کلاینت «Bitcoin Knots» که نخستین‌بار در اوایل دهه ۲۰۱۰ توسط توسعه‌دهنده‌ای به نام لوک دش‌جونیور (Luke Dashjr) عرضه شد، مدت‌هاست به‌عنوان جایگزینی با قابلیت پیکربندی بیشتر و مستقل از سیاست‌های خاص «Bitcoin Core» شناخته می‌شود.
به گزارش میهن بلاکچین، در حال حاضر، اکثر نودهای شبکه بیت‌کوین از کلاینت Bitcoin Core برای پشتیبانی از این شبکه استفاده می‌کنند. با این حال، از ابتدای سال ۲۰۲۵، تعداد نودهای Bitcoin Knots با رشد خیره‌کننده‌ای معادل ۶۳۸٪ مواجه شده است؛ به‌طوری که از تنها ۳۹۴ نود به ۲,۹۰۹ نود در تاریخ ۱۹ ژوئن (۲۹ خرداد) رسیده است.
بازگشت به دوران اختلاف‌های شدید؟
این رشد چشمگیر، از ماه می (اردیبهشت) شتاب گرفت و اکنون ۱۳.۲۴٪ از تمام نودهای شبکه بیت‌کوین را تشکیل می‌دهد.
این جهش ناگهانی در محبوبیت Bitcoin Knots نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از اپراتورهای زیرساختی بیت‌کوین دیگر به Bitcoin Core برای تعیین یک‌جانبه حدود و ثغور این پروتکل اعتماد ندارند. این مسئله فقط اختلاف فنی نیست؛ بلکه شکافی ایدئولوژیک نیز هست.
آخرین‌بار که شمار نودهای بیت‌کوین چنین تغییرات شدیدی را تجربه کرد، سال ۲۰۱۷ و در آستانه رویارویی بحث‌برانگیز «SegWit2x» بود. در آن زمان، اختلاف بر سر اندازه بلاک‌ها و قدرت ماینرها باعث شد شبکه بیت‌کوین به دو شاخه «Bitcoin» و «Bitcoin Cash» تقسیم شود.
اکنون نشانه‌های دوپارگی دیگی به چشم می‌خورد؛ اما این‌بار، موضوع اختلاف نه اندازه بلاک، بلکه «ماهیت بنیادین پروتکل بیت‌کوین» است. اگر این شکاف تعمیق یابد، ممکن است تا پایان سال تأثیر چشمگیری بر ثبات قیمت و روند پذیرش عمومی بیت‌کوین بگذارد.
آیا Bitcoin Knots از حاشیه به صف اول آمده است؟
Bitcoin Knots در ابتدا به‌عنوان فورکی از Core برای کاربران حرفه‌ای ایجاد شد که شامل پچ‌ها (Patch)، ویژگی‌ها و تغییرات سیاستی بود که یا بسیار بحث‌برانگیز بودند یا هنوز آمادگی پذیرش در نسخه اصلی را نداشتند. این کلاینت عمدتاً بین ۵۰ تا ۲۰۰ نود فعال داشت و بستری برای توسعه‌دهندگان محافظه‌کاری بود که نسبت به نفوذ و کنترل Core نگران بودند.
از مارس ۲۰۱۶ تا اوایل ۲۰۲۲، تعداد نودهای Knots به‌ندرت از ۲۰۰ عدد فراتر رفت. حتی در سال ۲۰۲۳ و هم‌زمان با رشد پروژه‌های Ordinals و توکن‌های BRC-20 که بحث‌های فراوانی را درباره هدف واقعی بیت‌کوین به راه انداخت، این کلاینت فقط برای مدتی کوتاه از مرز ۱۰۰۰ نود عبور و سپس افت کرد.
اما در اواخر ۲۰۲۴، زمزمه‌هایی درباره «پاک‌سازی OP_RETURN» در کلاینت Core شنیده شد؛ موضوعی که در لفافه‌ای از عبارات فنی مانند بهینه‌سازی فضای ممپول (Mempool)، کارایی کارمزد و هرس داده‌ها بیان می‌شد. اینجا بود که رشد Bitcoin Knots آغاز شد. تا اوایل ۲۰۲۵، تعداد نودهای آن سه‌برابر شد و تا ۱۹ ژوئن به ۲,۹۰۹ عدد رسید. روند صعودی همچنان ادامه دارد.
پیام واضح است: بخش معناداری از فنی‌ترین فعالان شبکه بیت‌کوین دیگر مرجعیت اخلاقی و تصمیم‌گیری Core را نمی‌پذیرند. زمانی تصور می‌شد که Core صدای رسمی بیت‌کوین است، اما اکنون میل به کثرت‌گرایی و حتی نافرمانی آشکار در حال افزایش است.
شکاف رسمی بیت‌کوین در اکتبر ۲۰۲۵؟
در تاریخ ۶ ژوئن (۱۶ خرداد)، تنش‌ها بیشتر شد و توسعه‌دهندگان Bitcoin Core بیانیه‌ای منتشر کردند که نشان‌دهنده تمایل به اعمال سیاست «حداقلی‌ترین سطح مجاز» در ارسال تراکنش‌ها بود. گرچه این بیانیه مستقیماً نامی از OP_RETURN یا Ordinals نبرد، اما پیام آن روشن بود: در آینده نزدیک، کلاینت Core ممکن است از ارسال پیش‌فرض تراکنش‌های غیر استاندارد، حتی اگر آن تراکنش‌ها طبق قوانین اجماع بیت‌کوین معتبر باشند، خودداری کند.
منتقدان هشدار می‌دهند که این رویکرد جدید، بی‌طرفی بیت‌کوین را تضعیف و تعبیری ذهنی از «فعالیت مجاز» را تحمیل می‌کند.
در میان تغییرات پیشنهادی Core برای اکتبر ۲۰۲۵، می‌توان به محدودسازی بیشتر استفاده از OP_RETURN، اپ‌کدی که امکان جاسازی داده دلخواه در تراکنش‌های بیت‌کوین را می‌دهد، اشاره کرد. گرچه از ابتدا استفاده از این اپ‌کد به ۸۰ بایت محدود و در عمل نیز نامطلوب تلقی می‌شده، اما در سال‌های اخیر، زیربنای پروژه‌هایی چون صدور توکن از طریق Omni و Counterparty و همچنین پروژه‌های مشابه NFT نظیر Ordinals بوده است.
برخی توسعه‌دهندگان می‌گویند این نوع تراکنش‌ها بلاکچین را سنگین کرده و فضای لازم برای فعالیت‌های مالی را اشغال می‌کنند. اما مخالفان بر این باورند که حذف یا تضعیف این تراکنش‌ها خلاف اصل بی‌طرفی بیت‌کوین است؛ چراکه اگر تراکنشی با قوانین اجماع سازگار باشد و کارمزد رقابتی بپردازد، باید توسط شبکه انتقال و استخراج شود.
جالب آن‌که، Bitcoin Knots این فیلترهای سطح سیاست را تنها در صورت پیکربندی خاص اعمال می‌کند. رشد ناگهانی آن نشان می‌دهد که روایت «غیر بی‌طرف بودن Core» در حال فراگیر شدن است. به‌عبارت دیگر، لایه سیاست‌گذاری بیت‌کوین که پیش‌تر در سکوت توسط حلقه‌ای کوچک از نگه‌داران Core اداره می‌شد، اکنون با مهاجرت گسترده نودها به Knots به چالش کشیده شده است.
در سال ۲۰۱۷، هنگامی که ارتقای سگویت (SegWit) به نقطه بحرانی رسید، انتخاب نرم‌افزارهای متفاوت منجر به ناسازگاری شد و در نهایت هاردفورکی را رقم زد. اگر تغییرات پیشنهادی Core در اکتبر منجر به رد بلاک‌ها یا تراکنش‌ها توسط کلاینت‌های غیر Core شود، ممکن است تاریخ تکرار شود.
با حضور بیش از ۱۳٪ از نودها در شبکه Knots، این موضوع صرفاً یک رأی اعتراضی نیست، بلکه آغاز یک اجماع موازی است.
تأثیر احتمالی بر قیمت؛ آیا تاریخ تکرار می‌شود؟
زمانی که در اول آگوست ۲۰۱۷ بیت‌کوین به دو شاخه Bitcoin و Bitcoin Cash تقسیم شد، بازار دچار نوسان شد اما سقوطی رخ نداد.
قیمت بیت‌کوین در روز قبل از فورک (۳۱ ژوئیه) حدود ۲,۸۷۵ دلار بود که در روز فورک (اول آگوست) به ۲,۷۱۸ دلار کاهش یافت. اما این کاهش موقتی بود و بیت‌کوین در ادامه ماه آگوست تقریباً ۴۹٪ رشد کرد و در پایان ماه به حدود ۴,۰۵۰ دلار رسید. سپس در دسامبر همان سال، به سقف تاریخی ۲۰,۰۰۰ دلار نزدیک شد.
در همین حین، بیت‌کوین کش با قیمتی حدود ۰.۰۰۴۵ بیت‌کوین (معادل حدود ۲۴۰ دلار) آغاز به کار و تا سطح ۰.۲۸۳ بیت‌کوین (حدود ۱,۵۰۰ دلار) صعود کرد، سپس در محدوده ۳۰۰ تا ۵۰۰ دلار تثبیت شد.
به‌جای کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران، این شکاف باعث تثبیت جایگاه بیت‌کوین و ارائه گزینه‌ای جایگزین برای مخالفان شد.
این‌بار، خطرات بیشترند
با وجود ETFهای بیت‌کوین، حضور شرکت‌های بزرگ که بیت‌کوین را در ترازنامه خود هولد می‌کنند و بازاری که ممکن است در آستانه یک رشد بزرگ دیگر باشد، این شکاف احتمالی می‌تواند تبعاتی جدی‌تر برای بازار داشته باشد.
اگر Bitcoin Knots روند رشد میانگین خود از ماه می تا اکتبر ۲۰۲۵ را حفظ کند، بیش از ۵,۰۰۰ نود از این کلاینت استفاده خواهند کرد که معادل حدود ۲۳٪ از کل شبکه بیت‌کوین خواهد بود.
این میزان پذیرش، بزرگ‌ترین انشعاب از Core از زمان هاردفورک ۲۰۱۷ خواهد بود. با این تفاوت که این‌بار، شورش از درون خانه آغاز شده است.
