عرضه‌ی اخیر ETF بیت کوین حتی فراتر از خوش‌بینانه‌ترین پیش‌بینی‌ها و انتظارات بود، اما ETF چه تفاوتی با GBTC Trust از شرکت گری‌اسکیل دارد؟
از سال ۲۰۱۷ تاکنون، سرمایه‌گذاران بازار رمز ارزها منتظر تایید ETF بیت کوین بوده‌اند، زیرا وجود چنین صندوقی، نماد و سمبل مهمی از پذیرش گسترده و تایید از جانب عرصه امور مالی سنتی است. در تاریخ ۱۸ فوریه ۲۰۲۱ (۳۰ بهمن ماه ۱۳۹۹) ، بازار بورس تورنتو میزبان عرضه رسمی ETF هدفمند بیت کوین بود. این صندوق سریعا توانست طی دو روز بیش از ۳۳۳ میلیون دلار سرمایه جذب کند.
اکنون که ETF به شدت مورد انتظار بیت کوین عرضه شده است، سرمایه‌گذاران درباره نحوه رقابت آن با صندوق GBTC کنجکاو شده‌اند. در تاریخ ۱۷ فوریه (۲۹ بهمن ماه)، کتی وود (Cathie Wood) موسس و مدیرعامل شرکت Ark Investment Management گفته بود احتمال تایید ETF بیت کوین توسط قانونگذاران آمریکا افزایش یافته است. اگرچه ETF ها (صندوق قابل معامله در بورس) و ETN ها (اوراق قابل معامله در بورس) به نظر مشابه می‌رسند، اما تفاوت‌های مهم و اساسی در زمینه معاملات، خطرات و مالیات دارند.
ETF بیت کوین چیست؟
صندوق قابل معامله در بورس نوعی اوراق بهادار است که پشتوانه آن سایر دارایی‌ها مانند سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه و کالاهای ارزشمند است. صادر کننده یک ETF عموما خود یک شرکت بوده که سبد سرمایه‌گذاری متشکل از دارایی‌های مختلف را ایجاد کرده و اوراق بهاداری به پشتوانه این سبد، عرضه می‌کند. مردم با خرید این برگه، در واقع در تمام دارایی‌های موجود در پرتفولیوی ETF به صورت غیرمستقیم سرمایه‌گذاری خواهند کرد.
تنها طی دو سال گذشته، ETF ها با رشد ۶۵ درصدی به یک صنعت ۷.۷ میلیارد دلاری در جهان تبدیل شده‌اند.
شناخته‌شده‌ترین مورد در این زمینه صندوق SPY است که شاخص S&P 500 را رصد می‌کند و در حال حاضر توسط State Street مدیریت می‌شود. QQQ از شرکت Invesco نیز ETF دیگری است که به رصد شرکت‌های فناوری با سرمایه‌های کلان و واقع در آمریکا می‌پردازد.
اوراق قابل معامله در بورس چیست؟
اوراق قابل معامله در بورس (ETN) مشابه با ETF ها هستند و معاملات آنها با استفاده از کارگزاری‌های سنتی انجام می‌شود. در عین حال، تفاوت این دو در آن است که ETN یک ابزار بدهی است که توسط سازمان یا موسسه مالی صادر می‌شود. حتی اگر ETN دارای طرح جبران خسارت باشد باز هم خطرات اعتباری آن کاملا به عهده صادرکننده است.
برای مثال، پس از فروپاشی موسسه مالی Lehman Brothers در سال ۲۰۰۸، بیش از یک دهه طول کشید تا سرمایه‌گذاران ETN به اصل سرمایه خود برسند. از طرف دیگر، خرید ETN به فرد مورد نظر، مالکیت مستقیم محتوای آن ETN را ارائه می‌دهد و مالیات متفاوتی با قراردادهای آتی یا وضعیت‌های معاملاتی لوریج‌شده به دنبال دارد. در این بین، ETN ها منحصرا پس از فروش مشمول مالیات می‌شوند.
تفاوت ETF بیت کوین با صندوق GBTC چیست؟
صندوق GBTC با ۳۵ میلیارد دلار سرمایه تحت مدیریت، پیشگام بلامنازع در بازار ارزهای دیجیتال است. ساختار تراست‌های سرمایه‌گذاری (Trust یا همان صندوق امانی) به صورت شرکت‌های مختلف است. بنابراین، تعداد سهم‌های موجود در آن محدود است و عرضه و تقاضا عمدتا قیمت آنها را مشخص می‌کند.
صندوق‌های تراست سرمایه‌گذاری توسط دفتر کنترل بر ارز آمریکا (OCC) قانونگذاری می‌شوند. در نتیجه از اختیارات کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) خارج است.
ایجاد سهام GBTC به آسانی صورت نمی‌گیرد و هم‌چنین طرح جبران خسارت فعالی نیز در آن وجود ندارد. این موضوع منجر به ایجاد اختلاف قیمت چشمگیری بین سهام GBTC و ارزش خالص دارایی می‌شود. گفتنی است دارایی GBTC همان بیت کوین است و هیچ دارایی دیگری در سبد آن وجود ندارد.
از طرف دیگر، ETF به بازارسازها امکان می‌دهد تا به صلاحدید خود به ایجاد و بازخرید سهم‌ها بپردازند. بنابراین، اگر نقدینگی کافی وجود داشته باشد بعید است که قیمت بالاتر یا تخفیف وجود داشته باشد.
در نتیجه، ETF ها برای مدیران صندوق تعاونی سرمایه‌گذاری و صندوق‌های بازنشستگی بسیار قابل قبول‌تر هستند زیرا ریسک کمتری نسبت به تراست‌هایی نظیر GBTC دارند. خرده سرمایه‌گذاران ممکن است از این موضوع مطلع نباشند که GBTC کمتر از ارزش خالص دارایی معامله می‌شود. بنابراین، تایید اخیر ETF بیت کوین ممکن است سرمایه‌گذاران را مجبور به انتقال وضعیت‌های معاملاتی خود به این ETF کند.
سخن پایانی
در پایان می‌توان گفت که ETF بیت کوین به دلیل شفافیت بیشتر و امکان بازخرید سهام، ریسک به مراتب کمتری دارد. با این حال، ارزش بازار چشمگیر GBTC صراحتا نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران سازمانی هم‌اکنون نیز در عرصه ارزهای دیجیتال فعالیت دارند.
