تعصبات رفتاری در ترید ارز دیجیتال چیست و چگونه از آنها اجتناب کنیم؟

اگر سوگیری‌ها یا تعصبات رفتاری (Behavioral biases) معامله‌گران ارز دیجیتال برطرف نشود، منجر به معاملات و سرمایه‌گذاری‌های اشتباه می‌شود. حتی یک حوزه مطالعاتی به نام مالی رفتاری (Behavioral Finance) وجود دارد که حاصل ترکیب تئوری روانشناسی با اقتصاد مالی است. تعصبات رفتاری اغلب ناخودآگاه هستند، پس باید رفتار مالی خود را به‌دقت زیر نظر بگیرید تا از تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر خطاهای رفتاری دوری کنید. در این مقاله از میهن بلاکچین، می‌خواهیم بدانیم که تعصبات رفتاری چیست و رایج‌ترین تورش‌های رفتاری در معاملات ارز دیجیتال کدام‌اند.

تعصبات رفتاری چیست؟

دنیل کانمن (Daniel Kahneman)، روانشناس و اقتصاددان و آموس تورسکی (Amos Tversky)، روانشناس ریاضی و شناختی، مطالعات گسترده‌ای بر رفتار و روان انسان‌ها انجام داده‌اند. این مطالعات منجر به شناخت رفتارهای نادرست و متعصبانه‌ای شده است که در فرایند تصمیم‌گیری انسان‌ها اثر می‌گذارد که معمولا با نام سوگیری یا تعصبات رفتاری شناخته می‌شود. وقتی پای بازارهای مالی به میان می‌آید، این مسئله بسیار پررنگ‌تر می‌شود و می‌تواند سرمایه افراد را در معرض خطر قرار دهد. برای مطالعه بیشتر درباره تعصبات رفتاری می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.

آشنایی با ۴ خطای رایج در معاملات ارز دیجیتال

در این مطلب می‌خواهیم ۴ تعصب رفتاری رایج در معاملات ارزهای دیجیتال را بررسی کنیم که سرمایه‌گذاران باید از آن‌ها آگاه باشند. با شناخت این تعصبات، می‌توان از آنها دوری کرد و فرایند تصمیم‌گیری را به شکلی موثرتر انجام داد. البته این خطاها بیشتر از ۴ مورد هستند و ما در اینجا فقط به موارد بسیار مهم آن اشاره خواهیم کرد.

۱. اعتمادبه‌نفس بیش از حد (Overconfidence)

خطای اعتمادبه‌نفس بیش از حد در معامله‌گرانی دیده می‌شود که کاملا از توانایی ترید خود مطمئن هستند. این باعث می‌شود که تصمیمات پرریسکی بگیرند و معاملات بسیار زیادی انجام دهند. بعضی از معامله‌گران به دارایی‌هایی که در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بیش از حد اعتماد دارند و در نتیجه سبد سهام آن‌ها یکنواخت و بدون تنوع است.

توهم درک گذشته، این اعتمادبه‌نفس را در ما ایجاد می کند که می‌توانیم آینده را پیش‌بینی کنیم. دنیل کانمن

یک مطالعه انجام‌شده توسط دکتر کای راجری (Kai Ruggeri)، استاد دانشگاه کلمبیا، نشان می‌دهد که هرچه فعالیت یک سرمایه‌گذار خرد بیشتر باشد، پول کمتری به دست خواهد آورد (البته استثنائاتی هم وجود دارد). کمتر ترید کنید و بیشتر سرمایه‌گذاری کنید؛ چون برای سرمایه‌گذاری باید تحقیقات بنیادی لازم درباره ارزش ذاتی پروژه یا ارز دیجیتال را انجام دهید. حتی می‌توانید بعد از تحقیقات کافی، به معاملات خود تنوع بدهید. این تنوع ریسک کلی مربوط به نگهداری توکن را کاهش می‌دهد.

۲. اجتناب از پشیمانی (Avoiding Regret)

یک مطالعه منتشرشده توسط جی چین (Jie Qin) در مجله تئوری اقتصاد (Economic Theory) نشان داده که برای اجتناب از پشیمانی به‌خاطر از دست رفتن سود یا سرمایه، معامله‌گران به احتمال زیاد پوزیشن‌هایی را که در سود هستند زودتر و پوزیشن‌های در ضرر را بسیار دیر می‌فروشند. ما همیشه در تلاشیم که پشیمان نشویم؛ حتی اگر این کار منجر به تصمیمات غیرمنطقی شود.

برای جلوگیری از این خطا باید به جای تصمیم‌گیری در زمان نوسانات بازار، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و ترید خود را تا آخر دنبال کنید. یک روش ساده این است که شرایط معاملات مثل قیمت و مقدار را از پیش تعیین کرده و معاملات خود را اتوماتیک کنید.

یکی از استراتژی‌هایی که می‌توانید استفاده کنید، استراتژی میانگین هزینه دلار (DCA) است. در این روش، تریدر بدون آنکه به قیمت دارایی توجه کند، مبالغ ثابتی را در فواصل زمانی منظم روی آن سرمایه‌گذاری می‌کند. همچنین می‌توانید از سفارش تریلینگ استاپ (Trailing stop order) استفاده کنید. یعنی یک سفارش از پیش تعیین شده با درصد مشخص ثبت کنید که با قیمت بازار فاصله دارد. سفارش‌ تریلینگ استاپ علاوه بر ردیابی خودکار قیمت، می‌تواند به کسب سود بیشتر و کاهش ضرر کمک کند و باعث شود احساس پشیمانی نداشته و در بازار گمراه نشوید.

۳. گستره توجه محدود (Limited Attention Span)

با توجه به تنوع زیاد ارزهای دیجیتال در بازار، فرصت‌های نامحدودی در این فضا وجود دارد. ولی ما معمولا قبل از انجام معاملات، به حد کافی به گزینه‌های موجود توجه نمی‌کنیم و برای درک کامل آن‌ها وقت نمی‌گذاریم. فرصت‌های جدید در دنیای ارز دیجیتال، معمولا با سر و صدا و هیجانات زیاد همراه هستند. این باعث می‌شود که تصمیمات ترید با اطلاعات ناکافی یا نادرست گرفته شود.

تا وقتی که به حد کافی یک معامله را بررسی نکرده‌اید، برای انجام آن عجله نکنید. به جای عجله و درگیر کردن خودتان به چند معامله هم‌زمان، خودتان تحقیق کنید (DYOR) و قبل از هر معامله، تحلیل‌ تکنیکال و فاندامنتال لازم را انجام دهید. ضمنا، بهتر است به اطلاعاتی که اینفلوئنسرهای شخص ثالث درباره فرصت‌های ترید ارز دیجیتال می‌دهند، متکی نباشید.

۴. دنبال کردن ترند‌ها (Trend-Chasing)

یک مطالعه انجام‌شده توسط پروفسور پرم سی جین (Prem C. Jain) از دانشگاه تولین و پروفسور جوآنا شونگ وو (Joanna Shuang Wu) از دانشگاه راچستر نشان داد که ۳۹ درصد از کل سرمایه جدید ورودی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، به ۱۰ صندوق برتر سال گذشته اختصاص یافته است. این نشان می‌دهد که معامله‌گران تمایل زیادی به‌ دنبال کردن روندها دارند. این رفتار باعث می‌شود که به‌جای تصمیم‌گیری منطقی بر اساس تحقیقات، معاملات به‌صورت عجولانه انجام شود.

«وقتی که دیگران دچار طمع هستند، بترسید و زمانی که دیگران می‌ترسند، طمع داشته باشید.» وارن بافت

از آنجایی که بازار ارز دیجیتال ذاتا پرنوسان است،‌ ممکن است معامله‌گران با رشد‌های تصاعدی برخی توکن‌ها گمراه شوند و عوامل فاندامنتال رشد قیمت را در نظر نگیرند. به جای همراهی عجولانه با قطار ترندها، ارزهای دیجیتال را در زیر قیمت ذاتی آن‌ها معامله کنید و تمرکز خود را فقط بر توکن‌هایی منعطف نکنید که رشد خوبی داشته‌اند. به‌جای اینکه هر بار پس از رشد قیمت یک توکن وارد معامله شوید، استراتژی‌های معامله را یاد بگیرید و دانش خود را کامل کنید.

سوالات متداول (FAQ)

جمع‌بندی

به عنوان انسان، طبیعی است که هنگام تصمیم‌گیری‌های مالی و ترید به غرایز خود متکی باشیم. اما هنگام معامله و سرمایه‌گذاری، باید همیشه رفتار خود را زیر نظر داشته باشیم و سعی بر کنترل تعصبات رفتاری خود داشته باشیم. در این صورت احتمال تصمیم‌گیری‌های ناکارآمد کمتر می‌شود و اشتباهات به حداقل می‌رسد. در مقاله فوق توضیح دادیم که تورش‌ها یا تعصبات رفتاری چیست