با وجود گذشت چند سال از آغاز پروژه ریال دیجیتال، همچنان هیچ تصمیم روشنی از سوی بانک مرکزی درباره آینده این طرح اتخاذ نشده است. به گفته کارشناسان، بلاتکلیفی در مسیر توسعه این ابزار نوین مالی، ریشه در نبود زیرساخت‌های حقوقی مشخص و ضعف تعامل میان بخش‌های مختلف بانک مرکزی دارد؛ مسائلی که می‌توانند چشم‌انداز ریال دیجیتال را بیش از پیش در ابهام فرو ببرند.
به گزارش میهن بلاکچین، در جریان سی‌ودومین همایش سیاست‌های پولی و ارزی که با تمرکز بر «ارتقای حکمرانی پولی و بانکی» برگزار شد، پنلی تخصصی با محوریت نقش فناوری‌های نوین مالی در ساختار سیاست‌گذاری کشور تشکیل شد که در آن فعالان مختلف در رابطه با تاثیر ابزارهای نوظهور بر سیستم مالی ایران صحبت کردند.
هوش مصنوعی و رمزارزها زیر ذره‌بین بانک مرکزی
نوش‌آفرین مومن‌واقفی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در این نشست ضمن تاکید بر لزوم بروزرسانی ابزارهای سیاست‌گذاری گفت:
هوش مصنوعی تغییرات قابل توجهی را در نظام اقتصادی دنیا به وجود آورده است و واقعیت این است که نمی‌توان بدون ابزارهای جدید فناورانه در بازارهای داخلی و خارجی خودنمایی کرد.
او با اشاره به بازار ارزهای دیجیتال، بر اهمیت نظارت دقیق و هوشمندانه بر این حوزه تأکید کرد و گفت که به‌دلیل ریسک‌ها و نوسانات ذاتی این دارایی‌ها، نمی‌توان آنها را بدون نظارت رها کرد.
پروژه‌ای آغاز شده، اما بدون مسیر مشخص
سیدمحمدهادی سلطان‌العلمایی، مدیر اداره آموزش و توسعه دانش بانک مرکزی، نیز با اشاره به وضعیت ریال دیجیتال گفت:
از لحاظ فنی زیرساخت‌هایمان برای موضوع ریال دیجیتال آماده است اما هنوز کسب و کارها و اقتصادمان برای این موضوع آمادگی ندارند.
وی افزود:
بانک مرکزی فعالیت خود در این حوزه را با یک پروژه آزمایشی حداقلی آغاز کرد اما حالا پروژه به مرحله‌ای رسیده که می‌توان آن را بلاتکلیف توصیف کرد.
به گفته سلطان‌العلمایی، نبود تصمیم‌گیری نهایی و خلأهای حقوقی مهم‌ترین موانع ادامه مسیر این طرح هستند.
وی در ادامه ضمن اشاره به خلاهای قانونی این مسیر گفت:
برای ادامه این مسیر، وجود یک چارچوب حقوقی مشخص و به‌روز الزامی است. با توجه به ویژگی‌هایی که برای ریال دیجیتال در فاز آزمایشی تعریف شده، می‌توان از این ابزار در طرح‌هایی مثل قرارداد‌های هوشمند برای تسهیلات حمایتی یا پرداخت یارانه‌های هدفمند استفاده کرد.
او همچنین به پیچیدگی‌های بین‌رشته‌ای این پروژه اشاره کرد و یکی از چالش‌های اساسی را کمبود نیروی متخصص در داخل و حتی خارج از بانک مرکزی دانست. از نگاه او، ریال دیجیتال در اصل یک ابزار سیاست‌گذاری است و از همین رو، نمی‌توان انتظار داشت بخش خصوصی یا نهادهای خارج از بانک مرکزی به‌تنهایی بار تحقیق و توسعه این پروژه را بر دوش بکشند.
ضرورت تغییر نگرش برای بهره‌گیری از فناوری‌های نوین
در ادامه این پنل، امین مجاب، معاون پژوهشکده پولی و بانکی، در رابطه با نقش فناوری در گسترش فراگیری مالی در کشور صحبت کرد و گفت:
این فناوری‌ها هستند که می‌توانند فراگیری مالی در کشور را توسعه دهند و با نگاهی کاربردی می‌توان کارآمدی بیشتری را در حوزه‌های مالی در ایران رقم زد.
افشین خانی، مدیرعامل بانک توسعه صادرات، نیز به ظرفیت‌های رمزارزها اشاره کرد و گفت که این دارایی‌ها می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای تسهیل نقل‌وانتقالات ارزی به‌کار گرفته شوند، هرچند تاکنون بیشتر نقش ذخیره ارزش را ایفا کرده‌اند.
مهدی نوری، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، هم با تمایزگذاری میان «رمزارز» و «رمزدارایی» گفت:
خیلی از کریپتوکارنسی‌ها پول نیستند و کرپیتو‌است (رمزدارایی) هستند ما با یک موجودیت مواجه نیستیم و نمی‌توان تمام اینها را در یک بخش‌بندی قرار داد.
او با انتقاد از فضای محافظه‌کارانه حاکم بر نهادهای تصمیم‌گیر، تصریح کرد که برای پیشرفت در حوزه فناوری مالی، لازم است قوانین گذشته کنار گذاشته شده و با نگاهی آینده‌نگر، همکاری میان نهادهای دولتی و بخش خصوصی تقویت شود.
