با تغییر مکانیسم اجماع اتریوم از گواه اثبات کار به گواه اثبات سهام، مفهوم استیکینگ (Staking) یا سپرده‌گذاری بیش‌از پیش مطرح و داغ شد. سپرده‌گذاری به‌عنوان یکی از روش‌های کسب درآمد شناخته می‌شود که برای شبکه‌های بلاکچینی نیز مفید است. در این مقاله می‌خواهیم درباره چیستی استیکینگ، نحوه کارکرد، نقش آن در مکانیسم PoS، مزایا و معایب استیکینگ و چند ارز دیجیتال با قابلیت سپرده‌گذاری صحبت کنیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.
استیکینگ چیست؟
استیکینگ یا استیک کردن به معنای نگهداری داراییها در یک کیف پول ارز دیجیتال یا یک پلتفرم مشخص بهمنظور کسب درآمد و در عین حال تامین امنیت و بهبود عملکرد شبکه بلاک چینی است. در بیشتر موارد، شما می‌توانید کوین‌ها و توکن‌های خود را به صورت مستقیم در کیف پول کریپتوی خود استیک کنید. از طرفی، بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال یا پلتفرم‌های مرتبط خدمات استیکینگ ارائه می‌دهند.
شما با استیک کردن می‌توانید درآمد انفعالی برای خود ایجاد کنید. علاوه بر پاداش Staking، زمانی که قیمت توکن یا کوین شما افزایش بیابد، از آنجا هم سود اضافی دریافت می‌کنید. البته باید بدانید که تمام رمزارزها قابلیت سپرده گذاری ندارند.
در ادامه برای شناخت بهتر استیکینگ، درباره مکانیسم گواه اثبات کار که سازوکارش مربوط به استیکینگ است صجبت می‌کنیم.
استیکینگ چگونه کار می‌کند؟
بلاک چین‌هایی که بر پایه PoW هستند، برای افزودن بلاک جدید به بلاک چین، از ماینینگ یا استخراج استفاده می‌کنند. در مقایسه، زنجیره‌های PoS بلاک‌های جدید را از طریق سپرده‌گذاری تولید و تایید می‌کنند. این باعث می‌شود که بلاک‌ها بدون نیاز به اتکا به سخت افزارهای مخصوص ماینینگ یا ASIC و کار محاسباتی سنگین، تولید شوند.
استیک کردن نیازمند سرمایه‌گذاری مستقیم در خودِ رمز ارز مورد نظر است. در نتیجه، به جای رقابت بر سر تولید بلاک بعدی توسط کار محاسباتی، ولیدیتورهای گواه اثبات سهام توسط مقدار کوین‌هایی که استیک کرده‌اند انتخاب می‌شوند؛ Staking ، ولیدیتورها را تشویق می‌کند که امنیت شبکه را حفظ کنند و اگر قادر به انجام این کار نباشند، ممکن است کل موجودی استیک کرده آنها به خطر بیافتد.
برخی بلاک چین‌ها دوره زمانی مشخصی برای استیکینگ دارند (که ولیدیتور نمی‌تواند در آن دوره کوین‌های خود را خارج کند) و همچنین میزان حداقلی برای سپرده‌گذاری تعیین می‌کنند. برای جلوگیری از این موارد مورد نیاز، بسیاری از دارندگان داراییهای دیجیتالی، ترجیح می‌دهند که نمایندگی کوین‌های خود را به ولیدیتورهایی اعطا کنند، که دارای یک استخر Staking هستند. برخی بلاک چین‌ها مانند تزوس (Tezos)، یک مکانیسم داخل شبکه‌ای دارند، که به کاربرانی که نمی‌خواهند تبدیل به ولیدیتور شوند، اجازه می‌دهد نمایندگی کوین‌های خود را به ولیدیتورهای داخل شبکه بدهند. سپس این ولیدیتور تمام کارها را انجام می‌دهد و پاداش را در بین تمام نمایندگان (Delegator) خود توزیع می‌کند. مقاله «چگونه یک ولیدیتور مناسب برای استیکینگ انتخاب کنیم» به شما در انتخاب ولیدیتور مناسب کمک می‌کند.
استیکینگ وابسته به یک مدل سپرده‌گذاری ثابت است؛ هر چه مقدار سرمایه گذاری شما بیشتر باشد و بیشتر در حالت استیک بمانید، سود بیشتری دریافت می‌کنید. استیک کردن برای انواع رمز ارزها، به صورت متفاوت کار می‌کند؛ اما مفهوم آن یکسان است. افراد باید یک مسترنود راه اندازی کنند تا بتوانند کوین‌های خود را در سیستم PoS استیک کنند.
گواه اثبات سهام (POS) چیست و چه ارتباطی با استیکینگ دارد؟
اگر می‌دانید بیت کوین چگونه کار می‌کند، احتمالا با گواه اثبات کار (POW) نیز آشنایی دارید. گواه اثبات کار یک مکانیزم بسیار قدرتمند است که اجماع را به صورت غیرمتمرکز اجرا می‌کند، اما مشکلی که وجود دارد این است که رقابت در آن بسیار سخت است و هزینه این نوع اجماع بسیار بالاست. در کنار این مکانیسم روش‌هایی وجود دارد که اجماع را به صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهد، اما با هزینه بسیار پایین‌تر. اینجاست که الگوریتم PoS و استیکینگ وارد ماجرا می‌شوند.
ایده اصلی گواه اثبات سهام این است که مشارکت کنندگان می‌توانند کریپتوی خود را قفل کنند (استیک کنند) و پروتکل به صورت تصادفی انتخاب می‌کند که کدام یک از مشارکت‌کنندگان بلاک بعدی را تایید کند. معمولا انتخاب شدن یک مشارکت کننده، بستگی به مقدار رمز ارزی دارد که استیک کرده است؛ هر چه مقدار بیشتری رمز ارز استیک کنید، شانس شما بیشتر است. در واقع شانس تولیدکنندگان بلاک بر اساس مقدار دارایی است که آنها سپرده‌گذاری آنها را انجام داده‌اند.
چه کسی گواه اثبات سهام (PoS) را ساخته است؟
یکی از اولین تعاریف درباره مکانیسم گواه اثبات سهام در سال ۲۰۱۲ در مقاله سانی کینگ (Sunny King) و اسکات نادال (Scott Nadal) ارائه شد. کینگ و نادال اثبات سهام را اینگونه تعریف کرده‌اند: «یک طرح ارز دیجیتال همتا‌‌به‌همتا که از بیت کوین ساتوشی ناکاموتو حاصل شده است.»
شبکه همتابه‌همتایی که این دو نفر از آن صحبت کردند، با یک مکانیسم ترکیبی PoW/PoS راه‌اندازی شد که در آن از گواه اثبات کار (PoW) عمدتا برای صدور عرضه اولیه کوین استفاده می‌شد، اما برای پایداری بلندمدت شبکه نیازی به وجود PoW نبود و به‌تدریج اهمیت خود را از دست داد. در واقع بخش بزرگی از امنیت شبکه به PoS متکی بود.
گواه اثبات سهام نیابتی چیست؟
گواه اثبات سهم نیابی (Delegated Proof Of Stake) نسخه جایگزین PoS است که در سال ۲۰۱۴ توسط دنیل لاریمر (Daniel Larimer) توسعه یافته است. این مکانیسم برای اولین بار به‌صورت بخشی از بلاک چین بیت‌شرز (BitShares) استفاده شد.
در مدل DPoS اجماع با تعداد کمتری از نودهای اعتبارسنجی تشکیل می‌شود و در نتیجه، کارایی شبکه افزایش می‌یابد. از طرف دیگر، از آنجایی که شبکه به گروه کوچک و منتخبی از نودهای اعتبارسنج متکی است، از میزان غیرمتمرکز بودن آن کاسته می‌شود. به بیان ساده، اثبات سهام نیابتی به کاربران امکان می‌دهد که قدرت نفوذ خود را به‌کار بگیرند و نسبت به سایر مشارکت‌کنندگان شبکه برتری داشته باشند.
شرایط Staking کریپتو چیست؟
این مهم است که بلاک چین مورد نظر از مکانیسم گواه اثبات سهام استفاده کند. در اصل، موارد زیر در بیشتر مواقع اجرا می‌شوند:
- کیف پول باید به صورت ۲۴ ساعته آنلاین باشد.
- کیف پول باید از استیکینگ پشتیبانی کند.
- معمولا برای دریافت پاداش سپرده‌گذاری ، کوین‌ها باید حداقل چند روز قفل شوند.
- ممکن است حداقل مورد نیاز برای استیکینگ وجود داشته باشد.
پاداش استیکینگ چگونه محاسبه می‌شود؟
پاسخ کوتاهی به این سوال وجود ندارد. هر شبکه بلاک چینی ممکن است از روش‌های مختلفی برای محاسبه پاداش استیکینگ استفاده کند؛ اما برخی از اصول در محاسبه پاداش سپرده‌گذاری مانند موارد زیر ثابت هستند:
- مقدار کوین‌هایی که ولیدیتور استیک کرده است
- چه تعداد ولیدیتور به صورت فعال استیک کرده‌اند
- در مجموع چه تعداد کوین در شبکه استیک شده است
- نرخ تورم
استخر استیکینگ چیست؟
زمانی که گروهی از هولدرهای کوین‌ها دارایی‌شان را با هدف افزایش شانس تایید بلاک‌ها یکپارچه می‌کنند، تشکیل استخر استیکینگ می‌دهند. آنها قدرت استیکینگ خود را ترکیب می‌کنند و پاداش را با توجه به سهم هرفرد تقسیم می‌کنند.
بیشتر استخرهای سپرده‌گذاری یک حداقل مقدار مشخص برای استیک کردن تعیین می‌کنند که معمولا مقدار کمی است و همچنین برای برداشت نیز محدودیت زمانی ندارند. تعیین مقدار حداقل سپرده‌گذاری به این منظور است که تعداد نودهای بدکار کاهش یابد. پیوستن به یک استخر استیکینگ برای افراد تازه کار، مناسب‌تر از استیکینگ فردی است.
استیکینگ سرد (Cold) چیست؟
استیکینگ سرد یا آفلاین به پروسه‌ای از استیک کردن می‌گویند که به اینترنت متصل نیست. این کار با استفاده از کیف پول‌های سخت افزاری انجام می‌شود. شبکه‌هایی که از استیک کردن سرد پشتیبانی می‌کنند، به کاربران اجازه می‌دهند در حالی که دارایی‌هایشان به صورت امن و آفلاین نگهداری می‌شود، استیک کنند.
مزایای استیکینگ چیست؟
سرمایه گذاران بیشتری استیک کردن رمز ارزها را به‌عنوان یک روش کسب درآمد انتخاب می‌کنند؛ زیرا:
- یک روش کسب درآمد انفعالی است. نیازی نیست ترید کنید؛ تنها کافیست مقداری کوین مشخص را در یک کیف پول یا یک پلتفرم نگهداری کنید.
- هر کسی می‌تواند از این روش استفاده کند و نیازی به خرید تجهیزات گران قیمت ندارید.
- کار با پلتفرم‌هایی که استیکینگ ارائه می‌دهند، بسیار ساده است.
- استیکینگ برای محیط زیست بهتر از ماینینگ است.
ریسک‌های استیکینگ ارز دیجیتال
همانند سایر روش‌های سرمایه‌گذاری، استیکینگ ارز دیجیتال نیز ریسک‌هایی دارد که باید آنها در نظر بگیرید.
- ارزهای دیجیتال، داراییهای پرنوسان هستند. ممکن است میزان کاهش قیمت ارزهای دیجیتال، بیشتر از پاداش سپرده‌گذاری باشد. سپرده‌گذاری بیشتر برای کسانی مناسب است که می‌خواهند ارزهای دیجیتال خود را بدون توجه به نوسانات قیمت، برای بلندمدت نگهداری کنند.
- برخی از ارزهای دیجیتال باید برای مدت مشخصی قفل شوند و در این مدت نمی‌توان آنها را برداشت کرد.
- هر بلاک چین، زمان انتظار مشخصی برای برداشت دارایی از استخر استیکینگ دارد و برای دریافت ارزهای دیجیتال خود باید این مدت را منتظر بمانید.
- از سمت گرداننده استخر استیکینگ یک ریسک طرف مقابل وجود دارد. اگر اعتبارسنج وظیفه خود را به‌درستی انجام ندهد و جریمه شود، پاداش شما نیز از دست می‌رود.
- احتمال هک شدن استخرهای استیکینگ و از بین رفتن سرمایه‌های استیک‌‌شده وجود دارد. از آنجایی که داراییهای استیک شده بیمه نیستند، امکان جبران خسارت نیز وجود ندارد. پس از اتفاقی که برای لونا افتاد، بحث بیمه ارزهای دیجیتال بسیار داغ شد.
ارزهای دیجیتال محبوب برای استیکینگ
پروژه‌های زیادی در حال حاضر از PoS استفاده می‌کنند و صرافی‌های مختلف نیز کسب سود از سپرده‌گذاری را برای کاربران ارز دیجیتال آسان‌تر کرده‌اند. در ادامه محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال را برای استیکینگ معرفی می‌کنیم. شما می‌توانید اطلاعات مربوط به میزان درآمد و سود دریافتی از سپرده‌گذاری رمزارزهای مختلف را با استفاده از سایت stakingrewards.com به‌دست آورید. همچین اگر با این سایت آشنا نیستید، می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.
| نام رمزارز | اتریوم | ایاس | تزوس | کازماس | کاردانو | پولکادات | پالیگان | آوالانچ | سولانا | USDC | DAI | Tether |
| سود سالانه (درصد) | ۳.۸۷ | ۳۳.۱۱ | ۵.۱۹ | ۲۲.۰۵ | ۳.۳۸ | ۱۴.۲۷ | ۴.۱۱ | ۸.۱ | ۷.۲۸ | ۴.۴۴ | ۳.۸۱ | ۶ |
آموزش استیکینگ برخی از رمزارزهای ذکرشده در جدول بالا را در میهن بلاکچین از قبل آماده کرده‌ایم. اگر علاقه‌مند به یادگیری آنها هستید، می‌توانید از لینک‌های زیر مقالات مربوط را مطالعه کنید.
پرسش و پاسخ (FAQ)
- استیکینگ به زبان ساده چیست؟
تعریف استیکینگ به زبان ساده به معنای نگهداری داراییها در یک کیف پول ارز دیجیتال یا یک پلتفرم مشخص بهمنظور کسب درآمد و در عین حال تامین امنیت و بهبود عملکرد شبکه بلاک چینی است.
- کدام ارزهای دیجیتال قابلیت استیکینگ دارند؟
اتریوم، ایاس، تزوس، کازماس، کاردانو، پولکادات و پالیگان از جمله ارزهای دیجیتالی هستند که قابلیت استیکینگ دارند.
جمع بندی
سرمایه گذاران به استیک کردن به عنوان یک منبع درآمد اصلی نگاه می‌کنند. با وجود این که سپرده‌گذاری متفاوت از ماینینگ است، در بین هولدرهای رمز ارزها روش بسیار محبوبی برای کسب درآمد است. استیکینگ با مدل‌های سرمایه گذاری سنتی متفاوت است و سرمایه گذاران با نگهداری داراییهای خود، سود سالیانه دریافت می‌کنند. در این مقاله سعی کردیم به زبان ساده درباره اینکه استیکینگ چیست، صحبت کنیم و مزایا، معایب، نحوه کارکرد و چند ارز دیجیتال با قابلیت سپرده‌گذاری را بیان کنیم. آیا شما از این روش برای کسب درآمد استفاده کرده‌اید؟
