در سالی که نگرانی‌ها درباره نظارت دیجیتالی و تهدیدهای هوش مصنوعی به اوج رسیده، بنیاد اتریوم (Ethereum Foundation) گام تازه‌ای برای بازگرداندن حریم خصوصی به قلب فناوری بلاکچین برداشته است. این بنیاد با تشکیل تیمی جدید تحت عنوان خوشه حریم خصوصی (Privacy Cluster)، مأموریت دارد تا مفهوم امنیت و محرمانگی را به لایه ۱ شبکه اتریوم بازگرداند که میلیون‌ها کاربر به دنبال اعتماد، کنترل و ناشناس‌ماندن در دنیای غیرمتمرکز هستند.
به گزارش میهن بلاکچین، تیم جدید بنیاد اتریوم متشکل از ۴۷ متخصص برجسته در حوزه بلاکچین است که هدف مشترکشان طراحی و توسعه زیرساخت‌های حفظ حریم خصوصی در سطح پروتکل است. این پروژه در حالی شکل می‌گیرد که دولت‌های جهان با تصویب قوانین نظارتی گسترده و استفاده از فناوری‌های پیشرفته ردیابی، بیش از هر زمان دیگری در تلاش‌اند تا داده‌های مالی و ارتباطی شهروندان را کنترل کنند و اتریوم حالا در نقطه مقابل این جریان ایستاده است.
آغاز به کار تیم «خوشه حریم خصوصی» در بنیاد اتریوم
بنیاد اتریوم که هدایت توسعه این شبکه را برعهده دارد، روز چهارشنبه از آغاز به کار تیم خوشه حریم خصوصی (Privacy Cluster) خبر داد. این گروه شامل پژوهشگران، مهندسان و رمزنگاران برجسته‌ای است که مأموریت دارند ویژگی‌های حفظ حریم خصوصی را مستقیماً در لایه ۱ شبکه هوشمند اتریوم طراحی و پیاده‌سازی کنند.
این ابتکار تازه بخشی از برنامه گسترده‌تری است که با پروژه نگهبانان حریم خصوصی در اتریوم (Privacy Stewards for Ethereum یا PSE) آغاز شد که در ماه سپتامبر با تمرکز بر توسعه راهکارهای حریم خصوصی شکل گرفت. قرار است تیم خوشه حریم خصوصی در همکاری تنگاتنگ با PSE، مجموعه‌ای از ابزارها و زیرساخت‌های نوآورانه برای حفظ محرمانگی کاربران را توسعه دهد.
بنیاد اتریوم اعلام کرده که این تلاش‌ها شامل ایجاد زیرساخت‌های مبتنی بر فناوری اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge) خواهد بود که به کمک آن می‌توان اطلاعات را تأیید کرد بدون آنکه محتوای دقیق آن افشا شود. افزون بر این، توسعه قابلیت انتقال‌های محرمانه از طریق شبکه لایه‌دوم پلاسما فولد (PlasmaFold) و جلوگیری از انتقال فراداده‌های کاربران توسط گره‌های فراخوانی از راه دور (RPC nodes) نیز در دستور کار قرار دارد.
این جهت‌گیری تازه، بازگشتی به ریشه‌های فلسفی رمزنگاری و جنبش سایفرپانک (Cypherpunk) است که بر آزادی فردی، خودمختاری داده‌ها و مقاومت در برابر نظارت دولتی تأکید دارد.
افزایش اهمیت حریم خصوصی در سال ۲۰۲۵
در سال ۲۰۲۵، موضوع حریم خصوصی بیش از هر زمان دیگری به مسئله‌ای حیاتی برای جامعه کریپتو بدل شده است. از یک سو، دولت‌ها در سراسر جهان تلاش دارند نظارت مالی خود را بر تراکنش‌های شهروندان افزایش دهند و از سوی دیگر، هوش مصنوعی به ابزاری تازه برای نقض حریم خصوصی و تحلیل داده‌های شخصی تبدیل شده است.
نمونه‌ای از این روند، قانون جنجالی چت کنترل (Chat Control) در اتحادیه اروپا است که در صورت تصویب، به دولت‌ها اجازه می‌دهد به‌صورت نامحدود به ترافیک پیام‌رسانی کاربران دسترسی داشته باشند. کارشناسان هشدار داده‌اند که چنین قانونی می‌تواند موج جدیدی از مهاجرت کاربران به پلتفرم‌های غیرمتمرکز و وب ۳ را به‌دنبال داشته باشد که کاربران کنترل داده‌های خود را حفظ می‌کنند.
ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) – هم‌بنیان‌گذار اتریوم – در واکنش به این طرح از جامعه کریپتو خواسته است که در برابر آن بایستند. او هشدار داد:
نمی‌توان با ناامن کردن مردم، امنیت جامعه را تضمین کرد. ما همه سزاوار امنیت و حریم خصوصی هستیم، بدون آنکه مجبور شویم درهای پشتی قابل هک را بپذیریم.
تمرکززدایی؛ سپری در برابر نقض داده‌ها
دیوید هولتزمن (David Holtzman) – متخصص سابق اطلاعات نظامی و مدیر ارشد استراتژی پروتکل امنیتی غیرمتمرکز «نائوریس» (Naoris) – در گفت‌وگویی تأکید کرده است که ذخیره‌سازی اطلاعات روی سرورهای متمرکز، همانند گذاشتن عسل در کندوی باز است، در جایی که همیشه زنبورهای مزاحم در کمین هستند.
هولتزمن این سخنان را در واکنش به هک گسترده پلتفرم ارتباطی دیسکورد (Discord) بیان کرد که مهاجمان به پایگاه داده حاوی تصاویر احراز هویت کاربران از جمله کارت‌های شناسایی و گذرنامه‌ها دسترسی یافتند. هکرها اکنون باج‌گیری از دیسکورد را آغاز کرده و تهدید کرده‌اند در صورت پرداخت‌نشدن مبلغ درخواستی، اطلاعات حدود ۲.۱ میلیون کاربر را منتشر خواهند کرد.
این رخداد بار دیگر نشان داد که چرا بازگشت تمرکز بر حریم خصوصی و تمرکززدایی، برای آینده وب ضروری است. بنیاد اتریوم با تشکیل خوشه حریم خصوصی، عملاً گام بلندی در این مسیر برداشته تا نشان دهد محافظت از داده‌ها نه یک ویژگی اضافی، بلکه یک ضرورت بنیادین در دنیای غیرمتمرکز است.
