سازمان مستقل غیرمتمرکز یا DAO چیست؟ آشنایی با سیستم مدیریتی مبتنی بر جامعه

بسیاری از افراد DAO را تحت عنوان سازمان‌هایی بدون روند سلسله مراتبی برای اداره و حاکمیت می‌شناسند. Dao که مخفف Decentralized Autonomous Organization به معنی سازمان مستقل غیرمتمرکز است، یک نهاد با محوریت مردمی است که مانند بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال، هیچ هسته مرکزی مدیریتی ندارد. این سازمان‌ها به‌صورت کاملا خودمختار و شفاف هستند؛ بدین معنا که قوانین بنیادین آن بر اساس قراردادهای هوشمند و طبق توافقات صورت‌گرفته اجرایی می‌شود و در هر کجا، در هر رای و حتی در هر کد برنامه‌نویسی‌شده، به‌صورت عمومی قابل نظارت و اصلاح است. اما DAO چیست؟ در این مقاله به مفهوم دائو، تاریخچه، ایده پشت سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز، نحوه کارکرد، ویژگی‌ها، کاربردها،‌ انواع DAOها، نحوه استفاده از سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز، مزایا و معایب و نمونه‌های موفق این نهادها می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید. 

DAO‌ چیست؟

طبق تعریف ویکیپدیا، DAO سازمانی است که توسط قوانین رمزگذاری شده، به عنوان یک برنامه کامپیوتری شفاف نمایش داده می‌شود. این سازمان‌ها توسط اعضای آن اداره می‌شوند و هیچ نهاد مرکزی بر روی آنها مدیریت نمی‌کند؛ دلیل این موضوع هم این است که تمام قوانین، توسط کدها نوشته شده‌اند و به‌طور اتوماتیک اجرا می‌شوند. این موضوع درست مانند ارزهای رمزنگاری شده‌ای مانند بیت کوین و اتریوم است، که توسط بانک‌های مرکزی یا دولت‌ها اداره نمی‌شوند و کنترل و مدیریت آنها به‌عهده جامعه یا کامیونیتی آنهاست. 

مفهوم Dao توسط گروهی از توسعه‌دهندگان در سال ۲۰۱۶، با الهام از کریپتوکارنسی‌های غیرمتمرکز به‌وجود آمد. نام اولین دائو، The DAO بود که در آوریل ۲۰۱۶ (فروردین ۹۵) بر روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شد. فروش عمومی توکن این سازمان، یک ماه به طول انجامید و توانست بیش از ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند. در آن زمان، این بزرگ‌ترین کمپین جذب سرمایه در دنیای کریپتو بود. 

The DAO نهادی بود که با هدف خودکار و غیر متمرکز بودن طراحی شده بود. این سازمان مستقل غیرمتمرکز به عنوان یک صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر عمل می‌کرد و کدهای آن متن باز بود و هیچ ساختار مدیریتی و هیئت‌مدیره به شیوه‌ای که می‌شناسیم نداشت. (در قسمت‌های تاریخچه و ایده دائوها، با سازمان The Dao بیشتر آشنا خواهیم شد).

در مجموع، DAOها توسط تمامی افراد عضو در جامعه آن اداره می‌شود و تصمیمات اساسی در خصوص آینده پروژه نیز توسط تک‌تک افراد اتخاذ می‌شود؛ تصمیماتی مانند ارتقاهای فنی پروژه یا چگونگی تقسیم سود.

به‌طور عامیانه، اعضای جامعه دائوها، پیشنهادات خود را برای عملیات‌ها و سازوکار‌های آتی مطرح می‌کنند و سپس این پیشنهادات را میان اعضا به رای‌ می‌گذارند؛ پیشنهاداتی که به حدنصاب از پیش مشخص‌شده‌ای از اجماع برسند، تایید خواهند شد و به‌وسیله قراردادهای هوشمند اجرایی می‌شوند.

همکاری در مقیاس‌های بزرگ‌تر نیز تحت چارچوب این کامیونیتی با سلسله مراتب‌های ساختاری مشابه طراحی شده است و هر کدام از اعضای DAO به سطح خاصی از این پروتکل نظارت می‌کنند. نقطه حساس و ظریف این چارچوب، همسویی رای دهندگان در بررسی یک طرح پیشنهادی یا پروپوزال موثر است؛ این طرح‌ها باید یک سیاست تشویقی را دنبال کنند تا منافع اشخاص با منافع پروتکل، همسو و هم‌جهت باشد و تنها پیشنهاداتی موردی تایید قرار گیرند که بهترین خدمت ممکن را به سازوکار موجود برسانند.

یک سیستم سالم و قدرتمند، پروپوزال‌های مفید را جمع‌آوری می‌کند و در عوض، ارزش توکن‌های هر کدام از اعضای این DAO افزایش می‌یابد. بدین‌صورت با موفقیت پروتکل، دارندگان توکن نیز به سود می‌رسند.

دائو برگرفته از تصورات ما در مورد شاخصه‌های تکنولوژی غیرمتمرکزی مثل دارایی‌های دیجیتال جهانی، مصونیت در برابر سانسور و اعمال خودکار است و شیوه عملکرد سازمان‌ها را تغییر خواهد داد. این عبارت که در گذشته با عنوان شرکت‌های مستقل غیرمتمرکز (DAC) شناخته می‌شد، با مفهوم کلی‌تر DAO و از دل اکوسیستم تکنولوژی بلاک چین اتریوم ظهور کرد. 

بر اساس بیانیه ویتالیک بوتِرین (Vitalik Buterin) بنیان‌گذار اتریوم، با عنوان DAOs, DACs, DAs and More: An Incomplete Terminology Guide که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، در آن زمان می‌توانستیم یک DAO را در قالب یک سازمان منسجم بزرگ در نظر بگیریم که در بطن آن، یک پروتکل نرم‌افزاری عملکرد اصلی را عنوان می‌کرد و اتوماسیون اصلی را در مرکز آن قرار داده و انسان‌ها در لبه این سیستم جای داشتند. 

ویتالیک در این بیانیه به مثال یک پروتکل نرم‌افزاری اشاره کرد، که توانایی مشخص کردن شرایط توزیع خودکار سرمایه توسط یک سازمان بین اعضای خود را دارد. این امر به ایده اجرای ارزش سازمانی به واسطه اجرای خودکار توسط کد منتهی شد؛ ایده‌ای ماندگار، که شاید به غلط نشان می‌دهد که دانش ضمنی را می‌توان به صورت کامل در یک پروتکل نرم‌افزاری تعریف کرد. هنگامی که سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز از یک فرضیه به مرحله آزمون و خطا رسیدند و در شرایطی که ایده‌های فرضی این بستر بسیار زیاد بودند، اکوسیستم فعال در این حیطه اصطلاح DAO را تا حد زیادی تغییر داد، تا نشان‌دهنده کسب و کارهای غیرقابل توقف و یا مصون از سانسور باشند. اولین نمونه از سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز که The DAO نام داشت، به بزرگ‌ترین نمونه مورد بررسی در جامعه بلاک چین اتریوم تا به امروز تبدیل شد. این سازمان توانست در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۵۰ میلیون دلار کوین اتر (ETH) را در یک صندوق سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز جمع‌آوری کند. 

تاریخچه سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز

مفهوم DAO اولین بار در سال ۱۹۹۷ توسط پروفسور علوم کامپیوتر آلمانی به‌نام ورنر دیلگر (Werner Dilger) به‌وجود آمد. دیلگر مقاله‌ای با عنوان “سازمان غیرمتمرکز مستقل خانه هوشمند، بر اساس اصل سیستم ایمنی” منتشر کرد که در آن Dao را به‌عنوان یک سیستم خودنگهدار و خودگردان معرفی کرده بود. 

دومین بار که به این مفهوم اشاره شد، بعد از معرفی بیت کوین بود، که شرکت‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAC) معرفی شدند. DACها شرکت‌هایی مستقل بودند که سهام‌های توکنیزه شده قابل معامله را به‌عنوان سود سهام ارائه می‌دادند. هر کسی می‌توانست تنها با خرید سهام، تبدیل به یک دارنده سهام باشد؛ بنابراین در سود سهام‌ها شریک می‌شد، در رشد و توسعه سهام‌ها مشارکت می‌کرد و در اکوسیستم DACها نقشی را بازی می‌کرد. اما در کل DACها به معنی واقعی کلمه، دائو نبودند و عملکرد آنها متفاوت‌تر بود.

برخی افراد، بیت کوین را به عنوان اولین دائوی کاملا کاربردی تلقی می‌کردند؛ زیرا یک مجموعه قوانین و عملکرد‌های خودمختار از پیش برنامه‌نویسی شده دارد و از طریق یک پروتکل اجماع توزیع شده، هماهنگ می‌شود. بعدها به دلیل روی کار آمدن قراردادهای هوشمند بر روی بلاک چین اتریوم، مفهوم DAO به‌صورت امروزی در آمد. 

برخی از محققان حوزه رمزارزها نیز Bitshares را اولین نمونه دائوی موفق می‌دانند. بیت‌شرز که توسط دن لریمر (Dan Larimer) راه‌اندازی شده بود، یک پلتفرم E-Commerce یا تجارت الکترونیک بود که مشتریان و تاجران را در یک فضای غیرمتمرکز، به یکدیگر متصل می‌کرد. البته BitShares یک Dao نبود و به‌عنوان یک شرکت مستقل غیرمتمرکز (DAC) فعالیت می‌کرد. بنابراین، می‌توان سازمان The DAO را اولین نمونه واقعی دائوها دانست. این سازمان با هدف ایجاد یک مدل بیزینسی غیرمتمرکز برای شرکت‌های غیرانتفاعی و تجاری طراحی شده بود. 

کدهای The DAO توسط یک استارتاپ آلمانی به نام Slock.it به رهبری کریستوف جنچ (Christoph Jentzsch) نوشته شد و به صورت عمومی و متن‌باز بر روی گیت‌هاب قرار گرفت و دیگر توسعه‌دهندگان نیز بر روی این کدها کار کردند و آنها را اصلاح کردند. این سازمان خودمختار در ۳۰ آپریل ۲۰۱۶ (۱۱ اردبیهشت ۹۵) در بلاک ۱۴۲۸۷۵۷ اتریوم راه‌اندازی شد و از طریق فروش عمومی توکن خود به نام DAO، به جذب سرمایه پرداخت. این کمپین فروش توکن ۲۸ روز طول کشید و بیش از ۱۱۰۰۰ سرمایه‌گذار این توکن را خریداری کردند. در پایان این کمپین، بیش از ۱۵۰ میلیون دلار اتر جمع آوری شد.

از آنجا که متن باز و در رویت همگان بود، فردی اشکالی در کدهای The DAO پیدا کرد، که می‌توانست منجر به اکسپلویت آن شود. در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۶ (یعنی دو ماه بعد از راه‌اندازی سازمان و در ۲۸ خرداد ۹۵) یک هکر ناشناس و یا گروهی از هکر‌ها، شروع به تخلیه اترها از صندوق The DAO به یک Child DAO (یک حساب زیرمجموعه پلتفرم اصلی) کردند که ساختار The DAO را کپی کرده بود. قبل از این‌که تخلیه سرمایه متوقف شود، هکر حدود یک‌سوم از کل اترهای جمع‌آوری شده، یعنی ۳.۶ میلیون کوین اتر که در آن زمان حدود ۵۰ میلیون دلار بود (این مقدار با قیمت اتریوم فعلی، حدود ۹.۸ میلیارد دلار است!) را به یک اکانت با یک دوره قفل ۲۸ روزه انتقال داد، که مطابق با قوانین قراردادهای هوشمند اتریوم بود؛ بنابراین این ۳.۶ میلیون اتر، از بین نرفته بودند؛ پس از این اتفاق، کامیونیتی اتریوم یک هارد فورک در این شبکه ایجاد کردند، تا بتوانند تمام دارایی‌ها را در قرارداد هوشمند اصلی بازیابی کنند. در طی این Hard Fork، شبکه اتریوم به دو شاخه به نام‌های اتریوم با کوین ETH و اتریوم کلاسیک با کوین ETC تقسیم شد.

این هک یک نقطه عطف مهم در تاریخ توسعه DAO‌ها بود، که ضعف‌های بالقوه این سازمان‌های غیرمتمرکز را نشان داد و بدون شک چنین ضعف‌هایی در آینده مورد توجه DAO‌ها قرار می‌گیرند.

ایده DAOها چیست؟

تئوری اصلی Daoها این بود که قدرت را از مدیران و نهادهای متمرکز خارج کند و مستقیما در دستان یک سیستم با عملکرد خودکار قرار دهد؛ زیرا اگر مدیریت متمرکز باعث اشتباه شود و یا سوءمدیریت صورت بگیرد، باعث از بین رفتن سرمایه افراد می‌شود. 

کدهای دائوها کاملا شفاف و قابل بازبینی هستند و تمام عملکردهای آنها قابل رویت است. بنابراین کسی نمی‌تواند از طریق اختلاس یا مدیریت نادرست به سرمایه افراد لطمه‌ای وارد کند.

بنابراین اصلی‌ترین مشکلی که Daoها در پی حل کردن آن هستند، این است که نهادهای متمرکز تمام عملکردها را انجام می‌دهند و این موضوع می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به سرمایه‌گذاران وارد کند. همچنین هیچ‌کدام از عملکردهای این نوع نهادها قابل رویت نیست و ما نمی‌دانیم که در پشت پرده چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است. 

سازمان مستقل غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟

قوانین دائوها توسط تیم اصلی که از اعضای کامیونیتی تشکیل شده، از طریق قراردادهای هوشمند تعیین می‌شود. این اسمارت کانترکت‌ها چهارچوب اصلی نحوه عملکرد Dao را تعیین می‌کنند. زمانی که این قوانین بر روی بلاکچین قرار گرفتند، نوبت به منابع مالی می‌رسد. دائو باید نحوه دریافت سرمایه و اعطای حاکمیت را تعیین کند؛ این موضوع معمولا توسط توکن دائو انجام می‌شود. بدین صورت که سازمان توکن‌های خود را می‌فروشد و از این طریق به جذب سرمایه برای خزانه خود می‌پردازد. سرمایه‌گذاران با داشتن این توکن‌ها، حق رای (به نسبت سرمایه خود) به‌دست می‌آورند. 

زمانی که جذب سرمایه انجام شد، دائو آماده توسعه یافتن می‌شود. 

در این نقطه، زمانی که کدها برای توسعه سازمان نوشته شدند، دیگر قابل تغییر نخواهند بود؛ زیرا قبلا اعضای دائو از طریق رای‌دهی برای قوانین آن، به اجماع رسیده‌اند. 

برای مثال، صندوق تسویه‌حساب یک فست فود را تصور کنید که نه تنها از شما پول می‌گیرد که به شما سیب زمینی سرخ کرده بدهد، بلکه از آن پول برای سفارش دوباره سیب‌زمینی به طور خودکار استفاده می‌کند. این دستگاه همچنین همبرگر نیز سفارش می‌دهد و خودش کرایه را می‌پردازد. به‌علاوه، همچنان که شما در دستگاه پول می‌گذارید، شما و کاربران دیگر دستگاه، می‌توانید تعیین کنید که دستگاه چه سوسیسی را سفارش دهد. در این میان هیچ مدیری وجود ندارد و همه این فرآیند‌ها از قبل به صورت کد نوشته شده و به‌طور اتوماتیک انجام می‌شوند؛ یک سازمان خودمختار غیرمتمرکز نیز تقریبا به این شیوه کار می‌کند.

اساسا DAO‌ها افراد را قانع می‌کنند که وجوه را با هر کسی در جهان مبادله کنند؛ این می‌تواند به صورت سرمایه‌گذاری، بخشش خیریه، جمع‌آوری پول، قرض گرفتن و غیره انجام گیرد، که همه این‌ها بدون واسطه انجام می‌گیرد. یک مشکل احتمالی با سیستم رای‌گیری، این است که حتی اگر یک خلاء امنیتی در کد اولیه تشخیص داده شود، بدون رای اکثریت نمی‌توان آن را تصحیح کرد. در زمانی که رای‌گیری صورت می‌گیرد، هکر‌ها می‌توانند از این اشکال در کد بهره‌برداری کنند؛ درست مثل اتفاقی که برای The DAO رخ داد.

مهم است توجه داشته باشید که دائو قادر به ایجاد یک محصول، نوشتن کد و یا توسعه یک بخش سخت‌افزاری نیست. بنابراین برای انجام این کارها، باید با یک پلتفرم واسطه به‌صورت پیمانکاری همکاری شود. این انتصاب از طریق همان فرآیند رای‌گیری انجام می‌شود؛ این در حالی است که یک قرارداد هوشمند پرداخت سریع را به محض تکمیل شدن صحیح وظیفه تضمین می‌کند.

ویژگی‌های DAO چیست؟

اکنون که با دائوها، تاریخچه و نحوه کارکرد آنها آشنا شدیم، می‌توانیم به ویژگی‌های اصلی آنها بپردازیم. این خصوصیت‌ها شامل عدم نیاز به اعتماد، خودکار بودن تمامی عملکردها، غیرمتمرکز بودن، دارا بودن توکن، جذب سرمایه و استفاده از تکنولوژی بلاک چین هستند. در ادامه، به توضیح این ویژگی‌ها می‌پردازیم. 

دائوها نیاز به اعتماد ندارند

بر خلاف سازمان‌های معمول که در آنها اعتماد محرک اصلی برای افراد است، در Daoها نیازی به اعتماد به افراد نیست و طرفین به کدهای نوشته شده قرارداد هوشمند اعتماد می‌کنند؛ در این اسمارت کانترکت‌ها تمام عملکردهای دائو تعیین شده است. همچنین تمامی تصمیمات توسط جامعه دائو اتخاذ می‌شود و آنها با رای‌دهی و رسیدن به اجماع، این تصمیمات را اجرایی می‌کنند؛ همین موضوع باعث محکم‌تر شدن اعتماد می‌شود. 

خودکار بودن عملکردها

تمامی قوانین و عملکردها در Smart Contract نوشته شده است و این قراردادها تمامی اعمال را به‌صورت اتوماتیک و بدون اشتباه و دقیقا همانطور که برایشان تعریف شده، انجام می‌دهند. بنابراین اشتباهات انسانی در اینجا وجود ندارد. 

غیرمتمرکز بودن سازمان‌های مستقل 

غیرمتمرکز بدین معناست که هر کسی می‌تواند در دائوها نقشی ایفا کند و افراد حقوق و اختیارات یکسانی دارند؛ بنابراین فساد حاکمیت از بین می‌رود و کنترل شبکه از طریق تعداد زیادی از افراد انجام می‌شود و قدرت از دستان یک یا تعداد انگشت‌شماری از افراد خارج می‌شود. 

DAOها فاز جذب سرمایه و توکن دارند

زمانی که قوانین دائو مشخص شد، مرحله جذب سرمایه شروع می‌شود؛ مهم است که یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز سرمایه داخلی داشته باشد، زیرا ارزش واقعی دائو به آن بستگی دارد و افراد می‌توانند بیشتر به آن اعتماد کنند. 

همچنین Daoها دارای توکن بومی هستند و جذب سرمایه و در مراحل بعدی رای‌دهی به پروپوزال‌ها و تصمیمات دائو، با استفاده از این توکن‌ها انجام می‌گیرد. 

استفاده از فناوری بلاکچین

استفاده از بلاک چین، به Daoها کمک می‌کند تا غیرمتمرکز و مستقل باشند؛ از آنجایی که جامعه تصمیم‌گیرنده و کنترل‌کننده است، بلاکچین این امکان را در اختیار کامیونیتی قرار می‌دهد که همه‌چیز را به‌صورت شفاف ببینند و تراکنش‌ها را به‌صورت غیرقابل تغییر انجام دهند. 

کاربردهای DAOها

موارد استفاده جالبی برای دائوها وجود دارد؛ با کمک Dao، ما می‌توانیم سریعا یک سیستم حاکمیتی را آزمایش کنیم تا بفهمیم کدام روش حاکمیتی کارآمدتر و موثرتر است و کدام‌یک کارآمد نیست؛ حتی می‌توان با سیستم رای‌دهی که در دائوها وجود دارد، نظر کامیونیتی درباره یک تصمیم خاص را متوجه شد. 

از آنجایی که Daoها در پروتکل‌های مختلف و گستره وسیعی از اکوسیستم‌ها قابل استفاده‌اند، ما شاهد به‌وجود آمدن سیستم‌های فراحاکمیتی (Meta-Governance) هستیم، که نه تنها سیستم رای‌دهی بومی خود را دارند، بلکه می‌توانند به نمایندگی از دیگر سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز، به رای‌دهی بپردازند. 

یکی دیگر از کاربردهای جالب این سازمان‌ها، اثر هنری بی‌همتای Share شده است. برای مثال، اعضای یک Dao می‌توانند به ویژگی‌های مختلف یک اثر هنری رای دهند و اثر نهایی را تغییر دهند. 

سیستم عامل دائوها

اولین بخش DAOها، سیستم عامل‌هایی است که برای ایجاد آنها استفاده شده است. این پروژه‌ها به ارائه الگوها، چارچوب‌ها و ابزارهای مختلف برای جوامع می‌پردازند تا منابع موردنیاز خود را کسب کرده و اولین DAO خود را آغاز کنند. این پروژه‌ها همچنین قراردادهای هوشمند و رابط‌های کاربری ارائه می‌دهند تا اقدامات درون زنجیره‌ای را برای جوامع غیرمتمرکز تسهیل کنند. سیستم عامل‌های DAO، ایجاد یک DAO با مهارت فنی اندک را امکان‌پذیر و آسان می‌سازد.

انواع DAOها

انواع Dao ها وجود دارد، که هر کدام از قوانین خاصی تبعیت می‌کنند. این سازمان‌ها می‌توانند برای جوامع خاصی با علایق خاص مانند ورزش، موسیقی، اثر هنری، سرمایه‌گذاری و غیره باشند. امروزه بیش از ۱۰۰ DAO مختلف وجود دارد که بیش از ۱۰ میلیارد دلار دارایی و سرمایه را مدیریت می‌کنند.

دائوهای پروتکل‌های بازارساز خودکار (AMM Dao)

این نوع سازمان‌ها از قراردادهای هوشمند برای ارائه سرویس‌های مالی غیرمتمرکز به کاربران استفاده می‌کنند. MakerDao اولین پروتکل بازارساز خودکاری است که از Dao استفاده می‌کند. میکر با راه‌اندازی استیبل کوین DAI سیستم دیفای را به‌طور گسترده‌ای تغییر داد. این پروتکل یکی از موفق‌ترین پروژه‌های شبکه اتریوم است و بیش از ۱۰۰۰ پروژه دیگر، از دای استفاده می‌کنند. 

این نوع دائوها معمولا مبتنی بر حاکمیت غیرمتمرکز هستند و هر کسی که در آنها تامین نقدینگی می‌کند، با توکن بومی پلتفرم پاداش دریافت می‌کند. این افراد می‌توانند از این توکن‌ها برای مشارکت در رای‌دهی و حاکمیت پروتکل استفاده کنند. 

سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز اعطایی (Grant Dao)

یکی از موارد استفاده DAO ها اعطا کردن است. در این نوع دائوها، جامعه سرمایه را به یک استخر اهدا می‌کند و سپس افراد به‌صورت جمعی، به نحوه تخصیص و توزیع سرمایه به رای‌دهی می‌پردازند. هدف این سازمان‌ها تامین مالی پروژه‌های خلاقانه و جدید دیفای است. 

آوه (Aave) یکی از مشهورترین نمونه‌های این نوع دائوهاست، که از Daoهای اهدایی برای ساخت و پرورش جامعه پروژه‌های DeFi خود استفاده می‌کند. 

دائوهای اجتماعی (Social Dao)

این نوع نهادهای غیرمتمرکز، جامعه مجزایی دارند و بیشتر تمرکزشان بر روی حفظ آثار هنری یا فرهنگ و از این قبیل مسائل است. یکی از بهترین نمونه‌های این Daoها، پروژه Friends With Benefits با توکن FWB است، که هدف آن متحد کردن هنرمندان و اندیشمندان فرهنگی است. این نهاد به کاربران اجازه می‌دهد تا در رویدادهای مختلف شرکت کنند. یکی از ویژگی‌های این نوع سازمان‌ها این است که هرچه کامیونیتی آنها بهتر عمل کند، ارزش توکن نیز افزایش بیشتری را تجربه می‌کند. 

Daoهای جمع‌آوری‌کننده دارایی‌ها (Collector Dao)

این نهادها با هدف جمع‌آوری دارایی‌های مختلف فرهنگی برای جامعه آنها به‌وجود آمده‌اند. پروژه PleasrDAO یکی از نمونه‌های موفق این دائوهاست. در این دائوها هر دارایی‌ای که جمع‌آوری می‌شود، به‌صورت یکسان بین اعضا تقسیم می‌شود. 

Pleasr توکن غیرمثلی (NFT) اصلی دوج‌میم (Doge Meme) را با قیمت ۴ میلیون دلار خریداری کرده، که به دلیل قیمت بالای آن، هر کسی قادر به خرید نیست؛ اما اعضای این دائو با ادغام سرمایه خود، توانستند این اثر را خریداری کنند. تمرکز این پلتفرم بر روی جمع‌آوری آثار هنری است و کلکسیونرها و علاقه‌مندان به هنر، می‌توانند با ادغام سرمایه خود در استخرهای Pleasr و رسیدن به اجماع، یک اثر هنری خاص را بخرند و به نسبت مساوی، آن را بین خود تقسیم کنند.

دائوهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر (Venture Capital Dao)

این DAOها برای سرمایه‌گذاری‌های بزرگ طراحی شده‌اند. کامیونیتی این نهادها تصمیم می‌گیرند که یک سبد سرمایه‌گذاری ایجاد کنند و با جمع‌آوری سرمایه‌های خود در یک استخر، اقدام به خرید رمزارزها می‌کنند. MillennialDao یکی از معروف‌ترین این دائوهاست، که می‌توانید سرمایه خود را با دیگر اعضای کامیونیتی ادغام کنید و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ انجام دهید. این نوع دائوها کاملا شفاف هستند و هر کسی از هر جا و هر زمان، می‌تواند از آنها استفاده کند. 

این سازمان‌ها تنها در کریپتو سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؛ بلکه می‌توانند در دارایی‌های سنتی نیز سرمایه‌گذاری می‌کنند. مثلا The Krause House به‌طور اختصاصی بر روی تیم‌های NBA سرمایه‌گذاری می‌کند. این دائو از طرفداران تیم‌های بسکتبال تشکیل شده، که به‌صورت جمعی بر روی تیم‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. 

DAOهای رسانه‌ای (Media Dao)

رسانه‌های سنتی ساختار از بالا به پایین دارند؛ یعنی محتوا را طبق دستورات مرکزی تولید می‌کنند. دائوهای رسانه‌ای این ساختار را بازسازی می‌کنند؛ بدین صورت که محتوای تولید شده توسط کامیونیتی انتخاب می‌شود و به تولیدکنندگان محتوا نیز توکن بومی دائو را به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند.

دو نمونه موفق از این پروژه‌ها، Bankless Dao و Forefront هستند. بنکلس برای افرادی که به حوزه دیفای علاقمند هستند، از طریق مدیا، کانال‌های یادگیری و روش‌های مشابه، تولید محتوا می‌کند. فورفرانت نیز یک قطب آموزشی برای اعضای جامعه‌اش ترتیب داده است و از کاربرانش می‌خواهد که در مورد توکن‌های اجتماعی (Social Tokens) و پروژه‌های مختلف در یک محیط فراگیر و دوستانه، آموزش ببینند.  

این نوع دائوها برای تولیدکنندگان محتوا بسیار مفید هستند؛ زیرا به ازای هر محتوای آموزشی که تولید می‌کنند، پاداش دریافت می‌کنند. 

دائوهای شبکه‌های اجتماعی (Social Media Dao)

این نوع سازمان‌ها برای دور هم جمع شدن افراد، بدون وجود تبلیغات و فیدهای خبری ایجاد شده‌اند. Blockster یک شبکه اجتماعی برای طرفداران کریپتو در سراسر دنیاست. این پلتفرم آخرین اخبار حوزه کریپتو را پوشش می‌دهد و افرادی که علایق مشابه دارند را دور هم جمع می‌کند؛ این افراد می‌توانند با یکدیگر صحبت کنند و از دانش همدیگر استفاده کنند. 

Daoهای سرگرمی (Entertainment Dao)

آیا تابحال برای شما پیش آمده که یک کتاب را بخوانید یا فیلمی را تماشا کرده باشید و با خود فکر کرده باشید که اگر من بودم، داستان را این‌گونه تمام می‌کردم یا داستان را حول محور یک شخصیت دیگر می‌نوشتم؟ اکنون می‌توانید این کار را بکنید! 

دائوهای تفریحی یا سرگرمی غیرمتمرکز (Decentralized Entertainment) روزنه‌ای جدید برای ما باز کرده است. این نوع سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز، افراد را کنار یکدیگر جمع می‌کند، تا پروژه‌های خلاقانه خود را ایجاد کنند. برای مثال، مجموعه NFT میمون‌های کسل در رودمپ خود آورده که قرار است دائوی انحصاری و توکن حاکمیتی (Governance) خود به نام BAYC را راه‌اندازی کند. اعضای این دائو می‌توانند به تصمیمات خلاقانه این مجموعه رای دهند و آن را توسعه دهند؛ این توکن می‌تواند از دنیای NFT خارج شود و پا به دنیای دیفای بگذارد و این‌گونه، امور مالی این پروژه گسترش می‌یابد.

دائوهای پروتکل (Protocol Dao)

دائوهای پروتکل (Protocol DAOs)، قدرت را از تیم اصلی به جامعه انتقال می‌دهد و روش جدیدی در اختیار پروژه‌ها قرار می‌دهد تا توکن‌های قابل تعویض (Fungible Token) را صادر کرده و به بازار ارائه دهند. اگرچه بخش اول DAOها شامل سهام‌های غیرقابل انتقال بود، اما پروتکل‌های DAO از اولین‌هایی بودند که توکن‌های قابل انتقال با استاندارد ERC20 را به بازار ثانویه عرضه کردند.

این توکن‌ها معمولا به منظور نظارت بر پروتکل‌ها استفاده می‌شوند؛ این موضوع بدان معنا است که فقط سهامداران (دارندگان توکن) اختیار ارائه پیشنهاد، رای‌دهی و پیاده‌سازی تغییرات در سازوکار شبکه را دارند. پروژه‌ها معمولا در خصوص نحوه توزیع توکن‌ها رای‌گیری می‌کنند. در نتیجه فرصت ایجاد استخراج نقدینگی، ییلد فارمینگ، عرضه عادلانه و سایر موارد فراهم می‌شود. 

گفتنی است پروتکل‌های ایجادشده از طریق DAOها، چارچوبی برای شبکه‌ها فراهم می‌سازند تا توکن‌هایی صادر کنند که توسط جامعه اداره می‌شود و متعلق به خود جامعه است.

دائوهای سرویس‌دهنده (Service Dao)

با توجه به این‌که توکن‌های بسیاری در حال عرضه هستند، پروژه‌ها به استعداد نیاز دارند. دائوهای سرویس‌دهنده (Service DAOs) توزیع‌کننده هستند و از اعتبارنامه‌های درون‌زنجیره‌ای برای توزیع منابع از یک دائو به DAO دیگر استفاده می‌کنند. دائوهای سرویس‌دهنده کارگروه‌های غیرمتمرکز ایجاد می‌کنند تا روی اینترنت آزاد کار کنند و به عنوان آژانس‌های استعدادیابی مبتنی بر کریپتو عمل کنند.

این دست از DAOها از موضوعات مختلف نظیر موضوعات قانونی و حقوقی، نوآوری، نظارت، بازاریابی، توسعه و مدیریت خزانه و سرمایه، شرایطی را فراهم می‌سازند تا بتوان افراد مستعد در عرصه وب ۳ را استخدام کرد. اغلب اوقات، اقدامات این افراد با توکن‌های ERC-20 پاداش داده می‌شود و مالکیت بر ارزش ایجادشده برای شبکه را فراهم می‌سازد. دائوهای سرویس‌دهنده به بررسی آینده کاری و شرایط استخدام در عرصه کریپتو می‌پردازد.

نحوه تکامل DAO‌ها چگونه است؟

برای بررسی عملکرد دائو‌ها می‌توان یک طیف را در نظر گرفت.

سبک‌ترین و ساده‌ترین DAOها، دائوهای اجتماعی با حاکمیت خارج زنجیره‌ای هستند. هدف این DAOها، ایجاد گفتگو و تبادل نظر است. پیچیده‌ترین DAOها دارای سرمایه بسیار زیادی هستند و برای اجرا و ساماندهی پروپوزال‌ها نیاز به حاکمیت درون زنجیره‌ای دارند.

کامیونیتی‌ها به جای آن‌که برای آغاز فعالیت خود، محدود به ساختارهای درون زنجیره‌ای شوند، به دائوهای اجتماعی می‌پردازند. در دائوهای پیچیده‌تر، پروپوزال‌های روی زنجیره به ایجاد و منسجم‌سازی کارگروه‌های ساده‌تر و خارج زنجیره‌ای می‌پردازند. این موضوع با رشد اخیر دائوهای کمک هزینه نمود پیدا کرده است که به اعضای مورد اعتماد جامعه امکان می‌دهند تا به جای آن‌که برای اجرای پرداخت‌های ساده ملزم به داشتن پیش‌نیازهای مشخصی باشد، بتواند سرمایه‌ها را سریع‌تر انتقال دهد.

با رشد و گسترش دائوها، پروپوزال‌های متنوع‌سازی خزانه هم رواج می‌یابد. این رویدادها، مشارکت مستقیم بخش عمده‌ای از جامعه در خزانه DAO در ازای کسب توکن بومی آن پروژه را امکان‌پذیر می‌سازد.

این تغییر بیانگر آن است که جذب سرمایه به جای آن‌که صرفا توسط تیم اصلی پروژه صورت بگیرد، می‌تواند در کل جامعه انجام شود.

ابزارهای DAO

به طور کل، مجموعه‌ای از ابزارها به عنوان استاندارد در اکثر دائوها به‌کار می‌رود. این ابزارها عبارتند از:

• پلتفرم Gnosis Safe: کیف پول‌های چندامضایی از این ابزار برای مدیریت خزانه و سرمایه‌های جامعه استفاده می‌شوند.
• پلتفرم Snapshot: پلتفرم رای‌گیری حاکمیتی خارج زنجیره‌ای.
• پلتفرم Discourse: انجمنی (Forum) که معمولا برای بحث و تبادل نظر درباره پروپوزال‌های حاکمیتی استفاده می‌شود.
• پلتفرم CollabLand: ربات‌هایی که دسترسی توکن محور و ارائه انعام به چت‌ها و گفتگوهای گروهی را فراهم می‌سازد.
• پلتفرم Coordinape: یک بازی که تعیین می‌کند کدام یک از شرکت‌کنندگان مستحق دریافت پاداش توکن است.
• پلتفرم Parcel: پلتفرمی برای مدیریت خزانه و رصد و ارسال آسان پرداخت‌ها.
• پلتفرم SourceCred: ابزاری برای رصد مشارکت اعضای جامعه و ارائه پاداش به اعضای فعال.
• پلتفرم Mirror: تامین بودجه پروژه‌های نوآورانه از طریق جذب سرمایه عمومی.
• پلتفرم Tally: داشبورد حاکمیتی برای رصد سابقه رای‌گیری روی زنجیره‌ای در پروتکل‌های مختلف.
• پلتفرم Boardroom: مرکز حاکمیتی برای مدیریت هولدرهای توکن به منظور منسجم کردن تصمیم‌گیری‌های مهم.
• پلتفرم Sybil: ابزاری برای ایجاد و رصد نمایندگی حاکمیت روی زنجیره.
• پلتفرم RabbitHole: ابزاری برای ارائه پاداش توکنی به ازای انجام وظایف مشخص درون زنجیره‌ای.

این ابزارها به کاربران امکان می‌دهند تا یک خزانه را ایجاد و مدیریت کنند، حاکمیت را معرفی کنند، به مشارکت‌های مهم پاداش ارائه دهند و با جوامع در بحث و گفتگوهای مستمر تعامل داشته باشند و در نهایت مسیر چشم‌انداز DAOها را هموارتر می‌کند.

نحوه استفاده از سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز

برای این که بتوانید عضو یک دائو شوید، باید توکن بومی آن را خریداری و نگهداری کنید تا پس از عضویت در Dao، بتوانید به پروپوزال‌ها و تصمیمات آن سازمان رای دهید. شفافیتی که توسط DAOها ارائه می‌شود، بسیار کلیدی است و جزئیات هر طرح و پیشنهاد قابل رویت است. تاریخچه رای‌گیری‌ها دائما در حال ذخیره‌سازی است و حتی جزئیات رای‌های هرکدام از اعضا به‌طور مجزا قابل بررسی است.

نحوه مشارکت در DAO ها می‌تواند نسبت به نوع سازمان متفاوت باشد؛ اما نقطه مشترک در بین همه آنها، خرید و نگهداری توکن بومی آنهاست. شما می‌توانید بر روی توکن‌های Governance تمرکز کنید تا در رای‌گیری‌ها مشارکت داشته باشید. می‌توانید به تالار گفتگوی دائوها در شبکه اجتماعی Discord ملحق شوید و در پروژه‌های واقعی مشارکت کنید و در ازای آن پاداش دریافت کنید. حتی از طریق شبکه‌سازی در کنفرانس‌ها می‌توانید بر روی سازمان مورد نظر خود سرمایه‌گذاری کنید. 

حتی پروتکل‌هایی مانند یونی سواپ و کامپوند نیز به دلیل توکن‌های حاکمیتی خود، می‌توانند دائو تلقی شوند؛ در Uniswap، دارندگان توکن UNI می‌توانند به نحوه توزیع درصد کارمزدها در بین تامین‌کنندگان نقدینگی استخرها رای دهند (تامین‌کنندگان نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز، درصد مشخصی از کارمزد معاملات کاربران را به‌عنوان سود دریافت می‌کنند. این درصد توسط پروتکل مشخص می‌شود). در پروتکل لندینگ (وام‌دهی) Compound نیز، هولدرهای توکن COMP می‌توانند به میزان نرخ بهره برای وام‌گیرندگان و وام‌دهندگان و موارد دیگر حاکمیتی رای دهند. 

برخی Daoها نیز تمرکز کمتری بر روی حاکمیت دارند و بیشتر روی جمع‌آوری سرمایه و توزیع آن متمرکز هستند. بنابراین باید بدانید که به دنبال چه نوع سازمانی می‌گردید. نکته مهم این است که دائوها شفاف هستند و جزئیات پروپوزال‌ها کاملا قابل مطالعه و تحقیق است، تاریخچه رای‌دهی‌ها به‌صورت مداوم ذخیره می‌شود و حتی رای هر کدام از افراد نیز ثبت می‌شود. می‌توانید لیست دائوها را در سایت DaoList مشاهده کنید. 

یکی از بهترین روش‌ها برای مشارکت در نهادهای مستقل غیرمتمرکز، ارتباط گرفتن با افرادی است که اکنون در این سازمان‌ها مشارکت می‌کنند و تجربه دارند. می‌توانید در توییتر و لینکدین این افراد را پیدا کنید.

معایب دائوها

این سازمان‌ها بی‌نقص نیستند. آنها تکنولوژی‌های بسیار جدیدی هستند و از نظر امنیتی، ساختاری و قانونی، مشکلاتی دارند. در ادامه، به معایب و انتقاداتی که به Daoها می‌شود، می‌پردازیم.

عدم قانون‌گذاری

Daoها در حوزه‌های قضایی بررسی نشده‌اند و فاقد قانون‌گذاری هستند. دائوها نمی‌توانند قراردادهای رسمی و فیزیکی و یا آدرس مشخص در دنیای واقعی داشته باشند؛ زیرا قانون اجازه این کار را به آنها نمی‌دهد. همچنین سازمان‌های فیزیکی که می‌خواهند به‌صورت یک DAO فعالیت کنند، محدود می‌شوند. دو راه حل برای این موضوع وجود دارد:

• تغییر و اصلاح دائوها: نهادهایی که قصد فعالیت به‌صورت Dao را دارند و زمینه فعالیت آنها نیازمند نمایندگان قانونی است، باید سیستم دائوی خود را با قوانین تطبیق دهند؛ این موضوع باعث می‌شود که خودکار بودن فعالیت و غیرمتمرکز بودن آنها تا حدی به خطر بیافتد. این یک راه حل کوتاه‌مدت است و نمی‌توان همیشه به این روش فعالیت کرد.
• تطبیق سازمان‌های قانونی با Daoها: با پذیرش گسترده‌تر تکنولوژی بلاکچین، سازمان‌های قانون‌گذاری بالاخره مجبور به پذیرش تغییرات خواهند شد. البته این موضوع به زمان زیادی نیاز دارد؛ زیرا قانون‌گذاران به‌راحتی فناوری‌های جدید را نمی‌پذیرند. این راه حل بلندمدت و پر از چالش خواهد بود؛ اما روزی اتفاق خواهد افتاد. 

ریسک اشکال در کدها

همانطور که گفتیم، دائوها از اسمارت کانترکت‌ها استفاده می‌کنند و این قراردادها نیز تماما از کد تشکیل شده‌اند. بنابراین اگر باگ یا اشکالی در کدها وجود داشته باشد، می‌تواند کل سرمایه را به خطر بیاندازد. 

کدهای دائوها معمولا بسیار پیچیده هستند و درک آنها مقداری دشوار است؛ مخصوصا زمانی که توسط کامیونیتی توسعه یافته و آپدیت شده باشد. حتی اگر این موارد وجود نداشته باشد، مجرمان سایبری و هکرها می‌توانند با یافتن آسیب‌پذیری در کدها، کل Dao را در معرض خطر قرار دهند. کدهای بلاکچین تغییرناپذیر هستند و این امنیت را به شدت افزایش می‌دهد؛ اما بدین معنی نیست که آسیب‌پذیر نیستند. 

زمان

در مورد دائوها، زمان دو جنبه دارد. دو مورد قبلی، یک نقطه مشترک داشتند؛ این موارد نشان می‌دهد که برای پذیرش موثر دائوها، هنوز زود است. زمان لازم است تا دنیا به‌طور کامل به سمت Daoها حرکت کند و کامیونیتی بلاکچین به صورت کامل این مفهوم را درک کند. 

جنبه دیگر زمان در DAOها، این است که اگر مشکلی برای سازمان رخ دهد، تغییر ساختار و جلوگیری از آسیب بیشتر، نیاز به اجماع جامعه دارد و کامیونیتی باید به تغییرات رای دهد. این موضوع زمان‌بر است و ممکن است تا زمانی که جامعه به اجماع برسد، آسیب جبران‌ناپذیری به دائو و سرمایه‌های موجود در آن وارد شده باشد. 

مزایای DAO‌ها 

باید گفت که مفهوم DAO به طور انکار ناپذیری بسیار مهیج است و همچنان که شکوفا می‌شود بسیاری از مشکلات سازمان‌های امروزی را حل می‌کند. یک دائو که دارای ساختار بی عیب و نقصی باشد به هر سرمایه گذار فرصتی برای شکل دادن سازمان می‌دهد. در ادامه، به مزایای سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز می‌پردازیم. 

شفافیت

تمام تراکنش‌ها و تصمیماتی که در دائوها انجام می‌شوند، بر روی بلاکچین ثبت و ذخیره می‌شوند و هر کسی می‌تواند آنها را بررسی کند. این فاکتور برای کاربران بسیار مهم است؛ برای مثال اگر یک کسب و کار از سیستم Dao استفاده کند، مشتریان می‌توانند همه‌چیز را درباره آن متوجه شوند و تقلب و فساد به شدت کاهش می‌یابد. افراد به شفافیت بسیار علاقه‌مند هستند؛ زیرا حرکات و فعالیت‌های مشکوک را از بین می‌برد و مردم راحت‌تر می‌توانند به یک سیستم شفاف اعتماد کنند. 

دموکراسی

دائوها را جامعه آنها مدیریت می‌کند. در این سازمان‌ها تمامی پروپوزال‌ها و تصمیمات و آپدیت‌ها به رای گذاشته می‌شوند و اگر کامیونیتی به اجماع رسید، اجرا می‌شوند. بنابراین اگر بیش از ۵۰ درصد آرا به پروپوزال رای مثبت ندهند، اجرایی نخواهد شد. 

این موضوع قدرت تصمیم‌گیری را از یک یا چند نفر خارج می‌کند و همه افراد کامیونیتی قدرت تصمیم‌گیری به‌دست می‌آورند. 

غیرمتمرکز و اتوماتیک بودن

این سازمان‌ها متکی به یک شخص یا نهاد دیگر نیستند و از قراردادهای هوشمند برای اجرای همه‌چیز بهره می‌گیرند. اسمارت کانترکت‌ها همه قوانین تعریف شده برایشان را به‌صورت خودکار، سریع و بدون اشتباه انجام می‌دهند. 

نمونه‌هایی از دائوهای موفق

• DAOhaus: یک پلتفرم بدون نیاز به کد برنامه‌نویسی است، که شما را قادر به توسعه یک پلتفرم DAO می‌کند. اگر شما هم به دنبال ساختن یک دائو و چشم‌انداز پر جنب‌وجوش این عرصه هستید، حتما به این پلتفرم سری بزنید.
• MakerDAO: اگر شما هم علاقه‌مند به مشارکت در پروتکلی که اولین استیبل کوین غیرمتمرکز یعنی DAI را معرفی کرده است هستید، می‌توانید با رای خود در حاکمیت و تغییرات پروتکل میکر سهیم باشید.
• RaidGuild: این پلتفرم یک دائوی خدمات‌محور است که از شبکه MetaCartel برگرفته شده است و عمیقا در دنیای وب ۳ جا افتاده است. شما هم اگر به‌دنبال به‌نمایش گذاشتن توانایی‌های خود در زمینه‌های برنامه‌نویسی، بازاریابی یا طراحی هستید، می‌توانید از این دائو استفاده کنید.
• Proof of Humanity: این یک پلتفرم ضدحمله سیبل (Sybil Attack) است (حمله سیبل در شبکه‌های بلاک‌چینی، به حمله‌ای گفته می‌شود که در آن نودهایی با هویت جعلی قصد ایجاد اختلال در روند الگوریتم‌ اجماع را دارند) و در میان افرادی که توسط Kleros تاییدیه اجتماعی شده‌اند، توکن‌های (Universal Basic Income (UBI را توزیع می‌کند، تا شبکه‌ای از افراد اعتبارسنجی‌شده را در شبکه خود به‌صورت On-Chain داشته باشد. 
• Opolis: این پلتفرم یک تعاونی اشتغال دیجیتال عضومحور است که مزایا و خدمات مشترکی را به اعضای مستقل خود ارائه می‌دهد. اگر شما به تحولات و شکل آتی مشاغل علاقه دارید، می‌توانید اطلاعات تکمیلی را از اینجا دریافت کنید.
• Rocket: این دائو یک اکوسیستم استارتاپی است که Startupها، سرمایه‌گذاران و افراد حرفه‌ای را با یکدیگر متصل می‌کند و به آنها کمک می‌کند تا با استفاده از استیبل کوین DAI یا دلار فیات جذب سرمایه کنند. 
• Mirror: این یک پلتفرم انتشار محتوای غیرمتمرکز است. تولیدکنندگان محتوا می‌توانند مطالب خود درباره NFTها یا توکن‌های بی‌همتای خود را در این پلتفرم قرار دهند و به کاربران بفروشند. 

پرسش و پاسخ (FAQ)

• Dao چیست؟

دائوها که به آنها سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز گفته می‌شود، قراردادهای هوشمندی هستند که تمام قوانین و عملکردهای آنها توسط کامیونیتی یا جامعه آنها تعیین می‌شود و به‌صورت خودکار آنها را اجرا می‌کنند.

• کاربرد DAO چیست؟ 

کاربرد این سازمان‌ها بسیار وسیع است؛ از آنها می‌توان برای آزمایش سیستم‌های حاکمیتی مختلف، متوجه شدن نظرات کاربران درباره یک تصمیم یا آپدیت خاص، سرمایه‌گذاری سنگین گروهی بر روی پروژه‌های مختلف، جمع‌آوری سرمایه در استخرها و تصمیم‌گیری برای نحوه توزیع آن، خرید گروهی NFTهای گران‌قیمت و غیره استفاده کرد. 

• انواع سازمان غیرمتمرکز چیست؟

نهادهای مستقل غیرمتمرکز انواع مختلفی دارند، که کاربرد و اهداف هر کدام متفاوت است؛ انواع این سازمان‌ها شامل دائوهای پروتکل‌های بازارساز خودکار، Daoهای اعطایی، دائوهای اجتماعی، Daoهای جمع‌آوری کننده دارایی‌ها، دائوهای سرمایه‌گذاری، DAOهای رسانه‌ای، دائوهای شبکه‌های اجتماعی و Daoهای سرگرمی هستند.

• بهترین پروژه Dao را از کجا پیدا کنیم؟

سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز را می‌توانید از سایت DaoList پیدا کنید. 

جمع‌بندی

Daoها قراردادهای هوشمندی هستند که تمام قوانین و مقررات در کدهای آنها تعریف می‌شود و هر تغییری در آنها، باید به رای گذاشته شود. زمانی که کامیونیتی دائو با اکثریت رای به اجماع رسیدند، تغییرات در کدها اعمال می‌شود و آن سازمان مستفل غیرمتمرکز، تمام عملکردها را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد. این نهادها دارای مزایایی چون شفافیت، دموکراسی، عدم تمرکز و اتوماتیک بودن هستند و معایب آنها نیز عدم قانون‌گذاری، ریسک‌های اشتباه بودن کدها، هک، سوءاستفاده از آسیب‌پذیری‌ها است. در این مقاله به پاسخ این سوال پرداختیم که DAO چیست و سپس به تاریخچه، ایده پشت این سازمان‌های غیرمتمرکز، نحوه کارکرد، ویژگی‌ها، کاربردها،‌ انواع دائوها، نحوه استفاده از سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز، مزایا و معایب و چند نمونه از نهادهای موفق پرداختیم. 

نظر شما درباره سازمان مستقل غیرمتمرکز چیست؟ آیا برای پذیرش این نهادها برای عموم مردم زود است؟ اگر Daoها قانون‌گذاری شوند، چه تغییراتی خواهند کرد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.