شکل متفاوتی از توکن‌ها و رمز ارزها در بازار کریپتو وجود دارند. برخی از توکن‌ها در شبکه یا پروژه‌شان نقش اساسی و مهمی دارند که به آن‌ها توکن کاربردی می‌گویند. در این مقاله می‌خواهیم درباره دسته دیگر یعنی توکن اوراق بهادار (Security Token) صحبت کنیم که مالکیت افراد را نسبت به یک دارایی نشان می‌دهند. اگر می‌خواهید بدانید توکن اوراق بهادار چیست، چگونه کار می‌کند و چه کاربرد و مزایایی دارد، با میهن بلاکچین همراه باشید.
توکن اوراق بهادار چیست؟
در ساده‌ترین حالت، توکن‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ توکن کاربردی و توکن اوراق بهادار. هرچند بیشتر افراد با Utility Token یا همان توکن کاربردی آشنا هستند، اما شاید خیلی‌ها تا به حال آن‌ها را به این نام نمی‌شناختند. در اصل توکن کاربردی همان رمز ارزی است که توسط یک پروژه عرضه و پشتیبانی می‌شود و عده‌ای برای سرمایه‌گذاری و حمایت از پروژه آن را می‌خرند. افرادی که روی این نوع از توکن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، صرف نظر از ارزش مالی آن، یک سری امتیاز مشخص به‌دست می‌آورند. منظورمان از امتیاز یا مزیت، خدماتی است که از شبکه و پروژه توکن دریافت می‌کند.
اما در طرف دیگر، توکن اوراق بهادار قرار می‌گیرد که نیازی ندارد کاربرد خاصی داشته باشد. یک Security Token نشان‌دهنده سهام یک فرد در یک پروژه یا شرکت است؛ به همین خاطر در بعضی موارد از این توکن به‌عنوان Equity Token نیز نام می‌برند که در فارسی آن را توکن دارایی یا توکن سهام در نظر می‌گیرند.
توکن اوراق بهادار با توکنیزه کردن سهام یک شرکت، شکل دیجیتال اوراق بهادار سنتی را با استفاده از تکنولوژی بلاک چین ارائه می‌کنند. یکی از مسائلی که در اینجا مطرح می‌شود، قوانینی است که درباره سهام و اوارق بهادار وجود دارد. Security Token توسط مقامات نظارتی مالی به‌عنوان اوراق بهادار در نظر گرفته می‌شود، به همین خاطر این نوع از توکن‌ها مشمول مقررات می‌شوند. اینکه آیا این یک چیز مثبت یا منفی است، به دیدگاه و تفکرات افراد بستگی دارد. برای گروهی از فعالان فضای کریپتو که با تفکرات نهادزدایی و غیرمتمرکزسازی سیستم‌ها پا به میدان گذاشتند، ممکن است این موضوع یک اتفاق منفی باشد. اما در طرف دیگر کسانی که از فضای سنتی مالی و سرمایه‌گذاری می‌خواهد وارد این فضا شوند، مثبت و خوشایند باشد.
زمانی که در‌آمریکا صحبت از اوراق بهادار و قانون‌گذاری می‌شود، همه چیز به کمیسیون بورس و اوراق بهادار یا SEC ختم می‌شود. این نهاد برای اینکه تایید کند چیزی در دسته‌بندی اوراق بهادار قرار می‌گیرد یا نه، از یک روش به‌نام تست هاوی (The Howey Test) که چهار معیار دارد، استفاده می‌کند. این معیارها عبارتند از:
- سرمایه‌گذاری پولی وجود داشته باشد.
- انتظار سوددهی وجود داشته باشد.
- سرمایه‌گذاری پولی در یک شرکت عمومی انجام شده باشد.
- هر نوع سودی از تلاش یک مروج یا شخص ثالث حاصل می‌شود.
توکن اوراق بهادار چگونه کار می‌کند؟
بیشتر شرکت‌ها به یک روش، Security Token می‌سازند. شرکتی می‌تواند توکن اوراق بهادار صادر کند که مالک یک کسب‌وکار باشد. این شرکت باید یک لیست که به White List معروف هست و متشکل از افراد تایید شده است، تنظیم کند. این لیست شامل آدرس کیف پول سرمایه‌گذارانی که اجازه خرید توکن‌ها را دارند، می‌شود.
برای اینکه سرمایه‌گذاران بالقوه در لیست کمپانی قرار بگیرند، باید ثابت کنند که با هرگونه محدودیت و مقررات احتمالی روی اوراق بهادار موافق هستند. این محدودیت‌ها شامل قوانین احراز هویت (KYC) و ضد پول‌شویی (AML) می‌شود. از آن‌جایی که امکان این وجود ندارد که برای یک سکیوریتی توکن تمام مقررات موجود در حوزه قضایی و مالی سراسر جهان را لحاظ کرد، شرکت‌ها با محدود کردن افرادی که می‌توانند توکن مورد نظر را خریداری و نگهداری کنند، می‌توانند از بیشتر مقررات پیروی کنند.
چند نوع Security Token وجود دارد؟
حال که فهمیدیم توکن اوراق بهادار چیست و چگونه کار می‌کند، بهتر است به انواع آن اشاره کنیم.
توکن سهام (Equity Token)
این نوع توکن مشابه نمونه سنتی سهام است و تنها در نحوه ثبت و انتقال مالکیت تفاوت دارد. دارندگان توکن سهام حق دریافت سود از شرکت و حق رای دارند. اگر بخواهیم درباره مزیت‌های Equity Token صحبت می‌کنیم، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کرد:
- سرمایه‌گذاران با روش‌های کارآمدتر می‌توانند در تصمیم‌گیری شرکت‌ها مشارکت کنند.
- استارتاپ‌ها به مدل‌های جدید و دموکراتیک‌تر برای جمع‌آوری سرمایه دسترسی پیدا خواهند کرد.
- رگولاتورها چارچوب جدید و شفاف‌تری برای ارزیابی جذب سرمایه در یک پروژه تعیین می‌کنند.
توکن وام یا بدهی (Debt Token)
توکن بدهی مانند یک وام کوتاه‌مدت و دارای نرخ بهره است که سرمایه‌گذاران به‌عنوان وام به شرکت‌ها می‌دهند. قیمت Debt Token به میزان ریسک و سود سهام بستگی دارد. شرایط بازپرداخت، مدل سود سهام و مدیریت ریسک، به‌صورت قرارداد هوشمند تنظیم می‌شود.
توکن اوراق بهادار چه تغییراتی در فضای مالی ایجاد می‌کنند؟
تسویه اوراق بهادار سنتی به زمان زیادی نیاز دارد، اما با وجود شبکه‌های بلاکچینی امکان انجام مراودات مالی با سرعت بالا‌تر امکان‌پذیر شده است. این اولین تاثیری است که توکن‌های اوراق بهادار می‌توانند در فضای مالی ایجاد کنند.
افزایش نقدینگی
توکن اوراق بهادار از چند روش باعث افزایش نقدینگی می‌شود. اگر در روزهای پایانی بازار سنتی اقدام به فروش یک دارایی کنید، ممکن است تسویه این معامله تا شروع هفته آتی و اولین روز کاری انجام طول بکشد. با استفاده از Security Token و شبکه‌های بلاکچینی بازار دائم در حال فعالیت است و به دلیل غیرمتمرکز بودن و برقرار بودن فعالیت در طول شبانه‌روز و هفته، امکان تهیه وجوه لازم برای انجام معاملات وجود دارد. از طرف دیگر با استفاده از قابلیت بخش‌پذیری و مالکیت کسری، کاربران نیاز ندارند که برای دریافت یک دارایی گران‌قیمت هزینه‌های سنگین بپردازند. این حالت باعث افزایش جریان ورودی سرمایه می‌شود.
افزایش وسعت بازار
با غیرمتمرکز شدن بازار، وسعت معاملات از یک کشور فراتر رفته و امکان جمع‌آوری سرمایه از گوشه و کنار جهان فراهم خواهد شد. البته توکن اوراق بهادار برای اینکه بتوانند از نظر تجارت جهانی واجد شرایط باشد، باید معماری و راه‌اندازی آن به‌صورت بین‌المللی طراحی شود. اگر توکنی به‌صورت جهانی طراحی شده باشد، می‌تواند سرمایه‌های جهانی را جذب کند و صرفا به‌دنبال سرمایه‌های بومی و محلی نباشد.
قابلیت برنامه‌ریزی
قابلیت برنامه‌ریزی و منعطف بودن قراردادهای هوشمند و به‌طور کلی اکوسیستم بلاک چین، می‌تواند تغییر بزرگی در فضای مالی ایجاد کند. برای مثال فرض کنید فرد A، پنج سال قبل اقدام به خرید سهام یک شرکت کرده است. فرد B نیز چند هفته قبل سهام همان شرکت را خریده است. در فضای سنتی، اگر شرکت مورد نظر اقدام به تقسیم سود کند، به هر دو نفر به یک میزان سود خواهد داد. Security Token قابلیت برنامه‌ریزی دارد و در این مورد می‌تواند به کسی که از قبل‌تر اقدام به سرمایه‌گذاری در یک پروژه کرده است، سود بیشتری بدهد. علاوه‌بر این، سیستم سنتی رای‌گیری و اتخاذ سیاست‌ها، مدرن‌تر و شفاف‌تر می‌شود.
چگونه می‌توان توکن اوراق بهادار خرید؟
برای خرید و فروش توکن‌های اوراق بهادار، پلتفرم‌ها و صرافی‌های مختلفی وجود دارد. اوپن فایننس (Open Finance)، بلاک ترید (Blocktrade) و تی زیرو (tZero)، از جمله اولین صرافی‌هایی هستند که در این زمینه فعالیت می‌کنند.
مانند کوین و توکن‌های کاربردی که عرضه اولیه کوین یا ICO دارند، توکن اوراق بهادار نیز عرضه اولیه دارد. به فرایند عرضه اولیه توکن اوراق بهادار STO می‌گویند. این دو عرضه اولیه شبیه به هم هستند، یعنی هر دوی آن‌ها درباره تخصیص اولیه توکن‌ها و کوین‌ها است؛ اما در بعضی از ویژگی‌ها متفاوت هستند.مثلا STO پشتوانه دارایی دارند و به‌صورت کامل توسط حکومت قانون‌گذاری می‌شوند ولی ICO مربوط به یک پروژه یا شبکه است و فرایندی آزادانه‌تر دارد.
اولین شرکتی که STO برگزار کرد، شرکت Praetorian Group بود که در مارس ۲۰۱۸ در SEC ثبت شد. این شرکت را در حوزه املاک و مستغلات کریپتویی می‌توان دسته‌بندی کرد.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم به سوال توکن اوراق بهادار چیست، پاسخ دهیم. در ادامه نیز به نحوه کارکرد، انواع Security Token، اثرگذاری آن بر بازار مالی و چگونگی خرید و دریافت توکن‌های اوراق بهادار اشاره کردیم. فضای مالی در حال تغییر و تحول است و با پیاده‌سازی تکنولوژی بلاکچین در این حوزه، رویکرد جدیدی در حال شکل‌گیری است.
آیا تا به‌حال شما از توکن‌های اوراق بهادار استفاده کرده‌اید و با این ابزار در پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کرده‌اید؟
