اتریوم چیست؟ راهنمای جامع شبکه اتریوم و رمزارز اتر

اگر فعالیتی هر چند محدود در حوزه ارزهای دیجیتال داشته باشید، حتما نام اتریوم (Ethereum) را شنیده‌اید و این سوال برایتان ایجاد شده که دقیقا اتریوم چیست و چرا تعداد زیادی از پروژه‌های موفق حوزه کریپتو، روی آن پیاده‌سازی شده‌اند. عده زیادی معتقدند که به وجود آمدن شبکه اتریوم، انقلابی در حذف واسطه‌های مالی بود. عده دیگری هم عقیده دارند که اتریوم اولین قدم در ایجاد تحولی عظیم در آینده تکنولوژی‌های مالی را برداشته و حالا، در حال هموار کردن این مسیر برای خود و دیگر پروژه‌های مبتنی بر بلاک چین است. اما پیش از پرداختن به هر کدام از قابلیت‌هایی که اتریوم برای ما به ارمغان آورده است، باید بدانیم که معنی اتریوم چیست. اگر مسائلی مانند نحوه کارکرد بلاک چین اتریوم، استخراج اتریوم، کسب درآمد از پلتفرم‌های مبتنی بر اتریوم، مزایا و معایب اتریوم و غیره ذهن شما را مشغول کرده است، در ادامه این مقاله با میهن بلاکچین همراه باشید؛ چرا که قصد داریم شما را با تمام نکات مربوط به دومین رمزارز برتر دنیای کریپتو آشنا کنیم.

اتریوم چیست؟

قبل از هر چیزی باید بدانید که اتریوم یک شبکه غیرمتمرکز است، هیچ نهاد حکومتی بر آن نظارت ندارد و توسط هیچ شخص یا واسطه‌ای کنترل نمی‌شود. غیرمتمرکز بودن شبکه اتریوم باعث شده که این بلاک چین در برابر اتفاقاتی مانند هک، از کار افتادن شبکه به دلیل از کار افتادن تجهیزات و غیره مقاوم باشد. همانطور که می‌دانید، در شبکه‌های متمرکز امکان به سرقت رفتن اطلاعات توسط اعضای شبکه، از کار افتادن سرورها، امکان نظارت بر اطلاعات شخصی و اتفاقاتی از این قبیل وجود دارد. اما در شبکه‌های غیرمتمرکزی مانند اتریوم، امکان چنین اتفاقاتی نزدیک به صفر است.

اتریوم شبکه‌ای نیمه‌ناشناس است؛ بدین معنی که شما در این شبکه، دارای یک آدرس مخصوص به خود هستید که این آدرس را با ساخت کیف پول اتریوم به‌دست می‌آورید. این آدرس عمومی است، اما هیچ‌کس نمی‌تواند از روی آدرس شما را شناسایی کند. درواقع، شبکه اتریوم توسط هزاران سیستم کامپیوتری در سراسر جهان اداره می‌شود که هر کدام از آنها، داوطلب شده‌اند تا فعالیت‌های این شبکه را پیش ببرند و برای این کار از شبکه پاداش دریافت می‌کنند. یکی دیگر از ویژگی‌های اتریوم، توزیع شده بودن آن است؛ یعنی اطلاعات شبکه در اختیار تمام اعضای شبکه قرار دارد و این مسئله، امکان تغییر و دستکاری اطلاعات را از بین می‌برد.

پس اگر بخواهیم اتریوم را به زبان ساده تعریف کنیم، باید بگوییم اتریوم شبکه‌ای مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین است که امکان ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) را فراهم می‌کند. این اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، با استفاده از قراردادهایی به نام قرارداد هوشمند (Smart Contract) ایجاد می‌شوند و ویژگی بارز آنها، نبود امکان تقلب، سانسور، از کار افتادن و دخالت شخص ثالث است.

اگر بخواهیم مفاهیم اولیه و مهم مربوط به اتریوم را در یک جدول بیاوریم، به شکل زیر می‌شود:

فارسی	انگلیسی	توضیح
اتریوم	Ethereum	اتریوم یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین شبکه‌های بلاکچینی در حوزه ارز دیجیتال است. این شبکه بستری مهم برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز است. به‌زبان ساده اتریوم یک سیستم عامل برای فعالیت در فضای کریپتو به‌حساب می‌آید.
برنامه غیرمتمرکز	Decentralize Application (DApp)	برنامه‌هایی که به‌صورت کاملا غیرمتمرکز و بدون وجود واسطه و نهاد ناظر فعالیت می‌کنند. این برنامه‌ها تنها بر بستر بلاکچین فعالیت می‌کنند.
قرارداد هوشمند	Smart contract	قرارداد هوشمند یک نوع فرمان دستوری و اجرایی شامل کدهای برنامه‌نویسی برای انجام تراکنش‌ها و فعالیت‌ها به‌صورت غیرمتمرکز و بر بستر بلاکچین است.

نحوه کارکرد شبکه اتریوم

اتریوم روی یک شبکه کامپیوتری غیرمتمرکز اجرا می‌شود، که به آن دفتر کل توزیع شده یا DLT (مخفف Distributed Ledger Technology) می‌گویند. DLT خود زیرشاخه‌های زیادی دارد، که بلاکچین یکی از آنهاست. بلاک چین مدیریت داده‌های تراکنش‌ها و بلاک‌ها را بر عهده دارد. کامپیوترهایی که مسئولیت پردازش تراکنش‌ها و ساخت بلاک‌های جدید را در شبکه‌های بلاکچینی بر عهده دارند، با نام گره یا نود (Node) شناخته می‌شوند؛ هرچه تعداد این نودها بیشتر باشد، شبکه غیرمتمرکزتر خواهد بود. نودها باید کل بلاکچین را که شامل تاریخچه تمام تراکنش‌هاست را به همراه نرم افزار مربوطه (که به آن کلاینت یا Client گفته می‌شود) دانلود کنند و با در اختیار قرار دادن توان پردازشی خود (در شبکه‌های اثبات کار) و یا کوین‌های خود (در شبکه‌های اثبات سهام) به پردازش تراکنش‌ها و ساخت بلاک‌ها بپردازند. کارکرد بلاکچین اتریوم چند مولفه دارد، که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم. 

قرارداد هوشمند چیست؟

مهم‌ترین چیزی که اتریوم را از سایر شبکه‌ها مجزا می‌کند، قراردادهای هوشمند هستند؛ البته امروزه بسیاری از شبکه‌های لایه ۱ اسمارت کانترکت ارائه می‌دهند، اما این مفهوم اولین بار در رمزارزها توسط شبکه اتریوم به دنیا معرفی شد.

قرارداد هوشمند به زبان ساده، پروتکلی است که از آن برای تنظیم قرارداد بدون واسطه استفاده می‌شود. به کمک قرارداد هوشمند، شما می‌توانید سازوکاری برای معامله مورد نظرتان تعیین کنید و مطمئن باشید که امکان تغییر و دخل و تصرف در آن وجود ندارد. نکته مثبت اسمارت کانترکت‌ها این است که شما و طرف مقابلتان در معامله را از مداخله‌گیری اشخاص ثالث بی‌نیاز می‌کنند. شاید بتوان گفت بزرگ‌ترین ویژگی‌ای که اتریوم را از بیت کوین متمایز می‌کند نیز همین قراردادهای هوشمند هستند.

بلاک چین اتریوم امکان ایجاد قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند؛ یعنی شما می‌توانید با کمک زبان برنامه نویسی سالیدیتی، یک قرارداد هوشمند بر بستر بلاک چین اتریوم بنویسید. این Smart Contract می‌تواند برای ایجاد انواع عملیاتی که مورد نظر شماست، طراحی شود. در واقع، شبکه اتریوم بستر مناسبی برای افرادی است که به دنبال پیاده‌سازی ایده‌های خود در قالب برنامه‌های غیرمتمرکز هستند. با استفاده از این قراردادها، هم می‌توان روی شبکه اتریوم Dapp و هم توکن ایجاد کرد. یکی از معایب اسمارت کانترکت‌ها این است که شما باید به سازنده یا Creator آن اعتماد کنید؛ زیرا ما کاربران عادی (که کدخوانی بلد نیستیم) نمی‌دانیم که در کدهای قرارداد چه چیزهایی تعریف شده و چه دسترسی‌هایی به مالک کانترکت داده شده است. برای مثال ممکن است برداشت از قرارداد هوشمند تنها برای مالک آن تعریف شده باشد و کاربران زمانی که توکن مورد نظر را خریداری می‌کنند، دیگر قادر به فروش آن نباشند و یا در یک کانترکت تعریف شده باشد که مالک، دسترسی به بلک لیست کردن آدرس‌ها را دارد و کاربرانی که مبالغ بالایی در کانترکت واریز می‌کنند را وارد لیست سیاه کند و اجازه برداشت به آنها ندهد (با این روش کلاهبرداری کند). اما برخی شرکت‌ها یا افراد به نام آدیتور (Auditor) یا حسابرس وجود دارند، که کدهای برخی پروژه‌ها یا توکن‌ها را بررسی می‌کنند و گزارشی از نحوه عملکرد آنها برای افرادی که کدنویسی و کدخوانی بلد نیستند، منتشر می‌کنند. 

بنابراین با وجود تمام مزایایی که اسمارت کانترکت‌ها دارند، معایبی مانند این مثال‌ها نیز ممکن است در آنها وجود داشته باشد.

الگوریتم اجماع اتریوم

نودهای اتریوم تا زمانی که با الگوریتم گواه اثبات کار فعالیت می‌کرد، با توان پردازشی‌ای که در اختیار شبکه قرار می‌دادند، وظیفه تایید تراکنش‌ها و ساخت بلوک‌ها را بر عهده داشتند و پس از انتقال اتریوم به الگوریتم PoS، این وظیفه بر عهده ولیدیتورها یا اعتبارسنج‌ها گذاشته شده است. 

تفاوت عمده‌ای که بین الگوریتم‌های اثبات سهام و PoW وجود دارد، میزان هزینه اولیه و مصرف انرژی است. اثبات کار، نیازمند خرید تجهیزات نسبتا گران‌قیمت و هزینه‌های جانبی مانند هزینه کولر، کابل‌کشی و غیره است، در حالی که در PoS تنها چیزی که موردنیاز است، خرید تعداد مشخصی کوین شبکه و سپرده‌گذاری یا استیک کردن آنهاست. مصرف برق در الگوریتم اثبات کار بسیار بالاست، اما اثبات سهام بیش از ۹۰ درصد مصرف انرژی را کاهش می‌دهد. 

ماشین مجازی اتریوم (EVM) 

ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine یا به اختصار EVM) سیستم پردازش‌گر بومی اتریوم است، که به توسعه‌دهندگان اجازه ساخت قراردادهای هوشمند را می‌دهد و به نودها اجازه تعامل با آنها را می‌دهد. 

توسعه‌دهندگان اتریوم اسمارت کانترکت‌ها را با استفاده از زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی می‌نویسند؛ سالیدیتی توسط کامپیوترها قابل خواندن نیست، بنابراین باید به دستورالعمل‌های سطح پایین‌تر ماشینی (به نام OpCodes) تبدیل شود، تا کامپیوترها بتوانند آنها را بخوانند. این تبدیل را EVM انجام می‌دهد. هر نود اتریوم، EVM خود را دارد. 

زمانی که یک شخص تراکنشی را به یک قرارداد هوشمند ارسال می‌کند، تمام نودها این اسمارت کانترکت و تراکنش را با استفاده از EVM خود اجرا می‌کنند. نودها می‌توانند نتیجه معتبر بودن یا نبودن تراکنش‌ها را مشاهده کنند؛ هر تراکنشی (فارغ از معتبر یا نامعتبر بودن آن) حالت (State) بلاکچین اتریوم را تغییر می‌دهد. اگر گره‌ها به نتیجه یکسانی برسند، حالت شبکه آپدیت می‌شود و تراکنش در بلاکچین ثبت می‌شود.

کاربران از طریق نودها با شبکه اتریوم ارتباط برقرار می‌کنند. کاربران با ساخت یک کیف پول می‌توانند این تعامل را ایجاد کنند. کیف پول‌ها انواع مختلفی دارند که در دو دسته کلی نرم افزاری و سخت افزاری تقسیم می‌شوند. وظیفه کیف پول اتصال به بلاکچین و نودها از طریق کلید خصوصی است؛ دقت کنید که دارایی‌های شما در کیف پول نگهداری نمی‌شود؛ بلکه در شبکه بلاکچینی ذخیره می‌شود و شما از طریق پرایوت کی خود به آنها دسترسی پیدا می‌کنید و می‌توانید آنها را خرج کنید. 

زمانی که شما اترها (یا هر توکن ERC20 دیگر) را انتقال می‌دهید، بلاکچین موجودی شما را آپدیت می‌کند، تا تغییرات مالکیت رمزارزهای شما را تغییر دهد. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید، این است که این تغییرات توسط کلید خصوصی انجام می‌شود؛ بنابراین اگر این کلید را گم کنید، نمی‌توانید به دارایی‌های خود دسترسی پیدا کنید. پس باید با دقت از آنها محافظت کنید. 

استانداردهای ساخت توکن اتریوم

اتریوم چند استاندارد برای ساخت توکن‌های مختلف دارد؛ بیشتر از این استانداردها قابلیت همکاری با یکدیگر و برنامه‌های غیرمتمرکز اتریوم را دارند؛ برای مثال، توکن یک پروژه قابلیت مبادله در تمام صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم را دارد. در ادامه،‌ چند مورد از محبوب‌ترین و پرکاربردترین استانداردهای توکن اتریوم را معرفی می‌کنیم. 

• ERC-20: این استاندارد، بیشترین کاربرد را در بین تمامی استانداردهای توکن‌سازی اتریوم دارد و برای ایجاد توکن‌های قابل تعویض (Fungible) طراحی شده است. از جمله توکن‌هایی که با این استاندارد ساخته شده‌اند، می‌توان به UNI (توکن بومی و حاکمیتی یونی سواپ)، LINK (توکن بومی چین لینک)، AAVE (توکن حاکمیتی پروتکل وام‌دهی آوه) و غیره اشاره کرد. 
• ERC-721: این استاندارد برای توکن‌های غیرمثلی یا NFT طراحی شده است. NFTهایی که تکی هستند و در یک کالکشن یا مجموعه قرار نمی‌گیرند، از این نوع استاندارد استفاده می‌کنند. البته هر کدام از NFTهای یک مجموعه نیز با استاندارد ERC-721 ساخته می‌شوند؛ در کل منظور این است که این استاندارد قابلیت ساخت چندین توکن بی‌همتا به طور همزمان را ندارد. برای مثال، یک اثر هنری و یا یک قطعه موسیقی.
• ERC-1155: این استاندارد مخصوص ساخت کالکشن‌های NFT است. می‌توانید چندین توکن بی‌همتا را به‌طور همزمان ایجاد کنید و در یک مجموعه قرار دهید. مثلا مجموعه Cryptopunks.

• ERC-777: این استاندارد به کاربران اجازه می‌دهد که یک تابع اضافی به توکن‌های خود اضافه کنند (مانند یک کانترکت میکسر) که باعث حفظ بیشتر حریم خصوصی تراکنش‌ها می‌شود و یا یک تابع بازیاب (Recover) که امکان بازیابی کلیدهای خصوصی، در صورت گم شدن آنها می‌شود. 
• ERC-4626: یک استاندارد صندوق توکنیزه شده است، که برای بهینه‌سازی و یکپارچه‌سازی پارامترهای فنی برای صندوق‌های پوشش ریسک طراحی شده است.
• ERC-725: این استاندارد برای هویت مبتنی بر بلاکچین طراحی شده است. قراردادهای هوشمند که با این استاندارد نوشته می‌شوند، می‌توانند چندین کلید را داشته باشند و با کانترکت‌های مختلف دیگر نیز ارتباط داشته باشند. هویت افراد، دستگاه‌ها و اشیا، می‌تواند با قراردادهای ERC-725 تعریف شود. 
• ERC-621: این استاندارد برای تغییر کل عرضه توکن‌ها ساخته شده است؛ کاربران می‌توانند از این طریق، عرضه کل توکن‌های خود را کاهش یا افزایش دهند؛ این کار تنها توسط مالک یا مالکان کانترکت و یا کاربران قابل اعتماد آنها انجام شود. 
•  ERC-827: با این استاندارد، هولدرها می‌توانند توکن‌های خود را به اشخاص ثالث ارسال شوند، تا آنها از این توکن‌ها استفاده کنند؛ یعنی دسترسی خرج کردن توکن‌ها را به اشخاص ثالث انتقال می‌دهند. 
• ERC-884: برای توکنیزه کردن سهام استفاده می‌شود. طبق قانون‌گذاری‌های جدید، شرکت‌هایی که در ایالت Delaware آمریکا مستقر هستند، می‌توانند سهام خود را با استفاده از فناوری بلاکچین ثبت کنند و بفروشند. هر توکنی که با این استاندارد ساخته می‌شود، سهام شرکتی خواهد بود که در ایالت Delaware ثبت شده است.

تفاوت شبکه‌های بیت کوین و اتریوم 

اتریوم پلتفرمی است که استفاده از بلاکچین در زندگی روزمره ما را ممکن کرده است و یکی از بارزترین ویژگی‌های آن قرارداد هوشمند است؛ قراردادی دو طرفه بدون هیچ واسطه‌ای. در حالی که بیت کوین در تلاش است با بهره بردن از بلاک چین، سیستم بانکی و شیوه‌های پرداخت آنلاین مثل Paypal را حذف کند، اتریوم با استفاده از بلاک چین، به دنبال حذف واسطه‌گری در زندگی ما است. اتریوم و بیت کوین تفاوت‌های پایه‌ای متعددی دارند و نکته بسیار مهمی که باید در نظر داشته باشید، این است که این دو رمزارز محبوب به هیچ عنوان رقیب یکدیگر نیستند؛ چرا که نحوه کارکرد و هدف هر کدام متفاوت است و رقیب در نظر گرفتن آنها، اساسا کار درستی نیست.

به طور کلی می‌توان بیت کوین و اتریوم را با چنین فاکتورهایی مقایسه کرد:

نام	(BTC) بیت کوین Bitcoin	(ETH) اتریوم Ethereum
تاریخ عرضه	۲۰۰۸	۲۰۱۳
سازنده	ساتوشی ناکاموتو	ویتالیک بوترین
الگوریتم اجماع	گواه اثبات کار (PoW)	گواه اثبات سهام (تا ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) به‌صورت هیبریدی اثبات کار و اثبات سهام فعالیت می‌کرد
الگوریتم استخراج	SHA-256	ETHASH (در زمان فعالیت با الگوریتم اثبات کار)
زمان استخراج هر بلاک	۱۰ دقیقه	حدود ۱۴ ثانیه
سخت افزار استخراج	دستگاه اسیک (Asic)	کارت گرافیک (GPU)
تعداد قابل عرضه	۲۱ میلیون کوین	بدون محدودیت
رتبه در بازار تا اواخر ۲۰۲۲	اول	دوم

سرویس‌های شبکه اتریوم

بلاکچین اتریوم امکانات زیادی به کاربران و توسعه‌دهندگان ارائه می‌دهد. از جمله این امکانات می‌توان به ساخت توکن روی این بلاکچین، ساخت انواع برنامه‌های غیرمتمرکز، ایجاد انواع توکن‌های بی‌همتا (NFT)، بازی‌ها، انواع Daoها یا سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز و غیره اشاره کرد. کوین این شبکه یعنی ETH نیز به‌عنوان کارمزد برای استفاده از تمام این موارد پرداخت می‌شود؛ بنابراین می‌توان اتر را یک رمزارز کاربردی نامید.

تاریخچه اتریوم

اتریوم اولین بار در سال ۲۰۱۳ توسط موسس آن ویتالیک بوترین معرفی شد (جالب است بدانید ویتالیک در آن زمان تنها ۱۸ – ۱۹ سال سن داشت). جذب سرمایه برای این پروژه در سال ۲۰۱۴ انجام شد و کار روی زیرساخت شبکه تا سال ۲۰۱۵ ادامه داشت. تیم اتریوم را می‌توان یکی از فعال‌ترین تیم‌های حوزه کریپتو دانست که از همان ابتدای شروع فعالیت پروژه، بدون وقفه در حال کار بر روی ایده‌های خود و ارائه آپدیت‌های پربار و موفق بوده‌اند. 

در ادامه، تاریخچه اتریوم را تا زمان مرج اتریوم یعنی ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) به‌طور مختصر بررسی می‌کنیم: 

• نوامبر سال ۲۰۱۳ (آبان و آذر ۹۲): وایت پیپر اتریوم توسط بوترین منتشر شد. ویتالیک در این وایت پیپر نوشت که بلاک چین و بیت کوین می‌توانند به غیر از پول، برای سایر برنامه‌ها نیز مفید باشند و برای این کار، به زبان قوی‌تری برای توسعه این برنامه‌ها نیاز دارند. این موضوع در نهایت منجر به پروپوزالی برای ایجاد یک شبکه جدید با زبان برنامه‌نویسی پیچیده‌تر به نام اتریوم شد.
• سال ۲۰۱۴ (۹۲ و ۹۳): در کنفرانس بین‌المللی بیت کوین در میامی فلوریدا، مفهوم اتریوم برای شرکت کنندگان این کنفرانس توضیح داده شد و آگاهی عمومی را به دست آورد. کارهای توسعه رسمی روی نرم افزار زیربنایی نیز، با ایده قراردادهای هوشمند که در Yellow Paper اتریوم توضیح داده شده، در همان سال آغاز شد. در انتهای این سال، اتریوم اولین جذب سرمایه عمومی خود را از طریق برگزاری عرضه اولیه کوین (ICO) انجام داد و توانست ۱۸ میلیون دلار سرمایه جذب کند.
• سال ۲۰۱۵ (۹۳ و ۹۴): با این‌که کوین‌های اتر پیش‌فروش شده بودند، اما بلاکچین اتریوم تا تاریخ ۳۰ جولای ۲۰۱۵ (۸ مرداد ۹۴) راه‌اندازی نشد. توسعه این شبکه، به چندین فاز تقسیم شده بود، که فاز اول با نام Frontier شناخته می‌شد و در واقع آغازکننده بلاکچین اتریوم بود. این فاز اولیه به ماینرها اجازه داد که پروسه ماینینگ را آغاز کنند و توسعه‌دهندگان نیز برنامه‌های خود را روی این شبکه بسازند. در ادامه این فازها را معرفی می‌کنیم:

• ۲۰۱۶‌ (سال ۹۴ و ۹۵): فاز دوم این شبکه به نام Homestead روی شبکه اجرا شد. همچنین در این سال، ما شاهد هک The DAO بودیم، که آسیب‌پذیری‌های شبکه اتریوم را نشان داد. در طی این هک، هارد فورکی اجرا شد تا دارایی‌های مسروقه را بازیابی کند؛ اما همه افراد موافق Hard Fork نبودند و در نهایت، این شبکه به دو شاخه به نام‌های اتریوم و اتریوم کلاسیک تقسیم شد. یک هکر یا گروهی ناشناس از هکرها در ۱۷ ژوئن سال ۲۰۱۶، اشکالی در سیستم پیدا کرده و شروع به سرقت پول از DAO و انتقال آن به یک دائوی دیگر کردند. او توانست چیزی حدود ۵۰ میلیون دلار اتر به سرقت ببرد. (DAO‌ مخفف سازمان مستقل غیرمتمرکز است و یک DAO یک نوع قرارداد هوشمند به حساب می‌آید که می‌توان از طریق آن یک سری فرآیندهایی را به صورت اتوماتیک و شخص ثالث انجام داد). این اتفاق در بلاک شماره ۱,۹۲۰,۰۰۰ افتاد. افرادی که مخالف فورک بودند، در شبکه اتریوم کلاسیک باقی ماندند و مابقی، به شبکه جدید مهاجرت کردند. این شبکه جدید، همین اتریومی است که امروز می‌بینیم. در ادامه، برخی از فورک‌ها و آپدیت‌های اتریوم در سال ۲۰۱۶ را بررسی می‌کنیم.

• سال ۲۰۱۷ (۹۵ و ۹۶): در این سال، ما شاهد ایجاد یکی از اولین dAppهای موفق روی شبکه اتریوم، به نام بازی کریپتوکیتیز (Cryptokitties) بودیم. این بازی شامل گربه‌هایی بود که کاربران می‌توانستند آنها را خرید و فروش کنند. این گربه‌ها به‌عنوان اولین توکن‌های بی‌همتا (NFT) در دنیا شناخته می‌شوند. کریپتوکیتیز که در نوامبر ۲۰۱۷ (آبان و آذر ۹۶) راه‌اندازی شد، در آن زمان توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرد و حجم تراکنش‌های شبکه اتریوم را به شدت افزایش داد؛ به طوری که برخی از افراد، حتی روزها منتظر تایید تراکنش خود می‌ماندند. از اوایل همین سال، استفاده از قراردادهای هوشمند بین توسعه‌دهندگان باب شد و بسیاری از آنها اقدام به ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز و توکن‌های خود کردند و البته لازم به ذکر است که کلاهبرداری هم در آن زمان به‌شدت افزایش یافت. این موضوع تا اوایل ۲۰۱۸ (تا زمان ریزش شدید بازار رمزارزها) به شدت ادامه داشت. در سال ۲۰۱۷ همچنین شاهد افزایش قیمت اتر بودیم؛ در ماه می (اردیبهشت و خرداد ۹۶) قیمت ETH به ۹۵ دلار رسید، در سپتامبر (شهریور و مهر ۹۶) قیمت اتریوم تا ۴۰۰ دلار افزایش یافت و سپس با خبر ممنوع شدن ICOها توسط دولت چین، قیمت دومین رمزارز تا ۲۲۰ دلار کاهش یافت، اما تا آخر این سال، این رمزارز توانست رکورد ۸۰۰ دلاری را ثبت کند. در این سال، بخش اول هاردفورک متروپلیس یعنی بیزانس (Byzantium) اجرا شد. این فورک که در اکتبر این سال (مهر و آبان ۹۵) انجام شد، شامل ۹ تغییر روی شبکه اتریوم بود، که مهم‌ترین دستاورد آن کاهش سختی شبکه بود؛ علاوه بر این، زمینه را برای پیاده‌سازی قسطنطنیه و اتمام متروپلیس فراهم کرد.
• ۲۰۱۸ (۹۶ و ۹۷): پس از موفقیت چشمگیر کریپتوکیتیز، نرخ راه‌اندازی Dappها روی شبکه اتریوم روز به روز افزایش یافت؛ به‌طوری که از فوریه ۲۰۱۸ (بهمن و اسفند ۹۶) هر روز یک برنامه غیرمتمرکز جدید عرضه می‌شد. البته کمتر از یک‌پنجم این برنامه‌ها توانستند توجه کاربران را به خود جلب کنند. حدود ۵ درصد از آنها ۸۰ درصد از تراکنش‌های اتریوم را به خود اختصاص دادند و ۸۰ درصد از dAppها کمتر از ۱۰۰۰ کاربر داشتند. ۶۱.۵ درصد از حجم تراکنش‌های اتریوم، مربوط به صرافی‌های غیرمتمرکز (Dex)، حدود ۲۵.۶ درصد مربوط به دپ‌های مالی، ۴.۱ درصد مختص برنامه‌های پرریسک و ۲.۵ درصد نیز مربوط به بازی‌ها بود. البته در سال ۲۰۱۸ دپ‌ها نتوانستند پذیرش عمومی را به‌دست آورند؛ زیرا کاربران هنوز مهارت و دانش استفاده از این برنامه‌ها را نداشتند و حتی تفاوت dAppها و اپلیکیشن‌های معمولی را نیز نمی‌دانستند. اما با این حال، استقبال عمومی بسیار خوب بود. اوایل سال ۲۰۱۸، بازار گاوی همچنان ادامه داشت؛ به حدی که توانست بالاترین قیمت تاریخی آن زمان خود یعنی ۱۴۰۰ دلار را ثبت کند؛ اما اتفاق ناگواری رخ داد. حباب ICOها در همان حین ترکید و قیمت اتر تا حدود ۸۵ دلار ریزش کرد. در همین سال، فاز متروپلیس اتریوم تکمیل شد، که برای بهبود مقیاس پذیری اتریوم برای دیفای و ICOها طراحی شده بود. این فاز خود شامل ارتقاهای بیزانس، قسطنطنیه و استانبول بود. در تاریخ ۳۱ اکتبر سال ۲۰۱۸ (۹ آبان ۹۷) در شهر پراگ، ویتالیک بوترین در کنفرانس Devcon4، نقشه راه نسخه دوم Ethereum را رونمایی کرد، که ساز و کاری بسیار متفاوت نسبت به اتریوم قبل از این تاریخ داشت. در این نسخه تغییراتی شامل Casper (برای انتقال به PoS)، شاردینگ (جهت افزایش مقیاس‌پذیری) و eWASM (جهت بهبود عملکرد ماشین مجازی اتریوم) بود. 
• سال ۲۰۱۹ (۹۷ و ۹۸): در این سال، حوزه دیفای کم‌کم پا گرفت و با ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز کاربردی و بازی‌های مختلف، نام Defi یا امور مالی غیرمتمرکز، به بخشی مهم از اکوسیستم اتریوم تبدیل شد. همچنین در فوریه این سال (بهمن و اسفند ۹۷) هاردفورک قسطنطنیه انجام شد و مسیر انتقال به PoS را برای اتریوم هموارتر کرد. قیمت ETH در این سال تغییر خاصی نداشت و این سال را با ۱۳۰ دلار به پایان رساند. مهم‌ترین رویداد سال ۲۰۱۹ را بررسی می‌کنیم:

• ۲۰۲۰ (سال ۹۸ و ۹۹): آخرین فاز ارتقاء شبکه اتریوم با نام بیکن چین (Beacon Chain) آغاز شد. این فاز که با نام اتریوم ۲ یا سرنیتی (Serenity) شناخته می‌شود، به‌منظور مقابله با تراکم شبکه، گس فی‌های بالا و چالش‌های مصرف بالای ماینینگ طراحی شده است. سرنیتی چندین آپدیت فرعی داشت که تمام آنها برای انتقال شبکه از گواه اثبات کار (PoW) به گواه اثبات سهام (PoS) انجام می‌شدند. در فاز بیکن چین، کانترکت‌های سپرده‌گذاری (Staking) برای اثبات سهام راه‌اندازی شدند. کاربران باید حداقل ۳۲ اتر استیک می‌کردند تا تبدیل به اعتبارسنج یا ولیدیتور در شبکه اتریوم شوند. بیش از ۳,۰۶۲,۲۱۰ اتر در این کانترکت سپرده‌گذاری شد. این فاز که در واقع حالت هیبریدی یا دوگانه به شبکه اتریوم می‌داد (هم ماینرهای اثبات کار در شبکه فعال بودند و هم استیکرهای اثبات سهام) در دسامبر ۲۰۲۰ (آذر و دی ۹۹) در شبکه اصلی راه‌اندازی شد. همچنین چندین آپگرید به نام‌های برلین، لندن، آلتر (Altair) و Arrow Glacier در همین فاز اجرا شدند. به علاوه، پروپوزال EIP-1559 که مکانیزم سوزاندن کوین‌های اتر در شبکه بود نیز معرفی شد. در طی اجرای این پروپوزال روی شبکه اصلی، کارمزد اتریوم به دو بخش به نام‌های Base Fee و Priority Fee تقسیم شد؛ بیس فی سوزانده می‌شود و پرایوریتی فی نیز به ماینر تعلق می‌گیرد، که معمولا بین ۱ تا ۲.۵ تنظیم می‌شود. اهداف اصلی ارائه و اجرای این پروپوزال، کاهش درآمد ماینرها و در نتیجه، آماده‌سازی آنها برای انتقال به PoS و افزایش قیمت ETH در نتیجه سوزاندن کوین‌ها بود. قیمت اتریوم در پایان سال ۲۰۲۰، حدود ۷۵۰ دلار بود. برخی از مهم‌ترین اتفاقات این سال را مرور می‌کنیم:

• سال ۲۰۲۱ (۱۳۹۹ و ۱۴۰۰): تا ماه آگوست این سال (مرداد و شهریور ۱۴۰۰)، بیش از ۲.۵ میلیون کوین اتر سوزانده شدند (مطابق با EIP-1559). در نوامبر ۲۰۲۱ (آبان و آذر ۱۴۰۰) با دست‌یابی کل بازار رمزارزها به بالاترین قیمت‌های تاریخی، کوین اتر نیز به حدود ۴۸۹۱ دلار رسید؛ به عبارتی، قیمت ETH به بیش از ۵۷,۰۰۰ درصد رشد از زمان راه‌اندازی خود دست یافت. برنامه‌ریزی اتریوم برای سال ۲۰۲۱ این موارد بود:

• سال ۲۰۲۲ (۱۴۰۰ و ۱۴۰۱): مهم‌ترین رویدادی که برای شبکه اتریوم در این سال رخ داد، اجرای گواه اثبات سهام در شبکه اصلی بود. این رویداد که با نام مرج (Merge) شناخته می‌شود، به معنی ادغام گواه اثبات کار و اثبات سهام است، که در تاریخ ۱۵ سپتامبر (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) انجام شد. ما در مقاله زیر، تایم‌لاین مرج اتریوم را از ابتدای سال ۲۰۲۲ (دی ۱۴۰۰) تا ۱۵ سپتامبر بررسی کردیم و تمام کارهایی که روی این شبکه انجام شده را به تفصیل توضیح داده‌ایم.

پس از مرج، پاداش استیکرها از روزانه ۱۲۵۰۰ اتر به حدود ۲۰۰۰ اتر کاهش یافت، که این موضوع هزینه‌های نگهداری و امنیت شبکه را به شدت کاهش می‌دهد. تعداد آدرس‌های فعال شبکه اتریوم، تقریبا ثابت مانده‌اند؛ اما با وجود حجم معاملات زیاد این شبکه، اتریوم همچنان متکی به راهکارهای لایه ۲ برای کاهش کارمزدها و افزایش سرعت پردازش تراکنش‌های خود است. 

از آنجایی که اتریوم در زمان مرج خود در بازار خرسی یا نزولی قرار داشت و همچنین افزایش حجم معاملات در پروتکل‌های لایه ۲، درآمد شبکه اتریوم کاهش یافته است. در نتیجه این امر، تعداد کارمزدهای پرداخت شده در فصل سوم ۲۰۲۲، به پایین‌تر از حد خود در سال ۲۰۲۰ رسیده است؛ اگر این موضوع ادامه‌دار باشد، روی پاداش‌های استیکینگ تاثیر منفی خواهد گذاشت. 

وضعیت برنامه‌های غیرمتمرکز شبکه اتریوم پس از مرج

در فصل دوم ۲۰۲۲ و قبل از مرج، دکس‌ها به طور میانگین ۲.۷۸ میلیارد دلار تراکنش روزانه ثبت می‌کردند؛ اما در فصل سوم سال، این مقدار به ۱.۸۳ میلیارد دلار کاهش یافته است. سلطه یا دامیننس یونی سواپ از حدود ۶۰ درصد در اواخر فصل دوم سال، به ۷۲ درصد در انتهای ماه آگوست (مرداد و شهریور ۱۴۰۱) افزایش یافته است. پس از مرج، سهم بازار Uniswap در بین تمام دکس‌ها، در حدود ۷۵ درصد تقریبا ثابت مانده است. نکته قابل توجه دیگر این است که حجم معاملات پروتکل کرو (Curve)، با این که نسبت به مابقی پروتکل‌ها مشوق‌های بیشتری به کاربران ارائه می‌دهد، از ۱۶ درصد به ۸ درصد کاهش یافته است. 

وضعیت پروتکل‌های وام‌دهی و وام‌گیری پس از Merge

میانگین حجم معاملات پلتفرم‌های لندینگ در فصل سوم سال، به شدت کاهش یافته است؛ میانگین حجم مبادلات، از ۲۸۰ میلیارد دلار به‌صورت روزانه، به ۱۱۶ میلیارد دلار کاهش داشته است. جولای (تیر و مرداد) ماه بسیار آرامی بود و حجم مبادلات در پروتکل‌های Lending کم بود، اما در ماه آگوست که قیمت‌ها کمی افزایش یافت، تقاضا نیز برای افرادی که به دنبال فارم کردن کوین‌های ایردراپ شده ETH POW بودند، افزایش یافت (البته این شبکه همان روز مرج یعنی ۱۵ سپتامبر (۲۴ شهریور) راه‌اندازی شد). کوین ETHW که برای شبکه اثبات کار اتریوم بود، توسط یکی از ماینرهای اثبات کار اتریوم ساخته شد، تا ماینرهای دیگر نیز بتوانند همچنان به ماینینگ خود ادامه دهند. این شبکه که فورکی از اتریوم بود، در همان ابتدای راه‌اندازی با حمله اجرای مجدد (Replay Attack) مواجه شد.

دلیل حمله اجرای مجدد: این حمله به دلیل مشکلات فنی مربوط به شناسه زنجیره یا ChainID رخ داد؛ شناسه زنجیره به کاربران کمک می‌کند که یک بلاک چین را از دیگری تشخیص دهند. ETHPOW نیازمند یک Chain ID جدید بود تا دیتاهای تراکنش‌ها بعد از مرج اتریوم قابل شناسایی شود؛ اما این اتفاق رخ نداد. شناسه‌ای که برای این شبکه انتخاب شده بود، مربوط به شبکه تستی بیت کوین کش بود. اگر شناسه دو شبکه یکسان باشد، بلاکچین نمی‌تواند تشخیص دهد که کدام‌یک از این IDها شناسه اصلی است؛ بنابراین ممکن است در بلاکچین دیگری تراکنش را اجرا کند و همین اتفاق برای اتریوم اثبات کار رخ داد؛ تنها نکته مثبتی که در این قضیه وجود داشت، این بود که تراکنش‌های ETHW در شبکه تستی بیتکوین کش انجام شدند و پولی در این میان از بین نرفت. اما به هر حال این یک باگ امنیتی بود، که باعث ریزش شدید قیمت ETHW شد و قیمت آن از حدود ۳۱ دلار در ابتدای راه‌اندازی، تا حدود ۸ دلار ریزش کرد (حدود ۷۵ درصد ارزش خود را از دست داد) و همچنین امید و استقبال کاربران از این شبکه نیز به شدت کاهش یافت. 

وضعیت NFTها پس از ادغام اتریوم

با این که حجم مبادلات روزانه توکن‌های غیرمثلی به شدت کاهش یافته بود (حدود ۹۰ درصد کاهش از ژانویه ۲۰۲۲)، اما تعداد تریدرهای روزانه این توکن‌ها کاهش کمتری یافته بود (حدود ۴۰ هزار تریدر روزانه). در فصل سوم سال (پس از مرج)، میزان حجم معاملات ماهیانه NFTها به کمتر از ۱ میلیارد دلار رسیده، در حالی که در فصل دوم ۲۰۲۲، این مقدار در حدود ۴.۶ میلیارد دلار به‌صورت ماهیانه بود. دلایل اصلی این امر نیز بازار خرسی و کاهش قیمت اتریوم بود. 

وضعیت عرضه استیبل کوین‌ها پس از مرج اتریوم

استیبل کوین‌ها نقدینگی اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز هستند. سرعت گردش Stablecoinها در طول فصل دوم سال ۲۰۲۲ تقریبا ثابت مانده است؛ اما چند نکته مهم درباره استیبل کوین‌ها در فضای دیفای در فصل دوم وجود دارد، که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

• سرکل (Circle)، سازمان پشت توکن USDC، پس از تحریم دفتر کنترل دارایی‌های خارجی ایالات متحده یا OFAC، جلوی فعالیت ۳۸ آدرس را گرفت. این‌ها آدرس‌های قراردادهای هوشمندی بودند که با پروتکل حریم خصوصی تورنادوکش (Tornado Cash) در ارتباط بودند. 

•  به دنبال تحریم Tornado Cash، پروتکل میکر تصمیم گرفت که استیبل کوین خود یعنی Dai را کمتر در معرض استیبل کوین‌های متمرکز قرار دهد. زیرا پشتوانه این توکن اتر است و یک استیبل کوین غیرمتمرکز است؛ بنابراین احتمال این که دای نیز با تحریم مواجه شود، وجود دارد. 

• Tribe DAO سازنده استیبل کوین FEI، به دلیل افزایش ریسک‌های فنی، مالی و قانونی، تصمیم گرفت که تمام توکن‌های Fei را بازخرید کند و پروژه را تعطیل کند. در تاریخ ۳۰ آوریل ۲۰۲۲ (۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱)، این پروتکل با حمله ورود مجدد (Reentrance Attack) مواجه شد و هکر توانست ۸۰ میلیون دلار رمزارز را به سرقت ببرد.

• سرکل همچنین استیبل کوین با پشتوانه یوروی خود به نام EUROC را راه‌اندازی کرد. 
• پروتکل آوه استیبل کوین با پشتوانه دلار خود به نام GHO را در تاریخ ۷ جولای (۱۶ تیر ۱۴۰۱) معرفی کرد.

با وجود تمام این مسائل، مرج اتریوم در تاریخ ۱۵ سپتامبر با موفقیت پیاده‌سازی شد؛ کارکرد ولیدیتورها تا حد بسیار بالایی صحیح بود و مشکلات خاصی در ساخته شدن بلاک‌ها وجود نداشت. همچنین کاربران و اپلیکیشن‌ها نیز با مشکل مواجه نشدند. Merge باعث شد که پاداش بلوک‌ها حدود ۹۰ درصد کاهش یابد؛ این موضوع، تورم و هزینه‌های سالانه نگهداری شبکه را کاهش داد. پس از ادغام، عرضه این کوین کاهش یافته است؛ زیرا ۱۶۰۰ کوین اتر، به جای آن‌که به استیکرها پاداش داده شود، سوزانده می‌شود. 

رقابت بین اتریوم و پروتکل‌های لایه ۲

اتریوم و اکوسیستم لایه ۲ آن، در مجموع ۶۲ درصد از ارزش کل قفل شده (TVL) قراردادهای هوشمند کریپتو را در بر می‌گیرند. از این مقدار، اتریوم بیشترین سهم را دارد (۳۴ میلیارد دلار) و آربیتروم و آپتیمیزم هر کدام حدود ۱ میلیارد دلار TVL دارند. ارزش کل قفل شده اتریوم در انتهای فصل دوم ۲۰۲۲ حدود ۸ درصد افزایش یافته، اما درصد رشد لایه دوم‌های آربیتروم و آپتیمیزم بیشتر بود (از حدود ۳۳ درصد تا ۲۲۴ درصد رشد داشته‌اند). 

افزایش تعداد توسعه‌دهندگان اتریوم در بازار نزولی

اکوسیستم اتریوم یک فضای کلیدی برای توسعه‌دهندگان است و ماشین مجازی آن (EVM) بر کل بازار کریپتو سلطه دارد. بدین ترتیب، توسعه‌دهندگان زیادی روی شبکه‌های سازگار با EVM یا Ethereum Virtual Machine کار می‌کنند و آنها را توسعه می‌دهند؛ از جمله این نوع شبکه‌ها می‌توان به بایننس اسمارت چین، پالیگان، فانتوم، کرونوس، آوالانچ و انواع شبکه‌های لایه ۲ اشاره کرد. در بازار خرسی سال ۲۰۲۲، فعالیت توسعه‌دهندگان اکوسیستم اتریوم، نسبت به دیگر اکوسیستم‌ها افزایش چشمگیری داشته است (نسبت به سال گذشته، حدود ۱۰ درصد افزایش یافته است). 

کوین اتر چیست؟

تمام شبکه‌های بلاکچینی یک ارز دیجیتال بومی مخصوص به خود دارند و درباره بلاک چین اتریوم، این ارز دیجیتال، رمزارز اتر (ETH) است. البته عده‌ای به هنگام صحبت کردن درباره این رمزارز، به اشتباه آن را اتریوم می‌نامند؛ اما باید بدانید اتریوم نام شبکه است و اتر نام رمزارز بومی این شبکه. برای این‌که یک تراکنش در شبکه اتریوم انجام شود، باید مقدار مشخصی ارز دیجیتال اتر به عنوان ابزار پرداخت (کارمزد) بپردازیم. درواقع کارمزد تمام تراکنش‌های روی شبکه اتریوم و برنامه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر این شبکه، توسط رمز ارز اتر پرداخت می‌شود. به بیان دیگر، اتر تنها یک کریپتو نیست؛ بلکه به نوعی سوخت برنامه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم است. اگر کسی بخواهد تغییری روی برنامه‌هایی که روی شبکه هستند ایجاد کند، باید ابتدا کارمزد آن را پرداخت کند تا اعضای شبکه انگیزه کافی برای پردازش کردن درخواست او را داشته باشند.

کارمزد تراکنش‌های شبکه به طور خودکار و بر مبنای میزان «گس (Gas)» مورد نیاز برای انجام آن تراکنش، محاسبه می‌شوند. در واقع میزان سوخت مورد نیاز، بر اساس مقدار قدرت محاسباتی مورد نیاز برای انجام آن تراکنش تعیین می‌شود.

اتر توسط پروتکل اتریوم و به عنوان پاداش ماینرها برای افزودن بلاک جدید به بلاکچین تولید می‌شود و تنها ارز مورد قبول در پرداخت ‌کارمزدهای تراکنش‌ها در اتریوم است. پاداش بلاک همراه با کارمزدهای تراکنش‌ها انگیزه‌ای برای ماینرها برای ادامه کار بلاک چین است. یک ماشین را در نظر بگیرید که برای استفاده از این ماشین نیاز به بنزین دارید. برای پر کردن مخزن بنزین ماشین، به پمپ بنزین می‌روید. تصور کنید که قیمت بنزین تک‌نرخی نباشد؛ علی به ازای هر لیتر بنزین ۲۰ هزار تومان پرداخت می‌کند و سارا حاضر است به ازای هر لیتر بنزین تنها هزار تومان پرداخت کند. مسلما مسئول پمپ بنزین، علی را در اولویت قرار می‌دهد تا پول بیشتری به دست آورد. در شبکه اتریوم هم به همین صورت است. شما برای انجام تراکنش‌های خود نیاز به گس دارید؛ Gas واحدی است که نشان می‌دهد شما چه مقدار کوین اتر باید برای هزینه تراکنش‌های خود پرداخت کنید. گس دقیقا همان نقش بنزین را انجام می‌دهد؛ سوختی است که برای انجام شدن تراکنش‌ها مورد نیاز است. دقیقا مثل دلار که از چندین سنت تشکیل شده و مثل بیت کوین که دارای واحدهای کوچک‌تری به نام ساتوشی تشکیل شده، اتر هم دارای واحدهای کوچک‌تری به نام وی (Wei) است. در جدول زیر می‌توانید با واحدهای مختلف اتر آشنا شوید.

نام واحد	Wei
wei	۱
(Kwei (babbage	۱,۰۰۰
(Mwei (lovelace	۱,۰۰۰,۰۰۰
(Gwei (shannon	۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰
(microether (szabo	۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰
(milliether (finney	۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰
ether	۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰

هر تراکنش به میزانی گس برای انجام شدن نیاز دارد. شما می‌توانید مقدار گس را خودتان انتخاب کنید و اگر میزان انتخابی شما در تراکنش استفاده نشود، هزینه‌ای هم بابت آن پرداخت نخواهید کرد. شما می‌توانید قیمت هر گس را با واحدهای کوچک اتر مثل Gwei پرداخت کنید. در حقیقت کارمزد تراکنش شما از حاصلضرب گس در قیمتی که برای آن انتخاب کردید به دست می‌آید. اگر شما حاضر باشید، قیمت بالاتری برای گس پرداخت کنید، تراکنش‌ شما در اولویت قرار می‌گیرد. دقیقا شبیه به زمانی که به ازای هر لیتر بنزین، حاضرید ۲۰ هزار تومان پرداخت کنید و نسبت به سارا که به ازای هر لیتر بنزین یک هزار تومان می‌پردازد، اولویت پیدا می‌کنید.

کارمزدهای اتریوم به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: Gas Price که همان Gwei است و قابل تغییر است و Gas Limit که عددی ثابت است. این عدد برای انتقالات ساده، ۲۱۰۰۰ ثابت است و برای برنامه‌های غیرمتمرکز یا توکن‌ها، بسته به تعداد خطوط کدی که در آنها نوشته شده، متفاوت است. شما Gwei را هر چقدر که انتخاب کنید، توسط ماینر برداشته می‌شود؛ اما اگر گس لیمیت را کمتر از میزانی که انتخاب شده قرار دهید، تراکنش شما برگشت می‌خورد و در صورتی‌که بیشتر از مقدار مشخص شده انتخاب کنید، مابقی آن به شما بازگردانده می‌شود. البته یک مورد که در بخش Gas Price پس از اجرای EIP-1559 تغییر کرده، این است که این کارمزد به دو بخش تقسیم شده که یک بخش آن سوزانده می‌شود و بخش دیگر به ماینر تعلق می‌گیرد. در بخش تاریخچه اتریوم، این موضوع را توضیح دادیم. 

کارمزد تراکنش‌های شبکه اتریوم =  Gas Limit * Gwei

در شبکه اتریوم، تراکنش‌ها در بلاک‌ها قرار می‌گیرند. هر تراکنش به سوخت مشخصی نیاز دارد. در این شبکه، هر بلاک می‌تواند میزان مشخصی سوخت یا گس استفاده کند. پس دقیقا زمانی که سوخت تراکنش‌های موجود در بلاک به میزان مشخصی برسد، ظرفیت بلاک کامل می‌شود. اگر بلاک تایید شود، بلاک جدیدی ایجاد می‌شود.

نقشه راه اتریوم پس از مرج در سال ۲۰۲۲

پس از تکمیل گام بزرگ مرج در رودمپ اتریوم، توسعه‌دهندگان اکنون می‌توانند تمرکز خود را روی مقیاس‌پذیری این شبکه و افزایش پذیرش بگذارند. اکنون قدم مهم بعدی ارتقاء شانگهای است که در این آپدیت، بهبودهای زیادی روی شبکه انجام خواهد شد؛ یکی از اتفاقاتی که در این فاز رخ می‌دهد، امکان برداشت کوین‌های استیک شده ولیدیتورهاست. زیرا از زمان اجرای بیکن چین در اواخر سال ۲۰۲۱، استیکرها کوین‌های خود را استیک می‌کردند، اما امکان برداشت برای آنها وجود نداشت. 

یکی از پروپوزال‌هایی که احتمالا در ارتقاء شانگهای اجرا خواهد شد، EIP-4844 است. این پروپوزال این امکان را می‌دهد که هزینه ارسال تراکنش‌های لایه دوم به اتریوم لایه ۱ به مراتب کمتر شود؛ بنابراین کاربران تجربه کاربری بهتری خواهند داشت.

همچنین پروپوزال EIP-4444 نیز ممکن است در آپگرید شانگهای لحاظ شود. این EIP به نودها اجازه می‌دهد که تاریخچه تراکنش‌ها را پس از یک سال هرس کنند؛ منطق این کار این است که دوره چالش برای این تراکنش‌ها مدت‌هاست که سپری شده است و عدم نیاز به گره‌ها برای دانلود این مجموعه تاریخچه، نیاز به منابع نود را به شدت کاهش می‌دهد. در نتیجه، سخت‌افزارهای قابل دسترس‌تری (ارزان‌تر) برای نودها مورد نیاز است و افراد بیشتری می‌توانند تبدیل به گره‌های اتریوم شوند و در نتیجه، باعث غیرمتمرکزتر شدن این شبکه خواهند شد. 

در اواخر سال ۲۰۲۳، انتظار می‌رود که اتریوم توسط Danksharding مقیاس‌پذیرتر شود. دنک‌شاردینگ یک قدم موقتی به سمت اجرای شاردینگ کامل است. در صورت اجرای موفقیت‌آمیز EIP-4844، دنک شاردینگ و افزایش حجم مبادلات لایه ۲، در ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده، شبکه اتریوم برای ۹۹ درصد کاربران قابل استفاده خواهد بود (از لحاظ ارزان بودن کارمزد تراکنش‌ها). در شاردینگ اتریوم، قرار است ۶۴ شارد به پردازش تراکنش‌ها به صورت موازی بپردازند.

در انتها، مروری بر فازهای اتریوم داشته باشیم: 

فاز مرج (The Merge)

Merge اولین قدم از ۵ قدم پروسه اثبات سهام اتریوم بود. مهم‌ترین نکته‌ای که درباره مرج وجود دارد، کاهش چشمگیر مصرف انرژی تا ۹۹ درصد است. همچنین در این فاز، شبکه به‌طور کامل از اثبات کار به گواه اثبات سهام انتقال یافت و ماینرها از شبکه خارج شدند.

نکته مهم دیگر، کاهش عرضه اتر است؛ قبل از مرج روزانه ۱۲۵۰۰ اتر به ماینرها پاداش داده می‌شد. اما پس از ادغام، این عدد به ۲۰۰۰ کوین در روز کاهش یافت. این موضوع شبکه اتریوم را به یک شبکه ضدتورمی تبدیل می‌کند.

فاز سرج (The Surge)

این فاز که برای سال ۲۰۲۳ برنامه‌ریزی شده است، شامل اجرای شاردینگ است. شاردینگ باعث افزایش مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم خواهد شد و به بلاکچین امکان ذخیره‌سازی و دسترسی به دیتاها را می‌دهد. 

بنیاد اتریوم Sharding را فرآیندی تعریف می‌کند که در آن، دیتابیس به صورت افقی (Horizontal) جداسازی می‌شود، تا عملکرد شبکه را بهبود ببخشد. سیستم افقی در دیتابیس‌ها بدین معنی است که تراکنش‌ها بین نودها تقسیم می‌شوند و هر نود (یا تعداد مشخصی نود)، روی یک تراکنش کار می‌کنند و نیازی نیست که همه نودها یک تراکنش را پردازش کنند. این موضوع باعث کاهش تراکم شبکه و افزایش پردازش تعداد تراکنش‌ها در ثانیه (TPS) می‌شود. به علاوه، شاردینگ سبب می‌شود که دیتابیس بزرگ‌تر شود و نیازی به ذخیره‌سازی کل دیتاهای شبکه توسط ولیدیتورها نباشد؛ در نتیجه سخت‌افزارهای سبک‌تری برای نودها مورد نیاز خواهد بود (حتی PCهای معمولی یا موبایل نیز قادر به اجرای نود خواهند بود). 

همچنین پس از اجرای کامل سرج، هزینه استفاده از بلاکچین‌های لایه ۲ کاهش چشمگیری خواهد یافت.

فاز اسکارج (The Scourge) 

این فاز که به تازگی (بعد از مرج اتریوم) به رودمپ اضافه شده، با هدف گنجاندن تراکنش‌های قابل اعتماد و منصفانه، به صورت قابل اطمینان و بی‌طرف اطمینان حاصل می‌کند و مسائل مربوط به حداکثر ارزش قابل استخراج  (MEV) را حل می‌کند؛ این اقدامات شامل جلوگیری از فرانت رانینگ نیز می‌شود.

فاز ورج (The Verge) 

آخرین فازهای اتریوم یعنی ورج، پرج (Purge) و اسپلرج (Splurge) در سال‌های بعد از ۲۰۲۳ انجام خواهند شد. فاز ورج سومین بخش از رودمپ اتریوم است. در این فاز، درخت ورکل (Verkle Tree) معرفی و اجرا خواهد شد، که ذخیره‌سازی دیتاها و سایز نودها را بهبود می‌بخشد. همچنین در این فاز چیزی به نام “کلاینت‌های بدون حالت (Stateless Client)” نیز معرفی می‌شوند.

درخت ورکل درست مانند درخت مرکل (Merkle Tree) عمل می‌کند؛ یعنی تمام تراکنش‌های یک بلاک را جمع‌بندی می‌کند و برای کاربر اثباتی برای این مجموعه دیتاها می‌سازد، که بتواند اعتبار خود را تایید کند. نکته مهمی که درباره درختان ورکل وجود دارد، این است که در زمینه سایز اثبات‌ها بسیار موثرتر عمل می‌کنند. در واقع، زمانی که یک دیتای بزرگ وارد درخت ورکل می‌شود، تبدیل به یک اثبات (شاهد یا Witness) کوچک و سبک می‌شود. 

رمزنگاری این درختان پیچیده‌تر از مرکل است و سایز دیتاهای اثبات‌ها را کاهش می‌دهد؛ بنابراین می‌تواند کلاینت‌های بدون حالت و باثبات‌تری ایجاد کند. در این فاز شبکه غیرمتمرکزتر خواهد شد.

فاز پرج (The Purge)

پرج دیتاهای تاریخی اضافی را حذف می‌کند، تا شلوغی شبکه را کاهش دهد. Purge به معنی پاک‌سازی است و کاملا مفهوم عملی که این فاز انجام می‌دهد را می‌رساند. 

در این فاز، اساسا مقدار داده‌هایی که باید توسط ولیدیتورها ذخیره‌سازی شود، کاهش می‌یابد. به گفته ویتالیک بوترین، در این فاز شبکه می‌تواند حدود ۱۰۰ هزار تراکنش را در ثانیه پردازش کند.

فاز اسپلرج (The Splurge)

اسپلرج شامل چند ارتقاء کوچک‌تر است، تا از عملکرد شبکه به‌صورت یکپارچه اطمینان حاصل کند. در این مرحله چندین پروپوزال (EIP) که با مراحل قبلی چندان سازگاری نداشتند، با یکدیگر ترکیب و اجرا می‌شوند. 

پس از اجرای کامل فاز اسپلرج، عملکرد شبکه اتریوم با چیزی که امروز می‌بینیم، تفاوت بسیار زیادی خواهد داشت و قوانین جدیدی در شبکه حاکم خواهند بود.در اولین رودمپ اتریوم، تعداد کل کوین‌های اتر ۱۰۰ میلیون اعلام شده بود که بعد از گذشت مدتی، با توجه به روند شبکه، تولید کوین‌های اتر ادامه پیدا کرد و در سال ۲۰۲۰ به ۱۱۶ میلیون رسید و در زمان آپدیت این مقاله یعنی اواخر سال ۲۰۲۲، کل اترهای در گردش حدود ۱۲۲ میلیون و ۳۰۰ هزار هستند و این عرضه با ورود POS به این شبکه، کاهش خواهد یافت؛ زیرا پاداش ولیدیتورها از ۱۲۵۰۰ کوین در روز، به حدود ۲۰۰۰ کاهش یافته و همچنین مکانیزم توکن‌سوزی نیز روی این شبکه اجرا شده است.

بررسی همکاری‌ها و سرمایه‌گذاران اتریوم

در مورد همکاری‌ها باید گفت که تمامی صرافی‌های داخلی و خارجی کوین اتر را با چندین شبکه ارائه می‌دهند و امکان ترید آن نیز فراهم است. این شبکه به قدری مشهور و قدرتمند است، که بسیاری از توکن‌های مبتنی بر آن نیز در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز معامله می‌شوند و بسیاری از کاربران و سرمایه‌گذاران حوزه کریپتو نیز با Dappهای اتریوم کار می‌کنند. 

جذب سرمایه بنیاد اتریوم در سال ۲۰۱۴ انجام شده و در طی ۸ دوره، توانسته ۱۸.۴ میلیون دلار سرمایه جذب کند. در ادامه، این دوره‌ها را به همراه سرمایه‌گذاران شرح می‌دهیم؛ البته اطلاعاتی از این که در هر دوره چه مقدار جذب سرمایه شده، موجود نیست و تنها موردی که وجود دارد، در تاریخ ۱۲ جولای ۲۰۱۴ (۲۱ تیر ۹۳) با مبلغ ۱۸.۴ میلیون دلار است.

• دوره‌ Venture Round (اول ژانویه ۲۰۱۴ یا ۱۱ دی ۹۲): 

سرمایه‌گذار دوره دیوید جی نامدار (David J. Namdar) بود. 

• مرحله Secondary Market یا بازار ثانویه (۱ ژوئن ۲۰۱۴ یا ۱۱ خرداد ۹۳):

در دوره بازار ثانویه نیز شرکت MKT سرمایه‌گذاری کرد. 

• دوره ICO یا عرضه اولیه کوین (۱۲ جولای ۲۰۱۴ یا ۲۱ تیر ۹۳): 

در این دوره، کنت بوک (Kenneth Bok)، کارنیکا یاشوانت (Karnika Yashwant) و جورج برک (George Burke) سرمایه‌گذاری کردند. 

• فاز Seed یا اولیه (۱ سپتامبر ۲۰۱۵ یا ۱۰ شهریور ۹۴):

شرکت‌های KR1 و Winklevoss Capital سرمایه‌گذاران این دوره بودند. 

• دوره بازار ثانویه (۲۳ دسامبر ۲۰۱۵ یا ۲ دی ۹۴): 

آربی خداقولیان (Arbi Khodagholian) و شرکت Block Ventures در این دوره سرمایه‌گذاری کردند. 

• دوره Venture (تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۱۷ یا ۱۲ دی ۹۵): 

شرکت Placeholder روی اتریوم سرمایه‌گذاری کرد. 

• مرحله بازار ثانویه (۱ مارس ۲۰۱۷ یا ۱۱ اسفند ۹۵): 

شرکت 8 Decimal Capital در این دوره ورود کرد.

• آخرین مرحله جذب سرمایه اتریوم؛ بازار ثانویه (۱ می ۲۰۱۷ یا ۱۱ اردیبهشت ۹۶): 

زاکاری اسنیدر (Zachary Snader)، جولیان ساروکین (Julian Sarokin) و الکسیس برتهود (Alexis Berthood) سرمایه‌گذاران این دوره بودند.

معرفی تیم سازنده اتریوم

این پروژه در ژانویه سال ۲۰۱۴ به طور عمومی معرفی شد و تیم اولیه این شبکه شامل ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، میهای آلیسی (Mihai Alisie که در اواخر سال ۲۰۱۵ فریم‌ورک اجتماعی Akasha را برای اتریوم تاسیس کرد)، آنتونی دی‌لوریو (Anthony Di Lorio که بعدها شرکت Decentral را تاسیس کرد)، چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson که بعدها شبکه کاردانو را تاسیس کرد)، جوزف لوبین (Joseph Lubin موسس Consensys) و گوین وود (Gavin Wood که بعدها شبکه پولکادات را پایه‌گذاری کرد) تشکیل می‌دادند. بوترین پروژه اتریوم را در کنفرانسی مربوط به بیت کوین در شهر میامی هم معرفی کرد و چند ماه بعد، تیم پروژه تصمیم گرفت با راه‌اندازی یک Crowdsale (روشی برای جمع‌آوری سرمایه مورد نیاز یک پروژه کریپتویی که طی آن رمزارزهای پروژه پیش‌فروش می‌شوند) و فروش کوین‌های اتر، بودجه مورد نیاز برای توسعه پروژه را جمع‌آوری کند.

رمز ارز اتر را از کجا بخریم؟

روش خرید و فروش اتریوم نیز مانند بقیه رمزارزها است. برای خرید اتر یا فروختن آن، شما چند راه پیش رو دارید:

• خرید از صرافی‌های ارز دیجیتال (داخلی یا خارجی)
• خرید از اشخاص مورد اعتماد
• خرید از فروشگاه‌های ارز دیجیتال

برای خرید اتر از صرافی‌های رمزارز، لازم است که با مبانی ترید و نحوه فعالیت در بازارهای مالی آشنایی داشته باشید. البته دقت کنید که در حال حاضر، صرافی‌های خارجی در مقابل کاربران ایرانی بسیار سختگیرانه برخورد می‌کنند و برای فعالیت در برخی از آنها مانند FTX، احراز هویت اجباری است. بایننس نیز اکنون بسیار سخت‌گیرانه‌تر برخورد می‌کند و احراز هویت برای برخی سرویس‌های خود مانند Dapp بایننس در کیف پول سیف پل را اجباری کرده است (قبلا استفاده از این برنامه نیاز به KYC نداشت). 

به هر حال، اگر شما یا آشنایانتان پاسپورت یک کشور دیگر را دارید و می‌خواهید پس از احراز هویت در صرافی‌های خارجی، به ترید ارزهای دیجیتالی مانند اتر بپردازید، باید با مفهوم ترید آشنا باشید.

تقریبا تمام صرافی‌های رمزارز (هم داخلی و هم خارجی) این امکان را فراهم می‌کنند که شما از قسمت فروشگاه خرید اتریوم خود را انجام بدهید. برای انجام این کار، تنها کافی است تعداد اتر مورد نظر خود را وارد کرده و خرید خود را بنا بر قیمت لحظه‌ای اتر انجام بدهید. همچنین می‌توانید از سرویس مقایسه قیمت صرافی‌ها نیز برای یافتن بهترین قیمت خرید و فروش اتریوم استفاده کنید.

اگر می‌خواهید اترهای خود را از شخص خریداری کنید، باید اعتماد بالایی به او داشته باشید و مطمئن باشید که پس از واریز وجه، آن فرد تعداد اتر مورد توافق را به کیف پول شما انتقال می‌دهد.

کوین ETH روی شبکه‌های زیادی در فضای دیفای موجود است. شما می‌توانید از این محیط غیرمتمرکز استفاده کنید (مخصوصا ما که در ایران زندگی می‌کنیم و محدودیت‌های زیادی داریم) و نسخه‌های پگ شده اتر را از پلتفرم‌های مختلف Defi خریداری کنید. نسخه Peg شده، هم‌قیمت اتر اصلی است و علاوه بر نگهداری از آن در کیف پول‌هایی مثل متامسک، می‌توانید در این پروتکل‌های دیفای هم به فعالیت و کسب درآمد بپردازید؛ می‌توانید در دکس‌ها تامین نقدینگی کنید، می‌توانید در پلتفرم‌های لندینگ به وام‌دهی و وام‌گیری بپردازید،‌ می‌توانید فارم کنید و غیره.

کوین اتر در این شبکه‌ها پگ شده است: 

• بایننس اسمارت چین (اتر Bep-20)
• هکوچین (شبکه سازگار با EVM صرافی هوبی) 
• آوالانچ
• توموچین 
• RSK
• ولاس (Velas)
• سولانا
• کلیتن (Klaytn)
• نیر (Near)
• تزوس
• اتر گواه اثبات کار (ETHW)
• اتر در شبکه‌های لایه ۲ مانند آپتیمیزم و آربیتروم

کوین اتر را در چه کیف پول‌هایی نگهداری کنیم؟

حال که با روش‌های خرید و فروش اتریوم آشنا شدید، باید بدانید که اترهای خود را کجا می‌توانید نگهداری کنید. به طور کلی، شما می‌توانید اترهای خود را در کیف پول شخصی و کیف پول صرافی نگهداری کنید. بسته به مقدار اتری که دارید، انتخاب شما از این دو گزینه خارج نخواهد بود. اگر مقدار اتر شما کم است و یا قصد دارید با اترهای خود ترید کنید، بهتر است آنها را در کیف پول صرافی نگهداری کنید تا مجبور نباشید برای هر بار انتقال، کارمزد پرداخت کنید. اما اگر قصد هودل اتر برای مدت طولانی دارید، قطعا باید دارایی خود را در کیف پول شخصی نگهداری کنید.

به طور کلی، کیف پول اتریوم، کیف پولی است که امکان نگهداری رمزارز اتر و تمامی توکن‌هایی که مبتنی بر استاندارد ERC20 هستند را برای شما فراهم می‌کند. انواع کیف پول‌های اتریوم را می‌توان در دسته کیف پول موبایل (مانند Atomic)، کیف پول افزونه مرورگر (مانند MetaMask)، کیف پول کاغذی (که البته اکنون استفاده چندانی ندارد)، کیف پول تحت وب (مانند MyEtherWallet) و کیف پول سخت افزاری (مانند Ledger) قرار داد. اگر جایی نام کیف پول Custodial یا متصدی شنیدید، بدانید که منظور همان کیف پول صرافی‌ها یا دیگر کیف پول‌هایی است که در آنها، کلید خصوصی کیف پول شما در اختیار صاحب صرافی یا یک شخص ثالث است.

آخرین و جدیدترین اخبار مربوط به اتریوم

در این بخش به‌صورت مقطعی آخرین، جدید‌ترین و مهم‌ترین اخبار مربوط به اتریوم را پوشش خواهیم داد.

آذر ۱۴۰۱

• یکی از توسعه‌دهندگان اتریوم به‌نام تیم بیکو اعلام کرد شبکه آزمایشی اتریوم  راپستن (Ropsten) به‌زودی خاموش خواهد شد. تعداد زیادی از نودهای اعتبارسنجی این تست نت، بین ۲۴ آذر تا ۱۰ دی ۱۴۰۱ (۱۵ تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۲) به کار خود پایان خواهند داد. دولپورهایی که در این تست نت فعالیت داشته‌اند، باید فعالیت خود را به شبکه‌های آزمایشی Goerli یا سپولیا منتقل کنند.

• توسعه‌دهندگان اتریوم تاریخی تقریبی برای هاردفورک شانگهای اعلام کرده‌اند. این هاردفورک که احتمالا در مارچ ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱) انجام خواهد شد، امکان آزادسازی اترهای قفل‌شده در زنجیره بیکن چین و برداشت آن‌ها را مهیا خواهد کرد.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• اتریوم چیست؟ 
  اتریوم شبکه‌ای بلاکچینی است، که برای اولین بار امکان استفاده از قراردادهای هوشمند را در دنیای بلاک چین معرفی کرد. با استفاده از اسمارت کانترکت‌ها، افراد می‌توانند انواع برنامه‌های غیرمتمرکز و توکن‌ها را روی شبکه اتریوم ایجاد کنند. 

• قیمت اتریوم به چه عواملی بستگی دارد؟ 
  با این که دامیننس یا سلطه اتریوم بسیار بالاست، اما همچنان وابستگی زیادی به بیت کوین دارد؛ قیمت بیت کوین هر حرکتی که انجام دهد، اتر نیز از آن تبعیت می‌کند. اما عوامل دیگری مانند قانون‌گذاری‌ها، عرضه و تقاضا، حجم معاملات و غیره نیز روی قیمت اتر تاثیرگذار هستند. برای تبدیل قیمت اتریوم به تومان، می‌توانید از ماشین حساب اتریوم میهن بلاکچین استفاده کنید. 

• آیا پس از مرج اتریوم، امکان استفاده از ماینر اتریوم وجود دارد؟ 
  خیر. زیرا پس از مرج، شبکه اتریوم به‌طور کامل به اثبات سهام (PoS) منتقل می‌شود و ماینرهای اثبات کار از شبکه خارج می‌شوند. 

• اتریوم ۲ چیست؟ 
  اتریوم ۲ فاز تکمیل شده PoS است، که خود چند فاز دارد. اتریوم ۲.۰ از زمان راه‌اندازی بیکن چین در سال ۲۰۲۰ آغاز شد و فازهای سرج، ورج، پرج و اسپلرج نیز مراحل بعدی آن هستند که در چند سال آینده اجرا می‌شوند. در این مقاله، این فازها را معرفی کرده‌ایم.

• آیا اتریوم قانونی است؟
  اگر اخبار حوزه کریپتو را دنبال کرده باشید، متوجه می‌شوید که مقامات کشورهای مختلف در حال بررسی رمزارزها و وضع قانون برای آنها هستند. با این حال، خرید و فروش آن در هیچ کشوری ممنوع و غیرقانونی اعلام نشده است. تنها خبر قانونی مهم راجع به شبکه اتریوم، مصوبه‌ای از کمیسیون SEC آمریکا بود که اعلام کرد می‌توان کوین اتر را از قوانین مربوط به ارز خارج کرده و به آن به چشم یک سهام کاربردی نگاه کرد. البته همچنان تصمیم شفافی راجع به خود شبکه اتریوم و استفاده از آن گرفته نشده و فقط کشور سوییس قوانینی مربوط به اسمارت کانترکت‌ها منتشر کرده که نمی‌توان انتظار داشت همه کشورهای جهان از آن تبعیت کنند.

• آیا اتریوم کلاهبرداری است؟
  بلاک چین اتریوم و رمزارز آن یعنی اتر، دارای نقشه راه مشخص هستند و تیم این پروژه، به طور مداوم در حال تلاش برای به‌روزرسانی‌هایی هستند که این شبکه را برای مردم کاربردی‌تر کنند. بنابراین شبکه اتریوم به هیچ عنوان کلاهبرداری محسوب نمی‌شود؛ اما از آنجایی که بلاکچین اتریوم امکان ایجاد قراردادهای هوشمند را برای همه مردم فراهم کرده است، بسیاری از کلاهبرداران از این بستر برای ایجاد پروژه‌های پانزی و اسکم استفاده می‌کنند و با این ترفند که «پروژه ما از قرارداد هوشمند استفاده می‌کند»، افرادی که دانش و اطلاعات کافی ندارند را فریب می‌دهند. توصیه اکید ما به شما این است که قبل از فعالیت و سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های جدید حوزه کریپتو، به خوبی درباره آنها تحقیق کنید و با اطلاعات و دانش کافی اقدام به فعالیت کنید.

• آیا سرمایه گذاری روی اتریوم سودآور است؟
  سرمایه گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال نیازمند آن است که شما استراتژی و برنامه مشخص برای سرمایه‌گذاری داشته باشید و صرفا به خاطر توصیه دیگران، پول خود را وارد این حوزه نکنید. سرمایه گذاری روی اتریوم نیز از این قاعده مستثنی نیست و اگر قصد دارید بخشی از سرمایه خود را به خرید این رمزارز اختصاص بدهید، باید درباره این پروژه خوب تحقیق کنید، اهداف آن را بدانید و در نهایت، با آگاهی کامل سرمایه گذاری خود را انجام بدهید.

• اتریوم بهتر است یا بیت کوین؟
  افراد زیادی هر روز این سوال را مطرح می‌کنند و خوب است بدانید که این سوال، از پایه و اساس اشتباه است. همانطور که در این مقاله خواندید، اتریوم و بیت کوین تفاوت‌های اساسی دارند و مهم‌ترین تفاوت آنها این است که برای اهداف مهمی طراحی شده‌اند. بنابراین برای انتخاب یکی از این دو برای سرمایه گذاری، باید بدانید اهداف کدام یک به چشم‌اندازهای شما نزدیک‌تر است. اما در مجموع، هر دوی این رمز ارزها برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب هستند.

جمع‌بندی

شما در این مقاله با جزئیات کامل آموختید که اتریوم چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و چه اهدافی را دنبال می‌کند. شبکه اتریوم را می‌توان یکی از آینده‌دارترین شبکه‌های بلاکچینی دانست. وعده اتریوم یعنی غیرمتمرکزسازی، وعده بسیار بزرگی است؛ اگرچه همین حالا هم می‌توانیم ببینیم که این وعده تا حدی محقق شده و موفق شده است که توجه افراد زیادی در سراسر جهان را به خود جلب کند. تکنولوژی اتریوم و توسعه‌دهندگانی که پشت این تکنولوژی هستند، این نوید را می‌دهند که قرار است رمزارزها در آینده نزدیک، وعده‌هایی که سال‌ها به تعویق افتاده بودند را عملی کنند. نظر شما درباره اتریوم چیست؟ آینده این شبکه و رمزارز آن را چطور می‌بینید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.