در این پست قصد داریم به انتشار مصاحبه تخصصی تیم میهن بلاکچین با آقای حجت عباسی، از فعالین حوزه ارزهای دیجیتال بپردازیم. مصاحبه‌ای که در حاشیه همایش کاربردی و تخصصی بلاکچین و ارزهای دیجیتال دانشگاه شریف انجام شد. در این مصاحبه سعی کردیم به بیان سوالاتی بپردازیم که برای اکثر فعالین و علاقه‌مندان این حوزه مطرح است.
در ادامه، با ویدئو و متن این مصاحبه همراه باشید.
- سلام عرض میکنم خدمت کاربران میهن بلاکچین. امروز در خدمت آقای حجت عباسی هستیم. چطور با این حوزه آشنا شدید و فعالیت خودتون رو از کجا شروع کردید؟
- سال ۹۴ یا ۹۵ بود اگه اشتباه نکنم که یه پروژه‌ای در حوزه قانون‌گذاری کریپتو توسط شرکت خدمات تعریف شد. آقای خوشبخت و آقای غریب که از دوستان شرکت اریاتک هستن، مسئول این کار شده بودن. بهتره بگیم شرکت اریاتک مسئول شده بود که اون پروژه رو انجام بده. ورود من به حوزه بلاکچین با اون پروژه مصادف شد. آقای خوشبخت از من خواستن در نوشتن پروپوزال اون پروژه، قیمت‌گذاری‌اش و مدیریت انجامش کمک کنم. چون من یه سابقه چند ساله، فکر میکنم از ۹۲ تا ۹۵، در حوزه مقررات گذاری سرویس‌های مخابراتی داشتم. یعنی یه دانشی در زمینه شیوه مقررات گذاری و تدوین پروانه در مدت همکاریم با شرکت قبلی داشتم. در راستای همون فعالیت، آقای خوشبخت از من خواستن که در این حوزه هم کمک کنم. اونجا بود که کلا من با بحث آشنا شدم و شروع کردم در قالب اون پروژه، به حوزه بلاکچین ورود و مطالعه کردن.
- حالا با توجه به اینکه شما در تدوین پیش‌نویس قانون گذاری که توسط بانک مرکزی انجام شد مشارکت داشتین و فرد تاثیرگذاری بودین، می‌خواستم درباره نسخه دومش، که از خودتون شنیدم قراره به زودی منتشر بشه، صحبت کنید؛ و با توجه به اینکه این روند قانون گذاری خیلی روند کندی هستش، می‌خواستم نظر شما رو دراین مورد بدونم؛ که آیا به نظر شما این روند کندی هست یا شما این روند رو مثبت می‌بینید؟
- ببینید اول اینکه شما فرمودین تاثیرگذار بودی، من تاثیرگذار نبودم. یعنی نه اینکه تاثیرگذار نبودم، جزء تاثیرگذاران عمده نبودم. یه تیمی اونجا وجود داشت؛ اعضای مختلفی بودن از شرکت خدمات، از شرکت اریاتک، خود بانک مرکزی که روی این موضوع فکر می‌کردن و در نهایت هم تصمیم گیری توسط خود شخص آقای حکیمی نهایی شد. یعنی ایشون درنهایت تصمیم گرفتن با جمیع مشاوره‌هایی که داده میشه، کار به چه سمت و سویی بره. در مورد ادامه‌اش، تقریبا من از جهت پیاده‌سازی‌اش اطلاعی ندارم. منم از دوستان شنیدم که این مقررات در حال بازنگری هست، نسخه دومی ازش قراره آماده بشه و کسانی که من باهاشون صحبت کردم، که جزء عزیزان توی بانک مرکزی و خدمات بودن، گفتن ما از چند و چونش مطلع نیستیم؛ مثل اینکه تا جایی که من شنیدم این مقررات این دفعه توی خود بانک مرکزی داره انجام میشه.
- نسخه قبلی با مشارکت خدمات انفورماتیک بود، الان خود بانک مرکزی داره انجام میده. اینکه روندش کنده، من هم قبول دارم که کنده اما به نظر مقررات گذار این حوزه که بانک مرکزی باشه، الان چالش‌های اساسی‌تری داره نسبت به مقررات گذاری کریپتو در ایران. و من فکر میکنم، تا جایی هم که شنیدم اینه که، مخصوصا آقای محرمیان که الان معاونت فناوری نوین هستن، چالش اساسی‌شون و دغدغه اساسی‌شون الان وضعیت کریپتوکارنسی ایران نیست و معتقدن که حالا این شاید اولویت چندصدم ما باشه و فعلا چالش‌های اساسی‌تری داریم. این فکر میکنم دلیل اصلی هست که این روند کند داره پیش میره.
- البته من معتقدم که هرچقدرم که کند پیش بره، این سیکل از بانک مرکزی نباید خارج بشه. و رگولاتور نهایی بانک مرکزیه. ورود سایر نهادهای مقررات گذار به این حوزه، مثل پلیس فتا و مرکز ملی، به نظر من می‌تونه این مسئله رو به شدت پیچیده‌تر کنه. حتی اینکه بانک مرکزی به کندی داره انجام میده، بهتر از اینه که چندتا نهاد موازی شروع کنن تو این حوزه مقررات نوشتن. که ما تجربه‌اش رو داشتیم که مقررات بعضا متناقض همدیگه با روال کند، خیلی تجربه بدتری رو تولید میکنه تا مقررات کندی که بانک مرکزی بخواد تصویب کنه.
- با توجه به شناختی که من از شما دارم، شما بنیان‌گذار شرکت اینتلاویژن بودین، می‌خواستم درباره شرکت اینتلاویژن به ما یه سری اطلاعات بدین؛ که دقیقا در چه زمینه‌ای داره فعالیت میکنه، چه دستاوردهایی تا الان داشته و الان در حال حاضر داره چه فعالیتی انجام میده.
- کار اصلی ما در اینتلاویژن تولید محتوا در زمینه کریپتوکارنسی و بلاکچین هست. محتوا، منظورم محتوای خبری نیست. محتوایی که ما آماده میکنیم عموما جنبه مشاوره‌ای داره و کاری که انجام میدیم بیشتر تو حوزه تنظیم مقررات، تدوین نقشه راه، اسناد استراتژیک و عموما توسعه و دولوپ سلوشن‌های بلاکچینی هستش. البته منظورم از دولوپ، دولوپ نرم‌افزاری نیست؛ منظور معماری سلوشن‌های بلاکچینی هست. در مدتی که فعالیت کردیم که مدت زیادی هم نیستش تحت عنوان اینتلاویژن، تونستیم مشاور بانک تجارت در حوزه توسعه محصولات بلاکچینی بشیم. قبل‌ترش مشاور بانک ملت بودیم. به عنوان مدیر آکادمی ققنوس تونستیم بحث تولید محتوای آموزشی شبکه ققنوس رو مدیریت کنیم.
- الان برای بانک مسکن در زمینه تدوین نقشه راه داریم فعالیت میکنیم و در ساید محتوای غیرسازمانی هم ورود کردیم. اگر خدا بخواد و مجوز صادر بشه، ما اولین ماهنامه حوزه رمزارزها و بلاکچین خودمون رو، منظورم اولین نیستش چون یه دوستانی هم …، اولین نسخه رو منظورم اینه که منتشر میکنیم. این نسخه در امتداد ۳۶ نسخه قبل بود که ما هر ماه یک حوزه از فناوری بلاکچین رو بررسی می‌کردیم، به صورت الکترونیکی منتشر می‌کردیم. از یه تاریخی به بعد تصمیم گرفتیم که ببریم به سمت یک رسانه مکتوب. که بتونه رسانه اکوسیستم بلاکچین ایران باشه. و از سمت ترجمه اخبار بریم به این سمت که تو ماه اخیر چه اتفاقاتی در این حوزه افتاده، چه اظهار نظرهایی شده، ICOهای فیک رو به مردم معرفی کنیم، فرصتهای سرمایه گذاری رو به مردم معرفی کنیم و تمرکزمون اینه که روی حوزه خبر نباشیم. بیشتر محتوای آموزشی و اطلاع رسانی تولید کنیم. اگر هم خدا بخواد، یه سری محصولات جانبی دیگه هم هستش که ایشالا هرموقعی که تولید شد در مورد اونها هم صحبت میشه.
- با توجه به اینکه خیلی از کاربرا، حالا اون فعال‌هایی که هستن، دوست دارن که تو این زمینه فعالیت کنن و با توجه به ریسک‌هایی که شروع فعالیت تو این حوزه داره، می‌خواستم تجربیاتتون رو در اختیار کاربرها بگذارید. چالش‌هایی که باهاش درگیر بودین، و اینکه واقعا میشه تو این زمینه داخل ایران فعالیت کرد یا اینکه انقدر مشکلات و موانع هست که الان خودتون هم ممکنه منصرف شده باشید. می‌خوام بدونم که چه آینده‌ای رو واسه این فعالیتها می‌دونید و اینکه آیا اصلا متصور هستید که ما به سمت بلاکچینی شدن بریم، به سمت اینکه از پتانسیل‌های بلاکچین در کشورمون استفاده کنیم. یا اینکه خودتون هم دارید به این فکر می‌کنید که پروژه‌هاتون رو به صورت بین‌المللی منتشر کنید و به صورت گلوبال فعالیت کنید. می‌خواستم نظرتون رو راجع به این موضوع‌ها بدونم.
- والا گاها فشارهایی که به ما میاد به حدی زیاده که حتی به فکر بین‌المللی کار کردن هم نمی‌افتیم. به این فکر میکنیم که یه کار دیگه‌ای بکنیم اصلا. از بیخ بریم سراغ یه کار دیگه. چون حالا خوشبختانه یا متاسفانه در این مدت ابتدای فعالیت یه سری سفارش‌دهنده پروژه داشتیم که از خوب یا بد روزگار، دولتی بودن و انقدر ما رو گرگ کردن که دیگه تصمیم گرفتیم اصلا با بخش دولتی کار نکنیم. تا جای ممکن کار نکنیم. چون کار رو تحویل می‌گیرن و سالها بعد پروژه پرداخت رو شروع می‌کنن. پس یکی اینه؛ که اگه وارد این حوزه بشیم معمولا از سمت بخش دولتی حمایت نمیشیم. حالا منظور از حمایت اینه که کاری که براشون انجام میدیم بی‌اجر می‌مونه. این باعث شده بود که تو ابتدای کار ما خیلی دلسرد شیم. چون اوایل با عناوینی کار می‌کردیم که به نظرمون خیلی رزومه خوبی برای ما بود. ولی تو بحث پرداخت دیدیم که خب ما به شدت به چالش خوردیم. این چالش به حدی بود که ما تعدیل نیرو داشتیم. ما تصمیم گرفتیم که کار رو به صورت نیمه اداره کنیم و بریم سراغ کارهای دیگه. ولی خوشبختانه تو گذر زمان یه سری کارهایی که خودمون تعریف کردیم، یه سری پروژه‌هایی که خودمون روش سرمایه‌گذاری کردیم به نتیجه رسید.
- حالا دوستانی که میخوان وارد بشن به نظر من، ذره‌ای امید به پروژه‌های دولتی و جاهای دولتی به نظر من نداشته باشن. بزرگترین مشکلی که احتمالا خواهند داشت، مشکل مقررات گذاری هست. و تقریبا مقررات گذاری به سمتی رفته که دست و پای بیزنس‌ها بسته میشه. من پیشنهادم اینه که تو این حوزه اگر میخوان وارد بشن، باید بپذیرن که چند سال فقط باید تلاش کنن. تلاشی که هیچ آورده‌ای هم براشون نخواهد داشت. یعنی حتی اگه یه شرکت غیراستارتاپی هم باشن باید استارتاپی به قصه نگاه کنن و شاید در اواسط کار مجبور شن جمع کنن. یعنی اصلا به چشم یک کار بلندمدت بهش نگاه نکنن. اما اگر بتونن چند سال تو این حوزه دوام بیارن، چند سال هم منظورم دو سه ساله فعلا، با توجه به چیزهایی که من دارم می‌بینم، پروژه‌های مختلفی تو ایران داره شروع میشه. و مثلا خدمتتون میگم؛ من چند جا سعی کردم حتی به صورت رایگان شروع کنم وایت پیپر بنویسم. چرا؟ چون حس می‌کردم که روزی میاد که توی این مملکت هم ایده‌های انتشار توکن رواج پیدا کنه. خوشبختانه الان داره اتفاق می‌افته. به واسطه اون چند کاری که شاید حتی با قیمت پایین انجام شد، الان یه رزومه‌ای ایجاد شده که میشه از این به بعد کار کرد. مثلا یه ذره صبر داشته باشن، من احساسم نسبت به آینده این صنعت تو ایران روشنه. ولی تو کوتاه مدت اتفاق خاصی براشون نمی‌افته. مگه اینکه حالا برن به سمت تاسیس اکسچنج و اسکم و …
- خب تشکر میکنم از شما. خیلی ممنون که لطف کردید وقتتون رو در اختیار ما گذاشتید. از کاربران میهن بلاکچین هم تشکر میکنم که این مصاحبه رو گوش دادن. خداحافظی میکنم با شما.
امیدواریم مطالبی که در مصاحبه با آقای عباسی بیان شد، برای شما مفید واقع شده باشد و توانسته باشیم به سوالاتی که برای افراد فعال در این حوزه مطرح است، پاسخ بدهیم.
