ایردراپ‌ها روزی نماد بخشندگی و استراتژی هوشمندانه در دنیای رمزارزها بودند. اما امروز، آمارها تصویری کاملاً متفاوت نشان می‌دهند. ۸۸٪ از توکن‌هایی که از طریق ایردراپ توزیع می‌شوند، ظرف تنها سه ماه ارزش خود را از دست می‌دهند. با اینکه میلیون‌ها کاربر همچنان منتظر «هدایای دیجیتالی» بعدی هستند، واقعیت این است که بسیاری از این توکن‌ها بیش از چند هفته در صحنه نمی‌مانند و در نهایت، به فراموشی سپرده می‌شوند.
به گزارش میهن بلاکچین، برخی کارشناسان معتقدند عصر ایردراپ‌ها رو به پایان است و همان‌طور که عرضه‌های اولیه عمومی (IPO) مسیر بازارهای سنتی را تغییر دادند، عرضه‌های اولیه کریپتویی (ICO) نیز جای آن‌ها را در آینده خواهند گرفت. با این حال، عده‌ای دیگر بر این باورند که هنوز می‌توان این پدیده را نجات داد؛ به‌شرط آنکه پروژه‌ها از اشتباهات گذشته درس بگیرند و درک عمیق‌تری از رفتار کاربران، نقدینگی و پویایی واقعی بازار پیدا کنند.
سقوط ارزش در ایردراپ‌ها
بر اساس گزارشی از سارا گرگلاس (Sara Gherghelas)، تحلیل‌گر پلتفرم دپ‌ریدر (DappRadar)، از سال ۲۰۱۷ تاکنون بیش از ۲۰ میلیارد دلار توکن از طریق ایردراپ توزیع شده است، اما نزدیک به ۸۸٪ از این آلت کوین‌ها تنها در چند ماه ابتدایی پس از عرضه با سقوط ارزش مواجه شده‌اند. این یافته نشان می‌دهد فاصله قابل‌توجهی میان هیجان اولیه بازار و دوام واقعی پروژه‌ها وجود دارد.
رابرت هوگندورن (Robert Hoogendoorn)، مدیر محتوای دپ‌ریدر، در گفت‌وگویی توضیح داد که رمز موفقیت یک ایردراپ در نحوه توزیع آن است. او گفت پروژه‌ها باید توکن‌های خود را به دست کاربرانی برسانند که واقعاً قصد نگهداری و مشارکت دارند، نه کسانی که صرفاً به دنبال فروش سریع هستند.
به گفته هوگندورن، روند کلی بازار نیز تأثیر زیادی بر ارزش‌گذاری ایردراپ‌ها دارد، اما مهم‌تر از همه، موفقیت واقعی زمانی حاصل می‌شود که پروژه بتواند پس از عرضه توکن، علاقه جامعه خود را حفظ کند.
از ایردراپ‌های اولیه تا عصر جدید تعامل زنجیره‌ای
اولین ایردراپ شناخته‌شده در تاریخ رمزارزها به سال ۲۰۱۴ و پروژه آئوراکوین (Auroracoin) بازمی‌گردد که با هدف ایجاد جایگزینی ایسلندی برای بیت کوین عرضه شد.
از آن زمان تاکنون، ایردراپ‌ها در بازارهای صعودی رونق بیشتری داشته‌اند و به مرور پیچیده‌تر شده‌اند. امروز، تیم‌های پروژه برای شناسایی کاربران شایسته، فعالیت آن‌ها را در شبکه، تعامل در رسانه‌های اجتماعی و حتی میزان نقدینگی فراهم‌شده بررسی می‌کنند.
هوگندورن تأکید می‌کند که پروژه‌ها باید فراتر از روش‌های سطحی عمل کنند و رفتار واقعی کاربران در زنجیره، سوابق معاملاتی و حتی اعتبار اجتماعی آن‌ها را در نظر بگیرند تا از پدیده‌هایی مثل «فارم ایردراپ» یا شکار ایردراپ جلوگیری کنند. او می‌گوید بسیاری از پروژه‌ها در حال حاضر در فرآیند توزیع خود از شاخص‌هایی مثل مشارکت در شبکه‌های اجتماعی یا پلتفرم‌های پاداش‌دهی استفاده می‌کنند تا مطمئن شوند بخشی از ایردراپ به جامعه واقعی و فعال می‌رسد.
شکست پروژه‌های بی‌پایه و اساس
جکسون دنکا (Jackson Denka)، مدیرعامل پلتفرم دیفای آزورا (Azura) که با حمایت برادران وینکلووس (Winklevoss) فعالیت می‌کند، در گفت‌وگویی توضیح می‌دهد که بسیاری از توکن‌های ایردراپ‌شده به این دلیل ارزش خود را از دست می‌دهند که به پروژه‌هایی وابسته‌اند که بنیان تکنیکال و اقتصادی محکمی ندارند. به گفته او، این پروژه‌ها معمولاً پذیرش واقعی ندارند، درآمدزا نیستند و در نتیجه، حتی با مشوق‌های مالی و بازاریابی‌های پرزرق‌وبرق هم دوام نمی‌آورند.
دنکا معتقد است هیچ نوع «مهندسی مالی» یا «مشوق کاربری» نمی‌تواند کیفیت پایین یک دارایی را جبران کند. اگر پروژه‌ای واقعاً محصول خوب و رو‌به‌رشدی داشته باشد، حتی ایردراپ ناقص آن نیز در بلندمدت رشد خواهد کرد. او به عنوان نمونه از پروژه هایپرلیکویید (Hyperliquid) یاد می‌کند که در نوامبر ۲۰۲۴ با کنار گذاشتن سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VCها) و تمرکز بر مشارکت واقعی جامعه، یکی از موفق‌ترین ایردراپ‌های تاریخ را رقم زد.
دنکا پیش‌بینی می‌کند که در سال‌های آینده، ایردراپ‌ها جای خود را به مدل‌هایی شبیه عرضه‌های اولیه خواهند داد؛ یعنی سرمایه‌گذاران پیش از ورود توکن به بازار آزاد، برای خرید آن هزینه پرداخت خواهند کرد. او می‌گوید:
در هیچ بازار مالی دیگری، شرکت‌ها سهام خود را رایگان بین کاربران توزیع نمی‌کنند. اوبر (Uber)، رابین‌هود (Robinhood) و حتی فیس‌بوک (Facebook) چنین کاری نکردند.
از نظر او، تب ایردراپ‌ها در تاریخ رمزارزها به‌عنوان یک «دوره گذار موقت» ثبت خواهد شد، هرچند این مدل همیشه به شکلی محدود باقی خواهد ماند.
چالش نقدینگی و راه‌حل‌های پایداری
کنی لی (Kanny Lee)، مدیرعامل پلتفرم سکندسواپ (SecondSwap) که بازاری برای معامله توکن‌های قفل‌شده است، معتقد است یکی از دلایل اصلی سقوط ارزش ایردراپ‌ها، تزریق بیش از حد نقدینگی در مدت کوتاه است. به گفته او، بسیاری از پروژه‌ها حجم زیادی از توکن‌ها را به‌صورت ناگهانی آزاد می‌کنند و بازار را با عرضه زیاد غرق می‌سازند.
لی می‌گوید برخی پروژه‌های موفق اخیر، با پاداش دادن به کاربران فعال و اجرای برنامه آزادسازی تدریجی توکن‌ها توانسته‌اند ارزش خود را حفظ کنند. این رویکرد باعث شد که نقدینگی به‌مرور و در طول زمان در بازار شکل بگیرد. از نظر او، دوام ارزش یک ایردراپ وابسته به استمرار مشارکت کاربران و رشد تدریجی نقدینگی است. او تأکید می‌کند که طراحی هر ایردراپ باید بر پایه نقدینگی پایدار باشد.
مسئله اصلی این نیست که چند کیف پول توکن دریافت می‌کنند، بلکه این است که آن توکن‌ها چه مدت در بازار فعال باقی می‌مانند. برنامه‌هایی که کاربران را به مشارکت مستمر تشویق می‌کنند یا عرضه را مرحله‌به‌مرحله آزاد می‌سازند، می‌توانند از نوسانات شدید ناشی از توزیع انبوه جلوگیری کنند.
