیدی برای iOS منتشر شده یا نه. در نهایت، اگر از عبارت بازیابی یا روش بازیابی کیف پول‌تانن بکاپ مطمئن دارید، حذف و نصب مجدد اپلیکیشن معمولاً مشکل را به‌طور کامل حل می‌کند. لود نشدن تصاویر یا اطلاعات NFT لود نشدن تصاویر یا مشخصات NFT معمولاً به خود کیف پول مربوط نیست و ریشه آن در نحوه ذخیره متادیتا قرار دارد. بسیاری از NFTها اطلاعات تصویری و ویژگی‌های خود را خارج از بلاکچین نگه می‌دارند و این داده‌ها ممکن است با تأخیر یا اختلال موقت بارگذاری شوند. تغییر شبکه فعال در کیف پول، رفرش‌کردن بخش NFT یا حتی کمی صبر، در اغلب موارد مشکل را حل می‌کند. اگر NFT مربوط به یک پروژه خاص باشد، احتمال دارد سرورهای آن پروژه موقتاً دچار اختلال شده باشند و مشکل از سمت بلاکچین یا کیف پول شما نباشد. وصل نشدن WalletConnect به DAppها قطع‌شدن یا برقرار نشدن اتصال WalletConnect یکی از مشکلات رایج هنگام استفاده از دیفای و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز است. در بیشتر مواقع، این مشکل به ناهماهنگی شبکه بین کیف پول و DApp برمی‌گردد؛ برای مثال زمانی که کیف پول روی اتریوم است اما DApp روی یک شبکه لایه ۲ اجرا می‌شود. همچنین فعال‌بودن دسترسی دوربین و کلیپ‌بورد برای اسکن QR Code اهمیت زیادی دارد. ریست‌کردن WalletConnect از تنظیمات کیف پول و اتصال مجدد با یک QR Code جدید، معمولاً سریع‌ترین و موثرترین راه‌حل است. کار نکردن فیس آیدی برای تأیید تراکنش‌ها گاهی Face ID ناگهان برای تایید تراکنش‌ها یا ورود به کیف پول غیرفعال می‌شود. این مشکل معمولاً به تنظیمات سیستم iOS مربوط است، نه خود کیف پول. ابتدا باید در تنظیمات آیفون بررسی کنید که فیس آیدی برای آن اپلیکیشن فعال باشد. اگر همچنان مشکل ادامه داشت، غیرفعال و فعال‌کردن دوباره Face ID یا حتی ثبت مجدد چهره می‌تواند آن را برطرف کند. همچنین مهم است مطمئن شوید که در تنظیمات امنیتی خود کیف پول، اجازه استفاده از احراز هویت بیومتریک فعال شده باشد. سوالات متداول ۱- آیا کیف پول‌های ارز دیجیتال iOS واقعاً امن‌تر از اندروید هستند؟در بسیاری از موارد بله. معماری امنیتی iOS با تکیه بر Secure Enclave، سندباکس سخت‌گیرانه اپلیکیشن‌ها و کنترل شدید اپ استور، بستر امن‌تری برای نگهداری کلیدهای خصوصی فراهم می‌کند. البته امنیت نهایی همچنان به نحوه استفاده کاربر، مدیریت بکاپ‌ها و انتخاب کیف پول مناسب بستگی دارد.۲- اگر آیفون گم شود یا خراب شود، آیا دارایی‌ها از بین می‌روند؟خیر، تا زمانی که به عبارت بازیابی (Seed Phrase) یا روش بازیابی کیف پول دسترسی داشته باشید، دارایی‌ها قابل بازیابی هستند. در کیف پول‌هایی مانند Zengo یا Ready، بازیابی از طریق روش‌های جایگزین انجام می‌شود. گم‌شدن گوشی به‌تنهایی به‌معنای از دست رفتن دارایی نیست.۳- آیا کاربران ایرانی می‌توانند با خیال راحت از کیف پول‌های iOS استفاده کنند؟بیشتر کیف پول‌های غیرحضانتی محدودیت مستقیمی برای کاربران ایرانی ندارند. با این حال، کیف پول‌هایی که به شرکت‌های متمرکز یا خدمات فیات متصل هستند (مانند Strike، Coinbase Wallet یا Trust Wallet) می‌توانند ریسک تحریم یا محدودیت دسترسی داشته باشند. به همین خاطر انتخاب کیف پول مستقل و غیرحضانتی، ریسک را به‌حداقل می‌رساند. سخن نهایی کیف پول ارز دیجیتال برای سیستم عامل iOS فقط یک اپلیکیشن نیست؛ نقطه‌ای است که تصمیم‌های امنیتی شما به پول واقعی تبدیل می‌شوند. تفاوت میان یک کیف پول خوب و یک انتخاب اشتباه، اغلب نه در ظاهر شیک یا تعداد بلاکچین‌های پشتیبانی‌شده، بلکه در جزئیاتی پنهان مثل مدل امضای تراکنش، نحوه نگهداری کلید خصوصی و وابستگی یا عدم وابستگی به سرویس‌های متمرکز است. به همین دلیل، کیف پولی که برای پرداخت‌های روزمره عالی عمل می‌کند، الزاماً برای هولد چندساله یا تعامل با دیفای گزینه مناسبی نیست. اگر یک نکته قرار باشد از این بررسی باقی بماند، این است: قبل از نصب هر کیف پول، دقیقاً مشخص کنید «با دارایی‌هایتان چه کاری قرار است انجام دهید». پرداخت سریع؟ هولد امن؟ تعامل با دیفای؟ یا فقط تست و یادگیری؟ وقتی هدف روشن باشد، انتخاب هم ساده می‌شود. آیفون ابزار قدرتمندی در اختیار شما می‌گذارد، اما این شما هستید که با انتخاب درست کیف پول، آن را به یک گاوصندوق امن یا برعکس، به یک ریسک پنهان تبدیل می‌کنید.

بازار هوش مصنوعی به سرعت در حال گسترش است و رد پای آن در همه جا دیده می‌شود. اما در پس این پیشرفت یک مشکل مهم وجود دارد؛ اکثر مدل‌های هوش مصنوعی وابسته به چند شرکت خاص هستند. این تمرکزگرایی مانع همکاری مدل‌ها می‌شود و فاقد شفافیت لازم است. آلورا (Allora) یک بازار متن باز برای هوش مصنوعی است که به‌جای تکیه بر یک مدل واحد، چندین مدل هوش مصنوعی را در یک شبکه غیرمتمرکز کنار هم قرار می‌دهد تا به‌صورت جمعی یاد بگیرند، پیش‌بینی کنند و بهبود یابند. این شبکه با تقسیم مسائل به موضوعات تخصصی، به هر مدل اجازه می‌دهد روی یک مشکل مشخص تمرکز کند، در حالی که کل سیستم به‌عنوان یک لایه هوش منعطف برای کاربردهای مختلف عمل می‌کند. آلورا یک شبکه هوش مصنوعی خودبهبود‌یاب است که یادگیری و اعتبارسنجی را بین جامعه جهانی خود توزیع می‌کند و با توکن آلو (ALLO)، سازوکار شفافی را برای پاداش‌دهی، ایجاد اعتماد و حاکمیت ارائه می‌دهد. در این مطلب از میهن بلاکچین می‌خواهیم ببینیم شبکه آلورا (Allora) چیست، چطور کار می‌کند و ارز دیجیتال ALLO چه نقشی در این شبکه دارد. با ما همراه باشید. نکات کلیدی آلورا یک شبکه متن باز و غیرمتمرکز است که مدل‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را برای تولید پیش‌بینی‌های جمعی و تطبیقی هماهنگ می‌کند. شبکه آلورا از طریق تاپیک‌ها (Topics) به مشارکت‌کنندگان مختلف مانند کارگران، ارزیاب‌ها و اعتبارسنج‌ها اجازه می‌دهد برای تولید، ارزیابی و ایمن‌سازی خروجی‌های هوش مصنوعی با یکدیگر روی موضوعات مشخص همکاری کنند. آلورا از یک رویکرد هدف‌محور استفاده می‌کند؛ به این معنا که کاربر هدف یادگیری یا تحلیلی خود را مشخص می‌کند و شبکه به‌صورت خودکار مناسب‌ترین مدل‌ها را انتخاب و با هم ترکیب می‌کند. ارز دیجیتال آلو (ALLO) توکن بومی این پروتکل است و برای پرداخت هزینه پیش‌بینی‌ها، پاداش‌دهی به مشارکت‌کنندگان و تامین امنیت شبکه از طریق استیکینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. شبکه آلورا (Allora) چیست؟ آلورا (Allora) یک شبکه متن‌باز و غیرمتمرکز است که به‌عنوان بازاری برای هوش مصنوعی طراحی شده است. امروز اکثر سیستم‌های هوش مصنوعی توسط شرکت‌های متمرکزی ساخته و مدیریت می‌شوند که کنترل کامل داده‌ها، مدل‌ها و حتی خروجی نهایی را در اختیار دارند. آلورا رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته و شرایطی را فراهم کرده است تا هر کسی بتواند به‌صورت جمعی روی بلاکچین در ساخت و بهبود مدل‌های هوش مصنوعی مشارکت کند. درواقع، شبکه آلورا، یک اکوسیستم مشارکتی برای توسعه هوش مصنوعی است که در آن کاربران می‌توانند در چند جایگاه ایفای نقش کنند: کارگران (Workers): متخصصان یادگیری ماشین یا افراد خبره در حوزه‌های خاص که مدل‌ها و دانش خود را برای تولید پیش‌بینی (Predictions) یا استنتاج (Inferences) به اشتراک می‌گذارند. ارزیاب‌ها (Reputers): شرکت‌کننده‌هایی که داده‌های تاییدشده را ارائه می‌دهند و دقت پیش‌بینی‌های تولیدشده توسط کارگران را بررسی و ارزیابی می‌کنند. اعتبارسنج‌ها (Validators): اپراتورهای شبکه وظیفه حفظ بلاکچین، تأمین امنیت تراکنش‌ها و توزیع پاداش‌ها میان مشارکت‌کنندگان را بر عهده دارند. مصرف‌کنندگان (Consumers): توسعه‌دهندگان، اپلیکیشن‌ها یا کاربرانی هستند که درخواست پیش‌بینی دارند و هزینه آن را با استفاده از توکن بومی شبکه، یعنی ارز دیجیتال ALLO، پرداخت می‌کنند. هر یک از این نقش‌ها بخشی از یک فرآیند زنجیره‌ای را تکمیل می‌کنند؛ فرآیندی که در آن پیش‌بینی‌ها تولید می‌شوند، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و به‌مرور زمان بهبود پیدا می‌یابند. این ساختار به آلورا اجازه می‌دهد تا چندین مدل مستقل و مشارکت‌کننده‌های مختلف را با هم هماهنگ کند و در نهایت، یک جایگزین غیرمتمرکز برای سیستم‌های سنتی و متمرکز هوش مصنوعی ارائه دهد. شبکه آلورا چطور کار می‌کند؟ شبکه آلورا از مفهومی به‌نام موضوعات یا تاپیک‌ (Topics) برای سامان‌دهی وظایف پیش‌بینی و هدایت همکاری میان مشارکت‌کنندگان استفاده می‌شود. هر تاپیک یک حوزه مشخص مانند پیش‌بینی قیمت، تحلیل ریسک یا سایر کاربردهای تحلیلی را را پوشش می‌دهد و نحوه مشارکت هر فرد را تعریف می‌کند. برای حفظ شفافیت و عدالت، هر تاپیک دارای یک مجموعه قانون است که توضیح می‌دهد دقت پیش‌بینی‌ها چطور سنجیده می‌شود و پاداش‌ها بر چه اساسی توزیع می‌شوند. در این قانون، یک تابع زیان (Loss Function) تعریف شده است که میزان نزدیکی پیش‌بینی‌ها به پاسخ صحیح و منبع حقیقت را اندازه‌گیری می‌کند. منبع حقیقت یک فید داده معتبر یا یک اوراکل بلاکچینی است. نکته مهم این است که هر کسی می‌تواند یک تاپیک جدید بسازد، قوانین آن را تعیین کند و دیگران را به مشارکت دعوت کند. این رویکرد باعث می‌شود که شبکه آلورا از طریق همکاری آزاد و جمعی به‌مرور رشد کند و بهتر شود. معماری لایه‌ای شبکه آلورا شبکه آلورا از سه لایه اصلی تشکیل شده است: مصرف پیش‌بینی (Inference Consumption) این لایه، کاربران یا توسعه‌دهنده مشخص می‌کند که چه نوع پیش‌بینی نیاز دارد و شبکه آن درخواست را به مدل‌هایی می‌فرستد که توان تولید آن نتیجه را دارند. درنهایت، مصرف‌کننده می‌تواند خروجی هوش مصنوعی مانند پیش‌بینی بازار یا ارزیابی ریسک را مستقیما روی بلاکچین یا از طریق اپلیکیشن‌های یکپارچه متصل به شبکه آلورا دریافت کند. پیش‌بینی و ترکیب (Forecasting & Synthesis) این لایه نحوه مشارکت مدل‌های مختلف و ترکیب خروجی آن‌ها را مدیریت می‌کند. درواقع، ارزیابی دقت هر مدل، تجمیع خروجی‌ها و در نهایت ارائه یک نتیجه واحد و قابل‌اعتماد در این لایه انجام می‌شود. اجماع (Consensus) آلورا به‌عنوان یک زنجیره مرکزی در اکوسیستم کازموس (Cosmos) فعالیت می‌کند و با استفاده از موتور اجماع CometBFT به اعتبارسنج‌ها اجازه می‌دهد حتی در صورت از کار افتادن برخی نودها، روی وضعیت شبکه به توافق برسند. همچنین، آلورا از مدل اثبات سهام نیابتی (DPoS) استفاده می‌کند که در آن دارندگان توکن می‌توانند توکن‌های خود را به اعتبارسنج‌ها واگذار کنند. ویژگی‌های کلیدی آلورا چیست؟ منبع: allora.network طراحی مبتنی بر هدف آلورا از یک طراحی هدف‌محور و مدل قیمت‌گذاری منعطف استفاده می‌کند. کاربر به‌جای انتخاب یک مدل مشخص، هدف یادگیری یا تحلیلی خودش را تعریف می‌کند و سپس شبکه به‌صورت خودکار چندین مدل را انتخاب و ترکیب می‌کند تا بهترین نتیجه ممکن ارائه شود. علاوه بر این، آلورا از مدل «هرچقدر می‌خواهی پرداخت کن (PWYW)» استفاده می‌کند. یعنی کاربر خودش تصمیم می‌گیرد چه مقدار توکن ALLO برای دریافت پیش‌بینی‌ها پرداخت کند. این رویکرد باعث می‌شود کاربر کنترل بیشتری روی هزینه و کیفیت خروجی داشته باشد. توزیع پاداش پاداش‌ها در آلورا بر اساس کیفیت و دقت مشارکت توزیع می‌شوند. کارگران و پیش‌بینی‌کنندگان در ازای پیش‌بینی‌های دقیق و قابل‌اعتماد، ارزیاب‌ها بابت ارزیابی دقیق پیش‌بینی‌ها و اعتبارسنج‌ها نیز به‌خاطر حفظ امنیت شبکه، پاداش دریافت می‌کنند. آگاهی از زمینه ویژگی «آگاهی از زمینه» به آلورا کمک می‌کند تا تشخیص دهد هر مدل تحت شرایط مختلف چگونه عمل می‌کند. شبکه با یادگیری از نتایج گذشته و مقایسه عملکرد مدل‌ها با یکدیگر، متوجه می‌شود که کدام مدل‌ تحت چه شرایطی دقت بالاتری دارد و استراتژی خود را متناسب با آن تنظیم می‌کند. این قابلیت باعث می‌شود آلورا بینش‌های مختلف را به‌درستی ترکیب کند و پیش‌بینی‌هایی قابل‌اعتمادتری ارائه دهد. ارز دیجیتال آلورا چیست؟ منبع: allora.network ارز دیجیتال آلو (ALLO) توکن بومی پروتکل آلورا است و روی زنجیره هوشمند بایننس (BSC)، اتریوم و بیس (Base) در دسترس قرار دارد. از توکن ALLO برای اهداف مختلفی در اکوسیستم آلورا استفاده می‌شود که عبارتند از: خرید پیش‌بینی‌ها: کاربران می‌توانند با استفاده از توکن ALLO، پیش‌بینی‌ها و استنتاج‌های تولیدشده توسط شبکه را خریداری کنند. با توجه به اینکه آلور از مدل «هرچقدر خواستی پرداخت کن» استفاده می‌کند، خود کاربر می‌تواند مقدار ALLO برای هر پیش‌بینی را تعیین کند. مشارکت در تاپیک‌ها: برای ایجاد تاپیک جدید یا پیوستن به موضوعات موجود از توکن ALLO استفاده می‌شود. همچنین، کارگران و ارزیاب‌ها هزینه ثبت‌نام در تاپیک‌های مختلف شبکه را با ارز دیجیتال آلورا می‌پردازند استیکینگ و واگذاری: ارزیاب‌ها و اعتبارسنج‌ها می‌توانند با استیک کردن توکن ALLO به امنیت شبکه کمک کنند. از طرف دیگر، دارندگان توکن نیز می‌توانند توکن‌های خود را به یک ارزیاب یا اعتبارسنج واگذار کنند و در عوض بخشی از پاداش‌های استیکینگ را دریافت کنند. توزیع پاداش: شبکه آلورا از توکن ALLO برای پاداش‌دادن به همه مشارکت‌کنندگان از جمله کارگران، ارزیاب‌ها، اعتبارسنج‌ها و دلیگیتورها استفاده می‌کند. ایردراپ آلورا (ALLO) صرافی بایننس در تاریخ ۱۱ نوامبر ۲۰۲۵، توکن ALLO را به‌عنوان پنجاه‌وهشتمین پروژه در برنامه هولدر ایردراپ (Binance HODLer Airdrops) خود معرفی کرد. کاربرانی که از ۲۳ تا ۲۵ اکتبر توکن‌های بی‌ان‌بی (BNB) خود را در محصولات سیمپل اِرن (Simple Earn) و/یا آنچین ییلدز (On-Chain Yields) بایننس سپرده‌گذاری کرده بودند، واجد شرایط دریافت ایردراپ ALLO شدند. در مجموع، ۱۵ میلیون توکن ALLO به این برنامه اختصاص یافت که معادل ۱.۵٪ از کل عرضه اولیه توکن بود. جمع‌بندی شبکه آلورا (Allora) تلاشی برای خارج کردن هوش مصنوعی از انحصار شرکت‌های متمرکز و تبدیل آن به یک زیرساخت عمومی، شفاف و قابل مشارکت است. درحقیقت، هدف آلورا ایجاد یک چارچوب غیرمتمرکز برای هوش مشارکتی است که در آن برخی مدل ارائه می‌دهند، عده‌ای دقت نتایج را می‌سنجند و برخی دیگر صرفا از خروجی‌ها استفاده می‌کنند. هر مدلی که عملکرد بهتری داشته باشد، دیده می‌شود و پاداش می‌گیرد. به‌لطف بلاکچین کل فرآیند شفاف و قابل راستی‌آزمایی است و مشوق‌های توکنی ALLO باعث می‌شوند همه شرکت‌کنندگان از سازنده مدل گرفته تا ارزیاب و تأمین‌کننده امنیت شبکه در جهت بهبود خروجی‌ها حرکت کنند. تمرکز اصلی آلورا روی پیش‌بینی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی است؛ اما از کاربردهای دیگری مانند امور مالی غیرمتمرکز، تحلیل داده و اتوماسیون هم پشتیبانی می‌کند. آلورا را می‌توان یک لایه هوش مصنوعی برای وب ۳ دانست که برخلاف بسیاری از پروژه‌های هوش مصنوعی بلاکچینی به‌جای روایت‌سازی، در حال ساخت یک زیرساخت واقعی است تا بتوان هوش مصنوعی را به‌صورت شفاف، قابل اعتماد و مشترک ساخت و از آن استفاده کرد.

بسیاری از سرمایه‌گذاران دیگر بیت کوین را صرفا یک دارایی ذخیره ارزش نمی‌دانند؛ بلکه دنبال روش‌هایی هستند تا در عین مالکیت و بدون فروش آن، سود پایدار به‌دست بیاورند. محدودیت‌های ذاتی شبکه بیت کوین در حوزه تعامل‌پذیری دیفای، سال‌ها مانع استفاده موثر از نقدینگی آن شده است. اما حالا پروتکل لورنزو (Lorenzo Protocol) با هدف رفع همین موانع، خودش را اولین لایه مالی نقدینگی بیت کوین معرفی می‌کند و قصد دارد شکاف میان شبکه بیت‌کوین و اکوسیستم‌های نوظهور مانند لایه ۲ها، دیفای و استیکینگ را پر کند. در پروتکل لورنزو دارایی‌های بیت کوینی به توکن‌هایی تبدیل می‌شوند که پشت آن‌ها استراتژی‌های سرمایه‌گذاری واقعی و مدیریت‌شده قرار دارد و به کاربران اجازه می‌دهد در عین مالکیت بیت کوین از دارایی‌های خود سود به‌دست بیاورند. در هسته این اکوسیستم، توکن BANK نقش مهمی در تصمیم‌گیری و جهت‌دهی آینده پروتکل ایفا می‌کند. اگر علاقه‌مند هستید بدانید پروتکل لورنزو (Lorenzo Protocol) چیست و چطور کار می‌کند، با این مطلب از میهن بلاکچین همراه باشید. نکات کلیدی پروتکل لورنزو یک پلتفرم مدیریت دارایی است که استراتژی‌های مالی سنتی را در قالب محصولات توکنایزشده به صورت آنچین ارائه می‌دهد. این پروتکل از ساختاری به‌نام صندوق‌های قابل معامله آنچین (OTFs) پشتیبانی می‌کند که نسخه‌های توکنایزشده صندوق‌های سرمایه‌گذاری سنتی هستند و امکان دسترسی به استراتژی‌های معاملاتی مختلف را فراهم می‌کنند. لورنزو از خزانه‌های ساده و ترکیبی استفاده می‌کند تا سرمایه کاربران را به‌صورت سازمان‌یافته به استراتژی‌هایی مانند معاملات کمی، معاملات آتی مدیریت‌شده، استراتژی‌های مبتنی بر نوسان و محصولات با بازده ساختاریافته هدایت کند. ارز دیجیتال BANK، توکن بومی پروتکل لورنزو است که برای حاکمیت، برنامه‌های تشویقی و مشارکت کاربران در سیستم را‌ی‌دهی اعتباری (veBANK) مورد استفاده قرار می‌گیرد. پروتکل لورنزو چیست؟ منبع: atomicwallet.io پروتکل لورنزو (Lorenzo Protocol) یک پلتفرم مدیریت دارایی است که با استفاده از محصولات توکنایزشده، استراتژی‌های مالی سنتی را به‌صورت کامل به فضای آنچین منتقل می‌کند. این پروتکل شرایطی را فراهم می‌کند تا کاربران عادی و همچنین نهادهای مالی بتوانند بدون نیاز به ساخت، نگهداری یا مدیریت زیرساخت‌های پیچیده مالی، به استراتژی‌های متنوع سرمایه‌گذاری و تولید بازده دسترسی داشته باشند. در ساختارهای مالی سنتی، پیاده‌سازی استراتژی‌هایی مانند معاملات کمی (Quant trading)، پرتفوهای مبتنی بر نوسان یا مدیریت پرتفوی‌های ساختاریافته، مستلزم دسترسی به داده‌های تخصصی، ابزارهای پیشرفته و مدیریت مستمر سرمایه است. پروتکل لورنزو این پیچیدگی‌ها را از طریق لایه‌ انتزاع مالی (Financial Abstraction Layer) برطرف می‌کند. این لایه به‌صورت خودکار وظایفی مانند تخصیص سرمایه، اجرای استراتژی‌ها، پایش عملکرد و توزیع سود را به نمایندگی از کاربران و اپلیکیشن‌ها انجام می‌دهد. این معماری باعث می‌شود انواع کیف پول‌ها، اپلیکیشن‌های پرداخت و پلتفرم‌های دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) بتوانند ویژگی‌های مبتنی بر بازده و سرمایه‌گذاری را به شکل استاندارد و مقیاس‌پذیر در محصولات خود ارائه دهند. در نتیجه، کاربران نهایی بدون درگیری با جزئیات فنی، به مجموعه‌ متنوعی از استراتژی‌های مالی آنچین دسترسی مستقیم خواهند داشت. پروتکل لورنزو چطور کار می‌کند؟ نحوه کار این پروتکل را می‌توانیم به ۳ مرحله تقسیم کنیم: سپرده‌گذاری و تخصیص سرمایه در پروتکل لورنزو، سپرده‌های کاربران از طریق خزانه‌ها (Vaults) مدیریت می‌شود. خزانه‌‌ها قراردادهای هوشمندی هستند که برای نگهداری دارایی‌ها و تخصیص آن‌ها به استراتژی‌های مالی مشخص طراحی شده‌اند. زمانی که کاربر دارایی‌های پشتیبانی‌شده را به یک خزانه واریز می‌کند، قرارداد هوشمند در ازای آن توکن‌های تامین نقدینگی (LP) را صادر می‌کند. این توکن‌ها نشان‌دهنده سهم کاربر از استراتژی یا پرتفوی زیربنایی آن خزانه هستند. پس از سپرده‌گذاری، فرآیند تخصیص سرمایه توسط لایه انتزاع مالی انجام می‌شود. این لایه، هماهنگی میان نگهداری دارایی‌ها، انتخاب استراتژی و مسیریابی سرمایه را بر عهده دارد. بسته به تنظیمات و پیکربندی هر خزانه، سرمایه کاربر ممکن است تنها به یک استراتژی خاص اختصاص داده شود یا میان چندین پرتفو توزیع شود. هر یک از این پرتفوها دارای اهداف از پیش‌تعریف‌شده و دستورالعمل‌های ریسک مشخصی هستند. اجرای استراتژی‌ها و پایش عملکرد پس از هدایت سرمایه، فرآیند تولید بازده از طریق استراتژی‌های معاملاتی آفچین انجام می‌شود. این استراتژی‌ها که شامل فعالیت‌هایی مانند آربیتراژ (Arbitrage)، بازارسازی (Market-making) یا استراتژی‌های مبتنی بر نوسان هستند توسط مدیران تأییدشده یا سیستم‌های خودکار اجرا می‌شوند. اجرای این معاملات از طریق کیف پول‌های حضانتی و ساب‌اکانت‌های صرافی انجام می‌شود که دارای سطح دسترسی کنترل‌شده هستند. نتایج عملکرد این استراتژی‌ها به‌صورت دوره‌ای به بلاکچین گزارش می‌شود. قراردادهای هوشمند بر اساس این داده‌ها، ارزش خالص دارایی‌های (NAV) خزانه، ترکیب پرتفو و بازده فردی هر کاربر را به‌روزرسانی می‌کنند. این سازوکار باعث می‌شود کاربران دید شفافی نسبت به نحوه عملکرد استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود داشته باشند و بتوانند آن‌ها را به صورت آنچین راستی‌آزمایی کنند. توزیع سود و برداشت دارایی نحوه توزیع سود به طراحی هر خزانه یا محصول بستگی دارد. برخی از خزانه‌ها مستقیما به صندوق‌های قابل‌معامله آنچین (OFT) متصل هستند. این صندوق‌ها، محصولات توکنایزشده‌ای هستند که از نظر ساختاری به صندوق‌های قابل‌معامله در بورس (ETF) شباهت دارند؛ اما به‌طور کامل روی بلاکچین فعالیت می‌کنند. بسته به ساختار محصول، بازده کاربر ممکن است از طریق افزایش ارزش خالص دارایی، پاداش‌های قابل برداشت یا پرداخت در سررسیدهای مشخص به او منتقل شود. در زمان درخواست برداشت، توکن‌های تامین نقدینگی کاربر سوزانده می‌شوند و دارایی متناظر در خزانه تسویه می‌شود. اگر استراتژی شامل فعالیت‌های آفچین باشد، ابتدا تسویه از طریق شرکای حضانتی انجام می‌شود و سپس دارایی به قرارداد هوشمند خزانه باز می‌گردد. پس از تکمیل این فرآیند، کاربر اصل سرمایه خود را به‌همراه سود انباشته‌ دریافت می‌کند. ویژگی‌ها و محصولات کلیدی لورنزو چیست؟ پروتکل لورنزو استراتژی‌های سرمایه‌گذاری پیچیده را ساده می‌کند و آن‌ها را در قالب توکن‌های آنچین ارائه می‌دهد. این توکن‌ها مانند یک دارایی‌ عادی قابل نگهداری، خرید و فروش و قابل‌استفاده در سایر بخش‌های اکوسیستم دیفای هستند. stBTC کاربرانی که بیت کوین خود را از طریق پروتکل بابیلون (Babylon) استیک کنند، توکن stBTC را به‌عنوان توکن لیکویید استیکینگ (LST) دریافت می‌کنند. این توکن نماینده بیت کوین‌های استیک‌شده کاربر است و به او اجازه می‌دهد در عین کسب بازده، نقدشوندگی دارایی خود را حفظ کند. توکن stBTC به‌صورت ۱:۱ قابل بازخرید با بیت کوین است. پاداش‌های استیک از طریق توکن‌های انباشت سود (YAT) میان سپرده‌گذاران توزیع می‌شود. enzoBTC توکن enzoBTC یک رپد توکن است که با نسبت ۱:۱ توسط بیت کوین پشتیبانی می‌شود. این توکن یک جایگزین برای استفاده از بیت‌کوین در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است و ارزش آن همواره از بیت کوین تبعیت می‌کند. کاربران می‌توانند به‌جای استیک کردن خودِ بیت کوین، رپد توکن enzoBTC را در خزانه ییلد بابیلون (Babylon Yield Vault) سپرده‌گذاری کنند و به‌طور غیرمستقیم از پاداش‌های استیکینگ بهره‌مند شوند. +USD1 و +sUSD1 +USD1 و +sUSD1 محصولات مبتنی بر استیبل‌کوین هستند که بر پایه USD1، دلار مصنوعی صادرشده توسط ورلد لیبرتی فایننشال (WLFI) ساخته شده‌اند. +USD1 یک توکن ریبیسینگ (Rebasing) است که بازده آن با افزایش موجودی کاربر نشان داده می‌شود. در مقابل، +sUSD1 از نوع ارزش‌افزا (Value-accruing) است؛ به این معنا که به جای افزایش موجودی، میزان بازده روی ارزش خالص توکن منعکس می‌شود. به‌هرحال، دارندگان این دو استیبل کوین می‌توانند بازده غیرفعال به‌دست بیاورند. +BNB توکن +BNB نسخه توکنایزشده صندوق بی‌ان‌بی متعلق به شرکت هش گلوبال (Hash Global BNB Fund) است که استراتژی‌های نهادی مبتنی بر ارز دیجیتال BNB را به بلاکچین می‌آورد. هر توکن +BNB نماینده سهمی از ارزش خالص دارایی‌های صندوق است که از طریق فعالیت‌هایی مانند استیکینگ BNB، راه‌اندازی نود و مشوق‌های اکوسیستم رشد می‌کند. بازده این محصول از طریق افزایش ارزش خالص دارایی به کاربران منتقل می‌شود. توکن BANK چیست؟ منبع: atomicwallet.io ارز دیجیتال بنک (BANK) توکن بومی پروتکل لورنزو است که عرضه کل آن ۲.۱ میلیارد واحد و روی زنجیره هوشمند بایننس (BSC) منتشر می‌شود. کاربردهای توکن BANK شامل موارد زیر است: استیکینگ: کاربران با استیک کردن توکن BANK به امتیازاتی مانند حق رأی و قابلیت‌های خاص دسترسی پیدا می‌کنند. حاکمیت: ارز دیجیتال BANK یک توکن حاکمیتی است و دارندگان آن می‌توانند در تصمیم‌گیری‌هایی مانند به‌روزرسانی محصولات، تغییر کارمزدها، نحوه استفاده از صندوق رشد اکوسیستم و سیاست‌های انتشار توکن مشارکت داشته باشند. پاداش‌دهی: کاربران فعال پروتکل پاداش‌هایی در قالب توکن BANK دریافت می‌کنند. بخشی از درآمد پروتکل به‌طور پیوسته به تأمین یک استخر پاداش برای کاربران، رأی‌دهندگان و مشارکت‌کنندگان جامعه اختصاص داده می‌شود. توکن BANK در نوامبر ۲۰۲۵ با تگ نوپا (Seed Tag) در صرافی ارز دیجیتال بایننس لیست شد. گفتنی است بایننس از این برچسب برای توکن‌هایی که نقدینگی پایین و نوسان قیمت بالا دارند، استفاده می‌کند. جمع‌بندی پروتکل لورنزو در اصل یک چارچوب آنچین برای دسترسی ساده و شفاف به استراتژی‌های درآمدزایی ساختاریافته است. ایده اصلی لورنزو این است که کاربر بتواند از استیکینگ، معاملات حرفه‌ای و پرتفوی‌های مبتنی بر استراتژی‌های چندگانه سود بگیرد؛ البته بدون اینکه درگیر زیرساخت‌های پیچیده مالی، مدیریت سرمایه یا اجرای استراتژی‌ها شود. نحوه کار به این شکل کاربر دارایی‌‌های خودش را به خزانه‌ها واریز می‌کند. سپس لایه انتزاع مالی به‌عنوان مغز سیستم، تصمیم می‌گیرد این سرمایه چگونه و در چه استراتژی‌هایی استفاده شود. نتیجه این استراتژی‌ها در قالب محصولاتی به نام صندوق‌های قابل‌معامله به شکل توکن آنچین نمایش داده می‌شود؛ یعنی استراتژی‌های سرمایه‌گذاری پیچیده، به توکن‌های ساده و قابل معامله تبدیل می‌شوند. لورنزو با ارائه محصولاتی مانند توکن لیکوئید استیکینگ بیت کوین (stBTC)، نسخه رپدشده بیت‌کوین برای استفاده در دیفای (enzoBTC)، استیبل کوین مولد بازده (+sUSD1) و نسخه توکنایزشده صندوق BNB گلوبال هش (+BNB) به کاربران اجازه می‌دهد در اشکال مختلف کسب سود غیرفعال را تجربه کنند. در همه این محصولات، نقدشوندگی دارایی حفظ می‌شود و شفافیت آنچین کاملاً برقرار است. لورنزو پلی میان دنیای مدیریت دارایی حرفه‌ای و بلاکچین است؛ جایی که کاربر یک توکن عادی را در اختیار دارد، اما در پس پرده یک سیستم کامل سرمایه‌گذاری در حال کار است.

تعطیلی گسترده بازی‌های بلاکچینی در سال ۲۰۲۵ به یکی از تلخ‌ترین واقعیت‌های صنعت کریپتوگیمینگ تبدیل شده است. پروژه‌هایی که روزی با وعده مالکیت واقعی دارایی‌های درون بازی، اقتصادهای توکنی پویا و کسب درآمد از بازی خود را معرفی کردند، اکنون یکی پس از دیگری از توقف فعالیت خود خبر می‌دهند. این موج خاموشی تنها به شکست چند پروژه محدود ختم نمی‌شود؛ بلکه نگرانی‌های جدی را درباره پایداری صنعت گیمفای و آینده آن ایجاد می‌کند. کاهش سرمایه‌گذاری، افت تعداد کاربران و فاصله‌ گرفتن گیمرهای سنتی از بازی‌های بلاکچینی، همگی از یک بحران عمیق حکایت دارند. در این مطلب از میهن بلاکچین سراغ فهرست بلندبالایی از بازی‌هایی می‌رویم که در سال ۲۰۲۵ نتواستند از این طوفان عبور کنند و به‌ناچار تعطیل شدند. ۲۰ بازی‌ بلاکچینی که در سال ۲۰۲۵ تعطیل شدند منبع: decrypt.co بررسی دلایل تعطیلی بازی‌های بلاکچینی نشان می‌دهد که یک نقطه مشترک در میان اغلب پروژه‌ها وجود دارد؛ ناتوانی در جذب سرمایه و حفظ بازیکنان. بسیاری از این بازی‌ها اگرچه از نظر فنی یا ایده‌پردازی قابل توجه بودند؛ اما نتوانستند میان اقتصاد توکنی، تجربه سرگرم‌کننده و نیاز واقعی بازار، تعادل برقرار کنند. با این حال، همه پروژه‌ها به یک سرنوشت دچار نشدند. برای مثال، بازی “Off the Grid” از استودیوی گانزیلا گیمز (Gunzilla Games) با تمرکز جدی روی گیم‌پلی، کیفیت بصری و جذب استریمرها و گیمرهای مطرح، موفق شد پیش از تکمیل زیرساخت بلاکچینی خود به مخاطبان گسترده‌تری دست پیدا کند. این اتفاق نشان می‌دهد که در گیمفای بلاکچین به‌تنهایی تضمین‌کننده موفقیت نیست. در ادامه نگاهی می‌اندازیم به بازی‌هایی که در این مسیر پرچالش نتواستند داوم بیاورند و ناچار به توقف فعالیت شدند. ۱. ددراپ (Deadrop) منبع: gamesindustry.biz استودیوی میدنایت سوسایتی (Midnight Society)، توسعه‌دهنده بازی تیراندازی ددراپ (Deadrop)، در ماه ژانویه ۲۰۲۵ به‌طور رسمی از توقف فعالیت خود خبر داد. طبق گفته یکی از کارکنان در شبکه اجتماعی اکس (X)، کارمندان تنها دو روز قبل از تعطیلی، از این تصمیم مطلع شدند. بازی ددراپ نزدیک به دو سال در حالت دسترسی زودهنگام قرار داشت و در این مدت بازیکنان برای ورود به بازی مجبور به خرید توکن‌های بی‌همتا (NFT) روی شبکه پالیگان (Polygon) بودند. علاوه بر NFTها، آیتم‌های دیگری نیز به بازیکنان فروخته شده است که با تعطیلی بازی عملا هیچ ارزشی ندارند. ۲. امبر سورد (Ember Sword) بازی اتریومی امبر سورد (Ember Sword) در اوج تب متاورس در سال ۲۰۲۱، بیش از ۲۰۰ میلیون دلار تعهد خرید برای فروش زمین‌های NFT دریافت کرد که ناشی از هیجان شدید آن دوره بود. اما فروش نهایی آن فاصله زیادی با این رقم داشت و نهایتا بازی در ماه می تعطیل شد. استودیوی برایت استار (Bright Star Studios) در اطلاعیه پایانی خود دلیل این تصمیم را کمبود منابع مالی اعلام کرد. البته این مشکل فقط مختص این بازی نیست و به یکی از الگوهای تکرارشونده در تعطیلی بازی‌های کریپتویی تبدیل شده است. این بازی نقش‌آفرینی چندنفره (MMORPG) در طول توسعه، چندین بار بلاکچین میزبان خود را تغییر داد تا به یک خانه دائمی برسد، اما در نهایت نتوانست جایگاه ثابتی را در بازار پیدا کند و به کار خود پایان داد. ۳. نیان هیروز (Nyan Heroes) منبع: gam3s.gg بازی تیراندازی نیان هیروز روی شبکه سولانا (Solana) یکی دیگر از مواردی است که در موج تعطیلی بازی‌های بلاکچینی سال ۲۰۲۵ در ماه می به کار خود پایان داد. باوجود اینکه بیش از ۲۵۰ هزار نفر این بازی را در لیست علاقه‌مندی‌های خود در پلتفرم‌های گیمینگ ثبت کرده بودند؛ اما موفق به جذب سرمایه لازم برای تکمیل توسعه و عرضه نسخه نهایی نشد. با تعطیلی بازی، توکن نیان (NYAN) روی سولانا عملاً بی‌استفاده شد و ارزش آن بیش از ۹۹٪ نسبت به سقف قیمتی سال ۲۰۲۴ سقوط کرد. ۴. رلمز آو الوریـا (Realms of Alurya) این بازی را نیز مشکلات مالی از پا درآورد. رلمز آو الوریـا ابتدا قرار بود روی بلاکچین ترژر (Treasure) عرضه شود؛ اما با تغییر تمرکز این اکوسیستم به سمت هوش مصنوعی، بازی مجبور شد به سایدچین گیمینگ اتریوم یعنی رونین (Ronin) مهاجرت کند. توسعه‌دهندگان اعلام کردند که کمک‌هزینه‌های وعده‌داده‌شده از سوی ترژر به‌طور ناگهانی قطع شده است و بدون این منابع، امکان تکمیل نقشه راه وجود ندارد. درنهایت، استودیو در اواخر ژوئن تأیید کرد که پروژه برای همیشه متوقف شده است. ۵. سیمبیوجنسیس (Symbiogenesis) بازی داستان‌محور سیمبیوجنسیس نخستین‌بار در سال ۲۰۲۲ توسط شرکت اسکوئر انیکس (Square Enix) معرفی شد. این بازی که به‌عنوان یک «پروژه هنر دیجیتال کلکسیونی» شناخته می‌شد، به‌صورت چندفصلی با ماموریت‌ها و روایت‌های مختلف در قاره‌ای خیالی و معلق در آسمان جریان داشت.  برخلاف بسیاری از بازی‌های این فهرست، تعطیلی سیمبیوجنسیس به دلیل کمبود بودجه یا ناتوانی در جذب کاربر نیست؛ بلکه از ابتدا یک نقشه راه مدون برای اتمام آن در جولای ۲۰۲۵ طراحی شده بود. نکته مهم همینجاست که اسکوئر انیکس از نظر مالی هیچ مشکلی برای ادامه میزبانی چنین پروژه‌ای ندارد و به همین دلیل، این بازی یک استثنا در میان موج تعطیلی‌ بازی‌های بلاکچینی به حساب می‌آید. ۶. میستری سوسایتی (The Mystery Society) میستری سوسایتی یک بازی اتریومی با محوریت معمای قتل است که با وجود جذب ۳ میلیون دلار سرمایه، موفق به تامین منابع لازم برای تکمیل بازی نشد و فعالیت خود را در ماه فوریه متوقف کرد. این بازی ابتدا روی پالیگان (Polygon) عرضه شد و سپس به شبکه بازی‌محور ایمیوتبل (Immutable) مهاجرت کرد. مدیرعامل استودیو پس از تعطیلی، فضای کریپتوگیمینگ را قربانی «طمع و تصمیم‌های نادرست» دانست. ۷. لوردز آو لایت (Raini: The Lords of Light) بازی کارتی لوردز آو لایت در ماه جولای سرورهای آنلاین خود را برای همیشه خاموش کرد. دارایی‌های ان‌اف‌تی بازی روی اتریوم و آولانچ (Avalanche) مینت شده بودند و توکن آر‌اس‌تی (RST) روی ساب‌نت بیم (Beam) قرار داشت. این بازی با شوخ‌طبعی کریپتویی شناخته می‌شد و کارت‌هایی با چهره‌های افرادی مانند سم بنکمن-فرید (Sam Bankman-Fried) بنیانگذار صرافی FTX، ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) خالق بیت کوین، ایلان ماسک و حتی دوج کوین (Dogecoin) داشت. پیش از تعطیلی، پاداش‌هایی به بازیکنان پرداخت شد و استودیو اعلام کرد تمرکز خود را به دو بازی اکشن جدید به نام “Lucha Throwdown” و “Uncaged: The Jon Jones Brawler”با توکنومیکس ضدتورمی معطوف می‌کند. ۸. واکینگ دِد: امپایرز (The Walking Dead: Empires) بازی نقش‌آفرینی چندنفره زامبی‌محور واکینگ دد امپایرز که توسط شرکت گالا گیمز (Gala Games) ساخته شده بود نیز سرانجام به فهرست بازی‌های تعطیل‌شده کریپتویی پیوست. این بازی که روی شبکه اتریوم اجرا می‌شد و مجوز رسمی سریال محبوب مردگان متحرک (The Walking Dead) را داشت، تا پایان ماه جولای در دسترس بازیکنان قرار داشت. گفتنی است که توکن‌های بی‌همتای این بازی در مقاطعی در بازارهای ثانویه با قیمت‌های قابل‌توجهی معامله می‌شدند. گالا گیمز در اوایل ماه می اعلام کرد که ۳۱ جولای ۲۰۲۵ آخرین روز فعالیت این بازی خواهد بود و به‌عنوان غرامت تعطیلی، جعبه‌های اسرارآمیزی مملو از NFT سایر بازی‌های خود را به بازیکنان ارائه می‌دهد. ۹. متال‌کور (MetalCore) بازی تیراندازی رباتی متال‌کور در ماه مارس سرورها و دیسکورد خود را بست. این بازی ابتدا روی Immutable zkEVM ساخته شد و سپس به سولانا (Solana) مهاجرت کرد. با وجود وعده بازگشت در ۲۵ مارس، هیچ به‌روزرسانی جدیدی منتشر نشده است و به نظر می‌رسد استودیو ۳۶۹ (Studio 369) تمرکز خود را روی پروژه جدیدی بدون عناصر کریپتویی گذاشته است. ۱۰. بلست رویال (Blast Royale) توسعه‌دهندگان بازی موبایلی بلست رویال در اواسط ماه می، پس از بررسی همه مسیرها و احتمالات، درنهایت از توقف تولید آن خبر دادند. با این حال، تیم سازنده پیش از تعطیلی کامل، یک اقدام متفاوت انجام داد؛ در اول ژوئن، کد منبع را به‌صورت متن‌باز منتشر کرد تا اعضای جامعه بتوانند در صورت تمایل، توسعه بازی را ادامه دهند یا نسخه‌های جدیدی از آن بسازند. با وجود این، خودِ بازی در تاریخ ۳۰ ژوئن به‌طور رسمی برای بازیکنان بسته شد. توکن اختصاصی بلست رویال با نام نوب (NOOB) همچنان روی شبکه لایه ۲ بیس (Base) قابل‌توزیع و معامله است؛ اما ارزش آن نسبت به سقف تاریخی خود بیش از ۹۹٪ سقوط کرده و عملاً کارکرد اقتصادی سابقش را از دست داده است. ۱۱. موجو میلی (Mojo Melee) بازی موجو میلی یکی از جدیدترین مواردی است که به فهرست بازی‌های تعطیل‌شده کریپتویی پیوسته است. این بازی که در سبک جنگنده خودکار بود و حتی با آمازون پرایم (Amazon Prime) نیز همکاری تبلیغاتی داشت، در اول جولای تعطیل شد. استودیوی پلنت موجو (Planet Mojo) اعلام کرد که تمرکز خود را به سمت پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و تولید فیلم تغییر می‌دهد. تیم توسعه در پیامی در دیسکورد که هم‌زمان در شبکه اکس نیز منتشر شد، اعلام کرد: با وجود اینکه به مسیر طی‌شده این پروژه‌ها و جامعه پرشوری که پیرامون آن‌ها شکل گرفته است، افتخار می‌کنیم؛ اما واقعیت‌های بازار ادامه توسعه را در یک سطح شایسته‌ غیرممکن کرده است. ۱۲. اوپن‌سیزن (OpenSeason) اوپن سیزن یک بازی به سبک بتل رویال با حال‌وهوای فورتنایت (Fortnite) است که به‌گفته یکی از بنیانگذاران به دلیل هزینه‌های بالای سرور و مشکلات مالی تعطیل شده است. در پی این اتفاق، توکن وابسته به پروژه با نام اف‌یو (FU) نیز سقوط شدیدی را تجربه کرد. ۱۳. توکیو بیست (Tokyo Beast) توکیو بیست تنها چند هفته پس از عرضه در ۹ ژوئن، خبر تعطیلی خود را اعلام کرد. سرورها در ۲۴ آگوست خاموش شدند؛ اما در میان این ناامیدی خبرهای خوبی نیز وجود داشت. توسعه‌دهندگان وعده دادند دارندگان NFTهای توکیو بیست روی لایه دو Immutable zkEVM و استیک‌کنندگان توکیو گیمز توکن (TGT) به نحوی جبران خسارت دریافت خواهند کرد. ۱۴. پایرت نیشن (Pirate Nation) منبع: theblock101.com پایرت نیشن یک بازی نقش‌آفرینی آنچین است که حتی بعد از بحبوحه انتقال از پالیگان (Polygon) به آربیتروم (Arbitrum) هم توانست چند سال دوام بیاورد. با‌این‌حال، تیم توسعه‌دهنده اثبات بازی (Proof of Play) این پروژه در ماه آگوست اعلام کرد که پایرت نیشن به دلیل هزینه‌های بالا و جامعه کاربری محدود به‌طور کامل تعطیل می‌شود و روی ساخت بازی‌های کوچک‌تر متمرکز خواهند شد. توکن پایرت (PIRATE) بیش از ۹۰٪ از ارزش خود را از دست داده است؛ اما تیم توسعه قصد دارد در بازی‌های آینده همچنان از این توکن پشتیبانی کند. ۱۵. رگناروک: مانستر ورلد (Ragnarok: Monster World) تیم توسعه‌دهنده بازی موبایلی مانستر ورلد که در سبک دفاع از برج ساخته شده است از تعطیلی کامل بازی در ۳۰ دسامبر خبر داده است. این تیم در بیانیه‌ای در شبکه X تاکید کرده است که تمام تلاش خود را برای زنده‌نگه داشتن بازی به‌کار گرفته است؛ اما مشکلات مالی ادامه فعالیت را دشوار کرده است. با وجود این توضیحات، واکنش جامعه هواداران چندان مثبت نبود. بسیاری از بازیکنان از تعطیلی بازی ابراز نارضایتی کردند و برخی معتقد بودند این تصمیم به اعتبار برند رگناروک لطمه می‌زند. ۱۶. مون‌فراست (Moonfrost) بازی نقش‌آفرینی شبیه‌ساز کشاورزی مون‌فراست نیز تصمیم گرفت ارزهای دیجیتال را از مجموعه ویژگی‌های خود کنار بگذارد و فقط به‌عنوان یک بازی وب ۲ روی پلتفرم استیم (Steam) ادامه دهد. تیم توسعه اعلام کرده است که استفاده از عناصر کریپتویی باعث کند شدن و پیچیدگی بیش از حد روند ساخت شده است. طبق این بیانیه دارایی‌های کریپتویی قبلی از بین نخواهند رفت و به پاداش‌هایی در نسخه جدید بازی تبدیل خواهند شد. البته با گذشت بیش از یک ماه از انتشار این خبر، هنوز جزئیات دقیقی در این رابطه ارائه نشده است. ۱۷. دراگینز (Dragginz) بازی دراگینز یکی از خاص‌ترین موارد در فهرست بازی‌های کریپتویی تعطیل‌شده است؛ زیرا طبق بیانیه توسعه‌دهندگان در ماه اکتبر وارد «خواب زمستانی» شد. ظاهرا سازندگان بازی روی ساخت یک مارکت‌پلیس NFT به نام توکو (Toko App) متمرکز شده‌اند و دلیل توقف بازی را کمبود منابع مالی برای پیشبرد همزمان دو محصول اعلام کرده‌اند. این بازی بر بستر شبکه اینترنت کامپیوتر (Internet Computer) ساخته شده بود. تیم توسعه تاکید کرده است تا زمانی که بازی فعال نیست، نوسان قیمت توکن آن هیچ معنایی ندارد. در بیانیه‌ آن‌ها آمده است: این تصمیم را شبیه به پناه گرفتن برای عبور از زمستان طولانی و سرد کریپتو در نظر بگیرید؛ هنگامی که بهار برسد، دراگینز هم آماده بازگشت خواهد بود. ۱۸. ایج آو داینو (Age of Dino) بازی استراتژیک ایج آو داینو در ماه آگوست اعلام کرد که با هدف راه‌اندازی یک «اکوسیستم بزرگ‌تر» متوقف می‌شود. تلاش تیم سازنده برای نمایش تعطیلی بازی به‌عنوان یک اتفاق مثبت به مذاق جامعه کاربران خوش نیامد و بسیاری از بازیکنان آن را نوعی رها کردن پروژه دانستند. با گذشت چندین ماه از این اعلامیه، هنوز اطلاعات جدید یا به‌روز‌رسانی قابل‌توجهی از سوی تیم منتشر نشده است. ۱۹. جانگل (Jungle) جانگل یک اکوسیستم بازی موبایلی است که در سال ۲۰۲۳ موفق شد حدود ۶ میلیون دلار سرمایه جذب کند. این بازی در ماه آوریل و در سکوت خبری تصمیم گرفت وب ۳ را کنار بگذارد و فقط روی بازی رایگان موبایلی تمرکز کند تا بقای پروژه در آینده تضمین شود. این تصمیم تنها در دیسکورد اعلام شد و از ماه فوریه تاکنون، حساب‌های رسمی پروژه در شبکه‌های اجتماعی اطلاعاتی منتشر نکرده‌اند و تیم جانگل نیز به درخواست رسانه‌ها برای توضیح بیشتر پاسخی نداده است. ۲۰. کاپیتان سوباسا رایوالز (Captain Tsubasa Rivals) منبع: gamingonphone.com بازی فوتبالی کاپیتان سوباسا در ماه نوامبر به کار خود پایان داد. این پروژه تلاش کرده بود دنیای کریپتو را با مانگای محبوب کاپیتان سوباسا که نخستین‌بار در سال ۱۹۸۱ منتشر شد، ترکیب کند. اگرچه سازندگان آن همواره از یک «چشم‌انداز بلندمدت» سخن می‌گفتند؛ اما تیم توسعه اعلام کرد که ادامه ساخت بازی دیگر امکان‌پذیر نیست. نکته امیدوارکننده برای هواداران این است که باوجود تعطیل‌شدن نسخه اصلی بازی روی شبکه‌های پالیگان و اوسیس (Oasys)، مینی‌اپ تلگرامی آن با همین نام همچنان به کار خود ادامه می‌دهد. جمع‌بندی موج تعطیلی گسترده بازی‌های بلاکچینی در سال ۲۰۲۵ به‌روشنی نشان می‌دهد که صنعت گیمفای، با وجود ظرفیت‌ها و ایده‌های نوآورانه، به یک بازنگری عمیق و جدی نیاز دارد. بخش قابل‌توجهی از پروژه‌ها، کمبود سرمایه برای ادامه راه و تکمیل توسعه را دلیل اصلی توقف فعالیت خود عنوان کرده‌اند. اما مسئله تنها این نیست؛ عدم تناسب محصول با نیاز واقعی بازار، تمرکز افراطی بر توکن به‌جای تجربه بازی و مدل‌های اقتصادی ناپایدار نیز نقش پررنگی در این شکست‌ها داشته‌اند. بسیاری از این بازی‌ها نتوانستند میان جذابیت گیم‌پلی و مشوق‌های مالی تعادل برقرار کنند. اگر قرار است گیمفای دوباره احیا شود، چاره‌ای جز اصلاحات ساختاری، شفافیت مالی و فاصله گرفتن از وعده‌های کوتاه‌مدت ندارد.

بازار کربپتو در سال ۲۰۲۵ فقط شاهد نوسان قیمت‌ها نبود؛ در پشت صحنه، جریان قدرتمندی از خریدها، ادغام‌ها و ورود بازیگران بزرگ شکل گرفت که ابعاد آن حتی برای فعالان قدیمی این حوزه نیز قابل‌توجه بود. داده‌های اخیر نشان می‌دهد صنعت کریپتو وارد فاز جدیدی از بلوغ شده است که در آن سرمایه‌گذاران نهادی، شرکت‌های بزرگ و بازیگران سنتی مالی با جسارت بیشتری وارد میدان می‌شوند. به گزارش میهن بلاکچین، در قلب این تحولات، ترکیبی از سیاست‌گذاری دوستانه‌تر در ایالات متحده، شفاف‌تر شدن مسیرهای قانون‌گذاری و عطش شرکت‌ها برای تثبیت جایگاه خود در آینده مالی جهان دیده می‌شود. نتیجه این روند، سالی بی‌سابقه برای معاملات بزرگ و عرضه‌های اولیه در بازار کریپتو بوده است. رکوردشکنی معاملات ادغام و تملک در بازار کریپتو؛ خریدهای بزرگ و بازیگران کلیدی سال ۲۰۲۵ بر اساس گزارشی که روزنامه فایننشال تایمز (Financial Times) در روز چهارشنبه منتشر کرد، صنعت ارزهای دیجیتال تا تاریخ ۲۳ دسامبر ۲۰۲۵ (۲ دی) شاهد ثبت ۲۶۷ معامله ادغام و تملک بوده است؛ این رقم نسبت به سال ۲۰۲۴ حدود ۱۸٪ رشد را نشان می‌دهد. اما آنچه بیش از تعداد معاملات جلب توجه می‌کند، ارزش دلاری آن‌ها است. مجموع ارزش این معاملات به ۸.۶ میلیارد دلار رسیده است که تقریباً سه برابر سال گذشته محسوب می‌شود؛ در آن سال، کل معاملات کریپتویی تنها ۲.۱۷ میلیارد دلار ارزش داشت. این جهش چشمگیر، به باور تحلیل‌گران، ارتباط مستقیمی با فضای سیاسی و مقرراتی جدید در ایالات متحده دارد. دولت دونالد ترامپ با اتخاذ رویکرد حامی ارزهای دیجیتال، نه‌تنها مسیر مقررات‌زدایی را هموار کرده، بلکه با کنار گذاشتن پرونده‌های حقوقی علیه شرکت‌های فعال در این حوزه، اعتماد نهادهای مالی سنتی را نیز تا حد زیادی بازگردانده است. همین تغییر فضا باعث شده است ادغام و تملک در بازار کریپتو به یک استراتژی جدی برای رشد تبدیل شود. در میان تمام معاملات ثبت‌شده، بزرگ‌ترین خرید سال ۲۰۲۵ به نام کوین‌بیس (Coinbase) رقم خورد. این صرافی بزرگ آمریکایی با پرداخت ۲.۹ میلیارد دلار، پلتفرم معاملات آپشن ارز دیجیتال دریبیت (Deribit) را خریداری کرد؛ این معامله‌ عنوان بزرگ‌ترین تملک تاریخ صنعت کریپتو را به خود اختصاص داد. در کنار کوین‌بیس، کراکن (Kraken) نیز با خرید ۱.۵ میلیارد دلاری پلتفرم معاملات آتی نینجا‌تریدر (NinjaTrader) توجه بازار را به خود جلب کرد. از سوی دیگر، ریپل (Ripple) با پرداخت ۱.۲۵ میلیارد دلار، کارگزاری هیدن رود (Hidden Road) را به مجموعه خود افزود. این معاملات نشان می‌دهد شرکت‌های بزرگ کریپتویی به‌دنبال تقویت زیرساخت‌های معاملاتی و دسترسی گسترده‌تر به بازارهای مالی هستند. سالی درخشان برای عرضه‌ اولیه سهام کریپتویی؛ رقابت بر سر مجوزها و نقش مقررات جدید رونق بازار فقط به ادغام و تملک محدود نماند. فایننشال تایمز گزارش داد که در سال ۲۰۲۵، مجموعاً ۱۴.۶ میلیارد دلار سرمایه از طریق ۱۱ عرضه اولیه سهام (IPO) مرتبط با کریپتو در سراسر جهان جذب شده است. این رقم در مقایسه با سال گذشته، که تنها ۳۱۰ میلیون دلار از چهار عرضه اولیه به دست آمده بود، جهشی خیره‌کننده محسوب می‌شود. در میان مهم‌ترین IPOهای سال، می‌توان به صرافی بولیش (Bullish)، مالک شرکت کوین‌دسک (CoinDesk)، اشاره کرد که موفق به جذب ۱.۱ میلیارد دلار سرمایه شد. همچنین سرکل (Circle)، صادرکننده استیبل کوین، بیش از یک میلیارد دلار سرمایه جذب کرد و صرافی جمنای (Gemini) نیز در عرضه اولیه خود ۴۲۵ میلیون دلار به دست آورد. این ارقام نشان می‌دهد بازار سرمایه سنتی، نگاه جدی‌تری به آینده شرکت‌های کریپتویی پیدا کرده است. مدیران اجرایی بولیش زنگ افتتاحیه را در نخستین روز حضور این صرافی کریپتویی در بورس نیویورک به صدا درآوردند - منبع: NYSE به‌گفته دیگو بالون اوسیو (Diego Ballon Ossio)، شریک حقوقی شرکت کلیفورد چنس (Clifford Chance)، بسیاری از شرکت‌های مالی سنتی و فعالان کریپتو به‌دنبال خرید شرکت‌هایی هستند که مجوزهای لازم، به‌ویژه در چارچوب قوانین جدید اتحادیه اروپا تحت مقررات میکا (MiCA)، را در اختیار دارند. او معتقد است این رقابت برای تصاحب مجوزها در سال آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود. همزمان، انتظار می‌رود تقاضا برای شرکت‌های فعال در حوزه استیبل کوین‌ها تا سال ۲۰۲۶ افزایش یابد؛ به‌ویژه در شرایطی که ایالات متحده و بریتانیا در حال طراحی و اجرای رژیم‌های نظارتی جدید برای این بخش هستند. چارلز کریگان (Charles Kerrigan)، شریک حقوقی شرکت CMS، در گفت‌وگو با فایننشال تایمز تأکید کرد شرکت‌ها ناچار خواهند بود برای حفظ انطباق با قوانین جدید، هزینه‌های قابل‌توجهی صرف کنند و این هزینه‌ها اغلب از مسیر خرید و ادغام شرکت‌ها تأمین می‌شود. نکته جالب اینجاست که این سال پرهیجان برای معاملات کریپتویی، همزمان با دوره‌ای از سرد شدن بازار قیمت‌ها رخ داده است. بیت کوین در ماه‌های پایانی سال بیش از ۳۰٪ از سقف تاریخی خود در محدوده ۱۲۶,۰۰۰ دلار که اوایل اکتبر ثبت شده بود، عقب‌نشینی کرد. با این حال، در ۲۴ ساعت گذشته قیمت بیت کوین نوسان قابل‌توجهی نداشته است و کمی پایین‌تر از سطح ۸۸,۰۰۰ دلار معامله می‌شود؛ این قیمت نسبت به کف روزانه نزدیک به ۸۶,۵۰۰ دلار بهبود یافته است. تضاد میان اصلاح قیمتی بازار و رونق بی‌سابقه معاملات شرکتی، برای بسیاری از تحلیل‌گران پیامی روشن دارد: بازیگران بزرگ، بیش از نوسانات کوتاه‌مدت، به جایگاه بلندمدت کریپتو در ساختار مالی جهان چشم دوخته‌اند.

آیا تا به‌حال به این فکر کرده‌اید که ذهن کاربران کریپتو در سال ۲۰۲۵ بیشتر درگیر چه مسائلی بوده است؟ سرنوشت چرخه چهارساله ارزهای دیجیتال؟ قیمت بیت کوین؟ انتخاب بهترین رمزارزها برای سرمایه‌گذاری؟ امنیت دارایی‌ها یا آینده قانون‌گذاری در حوزه کریپتو؟ پلتفرم تحلیلی وو بلاکچین (WuBlockchain) برای یافتن پاسخ، یک سوال واحد را از ۶ مدل بزرگ هوش مصنوعی پرسیده است. نتایج این ارزیابی نشان می‌دهد که ۳ محور مشترک در میان سوالات پرتکرار کاربران وجود دارد. در این مطلب از میهن بلاکچین به بررسی این تحلیل می‌پردازیم تا ببینیم مهم‌ترین دغدغه‌های کاربران کریپتو در سال ۲۰۲۵ چه بوده است. با ما همراه باشید. سوالات پرتکرار کاربران ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۵ چه بود؟ منبع: wublock.substack.com وو بلاکچین (WuBlockchain) در این تحلیل برای شناسایی دقیق دغدغه‌های کاربران، یک سؤال واحد را با دستورالعمل مشخص از مدل‌های هوش مصنوعی مختلف پرسیده است. با توجه به اینکه این مدل‌ها معمولاً مجاز به ارائه آمار قابل استناد یا افشای جزئیات داده‌های آموزشی خود نیستند و همچنین برای جلوگیری از همسان‌سازی پاسخ‌ها بر اثر جست‌وجو در وب، در متن سوال تاکید شده است که مدل‌ها صرفاً بر اساس درک خود از الگوهای بلندمدت گفت‌وگو پاسخ دهند. متن سوال: «سه سوال پرتکرار کاربران در سال ۲۰۲۵ درباره ارزهای دیجیتال چه بوده است؟ لطفا جست‌وجوی لحظه‌ای انجام نده، به مقالات خاص استناد نکن و پاسخ‌ها را صرفاً بر اساس درک خود از الگوهای بلندمدت گفت‌وگو ارائه بده.» چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT) بازار صعودی فعلی تا کجا ادامه پیدا می‌کند و آیا بیت‌کوین به سقف قیمتی خود نزدیک شده است؟ آیا در این چرخه هنوز «فرصت‌های سودآور واقعی» وجود دارد و کاربران عادی چطور می‌توانند همچنان سود کسب کنند؟ آیا پروژه‌ها یا بخش‌های محبوب فعلی در بلندمدت دوام می‌آورند یا با ساختارهای استخراج ارزش به نفع سازندگان و سرمایه‌گذاران اولیه مواجه هستیم؟ گروک (X Grok) پس از هاوینگ بیت‌کوین، بازار در فاز صعودی قرار دارد یا نزولی؟ کدام ارزهای دیجیتال یا بخش‌های کریپتویی در سال ۲۰۲۵ بیشترین ارزش سرمایه‌گذاری را دارند؟ عملکرد صندوق‌های قابل‌معامله در بورس (ETF) اسپات اتریوم چگونه بوده و وضعیت ورود سرمایه نهادی به چه شکل است؟ پرپلکسیتی (Perplexity AI) قیمت بیت‌کوین در سال ۲۰۲۵ چه مسیری را طی می‌کند؟ چطور می‌توان کلاهبرداری‌های ارزهای دیجیتال را شناسایی و از آن‌ها اجتناب کرد؟ ETFها و تحولات نظارتی چه تأثیری بر بازار کریپتو خواهند داشت؟ کلاود (Claude) آیا اکنون زمان مناسبی برای خرید یا فروش بیت‌کوین یا اتریوم است؟ آیا یک پروژه کریپتویی خاص اسکم است و می‌توان به آن اعتماد کرد؟ کاربران تازه‌وارد چطور می‌توانند در حین مدیریت ریسک، سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را شروع کنند؟ جمنای ۳ (Gemini 3) کدام پروژه‌های کریپتویی ارزش کاربردی در دنیای واقعی (RWA) دارند؟ سیاست‌های نظارتی فعلی و آینده چه تأثیری بر امنیت دارایی‌های شخصی خواهد داشت؟ در میان لایه ۲های اتریوم، سولانا و پروژه‌های هوش مصنوعی کریپتویی کدام یک شانس بیشتری برای تبدیل شدن به برنده نهایی دارند؟ دیپ‌سیک (DeepSeek) آیا بازار فعلی در فاز صعودی است یا نزولی؟ کدام بخش‌ها یا دارایی‌های کریپتویی پتانسیل رشد بیشتری در سال ۲۰۲۵ دارند؟ تغییرات سیاست‌گذاری و مقررات چه اثری بر امنیت دارایی‌ها و تصمیم‌های سرمایه‌گذاری خواهند داشت؟ چرا پاسخ مدل‌ها کاملا یکسان نبود؟ منبع: wublock.substack.com یکسان نبودن پاسخ‌ها امری طبیعی است و در وهله اول به تفاوت جایگاه، کارکرد و تمرکز زمینه‌ای مدل‌های مختلف مربوط می‌شود. هر مدل براساس استفاده رایج، روی بخش متفاوتی از نگرانی‌های کاربران تمرکز کرده است. مثلا چت جی‌پی‌تی دیدگاه یک معامله‌گر را در نظر می‌گیرد و گروک روی روایت‌های داغ شبکه‌های اجتماعی تمرکز می‌کند. مسئله دیگر سطح توانمندی مدل‌ها است؛ مدل‌های قدرتمندتر معمولا به‌جای اطلاعات کلی و پراکنده، موضوع را ملموس و دقیق‌تر ارائه می‌دهند؛ در حالی که مدل‌های ضعیف‌تر به مفاهیم عمومی‌تری مانند قیمت، مقررات و اسکم‌ها بازمی‌گردند. دغدغه مشترک کاربران ارزهای دیجیتال چه بود؟ باوجود پاسخ‌های متفاوت، همه مدل‌ها به‌طور معناداری روی ۳ محور مشترک همگرا بودند: ۱. موقعیت‌یابی چرخه کاربران پیش از هر تصمیمی می‌خواهند بدانند بازار در کدام نقطه از چرخه گاوی خرسی قرار دارد؛ چراکه تشخیص روند عملاً جهت‌گیری تصمیمات بعدی آن‌ها شامل نگهداری، فروش، جابه‌جایی سرمایه، افزایش ریسک یا خروج کامل را تعیین می‌کند. ۲. مسیرهای سودآور و انتخاب فرصت‌ها با بلوغ بازار و افزایش رقابت، سؤال کاربران از «آیا فرصتی وجود دارد؟» به «فرصت کجاست و آیا من هنوز می‌توانم آن را به‌دست بیاورم؟» تغییر کرده است. در چنین فضایی، اهمیت پیدا کردن فرصت‌های سودآور، انتخاب درست پروژه‌ها و حتی نقش سرمایه نهادی و ETFها پررنگ‌تر شده است؛ زیرا کاربران می‌خواهند یک قدم زوتر از دیگران اقدام کنند. ۳. مدیریت ریسک پیرامون کلاهبرداری‌ها، مقررات و امنیت سومین دغدغه مشترک کاربران ارزهای دیجیتال، نگرانی درباره کلاهبرداری‌ها، اعتبار پروژه‌ها، امنیت دارایی‌ها و آینده قانون‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال است. بازار کریپتو ترکیبی از بازدهی بالا و عدم‌قطعیت ساختاری است. از این‌رو، کاربران چاره‌ای ندارند جز اینکه هم‌زمان با شکار فرصت‌ها، ریسک‌ها را هم کنترل کنند. جمع‌بندی در نگاه کلی، نتایج مدل‌های هوش مصنوعی در مورد سوالات پرتکرار کاربران ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد که الگوی تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران کریپتو در سال ۲۰۲۵ به یک چارچوب نسبتا پایدار رسیده است؛ ابتدا تشخیص روند، سپس یافتن فرصت‌های سودآور و در نهایت مدیریت ریسک.

در چرخه فعلی بازار رمزارزها، مشارکت سرمایه‌گذاران خرد به‌طور پیوسته کاهش یافته و هرچه به پایان سال نزدیک می‌شویم، این بی‌میلی آشکارتر هم می‌شود. در گذشته، بسیاری از تحلیلگران افت توجه کاربران خرد را به‌عنوان یکی از نشانه‌های کلاسیک رسیدن به کف بازار تفسیر می‌کردند، اما حالا دیدگاه تازه‌ای در حال شکل‌گیری است. به گزارش میهن بلاکچین، این دیدگاه می‌گوید آنچه امروز می‌بینیم شاید نه یک الگوی تکرارشونده، بلکه نشانه تغییری عمیق‌تر در فرهنگ و رفتار سرمایه‌گذاری باشد؛ در این تغییر، توجه عمومی به‌طور کلی از کریپتو فاصله گرفته است. کف بازار یا ورود به مرحله‌ای تازه؟ افت اخیر بازار باعث شده دوباره بحث نزدیک‌بودن به کف داغ شود. تحلیلگران به مجموعه‌ای از داده‌های آنچین، الگوهای تکنیکال و تغییر رفتار سرمایه‌گذاران اشاره می‌کنند و در این میان، کناره‌گیری کاربران خرد همیشه یکی از مهم‌ترین سیگنال‌ها بوده است. استدلال سنتی این است که اوج بدبینی و مشارکت حداقلی، اغلب هم‌زمان با کف‌های قیمتی رخ می‌دهد. به همین دلیل، برخی تحلیلگران بی‌تفاوتی گسترده امروز را نشانه‌ای از پایان فشار فروش می‌دانند و می‌گویند سرمایه‌گذاران خرد معمولاً در سقف‌ها وارد می‌شوند. با این حال، داده‌های جدید تصویر متفاوتی ترسیم می‌کنند. لوس (Luc)، یکی از تحلیلگران بازار، معتقد است آنچه امروز در حال رخ‌دادن است صرفاً یک نوسان رفتاری نیست، بلکه ریشه‌ای فرهنگی و اجتماعی دارد. او افزود: توجه جابه‌جا شده است. این تغییر را می‌توان به‌وضوح در افت شدید بازدید پلتفرم‌های محتوای کریپتویی دید؛ برای مثال، یک یوتیوبر حوزه کریپتو با بیش از ۱۳۹,۰۰۰ دنبال‌کننده گزارش داده میزان بازدید ویدیوهایش به پایین‌ترین سطح در ۵ سال اخیر رسیده است. هم‌زمان، بسیاری از اینفلوئنسرهای شناخته‌شده کریپتو تمرکز خود را به بازار سهام سنتی منتقل کرده‌اند. مجموع این نشانه‌ها بیشتر از یک اصلاح موقت، از محو شدن توجه عمومی حکایت دارد. رقابت کریپتو با گزینه‌های ساده‌تر و امن‌تر در میان سرمایه‌گذاران جوان‌تر نیز نگاه‌ها تغییر کرده است. کریپتو دیگر تنها گزینه جذاب برای ریسک‌پذیری نیست و حالا با ابزارهای در دسترس‌تری رقابت می‌کند؛ از بازارهای پیش‌بینی گرفته تا سهام شرکت‌های کریپتویی که ریسک راگ پول (Rug Pull) در آن‌ها بسیار کمتر است. لوس توضیح داد: پلتفرم‌هایی که معامله سهام را ساده کرده‌اند، آپشن‌های بسیار کوتاه‌مدت را ارائه می‌دهند یا امکان پیش‌بینی رویدادها را فراهم کرده‌اند. در چنین فضایی، بسیاری ترجیح می‌دهند بدون ورود به اکوسیستمی که هنوز از نظر عمومی بی‌قانون و پرریسک تلقی می‌شود، به دنبال هیجان و بازدهی بروند. این تغییر رفتار با گزارش‌های اخیر هم‌خوانی دارد. داده‌ها نشان می‌دهد بخشی از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد، در مواجهه با تورم پایدار و نااطمینانی‌های کلان، به‌جای کریپتو به سمت طلا و نقره رفته‌اند. این موضوع می‌تواند نشانه یک چرخش نسلی گسترده‌تر باشد. از سوی دیگر، تصویر ذهنی کریپتو به‌دلیل افزایش هک‌ها و کلاهبرداری‌ها بیش از پیش آسیب دیده است. طبق آمار چینالیسیس (Chainalysis)، صنعت کریپتو تنها بین ژانویه تا اوایل دسامبر بیش از ۳.۴ میلیارد دلار ضرر ناشی از حملات و سوءاستفاده‌ها را تجربه کرده است. پیچیده‌تر شدن روش‌های حمله و تکرار این حوادث، تحمل کاربران عادی را به‌شدت کاهش داده است. به‌گفته یکی از ناظران بازار، امروز حضور در کریپتو برای بسیاری غیرجذاب شده و نسل جوان‌تر ترجیح می‌دهد آینده شغلی و سرمایه‌ای خود را در حوزه‌هایی مثل هوش مصنوعی دنبال کند. سلطه نهادها و تغییر چهره بازار در حالی که کاربران خرد عقب‌نشینی کرده‌اند، نهادهای مالی بزرگ حضور پررنگ‌تری در بازار پیدا کرده‌اند. آیشواریا گوپتا (Aishwary Gupta) از پالیگان لبز (Polygon Labs) به‌تازگی اعلام کرده که حدود ۹۵٪ ورودی سرمایه به کریپتو از سوی نهادها تأمین می‌شود و سهم کاربران خرد به حدود ۵٪ تا ۶٪ کاهش یافته است. از شکل‌گیری خزانه‌های دارایی دیجیتال گرفته تا ورود تدریجی مؤسسات مالی سنتی، بازار بیش از هر زمان دیگری نهادی شده است. این روند از یک سو مشروعیت و دسترسی آسان‌تر را به همراه دارد، اما از سوی دیگر، تناقضی بنیادین ایجاد می‌کند. جذابیت اولیه کریپتو برای بسیاری، فرار از ساختارهای مالی سنتی بود و حالا همان ساختارها در حال تسلط بر این فضا هستند. لوس به‌درستی می‌پرسد: آیا با ورود کارگزاری‌های بزرگ و علاقه دولت‌ها، کریپتو در حال از دست دادن همان گروه جمعیتی نیست که آن را محبوب کرد؟ او البته تأکید می‌کند که بخشی از این الگوها در بازارهای نزولی گذشته هم دیده شده‌اند، اما متغیرهای جدید، بازی را تغییر داده‌اند. از نگاه او، کریپتو شاید در حال عبور از یک مرحله گذار (از یک دارایی مبتنی بر مومنتوم و سفته‌بازی، به یک زیرساخت مالی) باشد. اگر مشارکت کاربران خرد واقعاً به‌صورت ساختاری کاهش یافته باشد، سوال اصلی این است که آیا کاربردهای واقعی بلاکچین می‌توانند جای خالی تقاضای سفته‌بازانه را پر کنند یا نه. استفاده از بلاکچین در پرداخت‌ها، زنجیره تأمین و دیفای در حال رشد است، اما هنوز مشخص نیست این پیشرفت‌ها بتوانند همان سطح از هیجان و مشارکت عمومی را که چرخه‌های قبلی را شکل داد، دوباره ایجاد کنند. با نزدیک‌شدن به سال ۲۰۲۶، پاسخ این پرسش‌ها به‌تدریج روشن‌تر خواهد شد و مشخص می‌شود آیا آنچه امروز می‌بینیم یک وقفه موقت است؟

عملکرد ETFهای بیت کوین در روزهای پایانی سال میلادی همچنان منفی باقی مانده و حتی شب کریسمس هم نتوانست جلوی ادامه خروج سرمایه نهادی را بگیرد. به گزارش میهن بلاکچین، در آخرین جلسه معاملاتی کوتاه‌شده آمریکا پیش از تعطیلات، حدود ۱۷۵ میلیون دلار دیگر سرمایه از ETFهای اسپات بیت کوین خارج شد؛ این عدد مجموع خروج سرمایه در ۵ روز معاملاتی اخیر را به بیش از ۸۲۵ میلیون دلار رسانده است. ادامه فروش نهادی در آستانه تعطیلات بر اساس داده‌های منتشرشده توسط شرکت سرمایه‌گذاری انگلیسی فارساید اینوسترز (Farside Investors)، جریان خروج سرمایه از ETFهای اسپات بیت‌کوین آمریکا تا آخرین لحظات باز بودن وال‌استریت در شب کریسمس ادامه داشته است. این روند نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران نهادی، برخلاف تصور عمومی، تعطیلات را بهانه‌ای برای توقف معاملات قرار نداده‌اند و فروش‌ها را تا آخرین جلسه پیش از تعطیلات ادامه داده‌اند. جریان خالص ETF بیت کوین اسپات ایالات متحده - منبع: Farside Investors طبق این داده‌ها، هر پنج روز معاملاتی اخیر با تراز منفی بسته شده‌اند و تنها استثنا به ۱۷ دسامبر (۲۶ آذر) بازمی‌گردد که در آن روز حدود ۴۵۷ میلیون دلار ورود خالص سرمایه ثبت شد. به‌جز آن روز، از ۱۵ دسامبر (۲۴ آذر) به بعد تقریباً تمام جلسات معاملاتی با خروج سرمایه همراه بوده‌اند. برخی فعالان بازار معتقدند این فشار فروش بیش از آن‌که نشانه تغییر روند باشد، ریشه در عوامل فصلی دارد. الک (Alek)، یکی از معامله‌گران بازار، در شبکه اجتماعی ایکس توضیح داد بخش زیادی از این فروش‌ها به استراتژی برداشت زیان مالیاتی (Tax Loss Harvesting) مربوط می‌شود؛ سرمایه‌گذاران در پایان سال برای کاهش بدهی مالیاتی خود از این روش استفاده می‌کنند. به‌گفته او، این نوع فروش معمولاً کوتاه‌مدت است و ظرف یک یا دو هفته فروکش می‌کند. الک همچنین اشاره کرد که رویداد بزرگ سررسید قراردادهای آپشن در روز جمعه می‌تواند به‌طور موقت اشتهای ریسک را کاهش داده باشد. او معتقد است این وضعیت پایدار نخواهد بود و سرمایه‌گذاران نهادی پس از عبور از این مقطع دوباره به سمت خرید بازمی‌گردند. شاخص پریمیوم کوین‌بیس - منبع: حساب Alek در X آمریکا فروشنده و آسیا خریدار است هم‌زمان با این فشار فروش، یک نشانه جالب دیگر هم در داده‌های بازار دیده می‌شود. پریمیوم کوین‌بیس (Coinbase Premium) که اختلاف قیمت بیت کوین در جفت‌ارز BTC/USD صرافی کوین‌بیس با BTC/USDT بایننس را نشان می‌دهد، در بخش عمده‌ای از ماه دسامبر در محدوده منفی قرار داشته است. این وضعیت معمولاً به معنای کاهش تقاضای خرید از سوی سرمایه‌گذاران آمریکایی است. تد پیلووز (Ted Pillows)، تحلیلگر و کارآفرین حوزه کریپتو، این وضعیت را به‌طور خلاصه این‌گونه جمع‌بندی کرده است: آمریکا اکنون بزرگ‌ترین فروشنده بیت کوین است، در حالی که آسیا به بزرگ‌ترین خریدار آن تبدیل شده است. منفی بودن پریمیوم کوین‌بیس نشان می‌دهد تقاضای نهادی آمریکا فعلاً ضعیف است که برخی آن را مانعی برای تثبیت بیت کوین در سطوح قیمتی بالاتر می‌دانند. بازده تجمعی بیت کوین/دلار آمریکا بر اساس هر جلسه - منبع: حساب Ted Pillows در X صندوق‌های ETF بیت کوین و اتریوم در فاز رکود با نگاهی فراتر از نوسانات کوتاه‌مدت، برخی تحلیلگران نسبت به آینده میان‌مدت خوش‌بین‌تر هستند. بیت‌بول (BitBull)، یکی از معامله‌گران بازار، تأکید می‌کند که منفی بودن جریان خالص ETFها لزوماً به معنای سقف نهایی بازار نیست. به‌گفته او، معمولاً ابتدا قیمت‌ها وارد فاز تثبیت می‌شوند، سپس جریان سرمایه خنثی می‌شود و تنها بعد از آن است که ورود سرمایه دوباره آغاز می‌شود. از نظر بیت‌بول، داده‌های فعلی نشان می‌دهد نقدینگی از بین نرفته، بلکه فعلاً غیرفعال شده است. او معتقد است تغییر روند واقعی زمانی آغاز می‌شود که جریان ETFها دوباره مثبت شود و سپس قیمت حرکت قدرتمند خود را آغاز کند. بر اساس داده‌ها، میانگین متحرک ۳۰ روزه جریان خالص ETFهای بیت کوین و اتریوم از اوایل نوامبر تاکنون به‌طور پیوسته منفی بوده است؛ این موضوع نشان می‌دهد بازار در یک فاز انتظار و ارزیابی و نه لزوماً در آستانه یک ریزش ساختاری قرار دارد. در مجموع، آنچه اکنون در داده‌های ETF دیده می‌شود بیشتر به یک وقفه فصلی و جابه‌جایی موقت سرمایه شباهت دارد. میانگین متحرک ۳۰ روزه جریان خالص بیت کوین اسپات و ETF اتریوم - منبع: حساب BitBull در X بسیاری از تحلیلگران معتقدند بازگشت تقاضای نهادی، به‌ویژه از سوی آمریکا، می‌تواند یکی از کلیدهای اصلی برای تعیین مسیر بعدی بیت کوین در سال‌های پیش‌رو باشد.

سادیر ژاپاروف (Sadyr Zhaparov)، رئیس‌جمهور قرقیزستان، از یک رونمایی مهم در مسیر توسعه دارایی‌های دیجیتال این کشور خبر داد و اعلام کرد استیبل کوین ملی قرقیزستان با نماد KGST در صرافی جهانی بایننس لیست شده است. به گزارش میهن بلاکچین، واکنش چانگ‌پنگ ژائو (Changpeng Zhao)، بنیان‌گذار بایننس، به این خبر نشان داد که علاقه به استیبل کوین‌های با پشتوانه حاکمیتی روی بی‌ان‌بی چین (BNB Chain) در حال افزایش است. قرقیزستان استیبل کوین ملی خود را راه‌اندازی کرد ژاپاروف این رویداد را نقطه عطفی برای جاه‌طلبی‌های دیجیتال قرقیزستان توصیف کرد و گفت KGST به‌صورت یک‌به‌یک با پول ملی این کشور یعنی «سوم» پشتیبانی می‌شود. او ضمن تبریک به تیم توسعه و مشارکت‌کنندگان پروژه، تأکید کرد که این استیبل‌کوین روی شبکه BNB Chain عرضه شده است. اهمیت این لیستینگ از آن‌جا ناشی می‌شود که اغلب استیبل کوین‌های بزرگ بازار تاکنون توسط شرکت‌های خصوصی منتشر شده‌اند. اما این الگو به‌تدریج در حال تغییر است؛ به‌ویژه در شرایطی که نهادهای ناظر در کشورهای مختلف به سمت مدل‌های استیبل‌کوین بانکی یا دولتی حرکت می‌کنند. برای نمونه، در ایالات متحده نیز بانک‌ها در آستانه انتشار استیبل کوین تحت چارچوبی با نظارت FDIC و در پی قانون جینیس (GENIUS) قرار گرفته‌اند. در این فضا، مدل دارای پشتوانه ملی روایت بازار را از ذخایر شرکتی به اعتبار حاکمیتی منتقل می‌کند. رئیس‌جمهور قرقیزستان همچنین اعلام کرد KGST نخستین استیبل کوین کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) است که در یک پلتفرم جهانی کریپتو لیست می‌شود؛ این ادعا این رویداد را فراتر از یک دستاورد محلی و در جایگاه یک نخستین منطقه‌ای قرار می‌دهد. او افزود این پروژه می‌تواند به گسترش کاربرد سوم در محیط‌های دیجیتال، تسهیل پرداخت‌های برون‌مرزی و ادغام عمیق‌تر قرقیزستان در اکوسیستم جهانی دارایی‌های مجازی کمک کند. CZ از موج استیبل کوین‌های ملی روی BNB خبر می‌دهد؟ اندکی پس از اعلام این خبر، چانگ‌پنگ ژائو در شبکه اجتماعی ایکس واکنش نشان داد و KGST را نخستین استیبل کوین دارای پشتوانه ملی روی BNB Chain خواند. او با اشاره‌ای معنادار افزود: موارد بیشتری در راه است. این واکنش، روندی رو‌به‌رشد در صنعت را برجسته می‌کند که دولت‌ها به‌طور گسترده استفاده از بلاکچین‌های عمومی را برای محصولات پولی ملی آزمایش می‌کنند. ژائو همچنین به ماجرایی حاشیه‌ای اما معنادار اشاره کرد و گفت شمش طلایی که در مناظره بیت کوین در برابر طلا با پیتر شیف (Peter Schiff) روی صحنه داشت، به‌گفته خودش واقعی بوده و از قرقیزستان آمده است. او با لحنی کنایه‌آمیز پرسید: حدس می‌زنید بعدی چیست؟ در مجموع، لیست‌شدن KGST در بایننس نه‌تنها برای قرقیزستان یک دستاورد نمادین است، بلکه نشانه‌ای از تغییر تدریجی نقشه استیبل کوین‌ها به سمت مدل‌های دارای پشتوانه حاکمیتی و حضور پررنگ‌تر دولت‌ها در زیرساخت‌های بلاکچینی به شمار می‌آید.

ایردراپ‌ها، سال‌ها به‌عنوان «پاداش وفاداری» در اکوسیستم کریپتو شناخته می‌شدند؛ این توکن‌ها بدون پرداخت مستقیم به کاربران می‌رسید و گاهی سودهای چشمگیری به همراه داشت. اما داده‌های اخیر نشان می‌دهد این تصویر، دست‌کم در چرخه فعلی بازار، به‌شدت زیر سوال رفته است. یک بررسی جدید دوباره یکی از بحث‌برانگیزترین دوگانه‌های بازار را زنده کرده است: نگه‌داری توکن‌های ایردراپی یا فروش آن‌ها در همان ابتدای عرضه. پاسخ داده‌ها چندان دلگرم‌کننده نیست و بیش از هر چیز، روی یک نکته تأکید دارد؛ بقا، مهم‌تر از وفاداری است. افت گسترده توکن‌های ایردراپی پس از عرضه بر اساس داده‌هایی که دیدی (Didi)، معامله‌گر بازار کریپتو، در شبکه اجتماعی X منتشر کرده است، اغلب توکن‌هایی که طی یک سال گذشته از طریق ایردراپ دریافت شده‌اند، پس از آغاز معاملات با افت‌های سنگین قیمتی مواجه شده‌اند. این داده‌ها که بر اساس تجربه شخصی او جمع‌آوری شده است، تصویری عریان از واقعیت بازار ارائه می‌دهد. در میان نمونه‌ها، توکن‌هایی مانند M3M3 با ۹۹.۶۴٪ افت، الیکسیر (Elixir) با ۹۹.۵٪ کاهش و یوژوال (USUAL) با ۹۷.۶۷٪ افت دیده می‌شوند. حتی پروژه‌های شناخته‌شده‌تر نیز از این فشار مصون نمانده‌اند. مجیک ایدن (Magic Eden) بیش از ۹۶٪ از ارزش خود را از دست داده است، ژوپیتر (Jupiter) حدود ۷۶٪ پایین‌تر از قیمت زمان عرضه معامله می‌شود و موناد (Monad) نیز نزدیک به ۴۰٪ افت را تجربه کرده است. در میان همه این موارد، تنها توکن آوانتیس (Avantis) توانسته حدود ۳۰٪ بالاتر از قیمت اولیه باقی بماند. دیدی در توضیح این داده‌ها به نکته‌ای اشاره می‌کند که برای بسیاری از فعالان بازار آشناست، اما کمتر به‌صراحت گفته می‌شود. او می‌گوید از میان ۳۰ ایردراپی که از دسامبر ۲۰۲۴ دریافت کرده است، فقط یکی از آن‌ها همچنان بالاتر از قیمت عرضه اولیه معامله می‌شود، اما فروش ایردراپ در همان ابتدا، همچنان با برچسب «خیانت» مواجه می‌شود؛ به‌گفته او، بازار کریپتو در نهایت بازی پول است و انکار این واقعیت، بیشتر نوعی خودفریبی است. داده‌های تاریخی نشان می‌دهد استراتژی هولدینگ بلندمدت آلت کوین‌ها، به‌ویژه در شرایط فعلی بازار، شانس موفقیت پایینی دارد و احتمالاً زیان‌آور خواهد بود. از نگاه او، اولویت اصلی هر سرمایه‌گذار باید حفظ سرمایه باشد، نه دنبال‌کردن روایت‌ها. سود نیز تنها زمانی واقعی است که محقق شده باشد. تصویر کلان بازار؛ داده‌ها چه می‌گویند؟ این نگاه بدبینانه، فقط به تجربه شخصی یک معامله‌گر محدود نمی‌شود. مؤسسه ممنتو ریسرچ (Memento Research) با بررسی ۱۱۸ رویداد عرضه توکن در سال ۲۰۲۵ به نتایجی رسیده است که این الگو را در سطح کلان بازار تأیید می‌کند. بر اساس این گزارش، نزدیک به ۸۵٪ توکن‌هایی که امسال عرضه شده‌اند، اکنون پایین‌تر از ارزش زمان عرضه اولیه معامله می‌شوند. عملکرد توکن‌های ایردراپی سال ۲۰۲۵ پس از عرضه اولیه - منبع: Memento Research حدود ۶۵٪ از این توکن‌ها، بیش از ۵۰٪ افت داشته‌ و بیش از نیمی از آن‌ها، بالاتر از ۷۰٪ از ارزش خود را از دست داده‌اند. این گزارش همچنین نشان می‌دهد پروژه‌هایی که با ارزش‌گذاری کاملاً رقیق‌شده (FDV) بالا وارد بازار شده‌اند، عملکرد به‌مراتب ضعیف‌تری داشته‌اند. از میان ۲۸ پروژه‌ای که با FDV بالای یک میلیارد دلار عرضه شدند، هیچ‌کدام در زمان تهیه این گزارش در محدوده سودده قرار نداشتند. تحلیل ممنتو ریسرچ نشان می‌دهد وقتی پروژه‌ها بر اساس چارک‌های FDV دسته‌بندی می‌شوند، تنها گروهی که شانس بقای معنادار داشته، پروژه‌هایی با ارزش‌گذاری اولیه پایین بوده‌اند. در این گروه، حدود ۴۰٪ توکن‌ها همچنان در محدوده مثبت قرار دارند و افت میانه آن‌ها نسبتاً محدود بوده است. در مقابل، پروژه‌های با FDV متوسط و بالا، عملاً با بازقیمت‌گذاری شدید بازار مواجه شده‌اند و اغلب آن‌ها به افت‌هایی بین ۷۰٪ تا بیش از ۸۰٪ رسیده‌اند. به‌گفته یکی از تحلیل‌گران، بسیاری از پروژه‌های کریپتویی بدون توجه به بلوغ محصول یا کاربرد واقعی، به‌دنبال ارزش‌گذاری‌های میلیارد دلاری هستند. نتیجه این رویکرد، آغاز معاملات در سطوحی است که فاصله زیادی با ارزش ذاتی دارند و همین موضوع باعث می‌شود بازار خیلی سریع این فاصله را اصلاح کند. فرسودگی ایردراپ‌ها و بحران اعتماد در کنار فشارهای قیمتی، جذابیت ایردراپ‌ها در سال ۲۰۲۵ از نظر ساختاری نیز کاهش یافته است. بسیاری از فعالان بازار معتقدند مدل ایردراپ به‌مرور پیچیده‌تر، محدودکننده‌تر و آسیب‌پذیرتر شده است. ماران (Maran)، یکی از تحلیل‌گران بازار، با مقایسه ایردراپ‌های چرخه‌های قبلی و وضعیت فعلی، به این نکته اشاره می‌کند که در گذشته، مشارکت در ایردراپ‌ها اغلب با اقدام‌های ساده‌ای مانند اتصال کیف پول انجام می‌شد و پاداش‌ها نیز قابل‌توجه بودند. اما امروز، پروژه‌ها شرایط سخت‌گیرانه‌تری تعیین می‌کنند؛ از جمله دوره‌های مشارکت طولانی، الزامات فنی، ثبت‌نام‌های محدود، برنامه‌های وستینگ پیچیده و ... به‌گفته او، در گذشته رسیدن به ایردراپ‌های چهاررقمی چندان دشوار نبود، اما حالا همین مبالغ در بهترین حالت، نصیب تعداد محدودی از کاربران می‌شود. برخی تحلیل‌گران حتی پا را فراتر گذاشته و معتقدند مدل ایردراپ در سال ۲۰۲۵ عملاً از کار افتاده است. زمزا سلیم (Zamza Salim) می‌گوید با وجود تلاش پروژه‌ها برای مقابله با فارمینگ، حملات سیبل (Sybil) همچنان بخش بزرگی از ایردراپ‌های مهم را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند. از نگاه او، صرف ماه‌ها زمان برای دریافت پاداش‌های ناچیز، در حالی که فارم‌کنندگان بخش بزرگی از توکن‌ها را جذب می‌کنند، منطقی به‌نظر نمی‌رسد. در مجموع، داده‌های جدید بار دیگر الگویی تکرارشونده را برجسته می‌کنند: توکن‌های ایردراپی در اغلب موارد پس از عرضه با افت شدید مواجه می‌شوند و در کنار آن، ساختار خود ایردراپ‌ها نیز دیگر آن کارایی و جذابیت گذشته را ندارد. هرچند هنوز پروژه‌هایی هستند که می‌توانند در بلندمدت ارزش خود را حفظ کنند، اما ترکیب ارزش‌گذاری‌های بالا، بازقیمت‌گذاری سریع بازار و تغییر مکانیزم‌های توزیع، نتیجه ایردراپ‌ها را بیش از هر زمان دیگری نامطمئن کرده است. در چنین فضایی، تصمیم میان «هولدینگ» و «فروش»، دیگر یک بحث احساسی نیست؛ بلکه به مسئله‌ای کاملاً مبتنی بر داده و مدیریت ریسک تبدیل شده است.