در جهانی که توکن‌های بی‌ارزش با نام‌های عجیب‌وغریب ظرف چند دقیقه میلیون‌ها دلار جابه‌جا می‌کنند، پلتفرمی مثل پامپ فان (Pump.fun) دیگر تنها یک شوخی ساده اینترنتی نیست؛ بلکه تبدیل به کارخانه‌ای تمام‌عیار برای تولید پول شده است.
به گزارش مهین بلاکچین، پشت ظاهر سرگرم‌کننده این پلتفرم داستانی پیچیده از نوآوری، طمع، ربات‌ها و رقابتی نفس‌گیر جریان دارد. آیا عصر دی‌جن‌ها (Degen) و میم کوین‌های سولانایی به پایان رسیده، یا Pump.fun هنوز برگ‌های برنده‌ای در آستین دارد؟
پامپ فان چگونه پول‌ساز شد؟
پامپ فان اخیراً توانست در عرضه‌ای گسترده از توکن PUMP، مبلغ ۶۰۰ میلیون دلار جذب کند. این عرضه یادآور تب رویدادهای عرضه کوین (ICO) سال ۲۰۱۷ است. این شرکت تاکنون مسئول راه‌اندازی حدود ۱۲ میلیون توکن مجزا بوده است. این رمزارزها توسط کاربران ماجراجو و اصطلاحاً «دی‌جن‌ها» در سراسر دنیا خرید و فروش می‌شوند. فعالیت‌ها در این پلتفرم طی کمتر از دو سال درآمدی بیش از ۷۷۴ میلیون دلار برای شرکت به همراه داشته است. این میزان رشد با درآمد کامل برخی شبکه‌ها و ارائه‌دهندگان زیرساختی که از اجزای کلیدی اقتصاد آنچین محسوب می‌شوند، برابری می‌کند.
آدام تک (Adam Tehc) – تحلیل‌گر داده و سازنده داشبورد تحلیلی در پلتفرم دون Dune – در گفت‌وگویی بیان کرد:
پامپ فان یکی از پرکاربردترین اپلیکیشن‌های تاریخ کریپتو است.
با این حال، تک اضافه کرد که میزان علاقه‌مندی به این پلتفرم در ماه‌های اخیر کاهش یافته و داده‌ها نیز این دیدگاه را تأیید می‌کنند.
در ماه ژانویه – که بهترین ماه Pump.fun از زمان آغاز فعالیت آن به‌شمار می‌رود و تب میم کوین‌ها به اوج رسیده بود – این پلتفرم موفق شد ۱۳۶,۷۴۳,۸۰۹ دلار درآمد کسب کند. اما طبق داده‌های Dune، درآمد این پلتفرم طی یک ماه اخیر به ۲۶,۳۹۰,۱۷۳ دلار (یا معادل ۸۰٪) کاهش یافته است.
با این حال، آمارهای کلی عملکرد این پروژه هنوز هم چشمگیر باقی مانده‌اند و شاید زمانی که به منشأ اولیه و ساده آن نگاهی بیندازیم چشمگیرتر جلوه کنند.
این پروژه در ابتدا به‌عنوان ایده‌ای میان سه دی‌جن حوزه کریپتو شکل گرفت که می‌خواستند فرآیند ساخت توکن را ساده‌تر کنند. در آن زمان، بنیان‌گذاران یعنی آلون کوهن (Alon Cohen)، دیلن کرلر (Dylan Kerler) و نواه توئیدیل (Noah Tweedale)، به‌صورت دورکاری و از طریق لپ‌تاپ‌های شخصی خود کار می‌کردند.
پس از گذشت چند ماه، آن‌ها شروع به جذب نیرو از جمله یک توسعه‌دهنده ارشد که بعداً مستقل شد و خارج از مسیر شرکت رفت، کرده و سپس دفتر کاری خود را در یکی از شعب وی‌ورک (WeWork) در لندن راه‌اندازی کردند. اکنون، به گفته کوهن در یک گفت‌وگو، Pump.fun دارای بیش از ۷۰ کارمند در مناطق مختلف از جمله قاره آمریکا، اروپا، خاورمیانه و آسیا است. او توضیح داد:
ما ساختار تیمی سفت‌وسختی نداریم، اما اعضا را بر اساس تخصص‌هایی مانند توسعه موبایل، پخش زنده، گفت‌وگو، زیرساخت و غیره ساماندهی می‌کنیم. هیچ تیمی به‌طور چشم‌گیری بزرگ‌تر از دیگران نیست.
هر زمان که نیاز خاصی وجود دارد، اعضای تیم‌های مختلف را برای تمرکز بر اولویت‌های یک محصول خاص جابه‌جا می‌کنیم.
در طول ۱۸ ماه عمر خود، پامپ فان عنوان سریع‌ترین اپلیکیشن حوزه کریپتو برای رسیدن به درآمد ۱۰۰ میلیون دلاری را به‌دست آورده و از آن زمان تاکنون بر اساس داده‌های Dune، بیش از ۷۷۴ میلیون دلار درآمد ایجاد کرده است. کوهن از بیان جزئیات درباره میزان سود خالص خودداری کرد، اما افزود که «بخش عمده‌ای از منابع مالی مجدداً به‌طور مستقیم در توسعه محصول سرمایه‌گذاری می‌شود.»
دمیتری لاپیدوس (Dmitry Lapidus) – مدیر منطقه آسیا و اقیانوسیه در شرکت کوین‌فاند (CoinFund) – در گفت‌وگویی بیان کرد که این میزان درآمد، پامپ فان را در میان ۵ تا ۱۰ پروژه برتر رمزارزی از نظر درآمد جاری قرار می‌دهد. پروژه‌هایی که در رتبه‌های بالاتر از آن قرار دارند، شامل نام‌هایی مانند تتر (USDT)، سرکل (USDC)، اتریوم و خود سولانا هستند که نه‌تنها سابقه طولانی‌تری دارند، بلکه ابزارهایی را فراهم کرده‌اند که زمینه‌ساز ظهور پروژه‌هایی مانند پامپ فان شده‌اند.
اکنون Pump.fun در چه وضعیتی قرار دارد؟
پامپ فان به هر کسی اجازه می‌دهد تنها ظرف چند دقیقه و حتی در برخی موارد ظرف چند ثانیه، بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای یک توکن بسازد. پس از راه‌اندازی رسمی Pump.Fun در ژانویه ۲۰۲۴، به‌سرعت به مرکز اصلی میم کوین‌ها تبدیل شد. استارتاپ‌هایی که به‌دنبال ساخت توکن خود بودند به‌زودی به این پلتفرم روی آوردند و پخش‌های زنده در پامپ فان شروع به رشد انفجاری کرد.
همین جایگاه فرهنگی و اقتصادی بود که به پامپ فان امکان داد تنها در عرض ۱۲ دقیقه در یک عرضه اولیه، ۶۰۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند. توکن PUMP بلافاصله پس از عرضه در میان ۶۵ رمزارز برتر بازار از نظر ارزش بازار قرار گرفت، اما از آن زمان تاکنون به رتبه ۸۴ سقوط کرده است.
ارزش بازار توکن PUMP ابتدا از ۶ میلیارد دلار عبور کرد، اما روز دوشنبه به ۴.۲ میلیارد دلار (یعنی تنها اندکی بالاتر از قیمت عرضه اولیه آن) کاهش یافت. طبق داده‌های کوین‌گکو (CoinGecko)، این توکن طی هفت روز گذشته نزدیک به ۲۰٪ افت داشته است.
علاقه اولیه به توکن PUMP احتمالاً تا حدی به‌دلیل چند دور بازخرید (در مجموع به ارزش ۱۹.۷۳ میلیون دلار) از سوی این پلتفرم بوده است. بسیاری از دی‌جن‌ها معتقدند که این روند، آغاز فرآیند تقسیم درآمد با هولدرهای توکن است. این رویکرد جذابی است، البته مشروط به اینکه استفاده و درآمد پلتفرم به رشد خود ادامه دهد. تک گفت:
مدتی است که دیگر آن اشتیاق سابق نسبت به توکن‌های Pump.fun دیده نمی‌شود.
در مجموع، Pump.fun تاکنون مسئول ساخت حدود ۱۱.۹ میلیون توکن بوده است. برای مقایسه، وبسایت اتراسکن (Etherscan) تنها ۱.۶ میلیون توکن ERC-20 در شبکه اتریوم شناسایی کرده است. در اوج فعالیت Pump.fun در ماه ژانویه، این پلتفرم در یک روز ۷۰,۵۷۶ توکن ایجاد کرده بود. اما طبق داده‌های داشبورد Tehc در Dune، این رقم اکنون به حدود ۱۰,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰ توکن در روز کاهش یافته است.
افت اخیر فعالیت‌های Pump.fun با رشد سریع رقیبی جدید به نام لتس بونک (LetsBonk) همزمان شده است. این لانچ‌پد توسط جامعه پشت میم کوین BONK راه‌اندازی شده و توانسته بخش قابل توجهی از بازار را از چنگ پامپ فان درآورد. داده‌های پلتفرم دون نشان می‌دهد که در ۱۴ روز از ۱۵ روز گذشته، اکثر راه‌اندازی‌های میم کوین روی شبکه سولانا از طریق LetsBonk انجام شده‌اند. این در حالی است که در ماه آپریل، Pump.fun تقریباً به‌تنهایی میزبان ۱۰۰٪ از فعالیت‌های لانچ‌پد در سولانا بود.
در پلتفرم پیش‌بینی میریاد (Myriad) که توسط شرکت مادر دی‌کریپت (Decrypt) یعنی دستان (Dastan) توسعه یافته، نظرات کاربران در خصوص رقابت بین توکن‌های BONK و PUMP منعکس شده است. اکثر کاربران باور دارند که تا پایان ماه جولای، ارزش بازار BONK از PUMP بیشتر خواهد بود. گرچه در ابتدای عرضه توکن PUMP و در اوج هیجان‌ها، ممکن بود سناریوی برعکس محتمل به نظر برسد، اما اکنون فاصله بین این دو توکن بیش از یک میلیارد دلار شده و BONK با اختلاف قابل توجهی پیشتاز است.
کاهش علاقه کاربران و ورود رقبای تازه‌نفس
آدام تک در گفت‌وگویی وضعیت فعلی پامپ فان را با چرخه‌های قبلی بازار کریپتو مقایسه کرد:
کاملاً مشخص است که همان الگوی همیشگی دوباره تکرار شده است. ابتدا یک بازار واقعی و اصیل شکل می‌گیرد، اما به مرور ابزارهای پیشرفته‌تر، ربات‌های معاملاتی و سازوکارهای سوءاستفاده‌گر وارد میدان می‌شوند؛ در نتیجه، بازار به تدریج از شکل طبیعی خود خارج می‌شود.
به‌گفته تک، اکنون ابزارهای متعددی در اکوسیستم Pump.fun شکل گرفته‌اند. یکی از رایج‌ترین آن‌ها، ربات‌های بامپ (Bump) هستند که با خریدوفروش سریع توکن‌ها باعث می‌شوند آن توکن‌ها در صفحه اصلی Pump.fun بیشتر دیده شوند. اما این تنها روی خوش ماجراست. در لایه‌های پنهان‌تر، بازار مملو از ابزارهای مشکوک مانند ربات‌های راگ پول (Rug Pull)، باندل‌بات‌ها (Bundle Bots) و سایر روش‌های فریبنده شده است.
تک تأکید کرد که کاهش اشتیاق معامله‌گران و علاقه آن‌ها به رفتارهای معاملاتی طبیعی‌تر، یکی از دلایل کاهش فعالیت در Pump.fun است. این روند به‌خوبی در کاهش نرخ «فارغ‌التحصیلی» توکن‌ها دیده می‌شود. این مقدار از ۱.۶۷٪ در نوامبر گذشته به حدود ۰.۵۸٪ در ماه می رسیده است.
در پامپ فان، «فارغ‌التحصیلی» زمانی اتفاق می‌افتد که ارزش بازار یک توکن به حد مشخصی (فعلاً ۶۶,۰۰۰ دلار) برسد و سپس در صرافی غیرمتمرکز اختصاصی پامپ سواپ (PumpSwap) قابلیت معامله پیدا کند. با این رویداد، معادل ۲۰۶.۹ میلیون واحد از توکن مذکور به همراه ۸۵ سولانا وارد استخر نقدینگی می‌شود تا امکان معامله روان‌تر فراهم گردد. تک می‌گوید:
وقتی نرخ فارغ‌التحصیلی بالا می‌رود به این معناست که بازار عطش بیشتری برای خرید دارد. برعکس، نرخ پایین نشان‌دهنده خستگی بازار است. در حال حاضر، نرخ فارغ‌التحصیلی حتی در لانچ‌پد بونک اندکی بالاتر است، این موضوع نشان می‌دهد که تمایل برای خرید BONK بیشتر از PUMP شده است.
اما آلون کوهن، یکی از بنیان‌گذاران پامپ فان دیدگاه متفاوتی دارد. به اعتقاد او، نرخ ۱٪ در بازار میم کوین‌ها کاملاً طبیعی و حتی استاندارد است. او گفت:
در دنیای میم کوین‌ها و به‌طور کلی در بازار اقلام کلکسیونی، همواره تنها حدود ۱٪ پروژه‌ها اهمیت واقعی دارند؛ مابقی، صرفاً سروصدا هستند. چه صحبت از توکن باشد، چه کارت بازی یا پست شبکه اجتماعی، منطق بازار یکی است؛ ارزش در توانایی بازار برای شناسایی و ارزش‌گذاری درست پنهان شده است.
در چنین بازاری، موفقیت در گرو آن است که سرمایه‌گذار بتواند آن ۱٪ برتر را شناسایی کند؛ هرچند که این موفقیت اغلب موقتی است.
آیا Pump.fun هنوز هم ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟
طبق داده‌های داشبورد Dune، موفق‌ترین معامله‌گر پامپ فان تاکنون بیش از ۴۱ میلیون دلار سود کسب کرده و دست‌کم ۱۵۱ کیف پول، سودی بیش از یک میلیون دلار داشته‌اند. البته این داده‌ها تنها خریدهای پیش از فارغ‌التحصیلی را ثبت می‌کنند، در حالی که بسیاری از معاملات بعد از آن صورت می‌گیرند. با این وجود، تک هشدار می‌دهد که اکثر این معامله‌گران برتر، انسان واقعی نیستند. او گفت:
در فهرست ۵۰ کیف پول سودآور برتر، ۴۹ مورد ربات هستند و فقط یکی از آن‌ها واقعی است؛ آن هم کاپسی (Cupsey) است. اکثراً با ربات‌های دپلوی، اسنایپ یا تولید حجم مصنوعی طرف هستیم.
تک یکی از سودآورترین استراتژی‌ها را راه‌اندازی سریع توکن و اجرای طرح‌های راگ پول می‌داند. یک معامله‌گر توانسته طی تنها سه ماه، با راه‌اندازی ۱۷,۰۰۰ توکن و فروش فوری آن‌ها، حدود ۸۴۰,۰۰۰ دلار سود به جیب بزند. جالب آن‌که این استراتژی با اضافه شدن قابلیت جدید اشتراک درآمد برای سازندگان توکن، سودآورتر هم شده است. طبق گزارش‌ها، یکی از سازندگان تنها در سه هفته پس از فعال شدن این قابلیت، ۹۳,۷۸۰ دلار درآمد کسب کرده است. آلون کوهن بیان کرد:
تمام فعالیت‌های ما کاملاً آنچین انجام می‌شود و همان داده‌هایی که شما می‌بینید، دقیقاً داده‌هایی هستند که ما می‌بینیم. این شفافیت، از زیبایی‌های زندگی آنچین است.
با این حال، کوهن هشدار می‌دهد که نباید بیش از حد به داده‌ها تکیه کرد؛ مخصوصاً وقتی موضوع طراحی محصول باشد. او گفت:
داده‌ها مهم هستند، اما تجربه کاربری مهم‌تر است. شما باید محصولی بسازید که کاربران از آن لذت ببرند و برایشان ارزش خلق کند. لذت و ارزش در نهایت خودشان را در داده‌ها نشان می‌دهند. به همین دلیل است که داده‌ها فقط یک عامل ثانویه در مسیر موفقیت هستند.
