همایش سراسری بلاکچین ایران، رویدادی در راستای مدرسه تابستانه بلاکچین ایران (IBSS) است. به گفته تیم برگزارکننده این همایش؛ ماموریت این رویداد، ایجاد فرصتی برای گردهمایی جامعه بلاک‌چینی است. هدف اصلی این همایش، تبادل نظر، هم‌افزایی و اتصال آموخته‌های حوزه بلاکچین به صنعت در تمامی لایه‌های کشوری، استارتاپی و فردی است.
روز اول رویداد
در ابتدای این رویداد، اسمعیل ثنایی، مدیرعامل و عضو هیات مدیره آریاهمراه با عنوان «بلاکچین و نقش آن در تحول دیجیتالی» به سخنرانی پرداخت. ثنایی ترندهای اصلی بلاکچین را کاربرد آن در زمینه‌های اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و کلان داده دانست. او از مفهومی به اسم Hybrid Blockchian یاد کرد که امروزه با هدف ایجاد شفافیت بیشتر و جلب اعتماد حکومت‌ها در حال شکل‌گیری است. به گفته او زیرمجموعه‌های تحول دیجیتال از جمله اینترنت اشیا، رایانش ابری و پردازش اطلاعات در روند شکل‌گیری اقتصاد دیجیتال نقش مهمی را ایفا خواهند کرد.
تا سال ۲۰۳۰ حجم بازار بلاکچین سه و یک‌دهم تریلیون دلار خواهد بود. او با بیان این مطلب گفت:
این رقم در سال ۲۰۲۵ تنها ۱۷۹میلیون دلار را تشکیل می‌دهد. اگر بخواهیم با سرعت پیشرفتی که به وجود آمده همگام شویم باید از همین امروز شروع کنیم.
ثنایی در پایان گفت:
بلاکچین فناوری همراه با فرصت است و جریانی را شکل داده که به سرعت در حال حرکت است. رگولاتوری نباید با تاخیر در تصمیم‌گیری درباره آن فرصت‌ها را از دست بدهد باید هرچه زودتر آن را مدیریت و از فرصت‌هایی که به ارمغان می‌آورد استفاده کنیم.
در پنل «بلاکچین؛ واقعیت یا توهم» چه اتفاقاتی افتاد؟
در این پنل درباره جایگاه فعلی رمزارزها و چشم‌انداز آینده آن در کشور صحبت شد. ولی االله فاطمی، مدیر عامل شرکت ققنوس، دکتر صادق الحسینی، تحلیل‌گر اقتصادی، محمدرضا فروزنده‌دوست، مدیرکل ارزیابی امنیتی محصولات سازمان فناوری اطلاعات و حمزه قطبی‌نژاد، مدیرعامل توسعه کارآفرینی بهمن اعضای این پنل بودند.
در ابتدای این پنل سهیل نیکزاد به عنوان مدیر پنل از اعضای پنل سوال کرد که فرصت‌های فعلی رمزارزها برای کشور چیست و چشم اندازی که برای آینده آن ترسیم شده، چگونه است؟
فروزنده‌دوست، در پاسخ به این سوال با اشاره به بیانیه بانک مرکزی درباره فعالیت در زمینه رمزارزها که شهریورماه منتشر شد گفت:
این بیانیه باطل شد و در ابلاغیه جدید ماینینگ به عنوان صنعت تولیدی شناخته شده است. اینکه می‌گویند با رمزارز ملی میتوان تحریم‌ها را دور زد توهمی بیش نیست. از رمزارزها تنها میتوان برای تسهیل معامله و تضعیف دلار بهره برد.
صادق الحسینی نیز در پاسخ به سوال نیکزاد اینگونه پاسخ داد:
رمزارزها نظم و اقتدار دولت‌ها را با چالش مواجه کرده‌اند. بنابراین جریانی که در مقابل آنها مقاومت می‌کند تنها در ایران شکل نگرفته؛ بلکه این جریان جهانی است. در زمینه رمزارزها مشکل حاکمیتی داریم ولی هم اکنون افراد در زمینه استخراج در کشور می‌توانند فعالیت کنند. سیاستگذار از رمزارز نمی‌ترسد. مشکل اصلی ترس از خروج سرمایه است؛ زیرا ارزهای رمزنگاری شده ابزاری هستند که برای حکومت قابل اندازه‌گیری و تفهیم نیستند.
در ادامه این پنل نیکزاد سوال کرد که زیرساخت برنامه‌های تدوین شده از سوی دولت تا چه اندازه‌ای می‌تواند شرایط فعالیت در زمینه رمزارزها را فراهم کند؟
فروزنده دوست در پاسخ به این سوال گفت:
وظایف دستگاه‌های اجرایی مطابق با برنامه‌های سازمان‌های بالادستی هماهنگ می‌شود. توصیه کردیم که بلاکچین به عنوان فناوری نوین در لیست بودجه سال ۹۹ وزارت ارتباطات قرار گیرد.
قطبی‌نژاد نیز در پاسخ به این سوال که چگونه سرمایه‌گذاری در حوزه رمزارزها محقق خواهد شد، گفت:
باید راه‌حل‌هایی پیشنهاد شود که مبتنی بر نیازهای واقعی باشد و برای سرمایه‌گذار انگیزه ایجاد کند.
فاطمی در ادامه این پنل تاکید کرد:
نظام بحران‌های پولی را به گردن دولت انداخته‌ایم بنابراین طبیعی است که دولت نخواهد به سادگی در حوزه‌های مانند رمزارزها اختیاراتش را واگذار کند. او گفت که موفق‌ترین بند بیانیه بانک مرکزی در حوزه رمزارزها این بوده که ریسک فعالیت در این حوزه را به عهده خود مردم گذاشته است و اگر در ادامه نیز بندی را به اینکه سرمایه‌گذاری باید محدود باشد و به مرور گسترش پیدا کند اختصاص می‌داد، دیگر مشکلی وجود نداشت.
دومین روز رویداد
محمدعلی مداح علی، مدیرعامل آزمایشگاه بلاکچین شریف به عنوان اولین سخنران این همایش درباره این صحبت کرد که چرا بلاکچین مهم است. مداح علی گفت که دیگر این مساله نیست که چرا بلاکچین مهم است؛ بلکه باید به این پاسخ دهیم چرا تا کنون به سمت آن نرفته‌ایم تا تهدیدهای آن را تبدیل به فرصت کنیم. او با اشاره به پلفترم‌هایی که در بستر سیستم‌های توزیع شده متمرکز به وجود آمدند مانند گوگل و فیس‌بوک، گفت:
تقریبا تمامی داده‌های کاربران در این پلفترم‌ها ذخیره می‌شود. هر روزه شاهد انتشار اخباری مبنی بر افشا و سواستفاده از اطلاعات کاربران آنها هستیم. تبلیغات هدفمند تنها یکی از اقداماتی است که سیستم‌های توزیع شده متمرکز با استفاده از اطلاعات کاربران انجام می‌دهند. واقعیت این است که توان آنها بسیار بالا است و حتی توانسته‌اند در انتخابات اخیر آمریکا موثر باشند. با این سیستم‌های چیزی به نام امنیت ملی وجود ندارد.
در پنل “چالش‌های حقوقی و حاکمیتی بلاکچین” چه اتفاقاتی افتاد؟
در این پنل گفته شد که رگولاتور اعتمادساز است و برای قانونگذاری در حوزه بلاکچین باید نهادهای بالاتر از بانک مرکزی وارد میدان شوند؛ زیرا نهادهای این چنینی تنها با توجه به شرایط فعلی خود تصمیم می‌گیرند.
مصطفی نقی‌پورفر، مدیر آزمایشگاه نوآوری بلاکچین، رضا قربانی، رییس هیات مدیره شبکه عصرتراکنش، دکتر سروش قاضی‌نوری، معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی فناوری اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات، عرفان لاجوردی، مدیرعامل موسسه حقوقی فرصت از اعضای این پنل بودند.
حامد صالحی به عنوان مدیر پنل سوال کرد که آیا بلاکچین و رمزارزها در دنیا و از جمله ایران قابلیت رگولاتوری دارد یا خیر؟
پاسخ قاضی‌نوری به این سوال
چگونگی برخورد با تکنولوژی‌های جدید چالش اصلی در تمامی کشورهاست و این درباره تمامی فناوری‌های از جمله رمزارزها صادق است، فناوری می‌آید و تنها کاری که باید کرد شناخت ابعاد آن و داشتن عکس‌العمل مناسب در مقابل آن است.
رضا قربانی راجع به این سوال چه نگاهی دارد؟
بلاکچین با فناوری‌های که از دهه ۶۰ شکل گرفته‌اند متفاوت است. مجمع جهانی گزارش‌هایی را درباره فناوری‌های برهم‌زننده دنیا منتشر کرده و در آن به چگونگی روند تغییر این تکنولوژی‌ها پرداخته است. با تغییر تکنولوژی رگولاتوری تا سال‌ها مساله نبود. تکنولوژی مفهومی به نام شی گرایی را به وجود آورد که باعث ایجاد پدید‌ه‌های نوین همچون شبکه‌های اجتماعی شد و اینجا بود که تازه بحث رگولاتوری مطرح شد. بلاکچین با این تکنولوژی‌ها فرق می‌کند و تغییراتی که به وجود می‌آورد سریع است به همین دلیل است که در ایران و جهان پروژ‌های مبنی بر بلاکچین با واکنش سریع رگولاتوری مواجه می‌شوند. اگر دولت و رگولاتوری از جریان به وجود آمده درک نداشته باشد و با آن همراه نباشد تنها کاری که میتوان کرد اقدامات فردی و فعالیت در کشورهای خارجی است اگر بخواهیم پروژه‌های در مقیاس بزرگ انجام دهیم باید بدنه کارشناسی رگولاتوری تقویت شود.
مصطفی نقی‌پورفر و نگاهی جنجالی به این سوال
نقی پور در پاسخ به این سوال گفت:
بلاکچین نیازی به رگولاتوری ندارد. رگولاتوری وقتی باید مطرح شود که کاربرد به میان می‌آید در واقع شبیه به استاندارسازی است. بیشتر از آن چیزی که لازم است نهاد قانون‌گذار داریم که هیچ کدام نتوانسته منافع مردم را تامین کند. در ایران چیزی به نام رگولاتوری نداریم بلکه کاسبی رگولاتوری داریم. درجلساتی که باید کارآفرین واقعی حضور پر رنگ داشته باشد؛ اثری از آن برای قانونگذاری و رگولاسیون وجود ندارد. اگر دولت میخواهد برای کسب و کارهای فین تکی قانون وضع کند؛ باید جامعه فعال حضور داشته باشد؛ درصورتیکه در این جلسات فقط نماینده سازمان های مختلف دولتی دیده می شود.در ایران با این وضعیت رگولاتوری؛ میتوان گفت رگولاتور خوب؛ رگولاتور مرده است.
لاجوردی چه پاسخی داد؟
بازار مبادله که رمزارزها ایجاد می‌کنند مساله مهمی است که رگولاتوری میخواهد. ما در زمینه گمرک و مدیریت نقدینگی به قانونگذاری احتیاج داریم. او تاکید کرد که رمزارزها قابلیت افزایش سرعت نقدشوندگی را دارند و می‌توانند جایگزین پول شوند. با توجه به وضعیت اقتصادی نیز افزایش نقدینگی بحران آفرین است بنابراین ابتدا باید از پتانسیل بلاکچین در بازارهایی استفاده کرد که دارایی آنها منجر به افزایش حجم نقدینگی نشود.
صحبت های رضا قربانی در این مورد شفافیت بیشتری ایجاد کرد
او با مقایسه قدرت خرید در سال‌های گذشته با اکنون تاکید کرد که هر ساله ۲۰ درصد از ارزش پول ملی کاسته می‌شود و این نشان می‌دهد بانک مرکزی نتوانسته وظیفه خود یعنی مدیریت نقدینگی را به درستی اجرا کند. پول مفهومی قراردادی بود که با توافق مردم و اعتماد به دولت سیستم متمرکز را به وجود آورد و این سیستم ۲۰ درصد از ارزش پول را از بین برده است.
سیستم‌های متمرکز فساد را به وجود آورد و منفعت را برای کسانی که تنها آن را مدیریت می‌کنند و ارزشی را خلق نمی‌کنند، تامین می‌کند. بلاکچین در پاسخ به این فضا به وجود آمد. فرایند این تکنولوژی بدون توجه به اینکه دولت با آن موافق است یا خیر پیش می‌رود و اگر رگولاتوری با آن همراه نشود فرصت‌ها را از دست خواهد داد.
بانک مرکزی در شش ماه اخیر اصلی‌ترین دشمن بلاکچین شناخته شده است. اگر رگولاتور بپذیرد اطلاعاتی کافی ندارد فضایی به نام سندباکس شکل می‌گیرد که به پیشرفت کمک خواهد کرد. رگولاتور چه بخواهد چه نخواهد اعتماد ساز است اگر بخواهد اتفاقی در این حوزه اتفاق بیفتند باید نهادهای بالاتری مانند دفتر رهبری وارد میدان شوند چون نهادهای پایین‌تری مثل بورس و بانک مرکزی به شرایط فعلی خود توجه می‌کنند.
او در ادامه گفت:
هدف دولت رسیدن به تورم ۹ درصد است در صورتی که ایده آل چیزی حدود یک درصد است؛ کافی است تنها یک‌بار این تجربه رقم بخورد که ارزش ریال می‌تواند سالی ۲۰ درصد کاهش پیدا نکند. رگولاتوری نمی‌تواند این قضیه را درک کند.
