کلمه ROI مخفف Return on Investment و به معنی بازده سرمایه‌گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه است. نرخ بازگشت سرمایه معیاری برای میزان سودآوری یک سرمایه‌گذاری مالی است که در دنیای ارز دیجیتال نیز از آن استفاده می‌شود. این شاخص، نسبت بازده یک سرمایه‌گذاری به مبلغ اصلی سرمایه‌گذاری‌شده را نشان می‌دهد. طبیعتا، نرخ بازگشت سرمایه مثبت و بالا نشانه موفقیت و سودآوری یک سرمایه‌گذاری خاص است. در این مقاله از میهن بلاکچین یاد می‌گیریم که نرخ بازگشت سرمایه چیست، چگونه محاسبه می‌شود و چه کاربردی در دنیای ارز دیجیتال دارد.
نکات کلیدی مقاله:
📌 نرخ بازگشت سرمایه یا به‌اختصار ROI، شاخصی ساده و کلی است که میزان سود یا ضرر یک سرمایه‌گذاری را اندازه می‌گیرد.
📌 محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ساده است و تنها باید سود خالص را بر هزینه اولیه تقسیم کرده و حاصل را در ۱۰۰ ضرب کنیم.
📌 مثبت بودن درصد نرخ بازگشت سرمایه به این معنی است که سرمایه‌گذاری موردنظر موفق بوده و با سود همراه است.
📌 منفی بودن ROI یعنی سرمایه‌گذاری با ضرر همراه بوده و مبلغ به‌دست‌آمده از مبلغ سرمایه‌گذاری‌شده کمتر است.
📌 مهم‌ترین محدودیت و عیب این شاخص، نادیده گرفتن فاکتور زمان در محاسبات است.
نرخ بازگشت سرمایه چیست؟
نرخ بازگشت سرمایه یا بازده سرمایه‌گذاری (ROI) یک شاخص اقتصادی است که برای سنجش میزان سودآوری و بازده سرمایه‌گذاری انجام‌شده یا مقایسه چند سرمایه‌گذاری مختلف استفاده می‌شود. معیار ROI، نسبت مبلغ اولیه پرداخت‌شده برای سرمایه‌گذاری را با ارزش فعلی سرمایه‌گذاری مقایسه می‌کند و درصد سود یا ضرر به‌دست‌آمده را به شما نشان می‌دهد.
شاخص ROI شباهت زیادی به شاخص‌های ROA (بازده دارایی) و ROE (بازده حقوق صاحبان سهام) دارد. استفاده از این شاخص به شما کمک می‌کند تا بازده سرمایه‌گذاری خود را راحت‌تر بسنجید و آن را با سرمایه‌گذاری‌های دیگران مقایسه کنید.
نحوه محاسبه ROI یا نرخ بازگشت سرمایه
همانطور که اشاره شد، نرخ بازگشت سرمایه نسبت بازده خالص سرمایه‌گذاری به مبلغ اولیه سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد. بنابراین، برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه باید بازده خالص سرمایه‌گذاری انجام‌شده را بر هزینه کل سرمایه‌گذاری تقسیم کنید. برای محاسبه بازده خالص سرمایه‌گذاری خود می‌توانید ارزش فعلی دارایی‌ها یا سهام خود را از هزینه کل سرمایه‌گذاری کم کنید.
نرخ بازگشت سرمایه (به صورت درصد) با دو روش زیر محاسبه می‌شود:
نرخ بازگشت سرمایه= بازده خالص ÷ مبلغ سرمایه‌گذاری × ۱۰۰
یا
نرخ بازگشت سرمایه= (ارزش فعلی – مبلغ سرمایه‌گذاری) ÷ مبلغ سرمایه‌گذاری × ۱۰۰
منظور از ارزش فعلی سرمایه‌گذاری همان مبلغی است که از فروش دارایی‌ها در زمان محاسبه بازده به‌دست می‌آید؛ یعنی اگر سهام یا ارزهای دیجیتال خود را بفروشید، ارزش کل آن‌ها چقدر خواهد شد.
برای مثال، فرض کنید که سال قبل در شرکتی ۵,۰۰۰ دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اید و حالا این سهام را به قیمت کل ۵,۵۰۰ دلار می‌فروشید. نرخ بازگشت سرمایه شما به این صورت محاسبه می‌شود:
ROI= ((۵,۵۰۰ – ۵,۰۰۰) ÷ ۵,۰۰۰) × ۱۰۰
طبق فرمول، نرخ بازگشت سرمایه برای این سرمایه‌گذاری ۱۰ درصد خواهد بود. دقت کنید که در این شاخص، هزینه‌های اضافی مثل مالیات یا کارمزد خرید و فروش سهام در نظر گرفته نمی‌شود؛ اما برای محاسبه بازده واقعی، این موارد نیز باید در محاسبات لحاظ شود.
با توجه به اینکه ROI به صورت درصد است، می‌توانید ROI خود را با نرخ بازگشت سایر سرمایه‌گذاری‌ها و کلاس‌های دارایی مقایسه کنید. مثلا می‌توانید بازده سرمایه‌گذاری چند ارز دیجیتال مختلف را محاسبه کنید و به صورت تقریبی بدانید که سرمایه‌گذاری در کدام کوین بازده بیشتری برای شما خواهد داشت.
کاربرد ROI
برای محاسبه دقیق ROI باید بازده کل و هزینه کل سرمایه‌گذاری را بدانید. مثبت بودن درصد نرخ بازگشت سرمایه به این معنی است که سرمایه‌گذاری مورد نظر موفق بوده و مقداری سود به همراه داشته است؛ یعنی پولی که در نهایت نصیب سرمایه‌گذاری می‌شود از هزینه اولیه سرمایه‌گذاری بیشتر است. برعکس، منفی بودن ROI یعنی سرمایه‌گذاری ما با ضرر همراه بوده است و مبلغ به دست آمده از مبلغ سرمایه‌گذاری‌شده کمتر است.
مزایای نرخ بازگشت سرمایه
شاخص ROI مزیت‌های مختلفی دارد که در اینجا به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- محاسبه آسان: نرخ بازگشت سرمایه فرمول ساده‌ای دارد و اطلاعات موردنیاز آن اغلب به راحتی در دسترس‌اند.
- قابلیت تحلیل مقایسه‌ای: کاربرد کلی و مقایسه آسان ROI این امکان را به شما می‌دهد که سرمایه‌گذاری‌های مختلف را با هم مقایسه کنید.
- سنجش سودآوری: ROI سود خالص سرمایه‌گذاری‌ها را اندازه می‌گیرد و برای سنجش سودآوری شرکت‌ها و سازمان‌ها مناسب است.
تشخیص ROI ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری‌ها
برای پیدا کردن نرخ ROI مناسب، باید سرمایه‌گذاری خود را از تمام جنبه‌ها بررسی کنید. برای مثال، سوال‌های زیر را از خود بپرسید:
- میزان ریسکی که می‌توانم متحمل شوم چقدر است؟
- اگر کل پول سرمایه‌گذاری‌شده را از دست بدهم چه اتفاقی می‌افتد؟
- چقدر باید سود کنم تا سرمایه‌گذاری من یک سرمایه‌گذاری خوب محسوب شود؟
- اگر این پول را سرمایه‌گذاری نکنم، چه کارهایی دیگری می‌توانم با آن انجام دهم.
البته این سوالات برای تمام افراد ثابت نیست و نمی‌توان برای همه یک نسخه کلی پیچید. شخصیت و روانشناسی سرمایه‌گذاران با هم متفاوت است و این باعث می‌شود که تصمیم‌گیری‌های مالی افراد نیز با هم متفاوت باشد. ضمنا، تفاوت نوع سرمایه‌گذاری و نوع بازار نیز مهم است. برای مثال، سرمایه‌گذاری در بازار مسکن با سرمایه‌گذاری در بازار ارز دیجیتال یکی نیست. در نتیجه، بهتر است هر سرمایه‌گذار بر اساس نوع سرمایه‌گذاری و بر اساس میزان ریسک‌پذیری خود، سوالات مناسب را طرح کند و از خود بپرسد.
محدودیت‌‌های شاخص نرخ بازگشت سرمایه
شاخص ROI یکی از معیارهای ساده و پرکاربرد در حوزه سرمایه‌گذاری است؛ اما همانند بسیاری از شاخص‌های دیگر، ROI هم بدون ایراد نیست و محدودیت‌هایی دارد که باید آن‌ها را در نظر بگیرید:
- در نظر نگرفتن عامل زمان: محدودیت اصلی ROI این است که عامل زمان در آن درنظر گرفته نمی‌شود. مثلا، فرض کنید ROI یک سرمایه‌گذاری ۵ ساله ۲۰ درصد است و ROI یک سرمایه‌گذاری دیگر در طول ۲ سال به ۱۵ درصد رسیده است. معیار نرخ بازگشت سرمایه نمی‌تواند تعیین کند که کدام یک از این سرمایه‌گذاری‌ها پربازده‌تر است؛ چون عامل زمان در آن در نظر گرفته نمی‌شود. در واقع طبق تعریف پایه، بازده سرمایه‌گذاری اول بیشتر است؛ اما حقیقت این است که سرمایه‌گذاری دوم در مدت بسیار کوتاه‌تری این بازده را به همراه داشته است.
- تفاوت ROI در کسب‌وکارهای مختلف: ممکن است معادله و نحوه محاسبه ROI در صنایع مختلف مثل هم نباشد و در برخی کسب‌و‌کارها نرخ بازگشت سرمایه به طور متفاوتی محاسبه شود. این تفاوت باعث می‌شود که مقایسه ROI بین کسب‌وکارهای مختلف نتایج درستی نداشته باشد.
- تمایل به انتخاب سرمایه‌گذاری‌هایی که ROI بیشتری دارند: گاهی اوقات سرمایه‌گذاری‌های کوچک (سرمایه‌گذاری‌هایی با ROI کمتر) هم می‌توانند سودآور باشند و ارزش یک شرکت را بیشتر کنند؛ اما اکثر افرادی که نرخ بازگشت سرمایه را معیار قرار می‌دهند، مایل‌اند که به‌دنبال سرمایه‌گذاری‌هایی با ROI زیاد بروند و این ممکن است به تخصیص نامناسب منابع شرکت منجر شود.
- تک بعدی بودن و درنظر نگرفتن مزیت‌های دیگر: شاخص ROI فقط موفقیت مالی را نشان می‌دهد. فرض کنید که صاحب شرکتی هستید و می‌خواهید برای کارکنان خود سیستم‌ها و کامپیوترهای جدید بخرید. این کار باعث می‌شود که ROI شرکت شما منفی شود؛ اما باعث خوشحالی کارکنان می‌شود و کارایی آن‌ها را افزایش می‌دهد. مزیت‌های غیرمادی کارها به اندازه سود مالی مهم است و باید در نظر گرفته شوند.
سوالات متداول (FAQ)
نرخ بازگشت سرمایه یا بازده سرمایه‌گذاری (ROI) یک شاخص اقتصادی است که برای سنجش میزان سودآوری و بازده سرمایه‌گذاری انجام‌شده یا مقایسه چند سرمایه‌گذاری مختلف استفاده می‌شود.
با استفاده از شاخص نرخ بازگشت سرمایه، می‌توان میزان سودآوری سرمایه‌گذاری در یک ارز دیجیتال اندازه گرفت و با فرصت‌های سرمایه‌گذاری دیگر مقایسه کرد.
جمع‌بندی
نرخ بازگشت سرمایه یک شاخص ساده و کلی است که به کمک آن می‌توانیم میزان سودآوری و بازده سرمایه‌گذاری انجام‌شده را بسنجیم. برای محاسبه ROI باید سود خالص (یا اختلاف ارزش فعلی و مبلغ اولیه سرمایه‌گذاری) را بر هزینه اولیه تقسیم کرده و حاصل را در ۱۰۰ ضرب کنید تا نرخ بازگشت سرمایه به صورت درصد به دست بیاید. در دنیای کریپتو، با استفاده شاخص نرخ بازگشت سرمایه می‌توانیم میزان بازده یک ارز دیجیتال خاص مثل بیت کوین را به‌طور کلی محاسبه کنیم. دقت کنید که ROI یک شاخص دقیق برای سنجش سودآوری نیست و صرفا یک دید کلی به شما می‌دهد. در مقاله بالا نرخ بازگش
