نگاهی کوتاه به برجام
توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین با عنوان شناخته شده و رسمی برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام ، در راستای توافق جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران و به دنبال تفاهم هسته‌ای لوزان، در سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ جولای ۲۰۱۵) در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (شامل چین، فرانسه، روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا و آلمان) منعقد شد. این اتفاق در دوران ریاست جمهوری آقای حسن روحانی و در مقابل ریاست جمهوری اوباما در آمریکا رقم خورد. مفاد این توافق‌نامه در ۱۰۹ صفحه و ۵ ضمیمه تنظیم شد و کلیت آن حول تنظیم مقرراتی مبنی بر نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها علیه ایران موضوعیت داشت.
با روی کار آمدن دونالد ترامپ، که از همان ابتدای دوران کاندیداتوری خود مواضع مثبتی نسبت به برجام نداشت، صحبت‌ها در ارتباط با لغو توافق نامه برجام قوت گرفت. در ١٨ اردیبهشت ۱۳۹۷، دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده‌ی آمریکا رسما اعلام کرد که ایالات متحده از برجام خارج خواهد شد. همچنین او اعلام کرد بالاترین سطح تحریم‌ها به مانند گذشته برای ایران باز خواهد گشت. در این بین، کشورهای دیگر موجود در برجام، در پی تصمیم آمریکا مواضع خود را کمابیش اعلام کردند و حسن روحانی، در سخنرانی خود اعلام کرد که در صورت ماندن ۵ عضو دیگر در مفاد قرارداد، ایران نیز به تعهدات خود عمل خواهد کرد.
ارزهای دیجیتال فرصتی مناسب برای غلبه بر تحریم ها
آمریکا قصد دارد با اعمال تحریم های بیشتر علیه کشور ما، فشارهای اقتصادی را افزایش دهد. این موضوع میتواند بخش‌هایی مانند واردات و صادرات، تولیدات کشور، مراودات با کشورهای همسایه و… را تحت‌الشعاع قرار دهد. تمام این بخش‌ها و دامنه فعالیت آنها به ارز، قیمت آن و ارزش پول رایج کشور وابستگی شدید دارد.
ارز دیجیتال که کار خود را با بیت کوین و بستر بلاکچین در سال ۲۰۰۸ آغاز کرد، با هدف ایجاد تحولی در نظام پولی جهانی پا به عرصه گذاشت. بعد از گذشت چند سال و با آشنا شدن مردم با ویژگی‌های جالب و کاربردی این ارزها، محبوبیت آنها روز به روز افزایش پیدا کرد. امسال با حدود ۱۵۰۰ ارز دیجیتال موجود، می‌توانیم پیشرفت خیره کننده این بازار را مشاهده کنیم. قاعدتا در طول زمان مشاهده کردیم که هرگاه موضوعی نظر عده زیادی را به خود جلب می‌کند، کم کم نقاط ضعف خود را هم نشان می‌دهد. دولت‌ها با دیدن این حجم از علاقه و تمایلات مردم، کم کم شروع به وضع قوانین و تنظیم مقرراتی برای کاربران این حوزه کردند. بسیاری از کشورها مانند روسیه و هند که ابتدا موضع مثبتی نسبت به ارز دیجیتال و بلاکچین نداشتند، با گذر زمان شروع به استفاده از این بازار با در نظر گرفتن منافع خود کردند. و نهایتا ونزوئلا چندی پیش اولین ارز رمزنگاری شده ملی را وارد بازار کرد. او نفت کشور خود را پشتوانه ارز مجازی خود قرار داد. لازم به ذکر است که هنوز نقاط شکست و موفقیت این پروژه هنوز مشخص نیست. در کل به نظر می‌رسد ارزهای دیجیتال که امروزه صحبت‌های زیادی راجع به آن می‌شود، گزینه مناسبی برای استفاده در ایران باشد. در این وضعیت و با بیرون رفتن آمریکا از برجام و اعمال بسیاری از تحریم‌ها، بهترین فرصت است که کشور ما با رعایت چارچوب، نظارت و تنظیم مقررات مرتبط، از تمام پتانسیل‌های ارزهای رمزنگاری شده در زمینه های مختلف بهره ببرد. می‌شود گفت زمان آن فرا رسیده تا این دیدگاه نادرست که ارزهای دیجیتال فقط برای خرید و فروش و افزایش سرمایه به کار گرفته می‌شوند، از بین برود.
ایران از زمان امضای توافق‌نامه برجام موفق شد با شرکت‌های بزرگی مثل بوئینگ، ایرباس، فولکس‌واگن، توتال و … وارد مذاکره شود. حالا با خروج آمریکا از برجام و همسو بودن سیاست‌های این شرکت‌ها با دولت آمریکا، شرایط برای ادامه همکاری با این برندها کمی سخت خواهد شد. استفاده از بستر ارز دیجیتال و سیستم‌های پرداختی به سبک این بازار، راهکاری قابل تامل است که مسئولین با تحلیل و بررسی می‌توانند بهترین شکل آن را به کار گیرند.
بلاکچین و قراردادهای هوشمند ، آینده توافق نامه ها
تکنولوژی بلاکچین حدود یک دهه پیش پا به عرصه جهانی گذاشت و کاربردهای خود را در قالب ارزهای رمزنگاری‌شده بروز داد. با وجود اینکه عمر زیادی از این فناوری نمی‌گذرد، نشان داد که پتانسیل زیادی بجز ارزهای رمزنگاری شده دارد. چندی بعد کمپانی‌ها و برندهای بزرگ در زمینه شبکه، نرم افزار، فروشگاه‌های آنلاین و حتی صنعت خودرو به سمت استفاده از ابعاد دیگر این فناوری سوق پیدا کردند. استفاده از بلاکچین در سیستم‌های بانکداری، بهداشت و سلامت، انتخابات، سامانه های ثبت اطلاعات و… جرقه‌هایی بود که شعله آن را روزافزون کرد. آمازون، فیسبوک، اوراکل، ای بی ام، سامسونگ، تویوتا، بوش، بی ام دبلیو، فورد و…. از غول های بزرگ صنعت بودند که تا همین امروز وارد این دنیای جدید شدند. به یقین این ابر کمپانی چیزی فراتر از خرید و فروش ارز دیجیتال را در این تکنولوژی یافته‌اند.
از ویژگی‌های مهم بلاکچین و فرآورده‌های آن، غیرمتمرکز بودن آن است. این ویژگی میتواند قدرت را از حالت متمرکز خارج کند و میزان زیادی از اختیارات حکومت‌های سلطه‌جو را کاهش دهد. با ایجاد قراردادهای هوشمند روی بلاکچین، برای بسیاری از سیستم‌ها موقعیت مناسبی فراهم شد تا با حذف کردن نقش واسطه در توافق‌نامه‌ها و معاملات خود از طرفی حس اطمینان را افزایش دهند و از طرفی هزینه‌های اضافی را کاهش دهند. شاید این افق دید خیلی دور نباشد که بسیاری از توافق‌نامه‌ها و قراردادها در بستر بلاکچین و تحت قراردادهای هوشمند اجرا شوند.
سرزمین ایران، با دارا بودن منابع غنی و سرشار و پتانسیل‌های جمعی، قابلیت استفاده کامل از این تکنولوژی را داراست. امید است با ورود متخصصان و تحلیل‌گران به این حوزه و ایجاد فضای مناسب برای فعالیت در زمینه بلاکچین و ارزهای دیجیتال، شاهد تحولی عظیم باشیم. با پیگیری مسئولین کشور و بررسی این مقوله که دنیای بلاکچین محدود به ارزهای رمزنگاری شده نمی‌شود و صرفا با هدف خرید و فرش به آنها نگاه نشود، این امر ممکن خواهد بود تا ایران از بالاترین سطح و توان موجود این صنعت نوپا بیشترین بهره را ببرد.
نظر شما چیست؟ آیا وعده دولت مبنی بر ایجاد یک ارز دیجیتال ملی در شش ماه آینده عملی خواهد شد؟ آیا این تکنولوژی قادر به ایجاد تغییرات در زیرساخت خواهد بود؟
