ماه دسامبر معمولا ماهی برای جشن‌های پایان سال است و حال و هوای تعطیلات اکثر کشورها را در بر می‌گیرد، با این حال برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازارهای مالی به خصوص کریپتو، یک فصل کاملا متفاوت را رقم می‌زند. رفتار تکرارشونده سرمایه‌گذاران، تصمیمات سازمانی در پایان سال و شرایط فصلی، باعث شده این ماه به دوره‌ای تبدیل شود که الگوهای مشخص و قابل اتکایی در آن دیده می‌شود. از بیت کوین گرفته تا بازارهای سهام، کالا و فارکس، بسیاری از این الگوها هر سال با دقتی شگفت‌انگیز تکرار می‌شوند.
بنابراین اگر به عنوان یک معامله‌گر فعال در بازار رمزارزها فعالیت می‌کنید، توجه به این الگوهای تکراری می‌تواند یک مزیت استراتژیک بزرگ برای شما ایجاد کند. در این مطلب از میهن بلاکچین پنج الگوی مهم و کاملاً ثابت‌شده دسامبری را مرور می‌کنیم تا بتوانید با دیدی دقیق‌تر، نوسانات این ماه را مدیریت کرده و فرصت‌های تازه را شناسایی کنید.
۱. رالی کریسمس؛ افزایش امیدواری و جهش‌های ناگهانی
«رالی کریسمس» اصطلاحی است که در بازارهای مالی برای توصیف رشد قیمت‌ها در روزهای پایانی دسامبر تا چند روز نخست ژانویه استفاده می‌شود. این الگو ابتدا در بازار سهام شکل گرفت، اما در سال‌های اخیر در بازار رمزارزها هم به‌خصوص در دوره‌های صعودی تکرار شده است.
نزدیک شدن به سال جدید معمولاً حس خوش‌بینی بیشتری میان سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. مدیران صندوق‌ها هم برای تقویت عملکرد پرتفوی خود دست به تعدیل‌های پایان سال می‌زنند. در همین زمان، به دلیل کاهش حجم معاملات در روزهای تعطیل، هر موج خرید کوچک می‌تواند تأثیر بسیار بزرگ‌تری روی بازار بگذارد.
این الگو بارها در بیت کوین دیده شده است. برای مثال، در دسامبر ۲۰۲۰ قیمت بیت کوین طی تنها دو هفته از حدود ۱۹ هزار دلار به ۲۹ هزار دلار رسید و یکی از قوی‌ترین رالی‌های کریسمس تاریخ کریپتو را رقم زد.
سال ۲۰۲۳ نیز جو مثبت و انتظار ورود سرمایه جدید، باعث رشد دوباره بازار شد. البته سال‌هایی هم بوده که این رالی رخ نداده، اما معامله‌گران همچنان آن را یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بازگشت انرژی صعودی می‌دانند. بنابراین ممکن است اواخر این دسامبر به یک باره ورق برگردد و دوباره شاهد سبزپوش شدن بازار رمزارزها باشیم.
۲. برداشت زیان پایان سال؛ فروش برای کاهش مالیات و بازگشت در ژانویه
همه دارایی‌های سبدهای سرمایه معمولا سودساز نیستند و بسیاری از سرمایه‌گذاران در پایان سال از یک استراتژی قدیمی استفاده می‌کنند: «برداشت زیان» (Loss harvesting) یا همان فروش دارایی‌هایی که در ضرر هستند؛ استراتژی که برای کاهش مالیات دارایی‌ها استفاده می‌شود. این موج فروش معمولاً فشار نزولی قابل‌توجهی ایجاد می‌کند، به‌ویژه در دارایی‌هایی که عملکرد ضعیفی داشته‌اند.
در بازار ارزهای دیجیتال هم این رفتار شدیدتر دیده می‌شود چراکه بسیاری از توکن‌ها طی سال با ریزش سنگینی همراه می‌شوند و در نیمه دوم دسامبر، معامله‌گران آنها را صرفاً به دلیل انگیزه مالیاتی می‌فروشند؛ حتی اگر به آینده بلندمدت آنها همچنان امیدوار باشند.
اما نتیجه طبیعی این جریان، اتفاقی دیگر است: «جهش ژانویه». وقتی تعطیلات به پایان می‌رسد، همان دارایی‌هایی که در دسامبر فروخته شده‌اند دوباره مورد توجه خریداران قرار می‌گیرند. به همین دلیل، بسیاری از آلت کوین‌هایی که در دسامبر ریزش می‌کنند، در ژانویه معمولاً شاهد بازگشت تقاضا هستند.
در بازارهای مالی به این دوره لقب کنایه‌آمیز «حراج پایان سال» را داده‌اند؛ زمانی که سرمایه‌گذاران دارایی‌های زیان‌ده خود را نه از روی ناامیدی، بلکه صرفاً برای مدیریت مالیات می‌فروشند و می‌تواند فرصتی برای خرید سایرین ایجاد کند.
۳. توازن دوباره پرتفوی نهادهای مالی؛ تصمیماتی که بازار را تکان می‌دهد
نهادهای مالی بزرگ مانند صندوق‌های پوشش ریسک، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های مدیریت دارایی و صندوق‌های ETF معمولاً در پایان سال پرتفوی خود را «بازتنظیم» می‌کنند. این کار برای حفظ سهم مشخص هر نوع دارایی در پرتفولیو انجام می‌شود.
نتیجه این فرایند، حرکت‌هایی کاملاً مکانیکی اما بسیار تأثیرگذار در بازار کریپتو است. برای نمونه، اگر بیت کوین طی سال رشد پرقدرتی داشته باشد، این صندوق‌ها بخشی از آن را می‌فروشند تا نسبت پرتفوی خود را به حالت متعادل برگردانند. همین فرآیند می‌تواند فشار فروش ناگهانی ایجاد کند. از طرف دیگر، دارایی‌های کم‌وزن مانند برخی آلت کوین‌ها ممکن است ناگهان با موج خرید نهادی روبه‌رو شوند و رشد غیرمنتظره‌ای داشته باشند.
چون این روند از پیش برنامه‌ریزی شده، نوسانات ناشی از آن گاهی بدون ارتباط با اخبار یا احساسات بازار دیده می‌شوند. بنابراین معامله‌گرانی که می‌دانند این تغییرات ناشی از برهم‌زدن توازن پرتفولیوی شرکت‌های بزرگ هستند، بهتر می‌توانند نوسانات را تفسیر کنند.
در دنیای مالی سنتی، این رفتار را «آرایش ویترین» می‌نامند؛ زمانی که مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری قبل از ارائه گزارش پایان سال، با تغییر ترکیب دارایی‌ها تلاش می‌کنند عملکرد پرتفوی را جذاب‌تر نشان دهند!
۴. افزایش گردش سرمایه به سمت استیبل‌کوین‌ها؛ تبدیل کردن سرمایه قبل از تعطیلات
یکی دیگر از الگوهای تکرارشونده دسامبر، تلاش برای تبدیل سرمایه به استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر (USDT)، یو‌اس‌دی کوین (USDC) و دای (DAI) است. معامله‌گران معمولاً می‌خواهند در پایان سال از ریسک‌های غیرضروری فاصله بگیرند، به‌ویژه اگر بازار اخیراً دوره‌ای پرنوسان را پشت سر گذاشته باشد.
سرمایه‌گذاران با تبدیل سودهای خود به استیبل‌کوین‌ها، هم فرصت «نقد ماندن» را برای شکار موقعیت‌های ژانویه فراهم می‌کنند و هم ریسک‌های احتمالی ناشی از وقفه فعالیت صرافی‌ها، محدودیت‌های قانونی یا جهش‌های ناگهانی بازارهای کم‌عمق را کاهش می‌دهند.
شاخص «دامیننس استیبل‌کوین‌ها» به ویژه دامیننس تتر به عنوان بزرگترین استیبل کوین بازار در این دوره اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. وقتی سهم استیبل‌کوین‌ها از کل بازار افزایش می‌یابد، معمولاً به این معناست که نقدینگی موقتاً از بازار پرریسک خارج شده، نه اینکه به‌طور کامل از اکوسیستم رمزارزها خارج شده باشد.
۵. نقدینگی کم قبل از تعطیلات؛ نوسانات شدید و حرکات اغراق‌شده
از ۲۳ دسامبر تا ۱ ژانویه، فعالیت بازار به شکل محسوسی کاهش می‌یابد. همانطور که گفتیم، کمبود نقدینگی و کاهش حجم معاملات باعث می‌شود حتی سفارش‌های با حجم متوسط هم بتوانند قیمت را به‌شدت جابه‌جا کنند. برای همین، در این بازه زمانی معمولاً نوساناتی دیده می‌شود که هیچ پشتوانه بنیادی مشخصی ندارند.
برای معامله‌گران رمزارزها، این دوره می‌تواند شامل جهش‌های ناگهانی، اصلاح‌های سریع قیمتی، لیکوئیدشدن‌های آبشاری و فرصت‌های کوتاه‌مدت باشد. اما در کنار فرصت، ریسک اسلیپیج یا لغزش قیمتی (Slippage) هم افزایش می‌یابد، بنابراین ضرورت مدیریت احساسات و احتیاط بیش از پیش احساس می‌شود.
چگونه از این الگوها بهترین استفاده را داشته باشیم؟
برای بسیاری از معامله‌گران، ماه دسامبر زمانی است که هیجان و نوسان می‌تواند تصمیم‌گیری را دشوار کند؛ اما معامله‌گر حرفه‌ای کسی است که به‌جای واکنش احساسی، از همین الگوهای تکرارشونده به‌عنوان ابزار تشخیص موقعیت‌های بهینه استفاده می‌کند. نکته مهم این است که دسامبر ماه «حدس‌زدن» نیست؛ ماه تحلیل رفتاری و جریان نقدینگی است. اگر بدانید پول به کدام بخش بازار می‌رود و از کجا خارج می‌شود، بخش بزرگی از مسیر برای شما روشن می‌شود.
اولین اقدام مهم، دوری از ورودهای شتاب‌زده به موج‌های صعودی دیرهنگام است. معمولاً رالی‌های دسامبری زمانی شکل می‌گیرند که بازار از قبل بخشی از مسیر را رفته و احتمال اصلاحات ناگهانی زیاد است. معامله‌گران حرفه‌ای به‌جای دنبال‌کردن قیمت، ورودهای خود را براساس «نقاط منطقی» تنظیم می‌کنند؛ نقاطی که با تحلیل روند، نقدینگی، رفتار نهنگ‌ها و داده‌های آنچین هماهنگ باشد. در چنین شرایطی، بررسی شاخص‌هایی مانند دامیننس استیبل‌کوین‌ها یک چراغ راه است. اگر این شاخص رشد کند، مشخص است که سرمایه فقط کنار گذاشته شده و منتظر زمان مناسب برای بازگشت است؛ نه اینکه بازار دچار خروج گسترده سرمایه شده باشد.
از طرف دیگر، برنامه‌ریزی برای ورود به بازار در اواخر دسامبر یا اوایل ژانویه یک استراتژی کلاسیک محسوب می‌شود. این بازه زمانی معمولاً تکلیف جریان‌های مالیاتی و توازن پرتفوی نهادها روشن شده و بازار از شوک‌های ناگهانی ناشی از کمبود نقدینگی فاصله می‌گیرد. دقیقا به همین دلیل است که ورودهای آهسته و حساب‌شده در این مقطع، احتمال اشتباهات احساسی را به شکل محسوسی کاهش می‌دهد.
در چنین ماهی، استفاده از روش «میانگین‌گیری هزینه» یا همان DCA معروف یک ابزار بسیار هوشمندانه است. به‌جای اینکه منتظر «بهترین نقطه ورود» باشید، نقطه‌ای که معمولاً وجود ندارد، می‌توانید ورودها را در چند مرحله تقسیم کنید تا اثر نوسانات شدید دسامبر روی تصمیم‌های شما کمتر شود. در کنار آن، تعیین حد ضرر و حد سود از ضروری‌ترین کارهاست؛ چون بازار در دوره تعطیلات با کوچک‌ترین سفارش می‌تواند جهش یا ریزش کند و نبود حدهای مدیریتی، سرمایه را بی‌دلیل در معرض خطر قرار می‌دهد.
در نهایت، معامله‌گر موفق کسی است که بداند بازار در دسامبر گاهی شبیه زمینی یخ‌زده است؛ اگر قدم‌های شما حساب‌شده و با تکیه بر داده‌ها باشد، راه رفتن راحت است. اما یک حرکت سریع و هیجانی می‌تواند کل مسیر را برهم بزند. ترکیب تحلیل رفتاری بازار، تنظیم زمان‌بندی ورود، مدیریت ریسک و نگاه بلندمدت به پرتفوی، همان چیزی است که دسامبر را از یک ماه پرریسک به یک فرصت متفاوت تبدیل می‌کند.
سخن پایانی
ماه دسامبر ترکیبی از احساسات مثبت، رفتارهای مالیاتی، تصمیمات نهادی و تعطیلات کم‌نقدینگی است. همین عوامل باعث شده در این سال‌ها معامله‌گران از این ماه به‌عنوان یک دوره منحصربه‌فرد با الگوهای قابل‌پیش‌بینی یاد کنند. رالی کریسمس، برداشت زیان پایان سال، بازتنظیم پرتفوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، تبدیل سرمایه به استیبل‌کوین‌ها و نوسانات ناشی از کمبود نقدینگی، پنج رفتاری هستند که تقریباً هر سال در بازار رمزارزها دیده می‌شوند.
درک این الگوها می‌تواند مزیت بزرگی ایجاد کند؛ زیرا معامله‌گری در این ماه نه صرفاً بر اساس احساسات، بلکه بر پایه رفتارهای تکرارشونده و مشاهده‌شده انجام می‌شود. اگر بتوانید این چرخه‌ها را به‌درستی تحلیل کنید، فرصت‌های ورود و خروج دقیق‌تر، مدیریت ریسک مؤثرتر و برنامه‌ریزی حرفه‌ای‌تری در آستانه سال جدید خواهید داشت.
