بررسی سانسورپذیری شبکه اتریوم پس از مرج

مشکل «سانسور» شبکه اتریوم در چند ماه گذشته افزایش یافته است، به طوری که برخی از اعتبارسنج‌ها که مسئول نگهداری دفتر کل بلاکچین هستند، برخی از تراکنش‌ها را برای مطابقت با مقررات نادیده می‌گیرند. در ۲۴ ساعت گذشته ۳۷ درصد از تراکنش‌های شبکه اتریوم، سانسور شده‌اند. به این معنا که اعتبارسنج‌ها تراکنش‌های مرتبط با آدرس‌های تحریم‌شده از سوی OFAC را پردازش نکرده‌اند. قاعدتا سازمان‌های متمرکز پیرو تحریم‌های دولتی هستند. اما در دنیای ایده‌آلیستی کریپتو، آنچه که برخی مطابقت و پیروی از قوانین می‌خوانند، به نظر برخی دیگر سانسور است. در این مطلب از میهن بلاکچین، به واکاوی مسئله سانسور در شبکه اتریوم و راهکارهای مقابله با سانسور این بلاکچین می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

نکات مهم مقاله: ⭕ بخش عمده‌ای از پروتکل‌هایی که از رله‌های MEV-Boost استفاده می‌کنند، با پیروی از تحریم‌های OFAC دست به سانسور تراکنش‌های اتریوم زده‌اند. ⭕ بسیاری از اعضای کامیونیتی اتریوم این رفتار رله‌کنندگان را به‌مثابه حمله به یکپارچگی و عدم‌تمرکز اتریوم می‌دانند. ⭕ از راه‌‌حل‌های مقابله با سانسور شبکه اتریوم می‌توان به محدودسازی قدرت ساخت بلاک توسط رله‌کنندگان، تحریم سانسورکنندگان و کسر پاداش آن‌ها اشاره کرد.

نگرانی‌های جدی درباره سانسور اتریوم از کجا شروع شد؟

در ۱۷ مرداد ۱۴۰۱، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (OFAC)، سرویس تورنادو کش، تمامی آدرس‌های اتریومی مرتبط با تورنادوکش و قراردادهای هوشمند مرتبط با این آدرس‌ها را به فهرست تحریم‌های خود افزود. OFAC ادعا کرد که این پروتکل یک وسیله پولشویی برای مجرمان سایبری است. پس از خبر تحریم تورنادوکش، چندین شرکت مانند سیرکل (شرکت صادرکننده USDC)، پلتفرم Github و ارائه‌دهنده زیرساخت اتریوم Infura به سرعت ممنوعیت‌ها را رعایت کردند. این اتفاق جامعه کریپتو را نگران کرد و بسیاری را به این فکر انداخت که نکند نهادهای متمرکزی که سهام‌داران اصلی اتر در فرآیند اجماع این شبکه هستند، به سانسور کردن تراکنش‌های روی شبکه اتریوم روی بیاورند و این شبکه از هدف اصلی خود دور شود؟
همانطور که می‌دانید پس از آپدیت مرج، شبکه اتریوم به اعتبارسنج‌های اثبات سهام متکی است. این اعتبارسنج‌ها برای فعالیت در شبکه ارز دیجیتال اتر استیک می‌کنند. بنابراین یک سازمان یا صرافی می‌تواند با استیک کردن اتر، نودهای اعتبارسنج متعدد اجرا کرده و بدین طریق نفوذ خود را بر شبکه افزایش دهد. در تصویر زیر می‌توانید بزرگترین سهام‌داران اتریوم را ببینید. این‌ها نهادهایی هستند که بیشترین میزان اتر را در بیکن چین استیک کرده‌اند.

در میان بزرگترین ولیدیتورهای اتریوم، اسم‌های بزرگی همچون بایننس، کوین بیس، کراکن، بیت کوین سوییس و Staked.us و فیگمنت را می‌بینیم. این شرکت‌ها سرویس استیکینگ به کاربران خود ارائه می‌کنند. در میان این شرکت‌های متمرکز، پلتفرم لیدو هم به چشم می‌خورد. این پلتفرم یک پروتکل غیرمتمرکز برای لیکویید استیکینگ است که بیش از ۳۰ درصد اترهای استیک شده در بیکن چین را در دست دارد. اگر این ولیدیتورها بخواهند از تحریم‌های ایالات متحده پیروی کنند، قدرت کافی برای سانسور تراکنش‌های شبکه اتریوم را خواهند داشت.

فراتر از مسئله مکانیسم اجماع اتریوم، برخی از پروژه‌های رمزنگاری در اکوسیستم پیشاپیش به استقبال تحریم‌ها رفته‌اند. مثلا TRM Labs در حال حاضر یک سرویس سنجش و غربالگری (Screening Service) راه‌اندازی کرده که به بخش‌های فرانت اند پروتکل مالی غیرمتمرکز (DeFi) اجازه می‌دهد تا آدرس‌های تحریم‌شده یا طرف مقابل آدرس‌های تحت تحریم را مسدود کنند.

با آغاز PoS در اتریوم، بیشتر بلوک‌هایی که وارد بلاک چین می‌شوند از طریق یک میان‌افزار به نام MEV-Boost رد می‌شوند. این نرم‌افزاری است که به ولیدیتورها اجازه می‌دهد تا بلاک‌های ازپیش‌آماده را از سازندگان بلاک درخواست کنند. این نرم افزار توسط Flashbots ساخته شده است. فلش باتس موفق به رواج MEV-Boost در سراسر اکوسیستم شده است. امروزه حدود ۹۶ درصد اعتبارسنج‌ها، بلاک‌ها را از طریق میان‌افزار انتقال می‌دهند. فلش باتس هم گفته که آدرس های تحریم شده توسط OFAC را در لیست سیاه قرار می‌دهد.

سانسور اتریوم چگونه اتفاق می‌افتد؟

طبق آنچه که ویتالیک بوترین هم قبلا در گردهمایی Developer Call گفته است، سانسور لایه اصلی اتریوم به دو شکل امکان‌پذیر است:

• مدل اول: این مدل زمانی است که ولیدیتورهای خاصی تصمیم می‌گیرند تا تراکنش‌های ممنوعه را در بلاک‌های پیشنهادی خودشان، حذف یا فیلتر کنند. طبق گفته ویتالیک این سانسور موقت خواهد بود. یعنی تراکنش‌ها با تاخیر بیشتری تایید می‌شوند. تا زمانی که همچنان ولیدیتورهای ضد سانسور وجود داشته باشند، این تراکنش‌ها در نهایت در بلاک‌های بعدی تایید می‌شوند.

• مدل دوم: این مدل زمانی است که تراکنش‌های ممنوعه هرگز در شبکه تایید نمی‌شوند و به آن سانسور دائمی گفته می‌شود. پس از ارتقای مرج، ولیدیتورها در طول هر دوره زمانی (epoch) باید یک گواه (Attestation) را امضا و منتشر کنند. اینجا جایی است که ممکن است اعتبارسنج‌هایی که بیش از ۵۱ درصد سهام را در اختیار دارند، بلاک‌های حاوی تراکنش‌های تحریم‌شده را تایید نکنند. این اتفاق در نهایت منجر به ایجاد یک انشعاب (سافت فورک) از بلاکچین اتریوم می‌شود. در این سافت فورک خبری از هیچ تراکنش ممنوعه‌ای نخواهد بود.

وضعیت کنونی سانسور در شبکه اتریوم

طبق داده‌های سایت Mevwatch در یک ماه گذشته حدود ۴۵ درصد از بلاک‌ها در شبکه اتریوم سانسور شده‌اند. در این سایت یک جدول رده‌بندی سانسورکنندگان هم وجود دارد که صرافی گیت (Gate.io) و سلسیوس نتورک (Celsius Network) با ۹۹ درصد و کریم فایننس (Cream Finance) با ۹۸ درصد، سه سانسورکننده اصلی در یک ماه گذشته هستند.

نحوه مقابله با سانسور در اتریوم

سیستم شبکه بدین صورت است که اگر ۶۶ درصد از اعتبارسنج‌ها بلاک‌های خاصی را امضا نکنند، سازندگان بلاک/رله‌کننده‌هایی که تراکنش‌های مشمول تحریم را پیشنهاد می‌کنند، کمتر در شبکه تایید می‌شوند. این یعنی سازندگان بلاک پاداش کمتری دریافت می‌کنند. بنابراین آن‌ها هم دیگر چنین تراکنش‌هایی را پیشنهاد نمی‌دهند. چون گنجاندن چنین تراکنش‌هایی برای آن‌ها توجیه اقتصادی ندارد.

اما اتریوم یک سیستم مجازات/Slashing هم دارد. در صورتی که ولیدیتورها به سانسور بلاک‌های اتریوم روی بیاورند، سایر ولیدیتورها و کلاینت‌ها متوجه این اتفاق خواهند شد. کامیونیتی می‌تواند درخواست ایجاد یک سافت فورک (UASF) بدهد. در نتیجه بیرون کردن آن ولیدیتورها از شبکه و سوزاندن سهام آن‌ها، امکان‌پذیر است. در واقع:

• بزرگترین گروه اعتبار‌سنج‌ها هستند که باید تصمیم به سانسور تراکنش‌ها بگیرند.
• سایر اعتبارسنج‌ها (حتی اگر در اقلیت باشند) گزینه از بین بردن پاداش سانسورکننده‌ها را دارند. 

واقعیت این است که اتریوم برای اجماع جهانی و غیرمتمرکز ماندن باید به عدم‌سانسور روی بیاورد. اتریوم نمی‌تواند در جواب خواسته هر نهاد قانون‌گذاری، سانسور تراکنش‌ها را اعمال کند. اریک وال (Eric Wall) در ۱۶ آگوست ۲۰۲۲ در توییتر یک نظرسنجی برگزار کرد و از کاربران پرسید که آیا جامعه اتریوم باید سهام اعتبارسنج‌های بزرگی که پیرو تحریم‌های OFAC هستند را بسوزاند؟ ۹,۵۸۴ کاربر توییتری در این نظرسنجی شرکت کردند. از این تعداد ۶۱.۲ درصد موافق و ۹.۳ درصد مخالف بودند. ویتالیک بوترین هم اعلام کرد که جزء کسانی است که گزینه موافق را انتخاب کرده است.
این طرح گزینه‌های کمی را برای اعتبارسنج‌های بزرگی که قبلا در بیکن چین اتر استیک کرده‌اند، باقی می‌گذارد. از آن‌جایی که وجوه این اعتبارسنج‌ها تا پس از هاردفورک شانگهای قفل خواهد ماند، حتی اگر نخواهند تراکنش‌ها را سانسور کنند، نمی‌توانند وجوه خود را از شبکه خارج کنند. 

گزینه‌ای که آنها دارند این است که به‌سادگی با توقف انجام وظایف اعتبارسنجی خود “خروج داوطلبانه” را انتخاب کنند. با انجام این کار، آنها نمی‌توانند دوباره به شبکه بپیوندند یا تا زمانی که برداشت فعال نشود، به سهام خود دسترسی پیدا کنند. بدتر از آن، ممکن است با مجازات عدم‌فعالیت مواجه شوند و ارزش سهام آن‌ها ۵۰ درصد کاهش یابد.

وقتی در توییتر از مدیرعامل کوین‌بیس پرسیده شد که آیا این شرکت ترجیح می‌دهد تراکنش‌ها را سانسور کند یا اعتباردهنده‌هایش را خاموش کند، برایان آرمسترانگ چنین پاسخ داد: 

این یک فرضیه است که امیدواریم در واقع با آن مواجه نشویم. اما اگر این کار را می‌کردیم، فکر می‌کنم [خاموش کردن] را انتخاب می‌کردیم. باید روی تصویر بزرگتر تمرکز کرد. ممکن است یک گزینه بهتر (گزینه سومی هم وجود داشته باشد) یا یک چالش قانونی نیز وجود داشته باشد که می‌تواند به دستیابی به نتیجه بهتر کمک کند.

ترفند دیگر برای مقابله با سانسور در شبکه، جداسازی پیشنهاد‌دهندگان از سازندگان بلاک است. به این سیستم Proposer/builder Separation یا PBS گفته می‌شود. طی این سیستم، فرآیند تولید بلاک بین دو گروه پیشنهاددهنده و سازنده تقسیم خواهد شد. با این طراحی، به جای اینکه ولدیتورها سر ارزش قابل استخراج ماینر با یکدیگر به رقابت بپردازند، سازندگان فقط به ساخت بلاک و ولیدیتورها فقط روی تایید بلاک تمرکز خواهند کرد.

بنابراین برای مقابله با سانسور سه راه زیر را پیش رو داریم:

• مجازات ولیدیتورهای سانسورکننده از طریق کاهش پاداش
• ایجاد یک سافت فورک توسط کاربران
• استفاده از ابزار ضد سانسور PBS

آیا سانسور شدید منجر به فورک در شبکه خواهد شد؟

در نهایت ممکن است جنجال میان سانسور کردن یا زیر بار سانسور نرفتن، منجر به ساخت دو زنجیره شود؛ یکی سازگار با قوانین OFAC و دیگری بدون مجوز! به گزارش کوین دسک، تعدادی از توسعه‌دهندگان و محققین اتریوم این اتفاق را محتمل دانسته‌اند. جاستین دریک (Justin Drake) یکی از محققان بنیاد اتریوم، فکر می‌کند که اندازه زنجیره پیرو قوانین قطعا کمتر از ۱۰ درصد زنجیره اصلی خواهد بود.
اما در واقعیت اینکه کدام از این دو زنجیره برنده بازی شوند، به عوامل بسیاری بستگی خواهد داشت. مثلا زنجیره بدون سانسور برای توسعه‌دهندگان متن‌باز جذاب‌تر است، چون با ریسک پلتفرم مواجه نخواهند شد. از طرف دیگر بسیاری از استیبل کوین‌ها و رمزارزهای سازمانی مجبور به پیروی از تحریم هستند و به احتمال زیاد زنجیره سانسورشده را انتخاب می‌کنند.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• سانسور اتریوم به چه معناست؟
  به بیان ساده، سانسور در اتریوم زمانی اتفاق می‌افتد که ولیدیتورهای شبکه، تراکنش‌های آدرس‌های مشخصی را به دلیل تحریم یا ممنوعیت پردازش نمی‌کنند.

• آیا سانسور در اتریوم منجر به ایجاد فورک جدید خواهد شد؟
  برخی از توسعه‌دهندگان و تحلیلگران معتقدند که یک راه برای مقابله با سانسور و تمرکز در شبکه اصلی اتریوم، ایجاد فورک‌ جدیدی است که از تحریم‌های سانسورکنندگان پیروی نمی‌کند.

جمع‌بندی

پس از گذشت ۶ ماه از تغییر الگوریتم اجماع شبکه اتریوم، مسئله سانسورپذیری همچنان یک معضل مهم است. راهکارهای بسیاری برای مقاله با سانسور در اتریوم در دست طراحی هستند؛ از زیرساخت جداکننده سازندگان بلاک و پیشنهادکنندگان گرفته تا فورک شبکه و مجازت سانسورکنندگان. درحالیکه توسعه‌دهندگان اتریوم سخت در تلاشند تا راهی برای مقابله با سانسور بیابند، شرکت‌هایی همچون فلش باتس، منجر به سانسور تراکنش سرویس‌هایی همچون تورنادو کش می‌شوند. اینکه آیا شبکه اتریوم مقاومت خود را در برابر سانسور از دست خواهد داد یا نه تا حد زیادی به رفتار قانون‌گذاران در آینده و از آن مهم‌تر توسعه‌دهندگان پروتکل‌های غیرمتمرکز و کاربران دارد. شما درباره آینده سانسور در اتریوم چطور فکر می‌کنید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.