صرافی غیرمتمرکز چیست؟ معرفی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی غیرمتمرکز چیست؟ خرید و فروش ارز دیجیتال با استفاده از Decentralized exchange یا DEX چگونه است؟ تفاوت‌های میان صرافی‌های متمرکز و دکس‌ها چیست؟ نحوه کار با صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال چگونه است؟

صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال بستری است که می‌توانیم رمز ارز های مختلف را بدون نیاز به یک نهاد متمرکز معامله کنیم. تحریم افراد به دلیل ملیت آنها در این صرافی‌ها معنی ندارد و آزادانه می‌توان در آنها فعالیت کرد. اهمیت این نکته برای ما ایرانیان بسیار بیشتر است. اما صرافی غیرمتمرکز چیست؟ در این مقاله با این نوع اکسچنج‌ها، نقاط قوت و ضعف دکس‌ها و نحوه کارکرد این صرافی‌ها آشنا می‌شویم و سپس، به معرفی چند تا از بهترین DEXها می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

صرافی غیرمتمرکز چیست؟

ما ایرانی ها به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانیم با هویت واقعی خود در صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال فعالیت کنیم. لذا برای ترید ارز دیجیتال و انجام معاملات در آنها باید از VPN استفاده کنیم. این مشکلی بزرگ برای ما بوده و همواره ریسک از دست رفتن دارایی‌هایمان وجود دارد. اما راهکار این مسئله چیست؟ صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال یا DEXها راه ‌حلی برای این مشکل ارائه کرده‌اند. این صرافی‌ها بستری فراهم کرده‌اند که در آن می‌توان آزادانه و بدون محدودیت به معاملات رمز ارزها پرداخت.

برای شناخت دقیق ساز و کار صرافی های غیرمتمرکز ارز دیجیتال ابتدا باید بدانیم ایراد و مشکل صرافی‌های متمرکز چیست؟ از این رو متوجه خواهیم شد که چرا به صرافی‌های غیرمتمرکز رمز ارز احتیاج داریم. اگر دارایی‌های دیجیتال خود را در صرافی‌های متمرکز (چه داخلی چه خارجی) نگهداری کنید، همواره احتمال از دست رفتن سرمایه شما در اثر هک آن صرافی یا وضع قوانین سخت‌گیرانه وجود دارد. هرچند که این اتفاق ممکن است به‌ندرت رخ دهد، اما به هر حال احتمال آن وجود دارد. در این صورت کل دارایی دیجیتال شما از بین خواهد رفت. علت این امر هم مشخص است؛ زیرا صرافی‌های متمرکز توسط یک نهاد مرکزی کنترل و مدیریت می‌شوند و این موضوع می‌تواند مشکلاتی را به وجود بیاورد. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صرافی مورد نظر می‌تواند تمامی ارزهای دیجیتال کاربران خود را به سرقت ببرد.
• ممکن است شامل تحریم‌ها قرار بگیرید و حساب‌هایتان در صرافی مورد نظر مسدود شود، اتفاقی که برای کاربران ایرانی صرافی بیترکس افتاد. احتمال رخ دادن این اتفاق برای ما ایرانیان زیاد است.
• ممکن است صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال توسط هکرها، هک شوند و دارایی کاربران به سرقت برود؛ اتفاقی که بارها برای صرافی‌های مختلف افتاده است.
• ممکن است صرافی مورد نظر قیمت‌ها را دستکاری کند. این موضوع باعث زیان کاربران این صرافی خواهد شد. مثالی از این دستکاری قیمت در زمان ریزش قیمت ارزهای دیجیتال در اثر شیوع ویروس کرونا بود. اطلاعاتی منتشر شد که نشان میداد صرافی Bitmex قیمت بیت کوین را عمدا پایین‌تر از سایر صرافی‌ها آورده که باعث لیکویید شدن تعداد زیادی از افراد در این صرافی شد.

به این لیست می‌توانیم موارد بسیاری را اضافه کنیم؛ اما مهم‌ترین ویژگی صرافی‌های متمرکز این است که در این اکسچنج‌ها، کنترل دارایی افراد به صرافی واگذار می‌شود. این می‌تواند به طرق مختلف برای کاربران مسئله‌ساز شود.

مفهوم صرافی غیرمتمرکز رمز ارز به‌وجود آمده تا به مفهوم غیرمتمرکز بودن رمز ارزها نمود عینی ببخشد تا از این طریق امنیت کاربران را افزایش دهد. کدهای این صرافی‌ها برای همه قابل دسترس است. همه افراد می‌توانند طریقه کارکرد این صرافی‌ها را مشاهده کنند. DEXها از طریق قراردادهای هوشمند فعالیت می‌کنند؛ به این‌صورت که ابتدا وارد سایت DEX مورد نظرتان می‌شوید و با اتصال کیف پول خود، در آن خرید و فروش ارزهای دیجیتال را انجام می‌دهید.

برای این‌که بتوانید در این صرافی‌ها فعالیت کنید، باید آن مقدار از ارز دیجیتال مورد نظرتان را به آدرس قرارداد هوشمند این صرافی‌ها انتقال دهید. نکته جالب این است که هیچکس نمی‌تواند ارز دیجیتال شما را انتقال دهد. اما کارکرد DEXها چیست؟ صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال کارکردهای مختص به خود را دارند و سازمان و یا نهادی آن‌ها را کنترل نمی‌کنند. همه قوانین و شرایط طبق پروتکلی مشخص و قرارداد هوشمندی معین انجام می‌پذیرد. تمامی افراد از هر کشوری می‌توانند از این صرافی‌ها استفاده کنند و تحریم و فشار دولت‌ها نمی‌تواند مانع دسترسی کاربران از برخی کشورها شود.

از جمله صرافی‌های غیرمتمرکز رمز ارزها می‌توان یونی سواپ، سوشی سواپ و کرو فایننس را نام برد. البته این صرافی‌ها فقط دارای مزیت نیستند و قطعا ایراداتی را دارند که قابل ملاحظه است؛ مثل کارمزدهای بالای برخی از آنها، ظاهر بسیار ساده و خسته کننده، رابط کاربری نسبتا سخت، امکانات بسیار کم و محدود، در بعضی از موارد سرعت پایین آنها و غیره که ممکن است کاربران را از استفاده از این صرافی های غیرمتمرکز منصرف کند.

نقاط قوت صرافی غیرمتمرکز چیست؟

در ادامه نقاط قوت صرافی‌های غیرمتمرکز رمز ارز را در مقایسه با صرافی‌های متمرکز بررسی می‌کنیم؛ این مزایا شامل کنترل کامل دارایی‌ها توسط شما، عدم نیاز به احراز هویت، امنیت بالاتر نسبت به صرافی‌های متمرکز، متن باز بودن دکس‌ها و عدم محدودیت در خرید و فروش اشاره کرد.

کنترل دارایی‌ها

صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEXها، بر خلاف صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال، دارایی‌های شما را کنترل نمی‌کنند. در عوض، این وجوه به روشی غیرمتمرکز ذخیره می‌شوند و معمولا توسط کاربران یا توسط نرم‌افزار خود صرافی این کار انجام می‌شود. به این ترتیب، هیچ نهاد متمرکزی وجود ندارد که همه ارزهای دیجیتال موجود در صرافی را در کیف پول خود نگهداری کند. در صرافی‌های غیرمتمرکز کنترل دارایی‌ها در دست کاربران است. از این طریق ریسک از دست دادن دارایی افراد بسیار کاهش می‌یابد.

احراز هویت

کل چیزی که برای استفاده از یک صرافی غیر متمرکز رمز ارز لازم دارید، یک کیف پول ارز دیجیتال است. در عین حال، بعضی از ایجادکنندگان صرافی‌های غیرمتمرکز ادعا می‌کنند که آنها تنها نرم‌افزار متن باز را ارائه می‌دهند و مسئولیتی در برابر آنچه جامعه با آن نرم افزار انجام می‌دهد، نخواهند داشت. بنابراین این افراد به این شیوه از مشکلاتی مانند شناخت مشتری و قوانین ضد‌پولشویی اجتناب می‌کنند. فعالیت در این صرافی‌ها نیازی به احراز هویت و ارائه مدارک شناسایی نداشته و حریم خصوصی افراد کاملا رعایت می‌شود.

البته اخیرا مشاهده شده که بعضی صرافی‌های غیرمتمرکز مانند پنکیک سواپ، اعلام کردند که به کاربران کشورهای تحت تحریم مانند ایران، سرویس نمی‌دهند. این اقدام صرافی‌های غیرمتمرکز، به دلیل افزایش سخت‌گیری‌ها توسط قانون‌گذاران است. البته باید به یاد داشته باشید که بهتر است با آی‌پی ایران، به هیچکدام از صرافی‌ها متصل نشوید تا با چنین مشکلاتی مواجه نشوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، مقاله زیر را مطالعه کنید:

امنیت بالاتر

در ده سال گذشته، بارها صرافی‌های متمرکز ارزهای دیجیتال هک شده‌اند که از جمله آنها می‌توان Mt.Gox و Coincheck را نام برد. تا به حال، تلاش‌ها برای سرقت دارایی‌ها متوقف نشده است و روزانه هکرها در جستجوی روش‌هایی برای بهره‌برداری از آسیب پذیری‌ها در سیستم‌های متمرکز هستند. از آنجا که یک صرافی غیرمتمرکز بر روی شبکه‌ای از کامپیوتر‌ها راه‌اندازی شده است، حمله به آن بسیار سخت‌تر می‌شود. احتمال نفوذ به این صرافی‌ها و شکست آنها بسیار پایین است و این باعث می‌شود که صرافی‌های غیر متمرکز بسیار امن‌تر باشند.

اگر در جریان اخبار حوزه ارزهای دیجیتال باشید، حتما شنیده‌اید که هک پروتکل‌های غیرمتمرکز اخیرا افزایش چشم‌گیری داشته است. به‌طور کلی، باید این مسئله را در نظر داشته باشید که امکان هک پروتکل‌های متمرکز و غیرمتمرکز وجود دارد و شما نباید از هیچ‌نوع صرافی به عنوان کیف پول استفاده کنید. درمورد صرافی‌های غیرمتمرکز نیز، با این پیش‌فرض سرمایه خود را وارد استخرهای نقدینگی و… کنید که امکان هک آن صرافی وجود دارد و سعی کنید مقداری منطقی از دارایی خود را در این پروتکل‌ها نگهداری کنید و اصل سرمایه‌تان را در کیف پول شخصی خود نگهداری کنید.

متن باز بودن

کدهای یک صرافی غیرمتمرکز و همچنین کدهای قرارداد هوشمند یک دکس عموما به صورت متن باز (Open Source) در اختیار همگان قرار می‌گیرد تا همه بتوانند با مطالعه کدهای آن از ساز و کار و طریقه کارکرد آن صرافی مطلع شوند. بنابراین “شفافیت” یکی از مهم‌ترین عوامل برای دکس‌ها است. در غیر اینصورت نمی‌توان یه یک DEX اعتماد کرد؛ زیرا روند و سازوکار فعالیت آن صرافی مشخص نیست و از کجا معلوم که در قسمتی از کد نوشته نشده باشد که یک کپی از کلید خصوصی هر کاربر در محلی ذخیره نشود؟

عدم محدودیت در خرید و فروش ارز دیجیتال

در صرافی‌های غیر متمرکز هیچ سقفی برای مبادله ارزهای خود ندارید. در برخی صرافی‌های متمرکز، اگر اکانت خود را وریفای یا احراز هویت نکرده باشید، تنها قادرید روزانه تا سقف محدودی رمزارز برداشت کنید؛ در حالی که این حالت در دکس‌ها بی‌معنی است و شما هیچ سقفی برای خرید و فروش و سفارشات خود ندارید.

نقاط ضعف صرافی‌های غیرمتمرکز چیست؟

این نوع صرافی‌ها دارای معایبی مانند عدم پذیرش و مقبولیت توسط عموم مردم و کمبود نقدینگی، محدود بودن ابزارهای ترید، نبود پشتیبانی مشتریان، مقیاس پذیری کم و کارمزدهای بالاتر برای انجام تراکنش‌ها هستند.

عدم مقبولیت و کمبود نقدینگی

با وجود این‌که حجم معاملات صورت گرفته در صرافی یونی سواپ بسیار بالاتر از گذشته بوده و از بسیاری صرافی‌های متمرکز بالاتر است، اما صرافی‌های غیرمتمرکز هنوز هم مانند صرافی‌های متمرکز محبوب نیستند. در نتیجه، آنها مشتریان کمتری دارند و حجم ترید و نقدینگی پایین‌تری نیز دارند و برای تسویه تراکنش‌ها مدت زمان بسیار بیشتری طول می‌کشد.

ابزارهای ترید

استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز برای تریدر‌های حرفه‌ای حق انتخاب زیادی ارائه نمی‌دهد. زیرا گزینه‌های ترید پیشرفته در بیشتر این صرافی‌ها وجود ندارد. استفاده از سفارش‌های رایج در میان تریدرها و معاملات الگوریتمی در محیط‌های غیرمتمرکز دشوار است.

نبود پشتیبانی مشتری

اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز نمی‌توانند هیچ سرویس پشتیبانی مناسب یا کانال‌های قابل دسترسی را برای مشتریان فراهم آورند که از آن طریق برای تراکنش‌ها یا اکانت‌های کاربران پشتیبانی انجام شود.

مقیاس‌پذیری کم

اگرچه صرافی‌های غیر‌متمرکز الگوی جدیدی را در ترید ارز‌های دیجیتال فراهم نموده‌اند، اما این صرافی‌ها بر بستر بلاک چین ساخته شده‌اند و بنابراین دارای عیب‌هایی مانند مقیاس‌پذیری کم هستند و در صورتی که کاربران زیادی اقدام به استفاده از این صرافی‌ها کنند، به احتمال زیاد چنین صرافی‌هایی قادر به پاسخگویی نیستند.

البته این ایراد مستقیما به خود دکس‌ها مربوط نیست؛ لذا اگر شبکه‌های بلاکچین بتوانند مسئله مقیاس‌پذیری را حل کنند، این عیب DEXها نیز برطرف خواهد شد. البته صرافی‌های غیرمتمرکز فعال بر روی  شبکه‌های بلاکچین مقیاس‌پذیر مانند بایننس اسمارت چین، ترون و پولکادات در حال حاضر نیز چنین ایراد و نقصی را ندارند؛ اما در بسیاری از آنها برای تامین مقیاس‌پذیری بالا، غیرمتمرکز ماندن را قربانی کرده‌اند.

کارمزدهای بالاتر برای انجام معاملات

یکی از تفاوت‌های مهم میان یک صرافی متمرکز و یک صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال، بحث کارمزد انجام معاملات است. از آنجا که در صرافی‌های متمرکز در زمان ترید و خرید و فروش رمز ارزها، هیچ تراکنشی روی شبکه بلاکچین صورت نمی‌گیرد، لذا کارمزد شبکه در آن وجود ندارد. اما در یک DEX ارز دیجیتال ماجرا کاملا متفاوت است؛ در این صرافی‌ها، به دلیل انجام معاملات بر روی شبکه بلاکچین، در هر خرید و فروش باید علاوه بر کارمزد داخلی دکس، کارمزد شبکه بلاکچین نیز پرداخت شود. این نکته بسیار منفی برای صرافی‌های غیر متمرکز در حوزه ارزهای دیجیتال است. اگر دکس بر روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شده باشد، ممکن است برای خرید یک رمز ارز تا ۱۰۰ دلار و در مجموع برای خرید و فروش آن، ۲۰۰ دلار کارمزد شبکه لازم باشد. لذا اگر یک تریدر با سرمایه کم در این صرافی‌ها فعالیت کند، عملا تمام سرمایه‌اش صرف پرداخت کارمزد شبکه اتریوم خواهد شد و طبیعتا هیچ توجیه اقتصادی برای این کار وجود ندارد.

اما در مورد دکس‌هایی که روی شبکه‌های دیگر قرار دارند،کارمزدها بسیار پایین‌تر است. اما بازهم این کارمزد صفر نیست. جدا از بحث کارمزد شبکه بلاکچین، هر صرافی غیرمتمرکز یک کارمزد داخلی را نیز از کاربران خود دریافت می‌کند. این کارمزد عموما بسیار کمتر از کارمزد صرافی‌هاست. اما در مجموع، کارمزد ترید در یک صرافی متمرکز به در بیشتر مواقع، به مراتب کمتر از کارمزد ترید در یک صرافی غیرمتمرکز است.

تراکنش درون شبکه و تراکنش بین چند شبکه بلاکچین

مباحث فنی صرافی‌های غیرمتمرکز شامل دو ویژگی است:

• مدیریت دارایی‌ها

• هماهنگ‌سازی سفارشات

ویژگی اول ذخیره‌سازی اطلاعات، تصدی دارایی‌ها و انجام معاملات را ارائه می‌دهد. ویژگی دوم نیز اطلاعات دفتر سفارش را ذخیره کرده و هماهنگ‌سازی سفارشات را انجام می‌دهد.

فناوری غیرمتمرکز واقعی هر دو ویژگی را با قراردادهای هوشمند داخل زنجیره پیاده‌سازی می‌کند. دارایی‌های کاربران توسط اسمارت کانترکت‌ها نگهداری می‌شود تا در مقابل سرقت و اختلاس ایمن باشد. کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را بدون فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر برداشت کنند. منطق هماهنگ‌سازی سفارشات توسط قراردادهای هوشمند برقرار می‌شود که منجر به حذف خطر تقلب و کلاهبرداری می‌شود.

به لطف مزایای بلاک چین، صرافی‌های غیرمتمرکز از آپ‌تایم زیاد (میزان زمان آنلاین بودن سایت در اینترنت در طول یک سال) بهره می‌برند. در هر لحظه، نود آماده ارائه خدمات است، در نتیجه ادامه هماهنگ‌سازی سفارشات و انجام معاملات را تضمین می‌کند. در بدترین شرایط، کاربران می‌توانند به منظور ادامه دادن معاملات متوقف شده و انتقال ایمن دارایی‌ها به کیف پول، نود خود را اجرا کنند.

در آخر، قابلیت پشتیبانی از معاملات چندین دارایی مختلف (یا همان معاملات بین زنجیره‌ای) یکی دیگر از تفاوت‌های کلیدی صرافی‌های غیرمتمرکز با صرافی‌های متمرکز است.

صرافی غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟

همانطور که می‌دانید، هر صرافی از اجزای زیر تشکیل شده است:

• رابط کاربری گرافیکی
• موتور تطابقی و معاملاتی، هسته مرکزی هر سیستم
• کیف پول‌های ارز دیجیتال
• نقدینگی
• سیستم مدیریت

از لحاظ فنی، هر کدام از این اجزا را می‌توان به صورت غیرمتمرکز پیاده سازی کرد؛ ولی در عمل این کار همیشه منطقی نیست.

رابط کاربری گرافیکی

از دید معماری، این لایه پوسته‌ای است که کل سیستم را می‌پوشاند. این لایه می‌تواند یک کلاینت وب، کلاینت موبایل، اپلیکیشن دسکتاپ و حتی تلویزیون‌های هوشمند و اَپ‌های مخصوص گجت‌ها باشد.

موتور معاملاتی

نیمی از این موتور، دفتر سفارشات بوده و نصف دیگر موتور بات معاملاتی است. از لحاظ فنی، تمام ویژگی‌های تکنولوژی بلاک چین را می‌توان اینجا پیاده کرد. ولی در عمل این کار ضرورتی ندارد و دلیل آن این است که همه ما می‌دانیم که در صرافی‌های همتا به همتا (P2P)، قیمت در بازار مشخص شده حداقل دو نوع سفارش وجود دارد. ضبط آنها در بلاک چین ممکن است ولی گزینه‌ای برای تغییر آن وجود ندارد.

حال صرافی‌ای را تصور کنید که نمی‌توانید در آن سفارش قبلی خود را حذف کرده و لغو کنید، در حالی که می‌بینید قیمت ارزها در این صرافی در حال تغییر است ولی شما نمی‌توانید کاری بکنید. آیا داشتن چنین ویژگی‌ای، مفید است؟ پاسخ روشن و قطعی برای آن وجود ندارد. بعضی صرافی‌ها این ویژگی را دارند و بعضی‌ها ندارند. از لحاظ تجربه کاربری، به کار بردن این عملکرد حرکتی غیرمنطقی خواهد بود. ظاهرا یکی از دلایل اصلی شکست خوردن صرافی‌های غیرمتمرکز در برابر رقبای متمرکز خود، همین موضوع است.

نقدینگی

به دلیل خصوصیات کیف پول‌ها، صرافی غیرمتمرکز رمز ارز نمی‌تواند از یک سرویس شخص ثالث یا استخر نقدینگی استفاده کند. راهکارهایی مانند بازارسازهای خودکار (AMM) یا تامین کنندگان نقدینگی، یا به اشتراک گذاری نقدینگی با دیگران نیز اینجا به کار نمی‌آید. هیچ وجهی نیست که بتوان آن را انتقال داد؛ چرا که تنها کاربران توانایی کنترل آنها را دارند. آیا راه حلی برای نقدینگی وجود دارد یا با مشکلی حل نشدنی مواجه هستیم؟

همانطور که در بالا اشاره شد، متاسفانه در سیستم صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال، نقدینگی بزرگ‌ترین نقطه ضعف بوده و به راحتی نمی‌توان آن را حل کرد. با این حال، با برداشتن یک قدم به عقب و تفکر دوباره در مورد معماری سیستم، می‌توانیم این مشکل را با ایجاد یک صرافی ارز دیجیتال ترکیبی حل کنیم. بدین شکل جزئی جدا مسئولیت نقدینگی را به عهده خواهد داشت. استخرهای نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز رمز ارزها چنین کارکردی دارند.

سیستم مدیریت

از دید کلی، این ویژگی نیازی ضروری بوده و ترجیح این است که وجود داشته باشد. لیست کاربران ثبت شده، تاریخچه معاملات و تراکنش‌ها و سیستم مالی با در نظر گرفتن چرخش مالی توکن برای صاحبانی که انتظار بازگشت سرمایه‌ای قابل قبول را دارند، ضروری است.

کوین و توکن‌ها

اضافه کردن توکن‌های جدید به ساده‌ترین شکل ممکن خواهد بود. اگر قصد داشته باشید DEX بر روی شبکه اتریوم راه اندازی کنید، بدین معنی خواهد بود که تمام توکن‌های ERC-20 موجود و حتی توکن‌های جدید، به‌صورت خودکار بر روی صرافی شما در دسترس قرار خواهند گرفت. این موضوع در مورد بلاک چین‌های دیگر نیز صادق است. تمام کوین‌ها و توکن‌های ساخته شده با استفاده از بلاک چین، تقریبا به صورت آنی بر روی سیستم شما در دسترس قرار خواهند گرفت.

معرفی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال

در حوزه دیفای، صرافی‌های غیرمتمرکز بسیاری حضور دارند. فعالیت در هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارد. در این بخش قصد داریم بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال فعال در حوزه دیفای معرفی کنیم. بسیاری از این صرافی‌ها، بر روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شده‌اند. بحث اصلی در میان این صرافی‌ها تامین نقدینگی است. این صرافی‌ها با فراهم آوردن استخرهای نقدینگی برای هر جفت ارز دیجیتال، بستری را فراهم کرده‌اند تا افراد و سرمایه‌گذاران بتوانند با در اختیار قرار دادن دارایی دیجیتال خود به این قراردادهای هوشمند، کسب درآمد کرده و شرایط را برای ترید و معامله ارزهای دیجیتال به صورت غیرمتمرکز فراهم کنند. این افراد به ازای این کار سود دریافت می‌کنند و سود آنها از کارمزد انجام تراکنش‌ها در آن استخر تامین می‌شود.

همانطور که در بالا اشاره شد، هیچ نهاد متمرکزی در این بین وجود ندارد و همه کارها توسط قرارداد هوشمند انجام می‌شود. در ادامه با چند صرافی بزرگ غیرمتمرکز در حوزه ارزهای دیجیتال آشنا می‌شویم. بیش از ۸۰ درصد معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز در سه صرافی زیر انجام می‌شود. لذا آشنایی با این سه پروتکل دید بسیار خوبی به ما خواهد داد.

صرافی یونی سواپ

یونی ‌سواپ (Uniswap) یک پروتکل نقدینگی خودکار و یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) است که به دلیل افزایش محبوبیت دیفای، نامش بر سر زبان‌ها افتاده است. کاربران می‌توانند با واریز مقدار مشخصی از توکن‌ها موجود در استخر مورد نظر خود در Uniswap، به ارائه‌دهنده نقدینگی در آن استخر تبدیل شوند و در ازای آن پاداش دریافت کنند.

 باید بدانید که یونی سواپ دارای دو ویژگی اصلی است :

• تبادل توکن یا Swap: این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد تا بین اتر و توکن‌های مختلف ERC20 مبادله داشته باشند. برای انجام این کار، از نرخ مبادله خاصی که مخصوص هر استخر است استفاده می‌شود، که میزان محاسبه آن با توجه به میزان اتریوم و توکن ERC20 موجود در آن استخر تعیین می‌شود.
• استخرهای نقدینگی : این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد تا از طریق تامین نقدینگی درآمد کسب کنند. این کار با واریز توکن در یک قرارداد هوشمند انجام می‌شود و در عوض به عنوان پاداش از توکن‌های داخل استخر دریافت می‌کنید.

حال که با این دو ویژگی کمی آشنا شدید به بررسی دلایل اصلی محبوبیت این صرافی غیرمتمرکز می‌پردازیم:

در اختیار داشتن کامل دارایی

Uniswap به شما امکان می‌دهد اختیار کامل وجوه خود را حفظ کنید. بنابراین هیچ خطری مانند کار با صرافی‌های متمرکز که در صورت هک‌شدن یا ورشکستگی صرافی دارایی خود را از دست دهید، وجود ندارد. همچنین، در تمامی مدت شما دسترسی کامل به وجوه خود را از طریق کیف‌پولتان خواهید داشت.

نیازی به انجام KYC ندارید

از آنجا که در Uniswap شما حضانت کامل وجوه خود را دارید، بنابراین نیازی به طی یک دوره طولانی KYC و افشای نام کامل، مشخصات گذرنامه و غیره را ندارید. همچنین به این معنی است که شروع کار در این صرافی بسیار سریع‌تر خواهد بود و در صورت هک شدن صرافی، احتمال افتادن اطلاعات شخصی شما به دست دیگران وجود ندارد.

هزینه‌های پایین تراکنش

Uniswap برای هر معامله فقط هزینه ثابت ۰.۰۳ درصد را دریافت می‌کند. این رقم بسیار ارزان‌تر از اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز و متمرکز است. باتوجه به افزایش بیش از اندازه کارمزد تراکنش‌ها بر روی اتریوم، نکته منفی برای این صرافی است. زیرا فعالیت در این صرافی ها مستلزم انجام تراکنش در شبکه اتریوم است. البته در نسخه سوم این دکس تغییراتی در درصدهای کارمزد به وجود آمده است.

دسترسی به توکن‌های جدید

معمولا در صرافی‌های متمرکز، پروژه‌های مختلف رمز ارزها یا دیفای قبل از اینکه کوین یا توکن آنها برای مبادله لیست شود، باید فرآیند بررسی را با صرافی طی کنند. با این حال، از آنجا که Uniswap غیرمتمرکز است و به دلیل محبوبیت زیاد آن، بسیاری از پروژه‌ها مستقیما از یونی سواپ راه اندازی می‌شوند. بنابراین با Uniswap، کاربران می‌توانند جزو اولین نفراتی باشند که به توکن‌های جدید دسترسی دارند.

صرافی غیرمتمرکز DYDX

صرافی غیرمتمرکز DYDX یکی از مهم‌ترین صرافی‌های حوزه رمزارزها محسوب می‌شود؛ چرا که باعث شد ابزارهایی مانند معاملات مارجین و آپشن محدود به صرافی‌های متمرکز نباشد و کاربران دیفای نیز بتوانند از این نوع معاملات استفاده کنند. خدمات این صرافی که بر بستر شبکه اتریوم ساخته شده از این قرار است: وام‌گیری و وام‌دهی، معاملات اسپات، معاملات مارجین و معاملات دائمی. برای کسب اطلاعات کامل درباره نحوه کارکرد این صرافی، کارمزدهای آن و… مقاله زیر را مطالعه کنید:

صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ

صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ که معروف‌ترین دکس روی شبکه بایننس اسمارت چین است، سعی می‌کند به‌طور مدام امکانات و خدمات جدید موردنیاز کاربران را برای آنها فراهم کند. پنکیک سواپ سرویس‌های جذاب و متنوعی به کاربران ارائه می‌دهد که از این قرار هستند: سواپ، تامین نقدینگی، ییلدفارمینگ، استیکینگ، لاتاری، بازار NFT، عرضه اولیه فارم، سفارشات محدود و معاملات دائمی. برای آشنایی با نحوه انجام معاملات دائمی در پنکیک سواپ، می‌توانید مقاله زیر که حاوی یک ویدیوی آموزشی است را مشاهده کنید:

آیا قانون‌گذاری صرافی‌ها باعث افزایش تقاضا برای صرافی‌های غیرمتمرکز می‌شود؟

اخیرا مشاهده می‌شود که صرافی‌های متمرکز به‌شدت تحت فشار قانون‌گذاران هستند، از کیفر خواست علیه مدیران بیتمکس گرفته تا مسدوسازی تراکنش‌های بانک‌ها جهت عدم ارائه سرویس به صرافی‌های متمرکزی مانند بایننس، اگر قانون‌گذاری صرافی‌ها به همین منوال پیش برود، اشتیاق به صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) افزایش خواهد یافت.

دولت‌ها در سراسر جهان از تاثیر بالقوه‌ای که رمزارزها می‌توانند بر اقتصاد ملی بگذارند، واهمه دارند. با این حال، در حالیکه بعید است قانون‌گذاران بتوانند راهی برای از بین بردن کامل شبکه‌های غیر متمرکز پیدا کنند، اما می‌توانند دسترسی به پلتفرم‌های متمرکزی که با ارزهای دیجیتال تعامل دارند را مسدود کنند. اخیرا، بزرگترین صرافی جهانی یعنی بایننس مورد انتقاد رگولاتورها در سراسر جهان قرار گرفته است و چندین کشور در مورد فعالیت‌های آن هشدار داده و بازرسی‌های خود را شروع کرده‌اند.

در حال حاضر به نظر می‌رسد که صرافی‌های متمرکز (CEX) تمایل بیشتری به همکاری با نهادهای قانون‌گذار دارند که این همکاری در نهایت می‌تواند بر افزایش فعالیت صرافی‌های غیرمتمرکز تاثیرگذار باشد. صنعت بلاکچین و رمزارزها بیش از یک دهه است که با تکیه بر تمکززدایی همچنان پابرجا مانده است و با هدف حذف هر چه بیشتر واسطه‌های متمرکز، CEXها می‌تواند منجر به علاقه بیشتر کاربران به DEXها باشد.

قانون‌گذاری صرافی‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال بیشتر مانند یک شمشیر دو لبه است. قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال از یک طرف، کاربران جدیدی که قبلا بدلیل عدم نظارت بر صرافی‌های متمرکز محتاط بودند، تمایل بیشتری برای پیوستن به صنعت پیدا می‌کنند. اما از سوی دیگر، کاملا مشخص است که با افزایش فشارهای قانونی، برخی از کاربران ترجیح می‌دهند صرافی‌های متمرکز را به مقصد صرافی‌های غیر متمرکز ترک کنند.

به گفته جک تائو (Jack Tao) مدیرعامل صرافی Phemex مستقر در سنگاپور:

قانون‌گذاری صرافی ها درنهایت منجر به افزایش کاربران می‌شود. دولت موظف است از دارایی‌های هر سرمایه‌گذار محافظت کند و افزایش قانون‌گذاری روی صرافی‌های متمرکز، مانع ورود کاربران بیشتر به پلتفرم‌های متمرکز جدید خواهد شد.

وی همچنین اشاره کرد که اگرچه مقررات بیشتر می‌تواند منجر به کاهش تعداد ICOهایی شود که در صرافی‌های لیست می‌شوند، اما می‌تواند کیفیت پروژه‌های موجود در صنعت را بهبود بخشد و تاثیر مثبت بیشتری در بازار داشته باشد. وی افزود:

پلتفرم‌های متمرکز هنوز خدمات زیادی برای ارائه دارند. این در حالی است که صرافی‌های غیر متمرکز صرفا محصولاتی هستند که سرویس‌های بیشتری ارائه نمی‌دهند و بعید است که بتوانند جای صرافی‌های متمرکز را بگیرند.

صرافی‌های غیر متمرکز از بازار سازهای خودکاری مانند یونی سواپ و سوشی سواپ در بلاکچین اتریوم گرفته تا صرافی Serum در بلاکچین سولانا، روش‌های جایگزین دیگری را برای تجارت پیشنهاد می‌کنند مانند کسب درآمد در ازای تامین نقدینگی.

امور مالی غیر متمرکز (DeFi) بر پایه‌ی منبع مالی انبوه استوار است و همچنانکه صرافی‌های متمرکز تحت فشارهای قانونی هستند، تقاضا برای صرافی‌های غیر متمرکز در حال افزایش است.

اخیرا، مدیران ارشد صرافی بیتمکس به عنوان یکی از بزرگترین صرافی‌های مشتقات بیت کوین در جهان، اتهاماتی مبنی‌بر داشتن پروتکل‌های ضعیف برای جلوگیری از پولشویی و احراز هویت KYC دریافت کردند. این امر باعث ایجاد هیاهوی خبری شده و باعث شد بسیاری از کاربران وجوه خود را از کیف پول صرافی‌ها خارج کنند و همین امر موجب شد حجم ارزهای کیف پول‌ها در صرافی‌ها به پایین‌ترین سطح خود از نوامبر ۲۰۱۸ برسد.

اتریوم تنها شبکه‌ای نیست که از صرافی‌های غیرمتمرکز سود می‌برد. بلاکچین‌های دیگر مانند پولکادات و سولانا اکوسیستم تعاملی صرافی غیر متمرکز را برای پلتفرم‌های خود ایجاد کرده‌اند. اگرچه در حال حاضر اکثر پروتکل‌های تعاملی دارای پل ارتباطی با شبکه اتریوم هستند، اما بهبود پشتیبانی تعامل بین زنجیره‌ای می‌تواند دقیقا همان چیزی باشد که DEXها برای در اختیار گرفتن بازار به آن نیاز دارند.

با این حال، صرافی‌های غیر متمرکز مشکلات خود را دارند. به عنوان مثال، آنها مکانیزمی برای جلوگیری از پولشویی ندارند و همچنین شامل فرآیند احراز هویت KYC نیستند. این می‌تواند مانع مهمی برای نهادهای نظارتی باشد، به خصوص اگر صرافی‌های غیر متمرکز به درگاه اصلی برای معاملات رمزارزها تبدیل شوند. به گفته تائو، این صرافی‌ها دردسر بزرگی برای رگولاتورها خواهند بود. وی افزود:

در حال حاضر، نهادهای نظارتی با چالش بزرگ فناوری روبرو هستند و تنها راهی که آنها بتوانند بخشی از این تکنولوژی باشند این است که سیستم‌های سنتی را برای مطابقت با صنعت در حال رشد بهبود دهند.

شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند، مجرمان برای انجام فعالیت‌ها مالی خود از صرافی‌های غیر متمرکز استفاده می‌کنند. به گفته شرکت تجزیه و تحلیل بلاکچینی، Elliptic، سپتامبر گذشته ۲۸۱ میلیون دلار رمزارز از صرافی کوکوین به سرقت رفت و بنابر گزارشات، عاملان برای معامله ارزهای سرقت شده با ارز ETH، از صرافی یونی سواپ استفاده کردند.

گفته می‌شود، صرافی‌های غیر متمرکز چیزی بیش از پروتکل‌ها نیستند که نودهای توزیع شده را قادر می‌سازند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در حالیکه می‌توانند برای مقاصد خوب یا بد مورد استفاده قرار گیرند، اما پروتکل به تنهایی برای جلوگیری از اعمال خرابکارانه نمی‌تواند کاری انجام دهد. این سناریو شبیه استفاده اینترنت برای مقاصد مجرمانه است، در حالیکه سیستم‌های امنیتی تا حدی پیشرفت کرده‌اند که حتی شنیع‌ترین جنایات هم قابل ردگیری‌اند، اما خود اینترنت به تنهایی نمی‌تواند مردم را از سوء استفاده از آن باز دارد.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• صرافی غیرمتمرکز چیست؟

صرافی غیرمتمرکز به زبان ساده، بستری برای مبادله رمزارزها بدون نیاز به یک نهاد واسطه است. در صرافی غیرمتمرکز، کنترل کامل دارایی در اختیار کاربران است.

• تفاوت صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز چیست؟

مهم‌ترین تفاوت صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز، شیوه کنترل دارایی کاربران است. در صرافی‌های متمرکز، رمزارزهای کاربران در کیف پول صرافی قرار دارد و در صرافی‌های غیرمتمرکز، درایی کاربر در کیف پول خودش قرار دارد.

• بهترین صرافی غیرمتمرکز کدام است؟

در حال حاضر بهترین صرافی غیرمتمرکز روی شبکه اتریوم یونی سواپ و بهترین دکس روی شبکه بایننس اسمارت چین پنکیک سواپ است.

نتیجه‌گیری

صرافی ‌های غیرمتمرکز در ابتدای راه خود هستند و نمی‌توان توقع داشت که در این مدت محدود به بلوغ خود رسیده باشند، اما نکته بسیار مهم این است که استفاده از اکسچنج‌های غیرمتمرکز بسیار ایمن‌تر و به طور کلی بهتر از صرافی‌های متمرکز هستند. البته این گفته بیشتر به امنیت ارزهای دیجیتال کاربران اشاره دارد و اگر ظاهری زیبا و کارکردی آسان‌تر و همچنین امکاناتی بیشتر مد نظرتان است طبیعتا صرافی‌هایی مانند بایننس گزینه مناسب تری برایتان هستند. اما دلیل اصلی ایجاد صرافی غیرمتمرکز چیست؟ پاسخ کوتاه به سوال این است که در صرافی‌های غیرمتمرکز کنترل دارایی شما، در دست شماست؛ هیچ کس نمی‌تواند شما را تحریم کند و یا از انجام معاملات منع کند. شاید بتوان این نکته را مهم‌ترین ویژگی دکس‌ها دانست. اما این صرافی‌ها هنوز راه طولانی برای توسعه دارند. نوآوری‌های ایجاد شده در حوزه دیفای کمک بسیار خوبی به پیشرفت آنها داشته است. این جنبش به راه افتاده و روز به روز پروژه‌ها و شبکه‌هایی با ایده‌های جدید در این بازار معرفی می‌شوند.