در جهان امروز که فناوری و آزادی‌های فردی بیش از هر زمان دیگری به هم گره خورده‌اند، گاهی یک ابزار مالی می‌تواند نقشی فراتر از اقتصاد ایفا کند. در ونزوئلا، جایی که تورم افسارگسیخته سال‌هاست زندگی میلیون‌ها نفر را ویران کرده، بیت کوین برای بسیاری به مفهومی بیش از «پول دیجیتال» و به ریسمانی برای بقا، ابزاری برای حفظ کرامت و راهی برای فرار از محدودیت‌های حکومتی بدل شده است.
به گزارش میهن بلاکچین، ماریا کورینا ماچادو (María Corina Machado) – سیاستمدار مخالف حکومت و فعال حقوق بشر ونزوئلا – به‌خاطر تلاش‌هایش برای گسترش دموکراسی در این کشور آمریکای جنوبی، برنده جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۵ شد. ماچادو که از منتقدان سرسخت دولت نیکلاس مادورو (Nicolás Maduro) است، بارها بیت کوین را «راه نجات» مردم ونزوئلا نامیده و از آن به‌عنوان نمادی از آزادی اقتصادی یاد کرده است.
بیت کوین؛ ابزار بقا در دل بحران
ماچادو در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۲۴ با الکس گلداستین (Alex Gladstein) – مدیر استراتژی بنیاد غیرانتفاعی هیومن رایتس فاندیشن (Human Rights Foundation) – بیت کوین را یک فناوری «طرفدار آزادی» توصیف کرد و گفت:
برخی از مردم ونزوئلا در دوران ابرتورم با بیت کوین توانستند از دارایی خود محافظت کنند و حتی فرارشان از کشور را تأمین مالی کنند.
امروز بیت کوین با عبور از نرخ‌های تحمیلی دولت، به بسیاری از مردم کمک می‌کند تا از کنترل ارزی بگریزند. این فناوری از یک ابزار انسان‌دوستانه به وسیله‌ای حیاتی برای مقاومت تبدیل شده است.
ماچادو همچنین تأکید کرد که کمک واقعی به فقیرترین اقشار جامعه ونزوئلا تنها از مسیر تضمین حقوق مالکیت، مهار تورم، ایجاد فرصت برابر و حکمرانی شفاف ممکن است.
در مقابل، منتقدان ادعا می‌کنند جنبش اپوزیسیون ونزوئلا با حمایت منافع خارجی شکل گرفته است. روزنامه نیویورک تایمز گزارش داده بود که ۵ تن از رهبران اپوزیسیون این کشور در ماه می با مارکو روبیو (Marco Rubio) – وزیر خارجه آمریکا – دیدار کرده‌اند تا درباره طرح‌های تغییر رژیم در ونزوئلا گفت‌وگو کنند.
پادشاه ارزهای دیجیتال و مقاومت در برابر نظام‌های بسته
برای بسیاری از فعالان سیاسی و جوامعی که درگیر تورم شدید و کنترل سختگیرانه پولی هستند، بیت کوین به ابزاری برای حفظ دارایی و مقابله با کنترل دولت‌ها تبدیل شده است. این فناوری غیرمتمرکز، مرزهای سنتی اقتصاد را کنار زده و به مردم اجازه می‌دهد بدون نیاز به بانک‌ها یا نهادهای حکومتی، ارزش خود را منتقل کنند.
اما این الگوی مقاومت تنها به آمریکای لاتین محدود نمی‌شود. در سال ۲۰۲۲، زمانی که رانندگان کامیون در کانادا در اعتراض به محدودیت‌های کرونایی دولت دست به تظاهرات زدند و حساب‌های بانکی‌شان مسدود شد، بیت کوین به تکیه‌گاه مالی آنان بدل شد.
هرچند دولت کانادا توانست حدود پنج BTC از کمک‌های ارسال‌شده از مسیرهای متمرکز را مصادره کند، اما بخش عمده‌ای از بیش از ۲۰ بیت کوین ارسالی هرگز به دست مقامات نیفتاد؛ چراکه این وجوه از طریق شبکه‌های همتابه‌همتا منتقل شده بود و عملاً امکان توقیف آن وجود نداشت.
چند ماه پیش نیز در سپتامبر، گروهی از معترضان در نپال پس از مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی، برای برقراری ارتباط از برنامه بیت‌چت (Bitchat) ساخته جک دورسی (Jack Dorsey) استفاده کردند که با اتصال از طریق بلوتوث، یک شبکه ارتباطی مستقل تشکیل می‌دهد. در چنین سیستمی، هر گوشی به یک نود در شبکه تبدیل می‌شود و پیام‌ها را بدون نیاز به اینترنت منتقل می‌کند؛ به همین دلیل، حتی در شرایط خاموشی کامل اینترنت نیز این شبکه فعال می‌ماند.
فناوری همتابه‌همتا؛ زبان مشترک آزادی
روندهای اخیر نشان می‌دهد فناوری‌های همتابه‌همتا در حال تبدیل شدن به زبان جدید مقاومت در برابر انحصار دولت‌ها بر قدرت و اقتصاد هستند. از ونزوئلا تا کانادا و نپال، مردمی که با سرکوب سیاسی، سانسور یا فروپاشی اقتصادی روبه‌رو هستند، بیت کوین و شبکه‌های غیرمتمرکز را نه فقط به‌عنوان ابزار مالی، بلکه به‌عنوان شیوه‌ای برای بازپس‌گیری اختیار فردی و آزادی انتخاب می‌بینند.
داستان ماریا ماچادو تنها روایت یک سیاستمدار نیست، بلکه نمادی از عصر جدیدی است که در آن فناوری می‌تواند توازن قدرت را تغییر دهد. اگر در گذشته مقاومت به خیابان محدود بود، امروز در کیف پول‌های دیجیتال و شبکه‌های بلاکچینی جریان دارد که هر تراکنش، هر پیام و هر نود، صدای آزادی را بازتاب می‌دهد.
