در جهانی که بی‌ثباتی اقتصادی و فشارهای ژئوپولتیک هر روز شدیدتر می‌شود، طلا بار دیگر جایگاه تاریخی خود را به‌عنوان امن‌ترین دارایی جهان تثبیت کرده است. بهای هر اونس طلا در ماه اکتبر با عبور از مرز تاریخی ۴,۳۰۰ دلار به رکوردی تازه رسید، هرچند در ۲۱ اکتبر (۲۹ مهر) بازار شاهد بزرگ‌ترین ریزش یک‌روزه خود در بیش از یک دهه اخیر بود.
به گزارش میهن بلاکچین، حتی این اصلاح نیز نتوانست درخشش فلز زرد را کم‌رنگ کند؛ زیرا طلا تا پایان سال ۲۰۲۵ یکی از بهترین دارایی‌های عملکردی بازار به شمار می‌رود و ارزش آن از ابتدای سال تاکنون حدود ۵۰٪ رشد کرده است.
خرید بی‌وقفه طلا برای مقابله با نااطمینانی بازار
این موج صعودی تنها نتیجه رفتار سرمایه‌گذاران خرد نیست، بلکه بازیگران بزرگ اقتصاد جهانی یعنی بانک‌های مرکزی در قلب این حرکت قرار دارند. در شرایطی که دلار آمریکا دیگر آن اطمینان سابق را برای ذخایر ارزی ندارد، نهادهای پولی جهان بار دیگر به دارایی جاودان‌تری پناه برده‌اند.
بر اساس داده‌های منتشرشده از سوی بلومبرگ (Bloomberg)، میزان دارایی صندوق‌های قابل‌معامله مبتنی بر طلا (ETF) در ماه اکتبر به بالاترین سطح خود طی بیش از سه سال گذشته رسیده است. این افزایش تقاضا در بازارهای مالی با سیاست خرید مستمر طلا از سوی بانک‌های مرکزی همراه شده است که برای پانزدهمین سال پیاپی ادامه دارد، اما پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ سرعتی چشمگیر به خود گرفته است.
تحریم‌های غرب که بخش عمده‌ای از ذخایر ارزی روسیه را مسدود کرد، زنگ خطر را برای سایر کشورها به صدا درآورد. بسیاری از بانک‌های مرکزی، به‌ویژه در اقتصادهای نوظهور، تصمیم گرفتند برای کاهش ریسک‌های ژئوپولیتیکی، سهم دلار را در سبد ذخایر خود کاهش دهند و طلا را جایگزین امن‌تری بدانند.
طبق گزارش شورای جهانی طلا (World Gold Council)، بانک‌های مرکزی جهان در سال ۲۰۲۴ برای سومین سال متوالی بیش از هزار تن طلا خریداری کردند. به این ترتیب، اکنون این نهادها نزدیک به یک‌پنجم کل طلایی را در اختیار دارند که تاکنون در تاریخ بشر استخراج شده است.
بسیاری از خریداران پرقدرت کنونی کشورهایی هستند که در نظام مالی پس از جنگ جهانی دوم و توافق برتون وودز (Bretton Woods) نقشی نداشتند که دلار را به‌عنوان ارز ذخیره جهانی و پشتوانه طلا معرفی کرد.
چین در خط مقدم انباشت طلا
بانک خلق چین (People’s Bank of China) اکنون برای یازدهمین ماه پیاپی ذخایر طلای خود را افزایش داده و حتی در حال بررسی نقش تازه‌ای به‌عنوان نگهدارنده ذخایر طلای کشورهای دیگر است. بلومبرگ گزارش داده که چین قصد دارد میزبانی ذخایر طلای حاکمیتی برخی کشورها را برعهده گیرد که می‌تواند جایگاه این کشور را در نظام مالی جهانی به‌طور چشمگیری ارتقا دهد.
تورستن اسلوک (Torsten Slok)، اقتصاددان ارشد شرکت مدیریت سرمایه آپولو گلوبال (Apollo Global Management)، در یادداشتی پژوهشی نوشت:
چین نه‌تنها از طریق خرید بانک مرکزی، بلکه به‌واسطه معاملات آربیتراژ، افزایش تقاضای سفته‌بازانه و تمایل خانوارهای چینی به دارایی‌های امن، نقشی کلیدی در رشد مداوم قیمت طلا ایفا می‌کند.
بخش عمده طلای رسمی جهان در خزانه بانک مرکزی انگلستان (Bank of England)، که بیش از ۵,۰۰۰ تُن از ذخایر جهانی را در خود جای داده است، نگهداری می‌شود؛ اما چین می‌خواهد نقش تازه‌ای در این نظام ایفا کند.
مؤسسه مورگان استنلی (Morgan Stanley) اخیراً پیش‌بینی خود برای قیمت طلا در سال ۲۰۲۶ را از ۳,۳۱۳ دلار به ۴,۴۰۰ دلار افزایش داده است. ایمی گوئر (Amy Gower)، استراتژیست فلزات و کالاهای معدنی در مورگان استنلی، در این‌باره گفته است:
ما همچنان چشم‌اندازی صعودی برای طلا می‌بینیم. افت ارزش دلار آمریکا، افزایش خرید صندوق‌های ETF، تداوم خرید بانک‌های مرکزی و فضای کلی نااطمینانی اقتصادی همگی تقاضا برای این دارایی امن را تقویت می‌کنند.
تاریخ نشان داده است که طلا معمولاً در دوره‌های بحران مالی عملکردی درخشان دارد. این فلز گرانبها در بحران مالی ۲۰۰۸ از مرز ۱,۰۰۰ دلار عبور کرد، در دوران همه‌گیری کرونا از ۲,۰۰۰ دلار گذشت و در آپریل سال جاری، پس از تشدید جنگ تعرفه‌ای از سوی دونالد ترامپ، به رکورد ۳,۰۰۰ دلار در هر اونس رسید.
تعرفه‌ها، تورم و امید به کاهش نرخ بهره فدرال رزرو
طبق گزارش شورای جهانی طلا، تعرفه‌هایی که دولت ترامپ بر واردات اعمال کرده، باعث افزایش هزینه‌های کالاهای وارداتی و فشار بیشتر بر قیمت‌های مصرف‌کننده در سراسر اقتصاد جهانی شده است. افزون بر آن، انتقادهای مکرر رئیس‌جمهور از فدرال رزرو (Federal Reserve) و درخواست‌های او برای اتخاذ سیاست‌های پولی انبساطی‌تر، اعتماد بازارها به استقلال این نهاد را تضعیف کرده است.
اکنون بسیاری از سرمایه‌گذاران انتظار دارند فدرال رزرو در ادامه سال جاری میلادی به کاهش نرخ بهره ادامه دهد، چرا که نشانه‌های کندی رشد اقتصادی در حال افزایش است. بر اساس داده‌های تاریخی، قیمت طلا معمولاً در دو ماه نخست پس از آغاز چرخه کاهش نرخ بهره حدود ۶٪ رشد می‌کند. گوئر در پایان یادآور شد:
با در نظر گرفتن همه این عوامل، جای تعجب نیست که طلا همچنان در صدر فهرست دارایی‌های مورد علاقه ما در میان کالاها قرار دارد.
در این میان، افت ارزش دلار آمریکا نیز یکی از دلایل مهم رشد بهای طلا بوده است. از آنجا که قیمت طلا بر حسب دلار تعیین می‌شود، کاهش ارزش این ارز باعث می‌شود سرمایه‌گذاران خارجی راحت‌تر بتوانند به بازار طلا وارد شوند.
در میانه سپتامبر، شاخص دلار به پایین‌ترین سطح خود طی بیش از ۳ سال اخیر در برابر سبدی از ارزهای جهانی سقوط کرد که نشانه‌ای دیگر از تغییر توازن قدرت در بازارهای پولی بین‌المللی است، جایی که طلا بار دیگر به درخشش خود ادامه می‌دهد.
