با سوخت اتریوم بیشتر آشنا شوید؛ گس (Gas) چیست؟

اگر تا به حال از اتریوم و قراردادهای هوشمند آن استفاده کرده باشید، احتمالا نام گس (Gas) هم به گوشتان خورده است. اکثر افراد Gas را تنها چیزی مانند کارمزد تراکنش‌ها در اتریوم در نظر می‌گیرند چیزی مانند Fee تراکنش‌ها در بیت کوین که بابت هر تراکنش مقداری به عنوان کارمزد باید به ماینرهای شبکه پرداخت شود، اما مسئله بسیار فراتر از این است و گس در شبکه اتریوم با کارمزد تراکنش‌های بیت کوین بسیار متفاوت است. در این مقاله قصد داریم به شکلی ساده به توضیح گس و مسائل مربوط به آن بپردازیم.

گس همان سوخت ماشین اتریوم است

ابتدا اتریوم و قرارداد هوشمند (Smart Contract) را برای لحظه‌ای فراموش کنید. اتومبیل شما یک موتور دارد که برای کار کردن به بنزین نیاز دارد. برای رفتن از نقطه A به نقطه B، موتور خودروی شما مقداری بنزین می‌سوزاند و هر چه فاصله بیشتر باشد، بنزین بیشتری هم مصرف می‌شود. شما از جایگاه سوخت بنزین می‌خرید و بابت آن پول پرداخت می‌کنید. با این حال شما چه طوری می‌توانید حدس بزنید که در این سفر، چقدر خرج سوختتان می‌شود؟ برای این کار ابتدا شما باید فاصله تقریبی را به کیلومتر تخمین بزنید، بعد آن را در میزان مصرف سوخت خودروی خود ضرب کنید و در نهایت بعد از آن که تخمین زدید چه مقدار سوخت، احتمالا در این سفر مصرف خواهد شد، باید آن را در قیمت سوخت ضرب کنید.

اتریوم هم دقیقا به همین شکل کار می‌کند. قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم در واقع یکسری کد‌های کامپیوتری هستند که درصورت ارضای تمام شروط مندرج در آن یک عملیاتی را به صورت خودکار انجام می‌دهند. این کدها دستوراتی هستند که توسط کامپیوتر عملیاتی می‌شوند. این بدان معنی است که وقتی یک قرارداد هوشمند اجرا می‌شود، توان پردازشی مصرف می‌کند (دقیقا مثل موتور خودرو که بنزین مصرف می‌کند) و یک نفر باید هزینه این توان پردازشی مصرفی را پرداخت کند. هر کد دستوری در قراردادهای هوشمند یک هزینه ای دارد که با Gas اندازه‌گیری می‌شود. برخی از کدهای دستوری به کار رفته در قراردادهای هوشمند، گس بیشتری مصرف می‌کنند و برخی دیگر کمتر، مانند ماشین که بسته به اینکه در اتوبان رانندگی می‌کنید یا در ترافیک شهر، مصرفش متفاوت است. کدهای دستوری هم مصرف توان پردازش متفاوتی دارند، بنابراین گس مصرفی آن‌ها هم متفاوت است. در واقع گس سوخت ماشین مجازی اتریوم (EVM) است.

حالا نکته جالبی که در خصوص اتریوم وجود دارد، این است که هر کد دستوری یک مصرف گس ثابت و از پیش تعیین شده دارد، اما قیمت گس یا سوخت ماشین اتریوم ثابت نیست. وقتی یک قرارداد هوشمند احضار می‌شود، شما خودتان تعیین می کنید که برای هر واحد گس چه مقدار تمایل دارید پرداخت کنید. به عبارت دیگر مردمی که منبع این توان پردازشی هستند (ماینرهای شبکه اتریوم) تصمیم می‌گیرند که آیا قیمت پیشنهادی را قبول کنند و قرارداد فرا خوانده شده را اجرا کنند یا خیر. از آنجاکه ماینرها تمایل دارند درآمد بیشتری بابت ظرفیت پردازشی که در اختیار شبکه اتریوم قرار می‌دهند داشته باشند، معمولا تراکنش‌هایی را که هزینه بیشتری برای گس پرداخت می‌کنند را در اولویت قرار می‌دهند.

کاربرد دیگری که گس در شبکه غیر متمرکز اتریوم دارد جلوگیری از حملات Spam است که در آن تعداد زیادی تراکنش با هدف مختل کردن شبکه ارسال می‌شوند. هزینه‌ای که بابت گس برای اجرای تراکنش و قرارداد هوشمند باید پرداخت شود، از این نوع حملات در شبکه جلوگیری می‌کند.

قیمت گس

همانطور که توضیح داده شد، کاربری که قصد انجام تراکنش و اجرای یک قرارداد هوشمند را دارد، خود تعیین می‌کند که هزینه گس مورد نیاز برای اجرای آن قرارداد هوشمند را با چه قیمتی پرداخت کند. Gas Price یا قیمت گس هزینه‌ای است که یک کاربر تمایل به پرداخت برای هر واحد گس دارد. کیف پول‌های اتریوم معمولا خودشان یک قیمت منطقی برای Gas Price در نظر می‌گیرند که می‌تواند توسط کابر قابل تغییر هم باشد. در صورتیکه Gas Price بسیار پایین تعیین شود، ممکن است تراکنش شما هیچگاه توسط ماینرها عملیاتی نشوند. قیمت معقول برای Gas Price هم بر اساس عرضه و تقاضای توان پردازش، متغییر است. در شبکه اتریوم هزینه Gas با اتر (ETH) پرداخت می‌شود.

واحد Gas Price، گیگا وی (Giga Wei) است. Wei کوچکترین واحد اتر است (مانند ساتوشی در بیت کوین) و هر Wei معادل ۱۰ به توان ۱۸- اتر (ETH) است (1ETH=10^18 wei). هر گیگا وی (Gwei) هم معادل ۱۰ به توان ۹ وی (Wei) است (1Gwei=10^9wei). کیف پول‌های اتریوم هم غالبا از این واحد برای تعیین Gas Price استفاده می‌کنند. یعنی در واقع شما تعیین می کنید که به ازای هر واحد گس تمایل دارید چند گیگا وی (Gwei) پرداخت کنید. مثلا در زمان نگارش این مقاله، بر اساس اطلاعات مندرج در وبسایت ethgasstation.info قیمت گس متوسط حدود ۵ گیگا وی است که با قیمت فعلی اتر چیزی در حدود ۰.۰۳۲ دلار می‌شود.

Gas Limit

در یک تراکنش اتریوم علاوه بر Gas Price، شما باید یک پارامتر دیگر به نام Gas Limit را هم تعیین کنید. Gas Limit حداکثر تعداد گسی است که شما مایل به پرداخت در یک تراکنش هستید. مقدار پیش فرض Gas Limit اکثرا ۲۱۰۰۰ گس است که برای تراکنش‌های عادی اتریوم کافی است، اما برای اجرای برخی از قراردادهای هوشمند که دارای تعداد کدهای دستوری زیاد و سنگین هستند شاید کافی نباشد و باید اضافه شود. اگر به همان مثال خودرو بازگردیم، می‌توان به نوعی گفت که Gas Limit مانند ظرفیت باک ماشین است. بعد از تعیین Gas Price و Gas Limit و انجام تراکنش مورد نظر، براساس تعداد و نوع کدهای دستوری موجود در قرار داد هوشمندی که فرا خوانده‌اید و یا حتی تراکنش عادی اتریومی که انجام داده‌اید مقداری مشخص از گس با قیمت مشخص شده به عنوان Gas Price، مصرف می‌شود. در صورتیکه میزان گس مورد نیاز برای اجرای تراکنش بیشتر از Gas Limit تعیین شده توسط شما باشد، تراکنش شما انجام نخواهد شد. در واقع میزان کارمزدی که شما برای یک تراکنش پرداخت می کنید، برابر است با تعداد گس مورد نیاز برای اجرای تراکنش که نباید از Gas Limit بیشتر باشد ضربدر Gas Price یا مقدار اتری که شما تمایل دارید برای هر واحد گس پرداخت کنید که واحد آن Gwei است.

مثال: در یک تراکنش Gas limit برابر با ۶۰۰۰۰ gas و Gas Price برابر با ۲۰ GWei تعیین شده باشد و برای اجرای آن تراکنش ۴۵۰۰۰ گس مصرف شده باشد. آنگاه کارمزد پرداختی برای این تراکنش برابر است با:

  اتر TX Fee= Gas Used*Gas Price=۴۵۰۰۰*۲۰=۹۰۰۰۰۰Gwei=۰.۰۰۰۹

آخرین به روز رسانی: ۱۳۹۹/۳/۱۷