بازار ارزهای دیجیتال یک بازار جهانی است و همانند سایر بازارها، تحت تاثیر چندین عامل مختلف قرار میگیرد. این بازار میتواند تحت تاثیر قانونگذاریها، شرایط اقتصادی، عرضه و تقاضا، فناوریهای جدید و چندین عامل دیگر قرار گیرد. البته در بازار رمز ارزها دو عامل دیگر نیز وجود دارند که تاثیر بسیار زیادی بر روی قیمت ارزهای دیجیتال میگذارند و آن عوامل، ترس از دست دادن فرصت سرمایه گذاری یا فومو (FOMO) و ترس، عدم قطعیت و شک (FUD) هستند. اما فومو و فاد چیست؟ در این مقاله به فومو در ارز دیجیتال، اصطلاح FUD و تاثیر این دو احساس بر بازار کریپتوکارنسیها میپردازیم. با ما همراه باشید.
فومو و فاد چیست؟
جنبههای روانشناختی و احساسات مختلف مانند ترس، تاثیر زیادی بر روی نحوه عملکرد تریدرها و سرمایهگذاران دارد. توانایی شناخت و کنترل احساسات میتواند به معاملهگران کمک کند که تصمیمات منطقیتری در تریدهای خود بگیرند و نتایج بهتری را مشاهده کنند. در هر دو مورد FOMO و FUD، ترس نقش اصلی را بازی میکند؛ اما با پارامترهای متفاوت از یکدیگر. در بازارهای مالی همیشه یک اصل وجود دارد و آن، کنترل احساسات خود در زمان تصمیم گیری است. برای تاکید بر اهمیت این موضوع و نشان دادن بلایی که احساساتی تصمیم گرفتن در بازار کریپتو میتواند سر ما بیاورد، ویدئویی برای شما آماده کردهایم که به روشنی این مسئله را نمایان میکند.
FUD مخفف چیست؟ فاد مخفف Fear, Uncertainty, Doubt به معنای ترس، عدم قطعیت و شک است. فاد در بازارهای خرسی یا نزولی در تریدرها به وجود میآید؛ در بازارهای نزولی، آنها به طور احساسی شروع به فروش داراییهای خود میکنند تا از ضرر بیشتر جلوگیری کنند. در این مواقع، میگوییم که تریدر دچار فاد شده است. FUD میتواند تاثیر بسیار مخربی بر بازار و سرمایه معاملهگر داشته باشد؛ با فروش احساسی سرمایهگذاران، قیمت رمز ارز به شدت کاهش مییابد و تریدر نیز ضرر میکند.
فاد به دلایل متعددی در سرمایهگذاران ایجاد میشود؛ اما مهم ترین آنها ترس و احساس منفی است که رسانهها و مطبوعات در رابطه با کاهش قیمت رمز ارزها در سرمایهگذاران ایجاد میکنند و عامل دیگر، حرکت احساسی مردم است که ممکن است ناشی از رفتار نهنگهای بازار باشد. به عنوان مثال اگر در یک بازار صعودی، نهنگی سفارش فروش با مقدار زیاد و قیمت پایین گذاشته باشد، این ترس در سرمایهگذاران شکل میگیرد که: پس حتما قرار است قیمت کاهش یابد که چنین سفارشی ایجاد شده است. پس آنها نیز شروع به فروش داراییهای خود میکنند.
در مقابل فاد، اصطلاح فومو ارز دیجیتال است. اما FOMO چیست؟ این اصطلاح مخفف Fear of Missing Out به معنی ترس از دست دادن فرصت سرمایهگذاری است. این حالت، زمانی اتفاق میافتد که بازار با افزایش قیمت زیادی رو به رو شده و کاربران میخواهند از این فرصت استفاده کنند و وارد بازار شوند. این نوع ترس برعکس فاد، در بازارهای گاوی یا صعودی اتفاق میافتد؛ تریدرها میترسند که فرصت سرمایهگذاری پرسود را از دست بدهند و به صورت احساسی وارد بازار میشوند. این باعث میشود که بسیاری از اوقات، آنها در قله خرید کنند و سپس با اصلاح یا ریزش بازار مواجه میشوند و متضرر میشوند.
یکی از مهم ترین دلایل برای این اتفاق، باز هم حرکت نهنگهاست که در بازارهای نزولی یا بی روند یک ارز دیجیتال، سفارش زیادی در قیمتهای بالا ایجاد میکنند و سرمایه گذاران و تریدرها با دیدن این سفارش گمان میکنند که به زودی قیمت افزایش مییابد. یکی دیگر از دلایل مهم دیگر، زمانی است که افراد تازه وارد با دیدن سودهای چندین برابری تریدرها، میترسند که از بازار عقب بمانند؛ بنابراین شروع به خرید میکنند و در بیشتر مواقع با ضرر مواجه میشوند.
دلایل به وجود آمدن FUD در ارز دیجیتال
دلایل به وجود آمدن فاد میتواند مختلف باشد؛ اما اکثرا ۳ عامل اصلی برای این احساس وجود دارد:
- قانونگذاری دولتها یا شایعه قانونگذاری آنها
- بدگویی اعضای مهم جامعه یا صحبتهای منفی آنها درباره ارزهای دیجیتال
- کاهش شدید قیمت رمز ارزها در مدت زمان کوتاه
قانونگذاری دولتها یا شایعه قانونگذاری آنها
بازار ارزهای دیجیتال با این که حجم معاملات تریلیون دلاری دارد، اما به نسبت بازارهای سنتی هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد. در نتیجه، بسیاری از کشورها درگیر این موضوع هستند که این حوزه را چگونه قانونگذاری کنند. بعضی از کشورها مثل ژاپن حامی مهمی برای ارزهای رمزنگاری شده هستند و با آن مانند یک ارز کامل برخورد میکنند؛ در حالی که سایر کشورها مانند چین، آن را ممنوع میکنند.
بدون شک کشوری که بیت کوین یا سایر رمز ارزها را ممنوع میکند، برای بازار کریپتو خوب نیست؛ زیرا ممنوع کردن ارزهای دیجیتال باعث محدود شدن خریداران این ارزها و کاهش حجم بازار میشود. بنابراین هرگاه اخباری مبنی بر ممنوعیت آنها یا اعمال قانون گذاریهای سختگیرانه بر روی این داراییها منتشر میشود، FUD به وجود میآید.
برای مثال، در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۱۷ (۱۲ شهریور ۹۶) قیمت بیت کوین حدود ۴۵۰۰ دلار بود و در تاریخ چهارم همان ماه، ممنوعیت ICOها در کشور چین اعلام شد و در نتیجه این قانونگذاری، قیمت بیت کوین سریعا کاهش یافت و طی یک هفته به حدود ۳۶۰۰ دلار رسید؛ این کاهش قیمت ۲۰ درصدی، به دلیل ایجاد فاد شدید در کشور چین به وجود آمد.
همچنین در تاریخ ۲۲ می ۲۰۲۱ (۱ خرداد ۱۴۰۰) نیز کشور چین خبر ممنوعیت استخراج را منتشر کرد و باعث کاهش قیمت بیت کوین از ۴۲,۰۰۰ به ۳۶,۰۰۰ دلار شد.
بدگویی اعضای مهم جامعه یا صحبتهای منفی آنها درباره رمز ارزها
صحبت کردن افراد مشهور علیه ارزهای دیجیتال میتواند FUD بسیار زیادی ایجاد کند. اگر شخص مورد نظر در امور مالی یا فناوری شناخته شده باشد، این موضوع حتی تاثیر بیشتری نیز خواهد داشت. نمونههایی از افراد مشهوری که ضد بیت کوین یا سایر ارزهای رمزنگاری شده صحبت میکنند، وارن بافت (Warren Buffett) مدیرعامل شرکت برکشایرهاتاوی و سرمایهگذار مشهور، برایان موینیهان (Brian Moynihan) مدیرعامل بانک آمریکا و بن برنانکه (ben bernanke) اقتصاددان مشهور آمریکایی هستند.
یکی دیگر از اشخاصی که منتقد سرسخت ارزهای دیجیتال است و در گذشته اظهار نظرهای او FUD بسیار زیادی را ایجاد کرده، جیمیدیمن (Jamie Dimon) مدیرعامل موسسه مالی JP Morgan Chase است. دیمن در سال ۲۰۱۷ با بیان این که بیت کوین نوعی کلاهبرداری است که بالاخره دست آن رو خواهد شد و فقط برای استفاده توسط قاچاقچیان مواد مخدر، قاتلان و مردم کشور کره شمالی مناسب است، باعث کاهش ۶ درصدی قیمت BTC شد.
البته اکنون در سال ۲۰۲۱ موضع جیمیدیمن نسبت به آن زمان تغییر کرده و گفته است:
از اینکه بیت کوین را کلاهبرداری خوانده ام پشیمانم. بلاک چین واقعی است. میتوانید به جای ارزهای سنتی از ارزهای دیجیتال استفاده کنید.
در سال ۲۰۲۱ نیز ایلان ماسک (Elon Musk) مدیرعامل شرکت تسلا و بنیانگذار و مدیرعامل SpaceX، اعلام کرده که فروش خودروهای تسلا با بیت کوین را نمیپذیریم؛ این خبر باعث فاد شدید در بین مردم و در نتیجه، ریزش شدید قیمت Bitcoin شد. البته در مجموع، ماسک طرفدار ارزهای رمزنگاری شده است؛ به طوری که با حمایتهایش از دوج کوین، باعث افزایش چند صد درصدی این رمز ارز شد.
کاهش شدید و ناگهانی قیمت ارزهای دیجیتال
اگرچه کاهش شدید و ناگهانی قیمت ارزهای دیجیتال یکی از پیامدهای FUD است، اما گاهی اوقات میتواند دلیل به وجود آمدن فاد نیز باشد. بازار رمز ارزها در مقابل ریزش ناگهانی بازار بسیار آسیب پذیر است.
هنگامیکه قیمتها نوسانات شدیدی دارند، تنش بسیار زیادی در بازار ایجاد میشود. این شرایط باعث میشود سرمایه گذاران جدیدی که به نوسان عادت ندارند، از روی ترس داراییهای خود را بفروشند و این اقدام آنها باعث میشود قیمتها کاهش بیشتری تجربه کنند. گاهی اوقات هفتهها و یا حتی ماهها طول میکشد تا بازار کریپتو بازیابی شود.
به طور کلی ثابت شده که کاهش شدید و ناگهانی قیمت ارزهای دیجیتال موقتی است و بازار تمایل به بازیابی و اغلب رسیدن به رکورد قیمتی جدید دارد. بسیاری از افراد در این بازار هنگامیکه ترس فروش با قیمت کمتر رخ میدهد، تمام داراییهای خود را میفروشند. ارزهای دیجیتال نسبت به این FUDها آسیب پذیر هستند؛ زیرا داراییهای جدیدی هستند که به خوبی قانون گذاری نشده اند و حجم بازار آنها در مقایسه با بازارهای سنتی بسیار کمتر است. پس فروش سرمایه گذاران و تریدرها تاثیر بسیار زیادی بر روی آنها میگذارد.
فرصتهای خرید مناسب در طی FUD
ترس، عدم اطمینان و شک اغلب اوقات باعث افت شدید قیمت میشود و بسیاری از افراد متضرر میشوند. اما فرصتهایی نیز در این بین ایجاد میشود؛ برای افراد باهوش و صبوری که منتظر FUD هستند، فرصت خرید مناسبی به وجود میآید. در نتیجه، سرمایه گذاران میتوانند مقدار بیشتری رمز ارز در قیمت پایین بخرند و سود بیشتری نصیب خود کنند.
کسانی که خود را برای استفاده از فرصتهای FUD آماده کرده اند، میتوانند سود چشمگیری از آن کسب کنند. در واقع، انتظار برای ترس، عدم قطعیت و تردید میتواند بسیار سودآور باشد؛ به طوری که بسیاری از معامله کنندگان حرفه ای آن را در استراتژیهای معاملاتی خود میگنجانند. از طرف دیگر، تعیین دقیق زمان فاد بسیار دشوار است. زیرا مشخص نیست که کف قیمت چه زمانی تثبیت میشود.
در مواقعی که فاد اتفاق میافتد، چکار باید بکنیم؟
برای این که دچار FUD نشوید، ۲ نکته مهم وجود دارد که باید آنها را رعایت کنید:
۱. تحقیقات خود را انجام دهید
به عنوان یک سرمایه گذار یا تریدر، درباره پروژه و رمز ارز مورد نظر خود تحقیق کنید؛ ببینید که آیا این سرمایه گذاری با ارزش است یا خیر. این شامل هر دو تحلیل تکنیکال و فاندامنتال میشود. اگر به نظر شما، پروژه از نظر بنیادی مناسب است، پس در هنگام اصلاح و یا شروع بازار خرسی، شما دچار فاد نمیشوید؛ زیرا میدانید که پروژه پتانسیل رشد دارد و روزی صعود خواهد کرد.
۲. تنها سرمایه ای را وارد کنید که توانایی از دست دادن آن را دارید
در دنیای کریپتو هر چیزی امکان پذیر است؛ بنابراین به احساس ترس و یا طمع اجازه ندهید که به جای شما تصمیم بگیرند. پس از آن که درباره پروژه تحقیقات کافی انجام دادید، مقدار سرمایه ای را برای خرید آن بگذارید که آن را لازم ندارید. اگر فاد در بازار کریپتوکارنسیها اتفاق بیافتد، پول شما ممکن است در عرض چند دقیقه دچار کاهش شدیدی شود. پس نباید بیش از حد توان خود سرمایه گذاری کنید تا دچار ضررهای غیر قابل جبران نشوید.
فومو چه تاثیری در بازار ارزهای دیجیتال میگذارد؟
بسیاری از افراد در حوزه سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال، از فرصت چشمگیری که در این عرصه وجود دارد کاملا آگاه هستند و هیچکس نمیخواهد سود کلان را از دست بدهد. این موضوع بدان معنا است که به محض آن که مردم فکر کنند یک رمز ارز خاص پتانسیل رشد قابل توجهی دارد، به خرید آن ارز دیجیتال میپردازند؛ زیرا فومو دارند و نمیخواهند این فرصت سرمایه گذاری را از دست بدهند.
ترس از دست دادن فرصت سرمایه گذاری عاملی است که در بازار ارزهای دیجیتال نسبت به سایر بازارها نقش بیشتری دارد. از آنجایی که فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال همچنان حوزههای نوپایی هستند، بسیاری از افراد معتقدند که این حوزه پتانسیل بسیار زیادی برای رشد تصاعدی دارد. اغلب اوقات سرمایه گذارانی که بیشترین سود را از یک دارایی خاص کسب میکنند، همان افرادی هستند که جزو اولین خریداران آن دارایی بودند.
بنابراین، سود کلان حاصل از ارزهای دیجیتال به رونق سرمایه گذاری بر روی سایر کریپتوها نیز کمک میکند. بخشی از موضوع را میتوان به دلیل فومو دانست. فومو به افزایش چشمگیر قیمت بعضی از رمز ارزها کمک میکند؛ اما همین موضوع نیز میتواند خطرناک باشد. بسیاری از افراد بسیار دیر وارد بازار میشوند و با خریدهای خود، باعث ایجاد حباب در قیمتها میشوند؛ بنابراین بازار اصلاح میشود تا قیمت به حالت نرمال و واقعی خود برگردد و این اصلاح، باعث متضرر شدن افراد تازه وارد میشود.
خطرات FOMO در ارز دیجیتال چیست؟
فومو میتواند باعث افزایش بسیار زیاد قیمتها با درصدهای غیر معمول و سریع شود. این امر بیشتر اوقات باعث میشود که پس از عبور از FOMO، شاهد کاهش چشمگیر قیمتها باشیم. این شرایط برای بیت کوین در سال ۲۰۱۷ رخ داد؛ قیمت بزرگ ترین رمز ارز در دسامبر ۲۰۱۷ به نزدیک به ۲۰ هزار دلار رسید؛ دلیل این افزایش قیمت، اخبار مرتبط با معاملات آتی BTC بود. مدت کمیبعد از آن، قیمت بیتکوین به حدود ۱۱ هزار دلار سقوط کرد.
بنابراین افرادی که سرمایه گذاری خود را صرفا بر اساس فومو انجام میدهند، با از بین رفتن FOMO در معرض ضررهای چشمگیری قرار میگیرند. از طرف دیگر، این نکته نیز قابل توجه است که ارزهای دیجیتال دائما شاهد نوسانات شدید هستند و این مورد به نوعی به نماد و نشان این کلاس دارایی تبدیل شده است.
نکاتی برای جلوگیری از فومو
همانطور که اشاره کردیم، FOMO میتواند باعث ضررهای سنگین برای ما شود. اما نکاتی وجود دارد که میتوانیم با استفاده از آنها، دچار ترس از دست دادن فرصت سرمایه گذاری نشویم و عاقلانه تر سرمایه گذاری کنیم.
۱. به یاد داشته باشید که مقداری ضرر اجتناب ناپذیر است
نکته جالبی که درباره FOMO ارز دیجیتال وجود دارد، این است که شما قطعا فرصتهای سودده را از دست میدهید! هزاران رمز ارز در دنیا وجود دارد و هیچ کس نمیتواند از تمام فرصتهای سرمایه گذاری استفاده کند. بهترین کار این است که تعدادی از بزرگ ترین رمز ارزها را هودل یا نگهداری کنید و برخی از آنها را نیز خرید و فروش کنید. اگر یک فرصت مناسب دیدید، وارد شوید؛ اما هرگز زمانی که قیمتها افزایشهای زیادی داشته اند، به صورت احساسی ورود نکنید.
۲. به کریپتوهایی که دچار ریزشهای سنگین شدهاند دقت کنید
با این که روند ارزهای دیجیتال در مجموع و در بلندمدت صعودی است، اما این بدان معنی نیست که همه چیز عالی پیش میرود و بازار همیشه گاوی خواهد ماند؛ این بازار با نوسانات شدید خود شناخته شده است. برخی مواقع سرمایه گذاران، به دلیل ورود به بازار در زمان نامناسب تمام پول خود را از دست میدهند. برای مثال، اگر دچار فومو شده اید و بیت کوین ۶۰ هزار دلاری خریدید، ممکن است تا مدتها در ضرر باقی بمانید.
برخی رمز ارزها نیز در زمان FUD که بازار ریزش میکند، نابود میشوند و برخی نیز بیشتر ارزش خود را از دست میدهند و ممکن است هرگز نتوانند دوباره به قیمت قبلی خود برگردند. پس حتما تحقیقات خود را انجام دهید و به صورت احساسی هر کریپتویی را نخرید.
۳. به روند کلی قیمت رمز ارز نگاه کنید
زمانی که به روند بلندمدت یک ارز دیجیتال نگاه میکنید، متوجه میشوید که آیا اکنون زمان مناسبی برای خرید هست یا خیر. زمانی که همه در حال خرید یک رمز ارز هستند، احتمالا زمان مناسبی برای ورود نیست؛ مگر این که جهت بازار، ادامه روند صعودی را تایید کند. هر چه اخبار فاندامنتالی مثبت بیشتری درباره یک کریپتو به گوش شما برسد، با فوموی کمتری مواجه میشوید؛ زیرا احتمال افزایش قیمت آن بیشتر میشود و شما نیز احساسی وارد بازار نمیشوید.
۴. به یاد داشته باشید که کلاهبرداران منتظر فرصت هستند
کلاهبرداران در حوزه رمز ارزها، از فوموی سرمایه گذاران بهره میبرند. آنها با تبلیغات دروغین و انتشار اخبار مثبت اغراق آمیز، تریدرها را دچار فومو میکنند و با خرید آنها، سود خوبی به دست میآورند و پس از گذشت مدتی، که سرمایه جمع شده زیاد شد، با پول مردم پا به فرار میگذارند.
مردم ذاتا طمعکار هستند و به دنبال سودهای بسیار زیاد در زمان بسیار کوتاه هستند؛ بنابراین گول زدن آنها به این روش، بسیار ساده تر است.
۵. از گفتن جمله “اگر این کار را میکردم” خودداری کنید
“اگر زمانی که قیمت بیت کوین ۳۰۰۰ دلار بود آن را میخریدم، اکنون میلیاردها تومان پول داشتم” یا “اگر اتر را در قیمت ۸۰ دلار خریده بودم، الان ماشین بنز سوار میشدم”. این گونه جملات حالت حسرت و پشیمانی دارند و باعث میشوند احساسی عمل کنید، دچار فومو شوید و به امید تبدیل شدن به بیتکوین آینده، بر روی رمز ارزهایی سرمایه گذاری کنید که ارزش خاصی ندارند.
سوالات متداول (FAQ)
- منظور از FOMO چیست؟
فومو مخفف عبارت Fear of Missing Out است که به شرایطی اطلاق میشود که فرد گمان میکند فرصت سرمایهگذاری را از دست داده و از دیگران عقب مانده است. چنین اتفاقی معمولا در بازارهای صعودی و هنگام افزایش قیمت پیش میآید. - در بازارهای مالی FUD چه معنایی دارد؟
فاد از سرواژههای عبارت Fear, Uncertainity, Doubt گرفته شده است که نشان از ترس، عدم قطعیت و تردید دارد. چنین شرایطی بیشتر در بازارهای نزولی رخ میدهد؛ جایی که فرد از ترس افت بیشتر ارزش داراییهای خود، دست به فروش احساسی میزند.
جمع بندی
در پاسخ به سوال فومو و فاد چیست ، باید بگوییم که هر دو نوعی ترس هستند، که پارامترهای آنها با یکدیگر تفاوت دارد؛ فومو در بازارهای صعودی رخ میدهد و باعث ایجاد حباب قیمتی و در نتیجه ریزش سنگین بازار میشود. فاد نیز در بازارهای نزولی رخ میدهد و باعث فروش احساسی تریدرها و در نتیجه، ریزش بیشتر بازار میشود. برای این که گرفتار این احساسات نشویم، باید حتما تحقیقات خود را انجام دهیم، از افراد آگاه سوال بپرسیم، دانش خود را در این زمینه افزایش دهیم و رمز ارزها را تحلیل کنیم. با این که به نظر میرسد FUD باعث جلوگیری از ضرر بیشتر شود و FOMO نیز باعث سود بیشتر ما شود، اما در هر دو حالت، سرمایه گذاران و تریدرها اکثرا با ضرر مواجه میشوند.
