با کاهش شدید درآمد حاصل از حملات ساندویچی (Sandwich Attack) در سولانا، آربیتراژ اتمی به‌عنوان شکل جدیدی از استخراج ارزش از ماینرها (MEV) به‌سرعت در حال گسترش است. این مدل جدید آربیتراژ با وعده سودهای چندبرابری، بسیاری از کاربران را جذب کرده، اما پشت پرده آن، رقابتی سنگین و زیربنایی فنی نهفته است.
در این مقاله از میهن بلاکچین، بررسی کرده‌ایم که چگونه آربیتراژ اتمی با استفاده از ویژگی «اتمی بودن» تراکنش‌ها در بلاکچین سولانا، به یک مدل محبوب و در عین حال پرریسک برای کسب سود تبدیل شده است. همچنین به تحلیل زیرساخت‌های فنی، هزینه‌های پنهان، تفاوت آن با دیگر اکوسیستم‌ها، ریسک‌های حقوقی و چشم‌انداز آینده این روش پرداخته‌ایم.
آربیتراژ اتمی؛ پدیده‌ای نوظهور اما فراگیر
در حالی که صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) در سولانا در حال پیاده‌سازی گزینه‌های کارمزد سفارشی و تدابیر ضد ساندویچ هستند، درآمد حاصل از حملات ساندویچی در این شبکه به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. با این حال، بازی MEV در سولانا هنوز به پایان نرسیده و اکنون شکل جدیدی از آربیتراژ اتمی در حال تسخیر تراکنش‌های این بلاکچین است.
بر اساس داده‌های سندویچد می (Sandwiched.me)، سهم آربیتراژ اتمی در فعالیت‌های شبکه سولانا بسیار بالا رفته است؛ به‌طوری‌که در تاریخ ۸ آوریل (۱۹ فروردین)، ۷۴.۱۲٪ از انعام‌ها (هزینه‌های اولویت) توسط آربیتراژ اتمی پرداخت شده‌اند و در اکثر روزها این سهم بالای ۵۰٪ باقی مانده است. به بیان ساده‌تر، در حال حاضر ممکن است از هر دو تراکنش روی زنجیره سولانا، یکی متعلق به آربیتراژ اتمی باشد.
آربیتراژ اتمی چیست و چرا مهم است؟
آربیتراژ اتمی به انجام چند مرحله عملیات آربیتراژ در قالب یک تراکنش واحد و اتمی در بلاکچین اشاره دارد. در این روش، کاربر ممکن است یک دارایی را از یک صرافی غیرمتمرکز با قیمت پایین بخرد و در همان تراکنش، در صرافی دیگری آن را با قیمت بالاتر بفروشد. از آنجا که تمامی مراحل در یک تراکنش انجام می‌شود، ریسک ناتمام ماندن عملیات به‌کلی از بین می‌رود. در صورت شکست، تنها کارمزد از دست می‌رود و دارایی‌ها به وضعیت اولیه بازمی‌گردند.
در گذشته، حملات ساندویچی یا ربات‌های معاملاتی خودکار عمدتاً به‌دنبال سود در یک جفت‌ارز خاص بودند و با ارسال تراکنش‌های متوالی یا بسته‌بندی‌شده، فرصت ایجاد می‌کردند. آربیتراژ اتمی نیز از بسته‌بندی تراکنش استفاده می‌کند، اما تمرکز آن بیشتر بر شناسایی اختلاف قیمت در استخرهای معاملاتی متعدد است.
اگرچه خاصیت «اتمی بودن» ذاتاً برای آربیتراژ طراحی نشده و صرفاً یکی از ویژگی‌های بلاکچین است، اما آربیتراژکنندگان از آن برای حذف ریسک اجرای چندمرحله‌ای بهره می‌برند.
اتمی بودن یعنی اگر هر بخشی از تراکنش با شکست مواجه شود، کل تراکنش بازگردانده می‌شود؛ وضعیت بلاکچین ثابت می‌ماند، گویی تراکنش هرگز اتفاق نیفتاده است. اتمیک بودن یعنی اجرای همه یا هیچ. این امر با اطمینان از اینکه یا مجموعه‌ای کامل از اقدامات انجام می‌شود یا هیچ اتفاقی نمی‌افتد و هیچ حالت بینابینی وجود ندارد، از کاربران و سیستم‌ها محافظت می‌کند. آربیتراژکنندگان از این مزیت برای از بین بردن ریسک فنی ناشی از معاملات پیچیده استفاده می‌کنند.
در حالی که پدیده آربیتراژ اتمی در سولانا با سرعت در حال رشد است، اکوسیستم‌های دیگر مانند اتریوم، آربیتروم یا آوالانچ نیز سازوکارهایی برای MEV، اما با ساختار متفاوت دارند. مثلاً در اتریوم، پلتفرم‌هایی مانند فلش‌باتس (Flashbots) از طریق معماری پی بی اس (Proposer-Builder Separation) تلاش می‌کنند تا MEV را مدیریت‌پذیرتر و شفاف‌تر کنند. اما در سولانا سرعت بالا و نهایی شدن سریع تراکنش‌ها به‌همراه کارمزد پایین باعث شده محیطی ایده‌آل برای اجرای آربیتراژهای اتمی فراهم شود.
سودهای افسانه‌ای و واقعیت‌های تلخ
بر اساس داده‌ها، آربیتراژ اتمی طی یک ماه گذشته در سولانا ۱۲۰٬۰۰۰ واحد سولانا معادل تقریبی ۱۷ میلیون دلار سود ایجاد کرده است. آدرسی تنها با صرف ۱۲۸.۵۳ سولانا، به سودی معادل ۱۴٬۱۲۹ سولانا دست یافته و نرخ بازدهی ۱۰۹ برابری کسب کرده است. حتی بیشترین سود در یک تراکنش، تنها با صرف ۱.۷۶ سولانا رقم خورده و ۱۳۵۴ سولانا سود تولید با بازدهی ۷۶۹ برابر تولید کرد.
در مجموع، تاکنون ۵٬۶۵۶ ربات آربیتراژ اتمی ثبت شده‌اند که به‌طور میانگین هر آدرس ۲۴.۴۸ سولانا معادل ۳٬۰۷۱ دلار سود و حدود ۸۷۰ دلار هزینه (کارمزد و انعام) پرداخته است. بازدهی ماهانه این روش نیز در برخی موارد تا ۳۵۲٪ گزارش شده است.
هزینه‌های پنهان و زیربنای فنی
اما این هزینه‌ها فقط مربوط به کارمزدهای آنچین بوده و اجرای آربیتراژ اتمی نیازمند زیرساخت فنی خاصی است. یک توسعه‌دهنده MEV فهرستی از ملزومات را ارائه کرده که شامل RPC خصوصی، سرور ۸ هسته‌ای با رم ۸ گیگابایت و آی‌پی‌های متعدد است. هزینه حداقلی سرور بین ۵۰ تا ۳۰۰ دلار در ماه است که با هزینه‌های مربوط به پیکربندی، مجموع هزینه ماهانه را به ۱۵۰ تا ۵۰۰ دلار می‌رساند.
در مثالی از یک پلتفرم، در هفته گذشته تنها ۱۵ آدرس بیش از ۱ سولانا سود کسب کرده‌اند و بسیاری از آدرس‌ها با زیان مواجه بوده‌اند. با در نظر گرفتن هزینه‌های سرور، اغلب این ربات‌ها زیان‌ده هستند و حتی تعدادی از آن‌ها آربیتراژ را متوقف کرده‌اند.
MEV و به‌ویژه اَشکال پیشرفته آن نظیر آربیتراژ اتمی، ممکن است در برخی کشورها به‌عنوان نوعی سوءاستفاده از بازار یا رفتار غیراخلاقی تلقی شوند. اگر از آسیب‌پذیری‌های موقتی یا ضعف در طراحی استخرهای نقدینگی سوءاستفاده شود، احتمال واکنش مقامات قانونی وجود دارد. کاربرانی که قصد ورود حرفه‌ای به این حوزه را دارند، باید با قوانین کشور محل اقامت و محدودیت‌های حاکم بر تعامل با بلاکچین‌ها آشنا باشند.
چه کسانی واقعاً سود می‌کنند؟
واقعیت با داده‌های کلان در تناقض است. هنوز هم آربیتراژکنندگان حرفه‌ای سود می‌برند، اما اکثریت کاربران صرفاً در حال پرداخت هزینه هستند. به‌عبارت دیگر، اصل ۲۰/۸۰ در اینجا نیز برقرار است؛ تنها تعداد معدودی از ربات‌های قدرتمند به سودهای بزرگ می‌رسند و بقیه به اصطلاح «لیک» می‌شوند.
نمونه‌ای از یک آربیتراژ موفق، خرید ۳٬۶۷۹ توکن grok با قیمت واحد حدود ۰.۰۸ دلار و فروش آن با قیمت ۵۴.۳۶ دلار در هر واحد و کسب ۱۹۹٬۰۰۰ دلار سود بوده است. این فرصت از یک استخر کم‌عمق ایجاد شده که توسط یک سرمایه‌گذار بی‌دقت پر شده است؛ اما چنین فرصت‌هایی بسیار نادر بوده و بیشتر شبیه بردن بلیت بخت‌آزمایی هستند.
احتمالاً یکی از دلایل رشد اخیر آربیتراژ اتمی این است که برخی توسعه‌دهندگان، این روش را به‌عنوان مدلی تضمینی برای کسب سود تبلیغ و نسخه رایگانی برای کاربران مبتدی عرضه کرده‌اند. این تیم‌ها در صورت سودآوری فقط ۱۰٪ از سود را دریافت می‌کنند، اما از طرفی بابت راه‌اندازی سرور، تنظیمات نود و ارائه IPهای اضافی، هزینه اشتراک ماهانه دریافت می‌کنند.
در واقع، از آنجا که اکثر کاربران درک فنی عمیقی ندارند و از ابزارهای نظارتی مشابه استفاده می‌کنند، درآمد حاصل از آربیتراژ برایشان ناچیز است و حتی هزینه سرور و اشتراک را پوشش نمی‌دهد.
مگر آنکه کاربر دارای دانش فنی، ابزارهای اختصاصی برای رصد فرصت‌های آربیتراژ و زیرساخت پرقدرت باشد، ورود به حوزه آربیتراژ اتمی بیشتر شبیه افتادن در دام اشتراک سرورهاست تا فرصتی برای سود واقعی از رمزارزها. با افزایش مشارکت عمومی، نرخ ناموفق بودن تراکنش‌ها نیز افزایش یافته است. برای مثال، موثرترین برنامه در sandwiched.me دارای نرخ ناموفق بودن بیش از ۹۹٪ است؛ یعنی تقریباً تمام تراکنش‌ها ناموفق بوده‌اند، ولی ربات‌ها همچنان کارمزد گس را پرداخت می‌کنند.
چک‌لیست ورود حرفه‌ای به آربیتراژ اتمی
اگر قصد ورود حرفه‌ای به این حوزه را دارید، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- تسلط به زبان‌های برنامه‌نویسی Rust یا TypeScript
- دسترسی به RPC خصوصی با تأخیر پایین
- بودجه ماهانه حداقل ۵۰۰ دلار برای سرور و IP
- توانایی رصد اختلاف قیمت در استخرهای مختلف
- درک ساختار و معماری AMMها
- مدیریت ریسک و آشنایی با سناریوهای ناموفق بودن تراکنش
با افزایش مشارکت کاربران و اشباع بازار از ربات‌های مشابه، احتمال کاهش سودآوری در ماه‌های آینده بسیار بالاست. از سوی دیگر، اگر سولانا تصمیم بگیرد زیرساخت‌هایی مشابه فلش‌باتس یا ساختارهای PBS را توسعه دهد، ممکن است اجرای آربیتراژهای سودآور برای کاربران معمولی حتی سخت‌تر نیز شود. همچنین، رشد سریع این پدیده می‌تواند فشار مضاعفی بر کاربران عادی وارد کند که با افزایش هزینه‌های اولویت، تراکنش‌های آن‌ها به تعویق بیفتد یا با هزینه بیشتر انجام شود.
سخن پایانی
اگرچه آربیتراژ اتمی احتمالا می‌تواند سودآور باشد، اما بدون دسترسی به زیرساخت‌های فنی قدرتمند، الگوریتم‌های اختصاصی و منابع مالی کافی، احتمال ضرردهی بسیار بالاست. برای اکثر کاربران، این حوزه نه گنج پنهان بلکه دام مدرنی است که با شعار «سود تضمینی» قربانی می‌گیرد.
پیش از ورود به این بازی جدید MEV، هر کاربر باید ارزیابی دقیقی از توانایی‌ها، منابع و ریسک‌ها داشته باشد تا در موج جدیدی از «لیک شدن»، یکی دیگر از قربانیان بازار نباشد.
