تاثیر قطعی اتریوم بر بلاک‌چین‌های لایه دوم؛ مقیاس‌پذیری به چه قیمت؟

اتریوم، به‌عنوان پلتفرمی پیشرو در بلاکچین، شالوده‌ای برای بسیاری از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و قراردادهای هوشمند محسوب می‌شود. با افزایش تقاضا برای اتریوم، بلاکچین‌های لایه دو (L2) به‌منظور رفع مشکلات مقیاس‌پذیری و کارمزد تراکنش‌ها ظهور کردند.

با این حال، این راهکارها به‌شدت به اتریوم وابسته هستند؛ اختلال در شبکه اتریوم پیامدهای فنی قابل‌توجهی بر این زنجیره‌های لایه دو خواهد داشت. در این مقاله از میهن بلاکچین، به بررسی وابستگی‌ها و آسیب‌پذیری‌های فنی بلاک‌چین‌های لایه دوم در صورت قطع اتریوم می‌پردازیم.

بلاک‌چین‌های لایه دوم: بهبود مقیاس‌پذیری

بلاک‌چین‌های لایه دوم اتریوم، مقیاس‌پذیری را با پردازش تراکنش‌ها خارج از زنجیره اصلی اتریوم (L1) و سپس تعهد داده‌های فشرده‌شده یا بهینه‌شده، به آن بهبود می‌بخشند. نمونه‌هایی از فناوری‌های لایه دوم شامل رول‌آپ‌های آپتیمیستیک (Optimistic Rollups)، رول‌آپ‌های دانش صفر (zk-Rollups) و زنجیره‌های جانبی (SideChains) مانند پالیگان (Polygon) هستند. این راه‌حل‌ها از امنیت اتریوم بهره می‌برند و در عین حال عملکرد بهتر و کارمزدهای کمتری را ارائه می‌دهند.

فناوری‌های رول‌آپ

فناوری‌های رول‌آپ، چه آپتیمیستیک و چه دانش صفر، به‌طور اساسی به اتریوم برای امنیت وابسته هستند. آن‌ها تراکنش‌ها را خارج از زنجیره یا به صورت آفچین (Offchain) دسته‌بندی کرده و به‌طور دوره‌ای داده‌های فشرده شده، که به عنوان رول‌آپ شناخته می‌شوند، را به زنجیره اصلی اتریوم ارسال می‌کنند. این فرایند تضمین می‌کند که وضعیت زنجیره لایه دوم همیشه می‌تواند بازسازی و با استفاده از امنیت قوی اتریوم اعتبارسنجی شود.

• رول‌آپ‌های آپتیمیستیک: فرض می‌کنند تراکنش‌ها معتبر هستند و فقط در صورت بروز اختلاف، تقلب را بررسی می‌کنند. این امر به اتریوم برای اعتبارسنجی و حل اختلافات متکی است.
• zk-Rollups: از اثبات‌های کریپتوگرافیک (SNARKs/STARKs) برای تأیید تراکنش‌ها استفاده کرده و این اثبات‌ها را در اتریوم منتشر می‌کنند تا از صحت آن‌ها اطمینان حاصل شود.

در صورت قطع اتریوم، این رول‌آپ‌ها نمی‌توانند کامیت (تایید) شوند و در نتیجه از نهایی شدن تراکنش‌ها جلوگیری شده و باعث تضعیف تضمین‌های امنیتی که راه‌حل‌های لایه دوم ارائه می‌دهند، می‌شود.

دسترسی داده‌ها

دسترسی به داده‌ها جنبه‌ای حیاتی از زنجیره‌های لایه دوم است که تضمین می‌کند داده‌های لازم برای تأیید تراکنش و بازسازی استیت (State) همیشه در دسترس هستند. بسیاری از راه‌حل‌های لایه دوم داده‌ها را در اتریوم منتشر می‌کنند تا شفافیت و امنیت آنها حفظ شود. اگر اتریوم قطع شود، دسترسی به این داده‌ها غیرممکن خواهد شد و منجر به مشکلات جدی می‌شود.

• تأیید تراکنش‌ها: بدون دسترسی به داده‌های منتشر شده، تأیید صحت تراکنش‌ها در زنجیره لایه دوم غیرقابل انجام می‌شود.
• بازسازی استیت: ناتوانی در بازسازی استیت از طریق اتریوم، عملکرد زنجیره لایه دوم را متوقف می‌کند؛ زیرا دیگر نمی‌توانند اعتبار تراکنش‌ها را بسنجد.

وابستگی به اجرای قراردادهای هوشمند

راه‌حل‌های لایه دوم اغلب به قراردادهای هوشمندی که روی اتریوم دیپلوی شدند، برای عملکردهای مهم مانند پردازش تراکنش‌ها، انتقال استیت و حل اختلافات متکی هستند.

• کانال‌های استیت: از قراردادهای هوشمند در اتریوم برای باز کردن، به‌روزرسانی و بستن کانال‌های آفچین استفاده می‌کنند. یک قطعی در اتریوم مانع از بسته شدن کانال‌ها و حل اختلافات می‌شود.
• سایدچین‌ها: اگرچه استقلال بیشتری دارند، اما سایدچین‌ها هنوز به اتریوم برای امنیت و قابلیت همکاری بین زنجیره‌ای (Cross-chain) متکی هستند. یک قطعی، عملکرد این قابلیت‌ها را مختل کرده و بر امنیت و عملکرد سایدچین‌ها تأثیر می‌گذارد.

اگر این قراردادهای هوشمند به دلیل قطع اتریوم غیرقابل دسترسی شوند، راه‌حل‌های لایه دوم نمی‌توانند عملیات‌های مهم خود را انجام دهند و منجر به توقف‌های احتمالی و خطرات امنیتی خواهند شد.

پل‌ها و انتقال دارایی‌ها

راه‌حل‌های لایه دوم به طور معمول پل‌هایی دارند که اجازه می‌دهند دارایی‌ها بین زنجیره لایه دوم و اتریوم جابجا شوند. این پل‌ها برای نقدینگی و تعاملات کاربران بین زنجیره‌ها حیاتی هستند. قطعی اتریوم، این پل‌ها را غیرفعال می‌کند و منجر به:

• قفل شدن دارایی‌ها: کاربران نمی‌توانند دارایی‌ها را به لایه دوم یا از آن انتقال دهند که منجر به بحران نقدینگی می‌شود.
• قطع خدمات: dApps که به تراکنش‌های کراس‌چین وابسته هستند، با اختلالات قابل توجهی روبرو خواهند شد.

کاهش ریسک

برای کاهش ریسک‌های مرتبط با قطع اتریوم، چندین استراتژی فنی می‌توانند به کار گرفته شوند:

• افزایش پایداری: پیاده‌سازی راه‌حل‌های ذخیره‌سازی داده‌های اضافی و مکانیزم‌های پشتیبان‌گیری آفچین برای تضمین دسترسی به داده‌ها.
• قابلیت همکاری: توسعه استراتژی‌های چند زنجیره‌ای (Multichain) و تضمین قابلیت همکاری (Interoperability) با دیگر بلاک‌چین‌ها برای کاهش وابستگی به یک زنجیره واحد.
• رمزنگاری پیشرفته: استفاده از تکنیک‌های کریپتوگرافی پیشرفته و پروتکل‌های غیرمتمرکز برای افزایش امنیت بدون وابستگی به اتریوم.
• راه‌حل‌های لایه 3: بررسی راه‌حل‌های لایه سوم (L3) برای توزیع بیشتر وزن کار و وابستگی‌ها در بین لایه‌ها و پلتفرم‌های متعدد.

با وجود راه‌های کاهش ریسک، راه‌حل‌های لایه دوم امنیت به مراتب کمتری نسبت به بلاکچین‌های لایه ۱ دارند. چرا که هم باید نگران بلاکچین خود باشند و هم به بلاکچین لایه ۱ که به آن وابسته هستند.

راه حل لایه دوم به چه قیمت؟

افزایش مقیاس‌پذیری در بلاک‌چین‌های لایه دوم (L2) هزینه‌ها و چالش‌های قابل توجهی دارد که ممکن است ارزش آن را زیر سوال ببرد. در ادامه به برخی از این مشکلات و چالش‌ها می‌پردازیم که نشان می‌دهد بهبود مقیاس‌پذیری لایه دوم ممکن است به قیمت از دست رفتن مزایای اصلی بلاک‌چین تمام شود.

وابستگی به این معنی است که هرگونه مشکل یا قطعی در لایه اول مستقیماً بر لایه دوم تأثیر می‌گذارد، باعث توقف تراکنش‌ها و از دست رفتن امنیت می‌شود. در نتیجه، بهبود مقیاس‌پذیری با وابستگی بیشتر به اتریوم همراه است که خود می‌تواند یک نقطه ضعف بزرگ باشد.

به علاوه، راه‌اندازی و مدیریت راه‌حل‌های لایه دوم نیازمند تخصص فنی بالاست. فناوری‌هایی مانند رول‌آپ‌ها (Optimistic و zk-Rollups) به دانش عمیق در زمینه کریپتوگرافی و برنامه‌نویسی قراردادهای هوشمند نیاز دارند. این پیچیدگی فنی باعث افزایش هزینه‌های توسعه و نگهداری می‌شود که می‌تواند استفاده گسترده از این راه‌حل‌ها را محدود کند. همچنین، امنیت خود این قراردادها نیز یک مسئله دیگر است.

یکی از اصول کلیدی بلاک‌چین‌ها، غیرمتمرکز بودن است. راه‌حل‌های لایه دوم ممکن است باعث کاهش این غیرمتمرکز بودن شوند، زیرا برخی از آن‌ها نیازمند اعتماد به نهادهای مرکزی یا گروه‌های کوچکی از نودها هستند. این موضوع می‌تواند با فلسفه اصلی بلاک‌چین که بر پایه عدم تمرکز و شفافیت است، در تضاد باشد.

بلاک‌چین‌های لایه دوم به‌طور قابل‌توجهی اکوسیستم اتریوم را با ارائه مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه‌های تراکنش بهبود بخشیده‌اند. با این حال، وابستگی عمیق آن‌ها به اتریوم برای امنیت، دسترسی به داده‌ها، اجرای قراردادهای هوشمند و انتقال دارایی‌ها، آن‌ها را در مقابل قطعی‌های احتمالی اتریوم، آسیب‌پذیر می‌کند.

رسیدگی به این آسیب‌پذیری‌ها از طریق افزایش پایداری، قابلیت همکاری و تکنیک‌های کریپتوگرافی پیشرفته برای امنیت راه‌حل‌های لایه دوم حیاتی است. با پیشرفت اکوسیستم بلاک‌چین، این بهبودهای فنی برای اطمینان از پایداری و استحکام در برابر اختلالات احتمالی در شبکه اتریوم ضروری خواهند بود؛ با این وجود، برای بسیاری از پروژه‌ها و کاربران، معایب مقیاس‌پذیری لایه دوم ممکن است بیشتر از مزایای آن باشد. شما درباره وابستگی لایه دو‌ها به لایه اصلی اتریوم چه دیدگاهی دارید؟