کریپتوپانک چیست؟ تصاویر دیجیتالی سادهای که برخی از آنها میلیونها دلار ارزش دارند با چه هدفی ایجاد شدهاند؟ چه چیزی باعث ارزشمند شدن Cryptopunks شده است؟ در این مقاله قصد داریم تا رمز ارزهای حوزه هنر NFT را معرفی کنیم.
کریپتوپانک (Cryptopunk) چیست؟
به تصویر بالا نگاه کنید؛ این تصویر یکی از کریپتوپانکهایی است که ۴ ماه پیش با قیمت ۷.۵۸ میلیون دلار به فروش رسیده است. اگر برایتان این سوال پیش آمده که مگر این تصویر چه ویژگی دارد که انقدر ارزشمند است؟ اصلا این عکس چیست و چه کاربردی دارد؟ چرا یک نفر حاضر شده برای این عکس، انقدر هزینه کند؟ احتمالا حوزه Crypto Art، کریپتو آرت، هنر رمزنگاری شده یا هنر NFT را جدی نگرفتهاید. در این مقاله به صورت کامل داستان Cryptopunk و علل به وجود آمدن آن را بیان خواهیم کرد.
ماجرای پیدایش کریپتوپانک
دکتر مت هال (Matt Hall) و دکتر جان واتکینسون (John Watkinson) در سال ۲۰۰۵ میلادی در شهر نیویورک شرکتی به نام لاوا لبز (Larva lab) را تاسیس کردند. این شرکت در حوزه ساخت نرمافزار فعالیت خود را آغاز کرد. این دو، به عنوان موسسان این شرکت در سال ۲۰۱۷ به طور رسمی وارد حوزه بلاک چین و رمز ارزها شدند و اولین پروژه NFT در حوزه رمز ارزها را راهاندازی کردند. آنها نام این پروژه را کریپتوپانک یا Cryptopunk گذاشتند. هدف آنها از ایجاد این پروژه، ترکیب هنر با حوزه NFT و توکنهای غیرقابل تعویض بود. اگر با حوزه NFT آشنا نیستید، مطالعه مقاله زیر را پیشنهاد میدهیم:
Cryptopunks از دو کلمه Crypto که اشاره به علم رمزنگاری دارد و Punk تشکیل شده است. پانک نام یک استایل و خرده فرهنگی برآمده از کشور بریتانیا است که پیروان این فرهنگ، پوششی خاص و استایل مخصوص به خود را دارند. با جستجوی کلمه Punk و مشاهده تصاویر طرفداران آن، علت نامگذاری پروژه کریپتوپانک را بهتر درک خواهید کرد.
کریپتوپانکها چطور ساخته میشوند؟
کریپتوپانکها به صورت الگوریتمی ایجاد شده و تمام کاراکترهای آن کدنویسی شده است. لاوا لبز، کدهای این پروژه را منتشر نکرده است؛ به عبارتی این پروژه، متن باز نیست. هر کاراکتر از کریپتوپانکس، تصویری ۲۴ پیکسل در ۲۴ پیکسل بوده و در مجموع ۱۰,۰۰۰ تصویر منحصر به فرد از آنها تولید شدهاند. در واقع هیچیک از این ۱۰,۰۰۰ عکس به هم شبیه نیستند و هریک ویژگیهای مخصوص به خود را دارند. از آنجا که این کاراکترها به صورت کامل کدنویسی شدهاند، لذا این اطمینان وجود دارد که دو کریپتوپانک به هم شبیه نیستند.
هر پانک (به هر کدام از این ۱۰,۰۰۰ تصویر ۲۴*۲۴ پیکسلی، پانک میگویند) روی شبکه اتریوم با استفاده از استاندارد ERC-20 ذخیره شده است. به این نکته توجه کنید که این تصاویر روی شبکه اتریوم ذخیره نشده، بلکه هر کدام از آنها کدنویسی شده (در مجموع ۲۴۰ خط کدنویسی شده) و تمام این تصاویر هش شده و این هش در شبکه بلاک چین اتریوم ذخیره شده است.در این صفحه، تمام تصاویر کریپتوپانکها را به صورت یکجا میتوانید مشاهده کنید. در شبکه اتریوم هر پانک بسته به جایگاه آن در عکس فوق، با یک اندیس نمایش داده میشوند. مثلا پانک شماره ۶۳۰ با Punk #630 نمایش داده میشود. با مشاهده تصویر کل این ۱۰,۰۰۰ شخصیت، پانک مورد نظر را پیدا خواهیم کرد.
در زمان ساخت این پروژه هنوز استاندارد ERC-۷۲۱ که امروزه برای ساخت توکنهای منحصر به فرد یا NFT مورد استفاده قرار میگیرد، معرفی نشده بود و خالقان این پروژه مجبور بودند برای هر پانک یک توکن ERC-۲۰ با ویژگیهای منحصر به فرد تولید کنند. کریپتوپانکس جرقهای برای ایجاد استاندارد ERC-۷۲۱ در شبکه اتریوم شد.
کریپتوپانک ها چه تفاوتی باهم دارند؟
اکنون که با این پروژه آشنا شدیم، به سراغ ویژگیهای مختلف آنها میرویم. به طور کلی، برخی از این کاراکترها ظاهری دخترانه و برخی ظاهری پسرانه دارند. اما تعداد محدودی از آنها ظاهری خاص و ترکیبی از میمونها، زامبیها و موجودات بیگانه دارند. همین تفاوتها است که کریپتوپانکها را خاص کرده است. در ادامه انواع مختلف Cryptopunks و تعداد هر کدام را معرفی خواهیم کرد.
دسته بندی بر اساس نوع
- ۳۸۴۰ پانک زن
- ۶۰۳۹ پانک مرد
- ۸۸ پانک زامبی
- ۲۴ پانک میمون
- ۹ پانک موجودات بیگانه وجود دارند که در تصویر بالا نمونههایی از هر بخش را مشاهده میکنید.
دسته بندی پانکها براساس ویژگیها
با توجه به انواع مختلفی که در بالا اشاره شد، کریپتوپانکهای متنوعی ساخته شده است. اما موارد بالا، تنها نکات تفاوت میان Punk ها نیست. بلکه کدنویسان این پروژه تفاوت اصلی را در ویژگیهای تعریف شده برای هر یک از آنها در نظر گرفتهاند. در ادامه با بخشی از این ویژگیها که باعث تفاوت میان پانکها شده، آشنا خواهیم شد.
داشتن موی سر و رنگ آن یکی از تفاوتهای میان پانکهای مختلف است. برای مثال تنها ۶۸ پانک، رنگ موی سرشان نارنجی است. یا تنها ۹۴ پانک، موی سر بافته شده دارند. ۹۵ پانک موی سر صورتی با کلاه مشکی دارند! داشتن ریش برای کاراکترهای مرد، داشتن عینک، داشتن کلاه، داشتن سیگار یا پیپ، مدل ریش، مدل موی سر، داشتن اخم یا لبخند، کلاه پلیس، ماسک پزشکی و… همه این موارد به علاوه بسیاری دیگر باعث منحصر به فرد شدن یک پانک خواهد شد. برای مشاهده لیست کامل تفاوت پانکها، این صفحه را مشاهده کنید.
با وارد شدن به سایت Cryptopunks و با کلیک بر روی هر تصویر، ویژگیها و خصوصیات منحصر به فرد هر یک از پانکها را میتوانید مشاهده کنید. برای مثال با کلیک بر روی کریپتوپانک ۴۵۵۳ میتوان تمام خصوصیات و همچنین قیمت آن را مشاهده کرد.
قیمت کریپتو پانکها
تا اینجا به صورت کلی با کریپتو پانکها و نحوه ساخت آنها آشنا شدیم. این کریپتوپانکها در بین مردم توزیع شد و اکنون افراد آن را خرید و فروش میکنند. هر یک از این کریپتوپانکس قیمت مشخصی دارند! برای مثال به پانک شماره ۶۲۹۷ که تصویر آن در زیر نشان داده شده توجه کنید.
پانک بالا، یکی از ۸۸ پانک زامبی است که از جمله ویژگیهای آن سیگار بر لب (۹۶۱ پانک این ویژگی را دارند)، عینک نرد (۵۷۲ پانک این ویژگی را دارند) و کلاه مردانه (۱۱۵ پانک این ویژگی را دارند) است، قیمتی معادل ۱.۱۷ میلیون دلار دارد!
یکی از دلایل تفاوت قیمت میان کریپتوپانکها، تفاوت در ویژگی آنهاست. در بین ۱۰,۰۰۰ پانک موجود، تنها ۸۸ پانک از نوع زامبی وجود دارد که تصویر بالا یکی از آنهاست. در نتیجه این ویژگی بسیار خاص بوده و طبیعتا قیمت آن نیز بالا است. با کلیک بر روی هر تصویر، مشخصات و قیمت آن را میتوانید مشاهده کنید. اما حتما برایتان این سوال پیش آمده که این تصویر را اکنون ما در سایت میهن بلاک چین میبینیم و همه میتوانند این تصویر را دانلود کرده و آن را ذخیره کنند. پس چرا برخی حاضرند برای این تصویر بیش از یک میلیون دلار پول بپردازند؟ اصلا کاربرد این پانکها چیست؟
چه چیزی باعث ارزشمند شدن کریپتوپانکها شده است؟
یکی از سوالهای اساسی، کاربرد این پانکها است. آیا این تصاویر کاربردی دارند؟ همانطور که در بخش قبل ملاحظه کردید، همه ما میتوانیم تمام ۱۰,۰۰۰ پانک موجود را در یک تصویر واحد ببینیم، بدون صرف هیچ هزینهای آن را دانلود کرده و روی تلفن همراه و یا کامپیوتر خود ذخیره کنیم. خب چرا برخی افراد حاضرند میلیونها دلار بابت این تصاویر پرداخت کنند؟ برای درک هدف این افراد، باید آنها را بشناسیم. چه کسانی اقدام به خرید این آثار میکنند؟ کلکسیونرها!
این موضوع مختص بازار رمز ارزها نیست؛ کلکسیونرها و افرادی که به جمعآوری آثار هنری و لوازم خاص علاقه دارند، جامعه هدف کریپتوپانکس هستند. از ایام قدیم، جمع آوری آثار هنری بین افراد ثروتمند و مشهور متداول بوده است. موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد، بحث مالکیت آثار هنری و یا لوازم خاص است. برای برخی افراد، مالکیت یک اثر هنری یا هر کالای دیگری مهم است. برخی افراد علاقهمند به آثار هنری حاضرند برای خرید یک تابلو نقاشی، میلیونها دلار هزینه کنند. اما ما تا حدودی انگیزه این افراد را درک میکنیم. این تابلو نقاشی، عموما اثر یکی از نقاشهای مطرح جهان است، از طرفی خود تابلوی نقاشی زیبایی بصری داشته و برای انسان دلنشین است. لذا ما پرداخت هزینه برای آن را درک میکنیم.
برخی دیگر تمایل به جمعآوری ابزار و لوازم قدیمی و نوستالژی دارند. حتما شنیدهاید که یک کلکسیونر تمام کلیدهای قدیمی که در ایران استفاده شده را در مجموعهای گردآوری کرده است. یا دیگری کلکسیونی از خودکارهای مختلف که در سفر به نقاط مختلف خریداری کرده را در مجموعهای گردآوری کرده است. پس در یک دسته بندی کلی، برخی از افراد علاقه دارند تا آثار شناخته شده در تاریخ بشر را جمعآوری کنند و برخی صرفا تمایل دارند تا آثاری که در جهان به تعداد کم وجود دارد را جمعآوری کنند.
کریپتوپانکس هیج کاربردی ندارند، ارزش ذاتی نیز ندارند اما تنها ۱۰,۰۰۰ عدد از آن در جهان وجود دارد. همین نکته باعث شده تا کلکسیون دارها به این حوزه نیز کشیده شوند. آیا نمیتوان روی شبکه بلاکچین دیگری، مشابه همین پانکها را ایجاد کرد؟ بله؛ پس از پروژه کریپتوپانک، افراد زیادی مشابه همین پروژه را اجرا و راهاندازی کردند، اما این پانکها روی شبکه اتریوم بوده و متعلق به قرارداد هوشمند پروژه کریپتوپانک است و از آن تنها ۱۰,۰۰۰ در دنیا وجود دارد.
موضوع بعدی، بحث مالکیت آثار است. درست است که تمام افراد دنیا میتوانند این کریپتوپانکها را دانلود کرده و در سیستم خود ذخیره کنند. اما مالک آن نخواهند بود. همانطور که شما اکنون میتوانید گران قیمت ترین نقاشی جهان را پیدا کرده و عکس آن را روی یک تابلو با بالاترین کیفیت چاپ کنید، اما شما مالک حقیقی آن نیستید. به همین ترتیب شما میتوانید پانک شماره ۳۴۵ را دانلود کنید اما مالک آن، در شبکه اتریوم مشخص است و کسی نمیتواند مالکیت این پانک را از او بگیرد.
پس مجددا پرسشهای این بخش را مطرح کرده و به صورت خلاصه آن را پاسخ میدهیم:
- آیا کریپتوپانکس کاربرد خاصی دارند؟ خیر
- پس چرا برخی حاضرند برای داشتن آنها میلیونها دلار هزینه کنند؟ چون تعداد آنها محدود بوده و با خرید آن مالک اصلی یکی از ۱۰,۰۰۰ پانک در جهان هستند. شاید این موضوع برای بسیاری از ما بی معنی باشد، اما برای کلکسیونرها و افرادی که به جمعآوری کالاهای خاص علاقه دارند، بسیار جذاب است.
- چرا قیمت هر کریپتوپانک با قیمت دیگری متفاوت است؟ زیرا هر کریپتوپانک ویژگی خاص خود را دارد. برخی از این ویژگیها میان تعداد زیادی از پانکها مشترک است، پس قیمت آن کم است اما برخی از این ویژگیها بسیار نادر هستند (تنها ۹ پانک از ۱۰,۰۰۰ پانک، ویژگی alien را دارند)، هر چه پانکها خاص تر باشند، قیمت آنها بالاتر است.
گرانترین کریپتوپانک تاریخ کدام است؟
گرانترین کریپتوپانک، Cryptopunk ۷۸۰۴ است که ۷.۵۷ میلیون دلار به فروش رفته است. این پانک یکی از ۹ پانک Alien است. از ویژگیهای منحصر به فرد آن میتوان به پیپ (تنها ۳۱۷ پانک این ویژگی را دارند)، کلاه کپ (۲۵۴ پانک این ویژگی را دارند) اشاره کرد. فردی که این پانک را خریداری کرده، تا به امروز قصد فروش آن را ندارد. این پانک در روز ۲۳ ژوئن ۲۰۱۷ ( ۲ تیر ۱۳۹۶) به صورت رایگان توزیع شده (برای دریافت هر یک از این پانکها فقط باید کارمزد شبکه اتریوم را پرداخت میکردید) و امروز پس از گذشت تقریبا ۴ سال، ارزش آن به بیش از ۷ میلیون دلار رسیده است.
آیا سرمایهگذاری روی کریپتوپانکس توصیه میشود؟
اگر شما کلکسیونر هستید و به جمع آوری آثار هنری و کالاهای کمیاب و نایاب علاقه دارید، احتمالا به توصیه کسی گوش نخواهید داد و به کار مورد علاقه خود خواهید پرداخت. خرید کریپتوپانکس به کمک بلاک چین و رمز ارزهای NFT این اطمینان را به شما میدهد که تنها مالک این پانک، فقط و فقط شما هستید.
اما اگر تریدر هستید و قیمت بالای کریپتوپانکها شما را برای سرمایهگذاری روی آنها و خرید و فروش آن وسوسه کرده، لطفا به این نکته توجه کنید که قیمت این رمز ارزها، فقط و فقط توسط مردم تعیین میشود. هیچ دلیلی وجود ندارد که اگر یک پانک را ۳۰۰ دلار خریداری کنید، چند ماه آینده قیمت آن افزایش یابد. ممکن است صاحب اول و آخر آن خود شما باشید و هیچ کس حاضر نباشد آن را از شما خریداری کند. پس کریپتوپانکها، به هیچ وجه مشابه سایر رمز ارزها مثل اتریوم و بیت کوین نیستند. قیمتگذاری آنها کاملا متفاوت از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال است.
پس اگر صرفا تریدر هستید و به دنیال خرید یک دارایی در قیمت پایینتر و فروش آن در آینده و در قیمتی بالاتر هستید، کریپتوپانک جای مناسبی برای سرمایهگذاری نیست. اما اگر به جمعآوری کالاهای خاص علاقه دارید و البته پول اضافه دارید، به دنیای هنر رمزنگاری شده خوش آمدید.
چطور کریپتوپانک بخریم؟
لاوا لبز، شرکت سازنده کریپتو پانک ها، در سایت خود بازار خرید و فروش Cryptopunk ها را راهاندازی کرده است. افراد به راحتی میتوانند با اتصال کیف پول متامسک خود به این بازار، پانکهای مختلف را خریداری و یا آن را به فروش برسانند. برای این کار ابتدا وارد سایت larvalabs شوید. در این سایت میتوانید تمام پانکهای موجود را مشاهده کنید. در این تصویر چند نوع پانک حضور دارند:
- پانکهایی که رنگ پس زمینه آنها آبی است: صاحبان این پانکها قصد فروش کریپتوپانک خود را ندارند و طبیعتا شما نمیتوانید آنها را خریداری کنید.
- پانکهایی که رنگ پس زمینه آنها قرمز است: این پانکها توسط صاحبانشان به فروش گذاشته شدهاند. اما هنوز سفارش خریدی برای آن ثبت نشده است.
- پانکهایی که رنگ پس زمینه آنها بنفش است: این دسته، پانکهایی هستند که یک پیشنهاد خرید برای آنها به ثبت رسیده است.
- پانکهایی که رنگ پس زمینه آنها سبز است: این پانکهای از استاندارد ERC-20 به استاندارد ERC-721 انتقال داده شدهاند تا در سایر بازارهای خرید و فروش NFT مثل Opeansea معامله شوند.
به تصویر بالا توجه کنید. اگر بر روی تصویر بزرگ که همه کریپتوپانکس را نمایش داده کلیک کنید، میتوانید کریپتوپانک مورد نظر خود را انتخاب کرده و به صفحه آن وارد شوید. سپس در این مرحله میتوانید کیف پول متامسک خود را به سایت متصل کنید و با پرداخت قیمت + کارمزد شبکه اتریوم، صاحب آن کریپتوپانک شوید. علاوه بر این، در بازارهایی که خرید و فروش NFTها صورت میگیرد نیز میتوانید کریپتوپانک مورد نظر خود را خرید و فروش کنید. برای مثال OpeanSea یکی از بازارهایی است که میتوان معاملات خود را در آن انجام داد.
ارزش کل بازار Cryptopunk چقدر است؟
جالب است بدانید که از ابتدای ورود کریپتو پانکها به بازار (سال ۲۰۱۷) تا به امروز مجموع ارزش کل معاملات صورت گرفته برای خرید و فروش کریپتوپانک به عدد ۴۰۰ میلیون دلار رسیده است. ارزش معاملات پانکها در یک ماه اخیر معادل ۴۰ میلیون دلار و در ۲۴ ساعت گذشته معادل ۳ میلیون دلار بوده است. همانطور که مشاهده میکنید، حجم پولی که در این بازار رد و بدل میشود بسیار قابل توجه است. برای مشاهده وضعیت لحظهای پلتفرم کریپتوپانک و اطلاعاتی که در این بخش ارائه شده، به مشاهده وضعیت لحظهای شبکه کریپتوپانک مراجعه کنید.
پرسش و پاسخ
- قیمت رمز ارزهای کریپتوپانک چقدر است؟
کریپتوپانک اولین پروژه NFT است که در مجموع ۱۰,۰۰۰ توکن منحصر به فرد دارد. هر توکن، قیمت خود را داشته و با سایر توکنها متفاوت است. در نتیجه قیمت واحدی برای آنها وجود ندارد. - گرانترین کریپتو پانک چقدر است؟
پانک شماره ۷۸۰۴ با ارزش ۷.۵۷ میلیون دلار، تا به امروز گرانترین رمز ارز در بین ۱۰,۰۰۰ توکن این پلتفرم است. - چرا قیمت Cryptopunk ها باهم فرق دارند؟
کریپتوپانک مجموعهای از ۱۰,۰۰۰ دارایی NFT است که هر یک از آنها ویژگی خاص خود را داشته و هیچ دو رمز ارز به هم شبیه نیستند. همین تفاوت در ویژگی هر توکن باعث تفاوت قیمت آنها شده است. - آیا قیمت کریپتوپانکس مانند سایر ارزهای دیجیتال افزایش مییابد؟
خیر. به طور کلی قیمت NFT ها مانند قیمت بیت کوین یا اتریوم و دیگر ارزهای دیجیتال نیست. قیمت یک کریپتوپانکس همانند قیمت یک تابلو نقاشی است. در صورتی قیمت آنها افزایش خواهد یافت که فردی پیدا شده و حاضر باشد، آن را بالاتر از قیمتی که شما خرید کردهاید، بپردازد. - آیا تصویر هر پانک در شبکه اتریوم ذخیره شده است؟
خیر. به دلیل بالا بودن سایز تصاویر، شماره هر پانک (مثلا ۲۸۹۰، ۱۲۳) در شبکه اتریوم ذخیره شده است. تمام ۱۰,۰۰۰ تصویر با استفاده از الگوریتم رمزنگاری SHA256 هش شده و هش آن در شبکه اتریوم ذخیره شده است. - چه کسی کریپتوپانک را ساخته است؟
شرکت لاوا لبز (Larva labs) یک شرکت فعال در حوزه تکنولوژی مستقر در کشور امریکاست که در سال ۲۰۱۷ این پروژه توسط این شرکت راهاندازی شده است. - قیمت کریپتوپانک در زمان عرضه چقدر بوده است؟
عرضه تمام ۱۰,۰۰۰ توکن به صورت رایگان میان جامعه صورت گرفته و برای دریافت آن صرفا باید هزینه تراکنش روی شبکه اتریوم پرداخت میشد. - آیا در آینده کریپتوپانک جدید عرضه خواهد شد؟
خیر. تعداد پانکها در این پروژه ۱۰,۰۰۰ عدد بوده و تمام آنها میان مردم توزیع شده و در آینده هیچ توکن جدیدی از روش ایردراپ یا هر روش دیگر توزیع نخواهد شد. - آیا کریپتوپانک NFT است؟
هرچند توکنهای کریپتوپانک با استاندارد ERC-20 ایجاد شده اما کدهای استفاده شده برای هر یک از این ۱۰,۰۰۰ واحد، منحصر به فرد بوده است. لذا استاندارد ERC-721 که بستری برای تعریف توکنهای غیرقابل تعویض در شبکه اتریوم است، ایده اولیه خود را از پروژه Cryptopunk گرفته است. در واقع حوزه NFT مدیون این پروژه است.
سخن پایانی
ما در این مقاله به موضوع Cryptopunks پرداختیم و فهمیدیم که کریپتوپانک چیست؟ تصاویری دیجیتالی که گاهی تا میلیونها دلار ارزشگذاری شده و معامله میشوند. کریپتو آرت یا هنر رمزنگاری شده با گسترش حوزه NFT در شبکه اتریوم وارد فاز جدیدی شده و این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نظر شما در مورد پروژه پانکها و خرید و فروش آن چیست؟ به نظر شما هیجان حوزه توکن های غیرقابل تعویض موقتی است یا شاهد انقلابی در بخش کلکسیون داری و خرید و فروش آثار هنری هستیم؟ آیا شما حاضرید برای خرید یک Punk که صرفا تصویری دیجیتالی است، میلیونها دلار بپردازید؟