عرضه اولیه کوین چیست؟ همه چیز درباره جذب سرمایه با ICO

کمتر کسی است که نام عرضه اولیه کوین یا توکن را نشنیده باشد. تقریبا غیرممکن است که چیزی در مورد تکنولوژی بلاک چین و ارزهای دیجیتال شنیده باشید و اسم ICO به گوشتان نخورده باشد. اما ICO چیست و به چه معنی است؟ تعریف خلاصه این مفهوم در بازار رمز ارزها، این است که هر پروژه بلاکچینی برای راه‌اندازی، به سرمایه اولیه نیاز دارد که ICO روشی برای تامین سرمایه از راه عرضه اولیه ارز دیجیتال مدنظر است. در این مقاله این مفهوم را به صورت کامل توضیح داده‌ایم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

ICO چیست؟

ابتدا می‌خواهیم بدانیم که ICO یا عرضه اولیه کوین چیست؟ این روش، یک نوع جذب سرمایه برای پروژه‌های ارزهای دیجیتال است. در این روش، گردانندگان یک رمزارز جهت جذب سرمایه، توکن شبکه خود را به فروش گذاشته و در ازای عرضه اولیه توکن خود به سرمایه‌گذاران، از آنها بیت کوین یا اتریوم دریافت می‌کنند.

 توجه: اطلاعات آماری فیلم زیر مربوط به زمان انتشار آن است.

ICO در لغت به معنی عرضه اولیه کوین بوده، که مخفف عبارت Initial Coin Offering است. تعریف این مفهوم در عمل، به فرایندی گفته می‌شود که در آن کمک‌های مالی جمع‌آوری می‌شود. پروژه‌ها در عرضه اولیه توکن، برای این‌که اهداف خود را پیش ببرند، توکن‌های خود را به فروش می‌گذارند تا سرمایه جذب کنند. این ارز دیجیتال که قرار است عرضه اولیه شود، بر بستر یک شبکه بلاک چین پیاده می‌شود و اکثر پروژه‌های موجود از بلاک چین اتریوم برای این کار استفاده می‌کنند؛ البته با روی کار آمدن شبکه‌های ارزان‌تر و سریع‌تری مثل بایننس اسمارت چین، سولانا، پالیگان و ترا، از سال ۲۰۲۱ به بعد ما شاهد ظهور پروژه‌های جدید بر روی این شبکه‌ها نیز بودیم.

در سراسر دنیا بسیاری از شرکت‌ها یا حتی گروه کوچکی از افراد که به دنبال راه‌اندازی کسب و کار مرتبط با حوزه ارزهای دیجیتال برای خود هستند، ایده جالب و خلاقانه‌ای هم در سر دارند، اما سرمایه اولیه این‌کار را ندارند؛ آنها می‌توانند به صورت غیرمتمرکز و با اعلام ICO خود، از همه مردم در هر جای دنیا سرمایه جذب کنند.

با شکل‌گیری روش عرضه اولیه ارزهای دیجیتال و افزایش محبوبیت آن‌ها، پروژه‌های زیادی شروع به ایجاد توکن خود بر بستر بلاک چین‌های مختلف کردند تا ICO خود را تشکیل دهند و سرمایه برای ایجاد بلاک چین و پیشبرد اهداف خود به‌دست آورند. کوین‌هایی نظیر ترون، EOS و BNB ابتدا بر روی بلاک چین اتریوم ایجاد شدند و پس از عرضه ICO  و جذب سرمایه اولیه، به توسعه شبکه خود ادامه داده و بلاکچین خود را ایجاد کردند و سپس از شبکه اتریوم به بلاکچین خود مهاجرت کردند.

اما در این روش، نقطه اتصال سرمایه‌گذار و صاحب ایده چیست؟ در این روش، سرمایه‌گذار توسط یک قرارداد هوشمند که روی بستر بلاکچین نوشته شده است، درخواست توکن مورد نظر برای سرمایه‌گذاری را ارسال می‌کند. در مقابل، شرکت مقداری از توکن را به نسبت قیمت ارز دیجیتال خریداری‌شده توسط سرمایه‌گذار برای او می‌فرستد. برخی از پارامترهای سرمایه‌گذاری سنتی مانند مقدار حداقلی و حداکثری بودجه مورد نیاز برای جمع‌آوری و تعیین مقداری بودجه برای پاداش، در قراردادهای هوشمند نیز رعایت شده است.

تاریخچه پیدایش ICO

اولین ICO در ۳۱ جولای ۲۰۱۳ (۹ مرداد ۱۳۹۲) توسط پروژه مسترکوین (Mastercoin) برگزار شد. این پروژه به رهبری براک پیرس (Brock Pierce) و اسکات واکر (Scott Walker) به طور رسمی با یک اعلام عمومی برای جمع‌آوری سرمایه اولیه راه‌اندازی شد، که در آن هرکس می‌توانست با ارسال بیت کوین به یک آدرس کیف پول خاص، توکن مسترکوینز (Mastercoins) را خریداری کند. با به بار نشستن پروژه و بالا رفتن ارزش سهام این تیم، سرمایه‌گذاران می‌توانستند ارز دیجیتال خود را در بازار بفروشند و از این طریق به سود برسند.

در این پروژه مجموعا ۵۰۰ نفر شرکت کردند و چیزی حدود ۴۷۰۰ بیتکوین جمع‌آوری شد، که در آن زمان معادل با ۵ میلیون دلار بود. قیمت بیت کوین در دسامبر همان سال، از ۱۰۰ دلار به ۱۰۰۰ دلار افزایش پیدا کرد.

ورود اتریوم و تحول در عرضه اولیه کوین (ICO)

ICO ای که جهان را تغییر داد، توسط بنیانگذار اتریوم، ویتالیک بوترین در سال ۲۰۱۴ رهبری شد. طبق گزارش‌ها، حدود ۱۲ ساعت پس از آغاز فروش این کوین، ۷.۴ میلیون اتر فروخته شد که در آن زمان معادل حدود ۳،۷۰۰ بیت کوین یا ۲.۳ میلیون دلار بود. گزارش‌ها حاکی از آن است که تیم اتریوم بیش از ۱۵ میلیون دلار برای راه‌اندازی پروژه جمع‌آوری کرد و شروع به گسترش پلتفرم خود کرد.

استاندارد ERC20 اتریوم، تحول عظیمی بر روی حوزه عرضه اولیه ارزهای دیجیتال ایجاد کرد؛ دلیل این تحول چیست؟ با ورود اتریوم، این شبکه بلاک چین به بستری برای برگزاری ICOها تبدیل شد و مدل سنتی آن را به کلی تغییر داد. Ethereum این تحول را به کمک قراردادهای هوشمند عملی ایجاد کرد.

تفاوت ICO با سیستم‌های سنتی تامین سرمایه چیست؟

علی‌رغم این‌که ICOها به طور کامل جایگزین سرمایه‌گذاری‌های سنتی نخواهند شد، اما مطمئنا دسترسی غیرمتمرکز به سرمایه، مدل‌های تامین سرمایه اولیه سنتی را مختل می‌کند. عرضه اولیه کوین، به صورت کاملا غیرمتمرکز و بر بستر قراردادهای هوشمند بنا نهاده شد. در این روش، صاحبان کسب و کار از تمام نقاط جهان تامین سرمایه می‌کنند.

فرض کنید یک شرکت پروژه‌ای دارد که می‌خواهد آن را اجرا کند، که بودجه لازم را ندارد؛ بنابراین در گزارشی تحت عنوان وایت پیپر، جزئیات پروژه خود، زمان شروع و اتمام کار، مقدار بودجه مورد نیاز، ایده مورد نظر و تیم تشکیل‌دهنده را به صورت عمومی اعلام می‌کند. معمولا در وب‌سایت رسمی یا شبکه‌های مجازی، این وایت پیپر منتشر شده و همه مردم در سراسر دنیا می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند؛ اما در روش سنتی، چنین جامعه‌ای وجود ندارد. مردم به صورت سنتی و به کمک صندوق‌های واسطه تامین نقدینگی، سرمایه اولیه برای راه‌اندازی پروژه خود را تامین می‌کنند.

در روش‌های سنتی، سرمایه مورد نیاز برای یک پروژه توسط نهادهای مرکزی تامین می‌شد؛ این یعنی بعد از بازدهی و سوددهی پروژه، درآمد حاصل بین شرکت و سرمایه‌گذار متمرکز تقسیم می‌شد. اما در روش ICO، هرکس در هر جای دنیا می‌تواند در یک پروژه ارز دیجیتال سهیم شود و از درآمد حاصل آن سود ببرد؛ البته در برخی کشورها مانند آمریکا که قوانین سختی برای جذب سرمایه وجود دارد، همچین چیزی امکان‌پذیر نیست. از طرفی، در روش‌های سنتی این احتمال وجود دارد که در سرمایه مورد نیاز تقلب یا تخلفی رخ دهد (برای مثال همه پول مورد نیاز به شرکت اهدا نشود)؛ اما با ICO، چون پول مستقیما توسط قرارداد هوشمند از مردم به تیم پروژه انتقال می‌یابد، نهاد واسطی در این بین وجود ندارد. لذا در روش عرضه اولیه توکن امکان ایجاد تخلف وجود ندارد.

تاثیر اتریوم روی ICO

در این بخش، می‌خواهیم بدانیم که تاثیر اتریوم بر روی حوزه تامین سرمایه عرضه اولیه چیست؟ در سال ۲۰۱۷، بلاک چین اتریوم تبدیل به بستری برای برگزاری ICOها شد. تا پایان سال ۲۰۱۷، ۹۰ درصد توکن‌های ایجاد شده برای ICOها روی شبکه بلاکچین اتریوم پیاده شد. این آمار طبق لیست کوین‌مارکت‌کپ اعلام شده، که یکی از معتبرترین منابع قیمت و حجم معاملات ارزهای دیجیتال موجود در بازار است. ICOهای سال ۲۰۱۷ بدین شکل بود که توکنی بر بستر بلاکچین اتریوم ایجاد می‌شد و آن پروژه برای جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران اتر دریافت و آن توکن عرضه شده را اهدا می‌کرد. این اتفاق یکی از دلایل اصلی بود که قیمت اتریوم به بالاترین میزان خود (تقریبا ۱۴۰۰ دلار) در سال ۲۰۱۷ رسید. در اینجا به دلایلی اشاره می‌کنیم که چرا اتریوم توانست چنین قابلیت گسترده‌ای داشته باشد:

• قابلیت نوشتن قرارداد هوشمند بر بستر اتریوم، که باعث شد توسعه‌دهندگان به راحتی بتوانند برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) خود را روی آن بنویسند و اجرا کنند.محبوبیت پروتکل ERC20 اتریوم که این مزیت را برای صرافی‌های ارز دیجیتال ایجاد می‌کرد تا به راحتی بتوانند توکن‌های جدید را به پلتفرم خود اضافه کنند.
• محبوبیت پروتکل ERC20 اتریوم، که این مزیت را برای صرافی‌های ارز دیجیتال ایجاد می‌کرد تا به راحتی بتوانند توکن‌های جدید را به پلتفرم خود اضافه کنند.
• سرمایه‌گذارانی که در پروژه اتریوم شرکت کردند، در همین چند سال سود زیادی بردند و علاقه شدیدی به گسترش سرمایه‌گذاری‌های خود روی توکن‌های دیگر پیدا کردند.
• همه این عوامل دست در دست هم داد تا اتریوم جذاب‌تر و محبوب‌تر شود. البته این حجم از توکن‌های موجود بر بستر اتریوم و گستردگی جهانی، آن را با مشکل مقیاس پذیری مواجه کرده و شاید چالش‌های زیادی پیش پای توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان این پروژه قرار دهد.
• با به بلوغ رسیدن مدل ICO، نیاز به انطباق و تکامل آن با بازار بیشتر احساس می‌شود. تخلفات رخ داده در این مدت، هک و کلاهبرداری‌ها و مقررات دولتی نیاز به مدیریت بهتر و اصلاحاتی دارد.

ویتالیک بوترین مقاله‌ای را در مورد گسترش مفهوم و آینده ICO منتشر کرد، که یک سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) را با ICO ترکیب کرده و نام آن را DAICO گذاشته است. او ادعا می‌کند که این کار پیچیدگی و ریسک مرتبط با عرضه اولیه ارز دیجیتال را با توزیع قدرت به حداقل می‌رساند. برای مثال، این کار مانع از کلاهبرداری صندوق‌های بزرگ می‌شود. موارد زیادی در این مدت مشاهده شد که بعد از جمع‌آوری سرمایه اولیه، پروژه عملی نشده و حتی سرمایه جمع شده به سرقت رفت.

این مکانیزم طوری تعریف شده که اگر پروژه در مرحله اجرا قرار گرفت، سرمایه‌گذاران با رسیدن به یک اجماع، اجازه دسترسی به بودجه را به تیم پروژه می‌دهند و در صورت اتمام پروژه، مطمئن می‌شوند که سود به آن‌ها باز خواهد گشت. اگرچه سیستم‌های رای‌گیری از هر نوع، همیشه مستعد دستکاری هستند، اما مفهوم در اینجا به حفاظت سیستم در مقابل کلاهبرداری کمک خواهد کرد.

مشکلات عرضه اولیه توکن چیست؟

ICOها در سال ۲۰۱۷ با رشد چشمگیری مواجه شدند و پروژه‌هایی زیادی با این روش آغاز به کار کردند. در واقع تخمین زده می‌شود که تنها در سال ۲۰۱۷ حدود ۵ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۴ میلیارد دلار جذب سرمایه شد؛ اما پس از مدتی، بسیاری از همین پروژه‌ها کلاهبرداری از آب درآمدند. بسیاری از این پروژه‌ها سرمایه جذب کردند و پروژه‌های خود را عرضه نکردند و یا به راحتی پا به فرار گذاشتند. مسئله کلاهبرداری یکی از بزرگ‌ترین عواملی بود که باعث شد ICOها به قانون‌گذاری کشورها راه پیدا کنند.

از آنجایی که روش عرضه اولیه ارز دیجیتال به صورت غیرمتمرکز برگزار می‌شد، هیچ سازمان دولتی نظارت بر آنها نداشت و پروژه‌های مخرب به راحتی می‌توانستند کلاهبرداری کنند و پول مردم را به سرقت ببرند و هیچ سازمانی حتی نتواند عاملین این پروژه‌ها را ردیابی کند. مسئله عدم وجود قانون و نظارت سازمانی بر روی ICOها، یکی دیگر از عواملی بود که این نوع جذب سرمایه را تهدید می‌کرد.

طبق تحقیقات صورت گرفته توسط شرکت حسابداری ارنست و یانگ (EY)، تنها ۱۳ درصد ICOهایی که عرضه شدند، به مرحله پیاده‌سازی و اجرا رسیدند. این شرکت ۱۴۱ عرضه اولیه کوین که در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شده‌اند را مورد بررسی قرار داد. از بین تمام پروژه‌های بررسی شده، ۸۶ درصد از آنها به پایین‌تر از ارزش اولیه خود سقوط کرده‌اند. پس از افزایش کلاهبرداری‌ها از طریق تامین سرمایه اولیه به روش ICO، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) اقدام به قانون‌گذاری آنها کرد و STO و DSO را عرضه کرد که مطابق با قوانین و نظارت‌های این سازمان هستند تا مانع از کلاهبرداری‌ها شوند.

STO و DSO چیست؟

DSOها و STOها اساسا یک نوع از عرضه اولیه کوین‌ها هستند؛ اما دارایی‌های دیجیتالی آنها به عنوان اوراق بهادار دسته‌بندی شده‌اند. مفاد STO و DSOها بر اساس شرایط کمیسیون SEC هستند.

DSO مخفف “عرضه اولیه اوراق بهادار دیجیتال” بوده و همواره درصدد این است که واسطه‌ای بین مدیریت سرمایه و سرمایه‌گذار باشد، که اکثرا برای دارایی‌های خصوصی و سایر کلاس‌های دارایی‌‌های غیرقابل تبدیل به پول استفاده خواهد شد. Blockchain Capital طی توکنیزه کردن صندوق سرمایه خود، اولین DSO را برگزار کرد.

عرضه اولیه توکن‌های اوراق بهادار یا STOها، نظارت‌های پشتیبانی شده با دارایی‌ها و مطابق با قانون‌گذاری‌های موجود هستند. در DSOها و STOها همانند ICOها، کوین‌های ارز دیجیتال یا توکن‌ها بیانگر سرمایه‌های سرمایه‌گذار است.

STO  بسیار خاص است. در واقع توکنی است که اوراق بهادار است. اصطلاح DSO لزوما بیانگر این نیست که همه چیز در حال توکنیزه شدن است؛ DSO فقط باید دیجیتال و اوراق بهادار باشد و ضرورتی ندارد که توکن باشد. با این وجود، برای عرضه STO و DSO قانون‌گذاری‌های سخت و دست و پاگیری توسط SEC آمریکا تعبیه شده است، که بسیاری از شرکت‌ها هنوز نتوانسته‌اند ملزومات عرضه آنها را محقق کنند تا بتوانند برای خود جذب سرمایه کنند و یکی از عواملی که در حال حاضر STO و DSO نتوانسته‌اند هنوز جای ICO را بگیرند سخت‌گیری‌های بیش از حد قانونی است.

IEO چیست؟ آیا رقیبی برای ICO است؟

عرضه اولیه کوین در صرافی (IEO) همانند ICO است؛ با این تفاوت که در صرافی‌های ارز دیجیتال انجام می‌شود. صرافی ارز دیجیتال از جانب استارت‌آپ‌ها، پلتفرمی ایجاد می‌کند تا سرمایه‌گذاران بتوانند توکن‌های این پروژه‌ها را خریداری کنند. در صرافی‌ها برای خرید توکن استارت‌آپ‌ها باید از توکن یا کوین خود صرافی استفاده کرد.

صرافی بایننس اولین صرافی‌ای بود که این روش را عملیاتی کرد. کاربران این صرافی می‌توانستد توکن شبکه‌های جدید را از طریق عرضه اولیه این صرافی خریداری کنند. استفاده از این روش، به دلیل آن‌که پروژه از فیلتر تیم تحقیقاتی صرافی عبور کرده، امنیت بالاتری دارد.

افرادی که قصد شرکت در IEO دارند، پول خود را مانند ICO به یک قرارداد هوشمند نمی‌فرستند؛ بلکه آنها باید یک حساب در پلتفرم آن صرافی که IEO را برگزار می‌کند، باز کنند. کاربران سپس کوین‌ خود صرافی را به کیف پول ارز دیجیتال خود در صرافی واریز می‌کنند و از آن کوین‌ها برای خرید توکن‌های صادر شده استفاده می‌کنند.

در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، شرکت در IEOها سود نسبتا خوبی به همراه داشت و تب IEOها بسیار داغ شده بود؛ البته در سال ۲۰۲۱ نیز IEO رونق داشت. اکثر صرافی‌ها شروع به عرضه آنها کرده‌اند و این امر هم می‌تواند به پروژه‌ها و هم صرافی‌ها کمک کند. در واقع می‌توان گفت با افزایش IEOها ممکن است ICOها برای همیشه بی‌استفاده باقی بمانند؛ زیرا توسط IEO، پروژه‌ها می‌توانند خیلی بهتر جذب سرمایه کنند و مانند STO سختگیری‌های قانون‌گذاری نیز وجود ندارد.

وضعیت ICO از سال ۲۰۲۰ به بعد

ICO بخشی از بازار ارزهای دیجیتال بود که در سال‌ها ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ با اقبال معامله‌گران بازار ارزهای رمزنگاری شده مواجه شد. پروژه‌هایی که از این طریق به بازار ارزهای دیجیتال وارد شدند، بسیار زیاد است؛ اما امروز بخش عمده‌ای از آن پروژه‌ها در بازار حضور فعالی ندارند. برخی از این پروژه‌ها کلاهبرداری بودند و صرفا از هیجان ایجاد شده در بازار، برای کسب ثروت یک‌شبه استفاده کردند. اما در این میان پروژه‌های بسیار قدرتمندی همچون صرافی بایننس نیز معرفی شده است. در سال ۲۰۱۹ با ورود IEOها، کم‌کم ICOها کمرنگ شدند و بیشتر پروژه‌های ارز دیجیتال برای تامین سرمایه مورد نیاز خود، از این روش استفاده می‌کردند.

سال ۲۰۲۰ و با رونق حوزه دیفای روش جدیدی برای تامین سرمایه اولیه مورد نیاز برای پروژه‌های رمزارزها معرفی شد، که اصطلاحا به آن IDO می‌گویند. عرضه اولیه دیفای روشی برای جذب سرمایه از طریق امور مالی غیرمتمرکز یا Defi است. از این رو، به آن عرضه اولیه صرافی‌های غیرمتمرکز یا  Initial DEX Offering نیز گفته می‌شود. 

برخلاف روش‌های قبلی، IDO غیرمتمرکز است و برای استفاده در پروتکل‌های دیفای که سعی در ساخت سیستم‌های مالی نوآورانه و مقیاس‌پذیر را دارند به کار می‌رود. سه توکن UMA، Comp و BAL را می‌توان جز موفق‌ترین توکن‌هایی که با این روش تامین سرمایه خود را انجام داده‌اند، در نظر گرفت.

در سال ۲۰۲۱ در کنار IDO، انواع جدید عرضه اولیه‌ها نیز به‌وجود آمدند، که از جمله آنها می‌توان به عرضه اولیه فارم (IFO)، عرضه اولیه توکن‌های بی‌همتا (INO) و عرضه اولیه متاورس (IMO) اشاره کرد. هر کدام از این سیستم‌های جذب سرمایه، با اهداف و روش‌های منحصر به فردی وارد بازار ارزهای دیجیتال شدند.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• عرضه اولیه کوین یا ICO چیست؟

عرضه اولیه ارز دیجیتال نوعی سیستم جذب سرمایه است، که در آن یک پروژه توکن خود را عرضه می‌کند و سرمایه‌گذاران از سراسر دنیا می‌توانند آن را خریداری کنند. در ICO، هم برای پروژه سرمایه جذب می‌شود و هم سرمایه‌گذاران می‌توانند سود نسبتا خوبی از آن به‌دست بیاورند.

• آیا شرکت در ICO ریسک دارد؟

در سال ۲۰۱۷ که جنبش ICOها بسیار داغ بود، بسیاری از پروژه‌ها از فرصت استفاده کرده و از طریق عرضه اولیه توکن‌های خود، اقدام به کلاهبرداری کردند. از آن سال به بعد، کم‌کم جایگزین‌های بهتری برای ICO ایجاد شدند، تا مشکل کلاهبرداری را به حداقل برسانند.

• تاریخچه ICO چیست؟

اولین ICO در ۳۱ جولای ۲۰۱۳ (۹ مرداد ۱۳۹۲) توسط پروژه Mastercoin به رهبری Brock Pierce و Scott Walker به طور رسمی و با اعلام عمومی برای جمع‌آوری سرمایه اولیه راه‌اندازی شد. در این عرضه اولیه، هرکسی می‌توانست با ارسال بیت کوین به یک آدرس کیف پول خاص، توکن مسترکوینز را خریداری کند.

کلام آخر

بازار ارزهای دیجیتال مدام در حال گسترش است. بر اساس فناوری‌های ارائه شده در این حوزه، روش‌های تامین سرمایه اولیه پروژه‌ها نیز تغییر خواهد کرد. عرضه اولیه ارز دیجیتال در ابتدا به روش ICO صورت می‌گرفت. عرضه اولیه کوین یا Initial Coin Offering که به صورت مخفف ICO نام‌گذاری می‌شود، روشی است که هنوز منسوخ نشده است؛ اما به دلیل کلاهبرداری‌های زیادی که توسط ICO صورت گرفت، راهکارهای بهتری نسبت به آن عرضه شده است. ممکن است روش جدیدی به نام IEO و سپس با رونق حوزه دیفای، IDO در بازار بهتر از ICO باشند. در این مقاله به این پرداختیم که ICO چیست، چه ویژگی‌هایی دارد، مزایا و معایب عرضه اولیه کوین چیست و در انتها نیز به جایگزین‌های این روش جذب سرمایه پرداختیم.

نظر شما درباره ICO چیست؟ آیا اکنون با وجود جایگزین‌هایش می‌تواند به کار خود ادامه دهد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.