آموزش کامل استیک پولکادات؛ چطور از استیک ارز دیجیتال DOT کسب درآمد کنیم؟

حتی با داشتن یک ارز دیجیتال DOT هم می‌توان از استیکینگ شبکه پولکادات درآمد کسب کرد. نام پولکادات همیشه به عنوان یکی از رقبای سرسخت اتریوم مطرح بوده است. این شبکه از ابتدا مبتنی بر نوع خاصی از اثبات سهام بوده که پیچیده، نوآورانه و جذاب است. به کمک الگوریتم اجماع NPOS پولکادات،‌ می‌توان شانس کسب پاداش استیکینگ را افزایش داد و البته توجه و فعالیت کاربران را هم می‌طلبد. در این مقاله ابتدا مکانیزم اجماع خاص پولکادات را بررسی می‌کنیم، سپس آموزش کامل استیک پولکادات از راه‌های مختلف را می‌گوییم. تمام نکات و محدودیت‌ها برای کسب پاداش بیشتر نیز بررسی شده است. اگر هولدر دات هستید، با میهن بلاکچین همراه شوید تا از استیک آن، کسب درآمد کنید.

مرور مختصر گواه اثبات سهام

بهتر است قبل از پرداختن به آموزش نحوه استیک کردن ارز دیجیتال DOT، ابتدا در رابطه با گواه اثبات سهام، استیکینگ و مکانیزم اجماع پولکادات که نوع خاصی از اثبات سهام است، توضیح بدهیم. شبکه‌های بلاکچینی از مکانیسم‌های اجماع برای نهایی کردن بلاک‌های زنجیره استفاده می‌کنند. اجماع فرآیند توافق روی پیشرفت بلاکچین یا نحوه اضافه شدن بلاک‌ها به زنجیره شامل دو بخش است:

• تولید بلاک (Block Production): یعنی روشی که چند نامزد بلاک تولید می‌شوند.
• نهایی شدن بلاک (Block Finality): یعنی راهی که از بین بسیاری از کاندیداها فقط یک بلاک انتخاب و به زنجیره اضافه می‌شود.

گواه اثبات کار (POw) و گواه اثبات سهام (POS) دو مکانیزم اجماع شناخته‌شده هستند که در پروژه‌های زیادی از جمله بیتکوین و اتریوم از آن‌‌ها استفاده شده است. در PoW، امنیت شبکه بر این واقعیت متکی است که ماینرهایی که مسئول اضافه کردن بلاک‌ها به زنجیره هستند، باید برای حل پازل‌های دشوار ریاضی برای اضافه کردن بلاک‌ها رقابت کنند. برای انجام این کار، ماینرها سخت‌افزارهای قدرتمندی باید تهیه کنند و با توکن‌های پروژه پاداش می‌گیرند.

در شبکه‌های PoS مانند پولکادات، امنیت شبکه به میزان سرمایه قفل‌شده در زنجیره بستگی دارد. هرچه سرمایه بیشتر قفل شود، احتمال حمله به شبکه کمتر می‌شود؛ زیرا مهاجم باید برای سازماندهی حمله موفق یک زیان سنگین متحمل شود. فرآیند قفل کردن توکن‌ها روی زنجیره را Staking می‌گویند.

در شبکه‌های POS اعتبارسنج‌‌ها (Validators) را داریم که تقریبا کاری مشابه با ماینرها در شبکه‌های POW انجام می‌دهند. بین ولیدیتورها رقابتی برای حل پازل‌های دشوار نیست و آنها از قبل بر اساس میزان توکنی که استیک کرده‌اند، انتخاب شده‌اند تا بلاک‌ها را تولید کنند. هر کسی می‌تواند توکن‌های خود را استیک کرده و در ازای آن پاداش دریافت کند. هر کسی که در فرآیند استیکینگ مشارکت می‌کند، مسئول است و در صورت رفتار نادرست مجازات خواهد شد، بسته به میزان تخلف بخشی یا همه توکن‌های استیک شده او مصادره خواهد شد.

بررسی مکانیزم اجماع و استیکینگ پولکادات

پولکادات از یک مکانیزم نسبتا جدید و پیچیده به نام NPoS یا Nominated Proof of Stake برای انتخاب ولیدیتورهایی که مجاز به شرکت در فرآیند اجماع هستند، استفاده می‌کند. این سیستم با مکانیزم اجماع اثبات سهام نیابتی (Dpos) متفاوت است. در ادامه می‌خواهیم سازوکار این سیستم که شامل ولیدیتور و نامینیتور است را بیشتر توضیح دهیم.

هر یکی از ولیدیتورها می‌توانند خود را به عنوان نامزد اعتبارسنجی معرفی کنند. این نامزدها برای همه نامینیتورها علنی می‌شوند و هر نامینیتور فهرستی از نامزدهای مورد حمایت خودش ارائه می‌کند؛ این لیست حداکثر می‌تواند شامل ۱۶ کاندید باشد. شبکه به صورت خودکار توکن‌های استیک‌شده نامینیتور را به طور مساوی بین لیست مورد حمایتش توزیع می‌کند. در دوره بعدی (Era که بعدا در موردش توضیح می‌دهیم)، تعداد مشخصی از ولیدیتورها که دارای بیشترین پشتوانه توکن DOT هستند، انتخاب و فعال می‌شوند.

برای فعالیت به عنوان نامینیتور، حداقل باید ۱۰۰ توکن دات استیک و به دو نکته مهم توجه کرد. نکته اول این است که استیک کردن ۱۰۰ توکن تضمین‌کننده دریافت پاداش استیکینگ نیست. برای دریافت پاداش تعداد توکن استیک‌شده باید از Minimum Active Nomination که عددی پویا و قطعا بزرگتر از ۱۰۰ است،‌ بیشتر باشد. این مقدار را در این لینک می‌توان پیدا کرد. نکته دوم این که در مکانیزم اجماع NPoS هم ولیدیتورها و هم نامینیتورها در معرض Slashing یا جریمه هستند.

دوره‌های Era و Session در پولکادات

همانطور که گفتیم ولیدیتورها برای یک Era انتخاب و فعال می‌شوند و Era یک بازه زمانی ۲۴ ساعته است. بنابراین همه ولیدیتورهای برای یک دوره زمانی فعال نیستند و مجموعه اعتبارسنج‌های فعال ممکن است برای دوره بعدی تغییر کند. هر Era به ۶ قسمت تقسیم می‌شود که به آن‌ها Epoch یا Session می‌گوییم. در این Sessionها ولیدیتورها به عنوان تولیدکنندگان بلاک در بازه‌های زمانی یا اسلات‌های خاص تعیین می‌شوند. بنابراین ولیدیتورها زمانی که برای تولید بلاک در یک Session خاص تعیین می‌شوند، از اسلات‌های آن مطلع هستند؛ اما همه اسلات‌های یک Era مشخص را نمی‌شناسند. وجود Sessionها یک لایه امنیتی را ایجاد می‌کند، زیرا احتمال تبانی ولیدیتورها برای آسیب زدن به شبکه را کاهش می‌دهد.

پاداش استیکینگ پولکادات

ولیدیتورهایی که بلاک تولید می‌کنند، پاداش می‌گیرند و می‌توانند نامینیتورهای خودشان را در آن سهیم کنند. پاداش استیکینگ در پایان هر Era یا به عبارت دیگر به صورت روزانه توزیع خواهد شد. نکته مهم این است که پاداش به طور مساوی بین همه اعتبارسنج‌ها تقسیم می‌شود و میزان DOT استیک‌شده آن‌‌ها تاثیری در مقدار پاداش دریافتی ندارد؛ این موضوع از تمرکز قدرت چند ولیدیتور جلوگیری می‌کند.

البته باید بدانید که پاداش دقیقا یکسان نیست؛ چرا که یک مولفه احتمالی در محاسبه میزان پاداش هر ولیدیتور تاثیرگذار است. در واقع در هر Era، ولیدیتورهای با انجام دادن تسک‌های آنچین مختلف امتیازاتی (Era Points) را به دست می‌آورند. هر چه یک اعتبارسنج امتیازات بیشتری جمع کند، پاداش بیشتری خواهد گرفت؛ این امر منجر به تشویق ولیدیتورها به فعالیت بیشتر در زنجیره می‌شود. در نهایت و پس از مشخص شدن پاداش یک ولیدیتور،‌ کارمزد اعتبارسنجی از آن کسر شده و مبلغ باقی‌مانده به نسبت تعداد توکن استیک‌شده بین همه Stakerها توزیع می‌شود.

توجه داشته باشید که هر ولیدیتور می‌تواند نرخ کمیسیون خودش را مشخص کند. ممکن است یک اعتبارسنج کمیسون خود را ۱۰۰ درصد اعلام کند؛ در این صورت اگر به او رای دهید و انتخاب شود، هیچ پاداشی به شما نمی‌رسد. آیا منطقی است که نودی کمیسیون را ۱۰۰ در نظر بگیرد؟ بله. مثلا صرافی‌های متمرکز ممکن است به عنوان نود عمل کرده و برای کاربرانشان استخر استیکینگ راه‌اندازی کنند. در این صورت آن‌ها می‌خواهند همه پاداش را بین کاربران خودشان تقسیم کنند و برای همین کمیسیون را ۱۰۰ درصد در نظر می‌گیرند تا اگر نامنیتوری هم به آن‌ها رای داد، پاداشی به او نرسد.

پاداش ولیدیتورها و نامنیتورها به طور اتوماتیک پرداخت نمی‌شود و باید آن را Claim کرد. این کار معمولا توسط خود ولیدیتور انجام می‌شود، اما هر شخص دیگری نیز می‌توانند فرآیند آن را آغاز کند. پاداش‌ها تا ۸۴ Era یا به عبارت دیگر ۸۴ روز برای Claim کردن در دسترس هستند.

تعداد ولیدیتورها و نامینیتورهای فعال

در زمان نگارش مقاله برای هر Era تعداد ولیدیتورهای فعال ۲۹۷ است. برای حداکثر تعداد اعتبارسنج‌های فعال هنوز محدودیتی اعمال نشده است، اما پیش‌بینی می‌شود که در نهایت به ۱۰۰۰ ولیدیتور محدود شود.

در مورد ولیدیتورها صحبت کردیم که چگونه برای یک Era فعال می‌شوند، اما یک نامینیتور چطور فعال می‌شود؟ اگر حتی یکی از ولیدیتورهای موجود در لیست ۱۶ عددی نامینیتور انتخاب و فعال شود،‌ آن نامینیتور طی آن Era فعال نمایش داده می‌شود. توجه کنید که فعال بودن برای نامینیتور به تنهایی برای دریافت پاداش کافی نیست. از هر ولیدیتور فقط ۲۵۶ نامینیتور اولش در پاداش استیکینگ سهیم می‌شوند، این رتبه‌بندی نیز بر اساس میزان دات استیک‌شده نامینیتورها انجام می‌شود.

اگر از میان لیست نامزدهای نامینیتور چندین ولیدیتور برای فعالیت انتخاب شوند، اغلب اوقات Naminator فقط برای یکی از آن‌ها فعال در نظر گرفته می‌شود (اگر میزان توکن استیک شده نامینیتور خیلی زیاد باشد،‌ شاید در مواقعی برای دو ولیدیتور فعال شود؛ البته تلاش شبکه بر این است که از این اتفاق جلوگیری کند).

این که کدام نامینیتور برای کدام ولیدیتور Active باشد را الگوریتم NPOS انتخاب می‌کند و نحوه اجرای آن پیچیده و خارج از حوصله مقاله است. در همین حد بدانید که الگوریتم تلاش می‌کند تا بیشترین مقدار توکن استیک‌شده برای هر Era فعال باشد، تعداد بیشتری اکانت درگیر باشد و در عین حال، اختلاف میزان استیک ولیدیتورها (میزان استیک خود ولیدیتور + میزان استیک نامینیتورهای فعالش) با هم به حداقل برسد.

بنابراین وقتی آمار ولیدیتورهای فعال در یک دوره زمانی را ببینید، زیر ستون نامنیتورها مشاهده خواهید کرد که دو عدد در مقابلشان نوشته شده است. اولی تعداد نامینیتورهای فعال آن‌ها است و دومی نشان‌دهنده کل نامنیتورهایی است که آن‌ها را در لیست نامزدهایشان قرار داده‌اند.

استخرهای Nomination

با توجه به محدودیت‌های فعلی، پولکادات می‌تواند ۲۲٬۵۰۰ نامینیتور فعال و لیست نامزدهایشان را مدیریت کند. بنابراین آن‌هایی شانس بیشتری خواهند داشت که توکن‌های بیشتری استیک کرده باشند و به این ترتیب،‌ عده زیادی شانس استیک و مشارکت در شبکه را از دست می‌دهند. برای حل این مشکل و امکان مشارکت افراد بیشتر، Nomination Pool وجود دارد که اجازه می‌دهد کاربران با حداقل ۱ DOT، با تجمیع سرمایه‌‌شان در فرآیند استیکینگ مشارکت کرده و پاداش دریافت کنند. این امر باعث بالاتر رفتن امنیت و غیرمتمرکز بودن شبکه می‌شود.

درآمد یا جریمه یک استخر به نسبت توکن‌های استیک شده بین اعضای آن توزیع خواهد شد. همچنین محدودیت‌هایی نیز برای استخرها وجود دارد که عبارتند از:

• نهایتا ۱۶٬۳۸۴ عضو می‌توانند در استخرها وجود داشته باشند. توجه کنید که این محدودیت برای همه استخرها است و برای تعداد اعضای یک استخر،‌ محدودیتی وجود ندارد.
• نهایتا ۶۴ استخر می‌تواند وجود داشته باشد که در زمان نگارش این مقاله،‌ ظرفیت تکمیل شده است.
• برای ایجاد یک استخر حداقل ۲۰۰ دات باید استیک شود.

مزایا و معایب استیکینگ پولکادات

استیکینگ پولکادات به کاربران این امکان را می‌دهد تا با مشارکت در امنیت شبکه،‌ پاداش کسب کنند. با توجه به ویژگی Nomination Pool، موانع ورود به این فرآيند به حداقل رسیده است. هر نامینیتور می‌تواند ۱۶ کاندید را انتخاب کند که به غیرمتمرکزتر شدن شبکه کمک می‌کند و همچنین شانس دریافت پاداش را بالا می‌برد. همچنین هدف اولیه از نرخ تورم ۱۰ درصد سالیانه توکن‌های DOT، پاداش استیکینگ است. این موارد مزایای Staking پولکادات بودند و برخی معایب آن نیز عبارتند از:

• توکن‌ها پس از استیک شامل یک دوره Unbonding می‌شوند که مدت آن ۲۸ روز است. یعنی هر زمان کاربر بخواهد توکن‌های خود را از استیک خارج کند، ۲۸ روز بعد توکن‌هایش آزاد می‌شود و در این مدت پاداش استیکینگ به او تعلق نمی‌گیرد.
• اگر ولیدیتوری که به او رای داده‌ايد رفتار نادرستی انجام دهد، مشمول مجازات و پرداخت جریمه می‌شوید.

تفاوت Stash Account و Controller Account در استیکینگ پولکادات

برای مدیریت ایمن دارایی‌ها هنگام استیکینگ، می‌توان از دو نوع اکانت مختلف استفاده کرد. این اکانت‌ها Stash و Controller هستند که در این بخش به تفاوت آن‌ها می‌پردازیم. توجه داشته باشید که می‌توانید از یک اکانت برای این دو امر استفاده کنید،‌ اما برای افزایش امنیت بهتر است دو اکانت مجزا داشته باشید.

اکانت Stash حسابی است که وجوه داخل آن برای استیکینگ قفل می‌شود، اما برخی از عملکردها را به اکانت Controller محول می‌کند. در نتیجه شما می‌توانید از یک کیف پول سخت‌افزاری که معمولا آفلاین است، به عنوان اکانت Stash استفاده کنید. کلیدهای عمومی و خصوصی اکانت Stash برای امضای اقدامات استیکینگ مثل اضافه کردن وجه برای Staking استفاده می‌شود.

اکانت Controller به عنوان نماینده حساب Stash عمل و تصمیم‌های مربوط به اعتبارسنجی یا انتخاب کاندیداها را نشان می‌دهد. مثلا ولیدیتورها می‌توانند از آن برای تعیین کارمزد خودشان استفاده کنند یا حسابی که می‌خواهند پاداش استیکینگ به آن واریز شود را با اکانت کنترلر مشخص کنند. برای تغییر اکانت کنترلر حتما باید از اکانت Stash اقدام کنید. در اکانت‌‌های کنترلر نیاز نیست میزان زیادی دارایی نگهداری کنید و فقط باید مقداری DOT برای پرداخت کارمزد تراکنش‌هایی مثل Bonding یا Unbonding داشته باشید. شما می‌توانید از کیف پول گرم با خیال راحت برای اکانت کنترلر استفاده کنید (تا زمان نگارش این مقاله کاربرانی که لجر دارند و مستقیما از طریق لجر لایو استیک می‌کنند، نمی‌توانند از اکانت‌های متفاوت برای Stash و Controller استفاده کنند). 

در ادامه می‌‌خواهیم به آموزش نحوه استیکینگ DOT و فعالیت به عنوان نامینیتور شبکه پولکادات بپردازیم. توجه داشته باشید که در این مقاله استیکینگ دات آموزش داده می‌شود و نحوه راه‌اندازی یک نود ولیدیتور موضوع این مقاله نیست.

آموزش استیک دات و فعالیت به عنوان نامینیتور

قبل از فعالیت به عنوان نامینیتور ابتدا یک بار دیگر شرایط کسب پاداش و حداقل‌های لازم را مرور کنید. سپس باید در یک کیف پول غیرحضانتی که از استیکینگ دات پشتیبانی می‌کند،‌ اکانت بسازید. تعدادی از این کیف پول‌ها عبارتند از:

• اکستنشن مرورگر پولکادات
• Polkadot-JS
• Subkey (نیاز به دانش فنی دارد)
• Parity Signer

در این مقاله ما از نسخه مرورگر پولکادات استفاده خواهیم کرد. البته برای استفاده از اکانت و ارسال تراکنش همچنان نیاز به رابط کاربری Polkadot-JS داریم. جهت استیکینگ هم از رابط کاربری و هم از داشبورد استیکینگ می‌توان استفاده کرد که ما از همان Polkadot-JS استفاده می‌کنیم.

برای ساخت اکانت ابتدا افزونه را از این لینک برای مرورگر گوگل کروم (و سایر مرورگرهای مبتنی بر Chromium مثل بریو) یا از این لینک برای فایرفاکس نصب کنید. پس از نصب می‌توانید با کلیک روی آیکون پازل در گوشه بالا سمت راست صفحه مرورگر، اکستنشن پولکادات را مشاهده کنید. روی آن بزنید تا باز شود و پس از مطالعه موارد مطرح شده،‌ آن را تایید کنید تا به صفحه ساخت اکانت بروید.

در این صفحه روی علامت (+) بزنید. یک عبارت بازیابی ۱۲ کلمه‌ای برای شما تولید می‌شود. حتما آن را در جایی امن یادداشت کنید. حتما می‌دانید که دسترسی یک فرد به این عبارت معادل با دسترسی وی به همه دارایی شما در این کیف پول است. پس از نوشتن، تیک قسمت پایین مبنی بر یادداشت Seed را بزنید.

در ادامه برای اکانت خود یک نام در بخش Descriptive Name انتخاب کنید. این نام جهت استفاده خود شماست و برای سایر کاربران قابل مشاهده نیست. یک رمز عبور نیز باید انتخاب کنید؛ برای تایید و امضای هر تراکنشی نیاز است تا رمز را وارد کنید.

در قسمت Network می‌توانید زنجیره مورد نظر خود را انتخاب کنید،‌ همچنین این گزینه وجود دارد که این اکانت در زنجیره‌های مختلف قابل استفاده باشد. به این ترتیب در اکانت شما از زوج کلید عمومی و خصوصی یکسانی در همه زنجیره‌ها استفاده خواهد شد، فقط فرمت آدرس‌‌ها در هر زنجیره ممکن است تغییر کند. برای جلوگیری از اشتباه شاید بهتر باشد برای هر زنجیره یک اکانت بسازید.

کار ساخت اکانت شما به پایان رسیده است. اکنون با رفرش کردن صفحه Accounts رابط کاربری Polkadot-JS و دادن اجازه اتصال، می‌توانید اکانت خود را مشاهده کنید.

حداقل میزان ارز دیجیتال DOT برای کسب پاداش را از این لینک بررسی کنید و بیش از این میزان را به کیف پول خود ارسال کنید و از طریق همین صفحه نیز می‌توانید آن‌ها را به لیست کاندیداهای خود اضافه کنید. همچنین همانطور که توضیح داده شد، می‌توانید به اکانت دیگر به عنوان کنترلر ایجاد کنید.

برای فعالیت به عنوان نامینیتور از منوی Network روی Staking بزنید. در صفحه‌ای مشابه با عکس فوق روی (Nominator+) بزنید تا با تصویر زیر روبه‌رو شوید.

در این صفحه می‌توانید اکانت Stash، اکانت کنترلر، میزان توکن برای استیک و همچنین مقصد برای دریافت پاداش را مشخص کنید. دقت داشته باشید که اکانت منتخب شما برای دریافت پاداش‌ها، برای Active ماندن باید حداقل دارای ۱ دات باشد، در غیر این صورت پاداش‌های استیک را از دست می‌دهید. ۴ گزینه برای انتخاب مقصد وجود دارد:

• اکانت Stash و اضافه شدن مقادیر پاداش برای استیک مجدد
• اکانت Stash بدون اضافه شدن برای استیک مجدد
• اکانت کنترلر
• یک اکانت دلخواه (در صورت انتخاب این گزینه باید اکانت مورد نظر خود را مشخص کنید)

پس از مشخص کردن همه موارد روی Next بزنید. در صفحه جدید باید ولیدیتورهای مورد نظر خود را انتخاب کنید. در بخش بعدی توضیح می‌دهیم که چطور ولیدیتورهای مناسب را انتخاب کنید. بعد از انتخاب ولیدیتورها روی Bond and Nominate بزنید. سپس رمز اکانت خود را وارد کرده و روی Sign & submit بزنید.

اگر قصد دارید از کیف پول لجر به عنوان اکانت Stash استفاده کنید، در صفحه Staking قبل از زدن روی (Nominator+) باید (Stash+) را انتخاب کنید. سپس اکانت Stash و کنترلر خود را انتخاب کنید. بهتر است اکانت کنترلر روی کیف پول اکستنشن باشد. بعد از انتخاب تعداد توکن مورد نظر روی Bond بزنید. تراکنش را روی لجر تایید کنید.

بعد از تایید در صفحه Account Actions یک حساب جدید را مشاهده خواهید کرد. در مقابل اکانت روی Nominate بزنید. سپس روی Nominate زده و تراکنش را در لجر تایید کنید.

وقتی کار نامینیت شما تمام شود، در صفحه Staking اکانت خود را مثل تصویر بالا مشاهده خواهید کرد. با کلیک روی علامت «سه نقطه عمودی» گزینه‌هایی برای مدیریت نامینیتور خود دارید که عبارتند از:

• Bond More Funds: برای اضافه کردن به تعداد توکن‌های استیک شده به کار می‌رود.
• Unbond Funds: برای خارج کردن توکن از استیک استفاده می‌شود.
• Withdraw Unbonded Funds: اگر دارایی یا پاداش خارج از استیک خود را بخواهید خارج کنید، روی این گزینه بزنید.
• Change Controller Account: برای تغییر اکانت کنترلر کاربرد دارد.
• Set Reward Destination: اگر می‌خواهید مقصد پاداش را تغییر دهید، روی این گزینه بزنید.
• Set Nominees: اگر لیست کاندیداهای خود را می‌خواهید تغییر دهید، از این قسمت اقدام کنید.

چطور بهترین ولیدیتور برای کسب حداکثر پاداش را انتخاب کنیم؟

اگر در رابط کاربری Polkadot-JS وارد تب Target از زیرمجموعه‌های بخش Staking شوید، می‌توانید اطلاعات و آمار مربوط به ولیدیتورهای مختلف را مشاهده کنید. در این بخش می‌خواهیم به نکات انتخاب ولیدیتور مناسب برای استیکینگ پولکادات بپردازیم. با در نظر گرفتن این نکات شانس شما برای دریافت پاداش استیکینگ بیشتر می‌شود. همانطور که گفتیم صرف اینکه میزانی دات استیک کنید و تعدادی نامزد انتخاب کنید،‌ تضمین‌کننده پاداش همیشگی برای شما نیست. این نکته را هم در نظر داشته باشید که صرفا بر مبنای یک پارامتر نمی‌توان برای انتخاب ولیدیتور به جمع‌بندی رسید.

در نهایت وقتی یک ولیدیتور به نظرتان مناسب آمد، ستاره سمت چپ اسمش را بزنید تا به لیست مورد علاقه‌های شما اضافه شود. ستاره‌دارهای شما در زمان قراردادن ولیدیتورها در لیست کاندیداها بالاتر از دیگران نشان داده خواهد شد.

۱. از حداکثر ظرفیت خود برای انتخاب ولیدیتور استفاده نمایید

تا زمانی که ولیدیتورهای انتخابی شما به عنوان اعتبارسنج‌های فعال انتخاب نشوند،‌ پاداشی دریافت نخواهید کرد. شما می‌توانید تا ۱۶ ولیدیتور را در لیست خود قرار دهید؛ بنابراین با توجه به میزان توکنی که استیک کرده‌اید و ارزیابی‌هایتان، از این ظرفیت به صورت بهینه استفاده کنید تا شانستان برای دریافت پاداش بیشتر شود.

۲. به هویت ولیدیتورها دقت کنید

ولیدیتورها می‌توانند اطلاعات هویتی خود را شبکه پولکادات ثبت کنند. کلیک روی هر ولیدیتور این اطلاعات را که شامل آدرس شبکه‌های اجتماعی وی می‌شود نمایش می‌دهد. در صفحه Target در کنار اسم هر ولیدیتور اگر تیک سبز وجود داشت یعنی اطلاعات او توسط تیم پولکادات تایید شده است. اکر آیکون خاکستری رنگ کنار اسم اعتبارسنج باشد یعنی اطلاعات خود را ثبت کرده ولی هنوز توسط تیم تایید نشده است.

می‌توانید با گزینه With an Identity انتخاب کنید که فقط ولیدیتورهای احراز هویت شده را به شما نمایش دهد. طبیعتا انتخاب آن دسته از اعتبارسنج‌هایی که هویتشان تایید شده است، احتمال دریافت پاداش را افزایش می‌دهد. همچنین ریسک جریمه شدن نیز کاهش می‌یابد، چرا که بعید است یک نود هدف خرابکاری داشته باشد و احراز هویت هم انجام دهد.

۳. سود ولیدیتورها را بررسی کنید

در صفحه Target در قسمت Return می‌توانید میزان سوددهی اعتبارسنج‌های مختلف را مشاهده کنید. گزینه‌ای به نام Most Profitable وجود دارد که با انتخاب آن سودآورترین‌ها به طور خودکار انتخاب می‌شوند. اگر مایل به انتخاب آن‌ها هستید،‌ روی Nominate Selected و سپس روی Nominate بزنید.

البته میزان بازدهی یک ولیدیتور به تنهایی نباید ملاک انتخاب آن‌ها واقع شود. تکرار می‌کنم که شما باید همه موارد را در کنار هم قرار دهید و بهترین گزینه‌های ممکن را انتخاب کنید.

۴. به میزان کارمزد یا کمیسیون ولیدیتورها توجه کنید

همانطور که گفتیم ولیدیتورها ابتدا میزانی از پاداش به دست آمده را به عنوان کمیسیون خود کسر می‌کنند و مابقی به نسبت تعداد توکن استیک‌شده بین همه تقسیم می شود. این کارمزد به دلیل هزینه‌‌هایی که برای راه‌اندازی نود انجام شده است، به ولیدیتور می‌رسد. نرخ کمیسیون‌ را خود ولیدیتور مشخص می‌‌کند و امکان تغییر دادن آن نیز وجود دارد، بنابراین همیشه باید این نرخ را کنترل کنید.

در صفحه Target زیر ستون comm. میزان کارمزد هر نود مشخص است. با انتخاب گزینه 10%=> .Comm، می‌توانید ولیدیتورهایی با کارمزد کمتر از ۱۰ درصد را مشاهده کنید. ممکن است برخی نودها کمیسیون را صفر در نظر بگیرند، در مورد انتخاب آن‌‌ها باید بیشتر دقت کنید. این کار ممکن است صرفا جنبه تبلیغاتی برای جذب نامینیتورها داشته باشد، این احتمال هم وجود دارد که قصد خرابکاری پشت آن باشد.

اغلب ولیدیتورها معمولا از کمیسیون‌ها برای حفظ و توسعه زیرساخت‌هایشان استفاده می‌کنند. پس اگر ولیدیتوری کارمزد عرف یا حتی کمی بیشتر را دریافت می‌‌کند، نشانه مثبتی هم می‌تواند باشد؛ زیرا احتمالا به صورت بلندمدت و درست کار خواهد کرد.

۵. به ظرفیت اعتبارسنج‌ها توجه کنید

در این مورد هم توضیح دادیم که فقط ۲۵۶ نامینیتور اول یک اعتبارسنج در پاداش استیکینگ سهیم هستند (این عدد در گذشته ۴۶ و سپس ۱۲۸ بود). علامت ترازو که در عکس فوق نشان داده شده است، اگر در کنار نام یک ولیدیتور دیده شود به معنای تکمیل ظرفیت آن نود است. دقت داشته باشید که امکان انتخاب آن نود همچنان وجود دارد،‌ اما شاید شما در بین ۲۵۶ نامینیتور برتر قرار نگیرید و در نتیجه نه تنها پاداشی نصیبتان نشود، بلکه در صورت اسلشینگ مشمول جریمه می‌شوید. 

در صفحه Target گزینه With Capacity به طور پیش‌فرض روشن است و فقط ولیدیتورهایی به شما نمایش داده می‌شود که ظرفیت دارند. زیر ستون Nominators برای ولیدتورهایی که فعال هستند دو عدد می‌بینید. همانطور که قبلا گفتیم عدد اول تعداد نامنیتیورهای فعال آن نود و عدد دوم کل نامینیتورهایی است که آن نود را در لیست خود قرار داده‌اند. اگر ولیدیتوری در دوره زمانی Oversubscribed بوده است،‌ احتمال اینکه در دوره بعد هم همین اتفاق برایش رخ دهد، زیاد است. باید با بررسی ظرفیت نودها بهترین گزینه‌های ممکن را برای رسیدن به پاداش انتخاب کنید.

۶. بررسی میزان استیک نود ولیدیتور

در صفحه Target دو ستون Own Stake و Total Stake وجود دارند. مشخص است که اولی میزان توکنی که خود نود ولیدیتور استیک کرده است را نمایش می‌دهد و دومی نشان‌دهنده کل توکن‌های استیک‌شده پشتیبان آن نود است. طبیعتا هر چه میزان توکن استیک شده خود نود بیشتر باشد، می‌تواند نشان‌دهنده تعهد او به شبکه و عملکرد درست‌ باشد.

۷. بررسی سوابق ولیدیتور

در ستون پایانی علامت نمودار در مقابل همه نودها قرار دارد که با کلیک روی آن، می‌توانید وضعیت گذشته ولیدیتور را بررسی کنید. در این صفحه مشابه عکس فوق، ۴ نمودار وجود دارد که روند Era Points، میزان استیک در زمان انتخاب، کمیسیون،‌ پاداش‌ها و جریمه‌ها را نشان می‌دهد. از این سوابق می‌توانید برای بررسی بیشتر نودهای مورد نظرتان کمک بگیرید. یکی از مهم‌ترین عواملی که باید در نظر بگیرید،‌ سابقه جریمه یا Slashing یک نود است. اگر نودی سابقه جریمه شدن دارد، با دقت و احتیاط بیشتری باید آن را بررسی کنید.

آموزش پیوستن به استخر Nomination جهت استیک DOT

استخرهای Nomination پولکادات از ویژگی‌های جدید این شبکه به حساب می‌آیند و به کاربران اجازه می‌دهند که با سرمایه اندک در فرآیند استیکینگ شرکت کرده و پاداش کسب کنند. دیگر خبری از حداقل میزان استیک برای کسب پاداش نیست و با ۱ DOT‌ می‌توانید در فرآیند مشارکت کرده و پاداش کسب کنید. این استخرها با تجمیع سرمایه کاربران به عنوان یک نامینیتور فعالیت می‌کنند.

در حال حاضر افرادی که به یک استخر می‌پیوندند، توانایی رای دادن به ولیدیتورهای مورد نظرشان را ندارند و خود استخر کاندیداها را مشخص می‌‌کند، اما احتمالا در آینده قابلیت رای دادن کاربران به استخرها افزوده شود. همچنین وقتی دارایی خود را در یک استخر استیک می‌کنید،‌ برای خارج کردن آن (مثلا برای انتقال به استخری دیگر یا منصرف شدن از مشارکت در استیکینگ) باید مدت زمان ۲۸ روزه Unbonding را منتظر بمانید.

نکته دیگری که باید بدانید این است که فقط می‌توان به یک استخر جوین شد. برای پیوستن به یک استخر مراحل زیر را طی کنید.

در رابط کاربری Polkadot-JS از مسیر Network > Staking > Pools وارد صفحه استخرها شوید. در این صفحه می‌توانید استخرهای فعال و اطلاعاتی مثل تعداد اعضای یک استخر، تعداد ولیدیتورهایی که در لیست هستند و وضعیت استخرها را مشاهده کنید. سه وضعیت برای هر استخر می‌تواند وجود داشته باشد که عبارتند از:

• Open: هر کسی می‌تواند به این استخر اضافه شود.
• Blocked: این استخر اجازه اضافه شدن کاربر جدید را نمی‌دهد.
• Destroying: این استخر در حال جمع‌شدن است. همه اعضای آن می‌توانند سرمایه خود را از استیک خارج کنند.

پس از اینکه استخر مورد نظر خود را انتخاب کردید، روی دکمه (Join+) بزنید. تا صفحه‌ای مشابه با عکس زیر باز شود. در این صفحه اکانت، توکن DOT و میزان توکن مورد نظر خود را وارد کنید. سپس روی Join بزنید.

برای تایید تراکنش روی Sign and Submit بزنید. حواستان به میزان کارمزد مورد نیاز تراکنش باشد. همانطور که می‌دانید در شبکه پولکادات یک آدرس برای این که فعال باشد، حداقل باید دارای ۱ DOT موجودی باشد، در غیر این صورت غیرفعال شده و تمام موجودی داخل آن از بین خواهد رفت. هر چند با واریز وجه می‌توان دوباره آن را فعال کرد،‌اما دارایی‌های از بین رفته قابل بازیابی نیستند. پس توجه کنید که پس از کسر کارمزد، حداقل ۱ دات در کیف پولتان باقی بماند.

برای Claim کردن پاداش استیکینگ خود نیز مسیر Network > Staking > Accounts را دنبال کرده و از بین دو گزینه بالا سمت چپ، Pooled را انتخاب کنید. در این قسمت استخری که عضو آن هستید و میزان پاداش قابل برداشت را می‌توانید مشاهده کنید. با کلیک روی علامت «سه نقطه عمودی» و سپس انتخاب Withdraw claimable می‌توانید پاداش خود را برداشت کنید.

همچنین اگر خواستید دارایی خود را از استخر خارج کنید،‌ با کلیک روی علامت «سه نقطه عمودی» ابتدا Unbond Funds را بزنید و پس از پایان دوره ۲۸ روزه با کلیک روی Withdraw unbonded می‌توانید دارایی خود را خارج کنید. در ضمن خارج کردن بخشی از سرمایه هم ممکن است.

استیک دات در صرافی‌های متمرکز یا کیف پول‌ها

برخی از صرافی‌های متمرکز مثل بایننس یا کراکن خدمات کسب درآمد از استیکینگ پولکادات را ارائه می‌دهند. همچنین ممکن است پلتفرم‌های حضانتی دیگری هم این خدمت را ارائه دهند. تعدادی از کیف پول‌ها مثل تراست والت نیز از استیک DOT پشتیبانی می‌کنند. در این حالت‌ها معمولا صرافی یا کیف پول خود یک نود ولیدیتور راه‌اندازی می‌کند و از سرمایه کاربران برای کسب پاداش بیشتر استفاده می‌کند. در نهایت پاداش را بین کاربران توزیع می‌کنند.

کیف پول تراست ولت امکان فعالیت به عنوان نامینیتور را به شما می‌دهد. از قسمت Discover این برنامه در بخش Staking، می‌توانید پولکادات را انتخاب کنید. سپس میزان توکنی که قصد استی دارید و همچنین ولیدیتور مورد نظر خود را انتخاب کنید. تراست ولت نسبت به رابط کاربری Polkadot-JS امکانات و اطلاعات بسیار کمتری را به کاربر می‌دهد و توصیه می‌کنم که از کیف پول و رابط کاربری اختصاصی پولکادات برای استیکینگ استفاده کنید

استیک کردن در صرافی‌های متمرکز نیز کار چندان پیچیده‌ای نیست، کافی است به دنبال بخشی به نام Staking یا Earn یا چیزی شبیه به این موارد در صرافی باشید. پولکادات را انتخاب کنید و نسبت به استیکینگ اقدام کنید.

صرافی‌های یا پلتفرم‌های متمرکز ممکن است قوانین خاص خودشان را برای استیکینگ داشته باشند که نسبت به شرایط شبکه اصلی متفاوت است، مثلا ممکن است محدودیتی برای حداقل میزان استیک نداشته باشند؛ بنابراین حتما قبل از اقدام کردن اطلاعات کافی را کسب کنید. در نظر داشته باشید که پلتفرم‌های حضانتی و متمرکز ممکن است احراز هویت اجباری داشته باشند. نکته مهم دیگر این است که شما در اصل کنترل دارایی خود را به آن‌ها می‌سپارید و ریسک آن را باید بپذیرید.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• پولکادات از چه مکانیزم اجماعی استفاده می‌کند؟
  پولکادات از مکانیزم اجماع NPOS استفاده می‌کند که نوعی از اثبات سهام است،‌ اما پیچیدگی و نوآوری‌های خاص خودش را دارد. در مکانیزم استیکینگ پولکادات ولیدیتورها و نامینیتورها نقش دارند که اطلاعات کامل در مورد آن‌ها در مقاله ارائه شده است.
• آیا می‌توان در صرافی‌ها یا کیف پول‌ها پولکادات را استیک کرد؟
  بله برخی از صرافی‌ها مثل بایننس و تعدادی از کیف پول‌ها مثل تراست والت از استیکینگ DOT پشتیبانی می‌کنند. اما گزینه ایده‌آل استفاده از کیف پول‌ و رابط کاربری اختصاصی پولکادات است که البته کار با آن‌ها شاید کمی پیچیده‌تر باشد.
• حداقل چقدر DOT باید استیک کرد؟
  این مورد بستگی به نحوه فعالیت کاربر دارد. اگر بخواهد به عنوان نامینیتور شبکه فعالیت کند،‌ باید به اندازه آستانه کسب پاداش شبکه استیک کند. این آستانه عددی پویا و بزرگتر از ۱۰۰ است. همچنین با حداقل ۱ DOT نیز می توان در استخرهای Nomination برای کسب پاداش استیک کرد.
• سود استیک پولکادات چقدر است؟
  این پروژه در حالت ایده‌آل نرخ تورم ۱۰ درصدی را برای پاداش استیکینگ درنظر گرفته است. سود سالانه استیکینگ دات به عوامل متعددی بستگی دارد، اما به صورت متوسط چیزی حدود ۱۵ درصد را می‌توان درنظر گرفت.
• آیا ممکن است DOT استیک کنیم اما پاداش نگیریم؟
  بله، اگر ولیدیتورهای مورد حمایت شما انتخاب نشوند، یا شما جزء ۲۵۶ نامینیتور برتر آن‌ها نباشید و یا میزان استیکتان از آستانه کسب پاداش کمتر باشد، پاداشی دریافت نخواهید کرد. حتی اگر ولیدیتور مورد حمایت شما فعال شود و رفتار نادرست داشته باشد، شما در جریمه او سهیم می‌شوید.

جمع‌بندی

در مکانیزم اجماع اثبات سهام، ولیدیتورها جای ماینرها را در شبکه می‌گیرند و به جای توان پردازشی سخت‌افزارها، توکن‌های استیک‌شده امنیت شبکه را برقرار می‌کند. کاربران با استیکینگ در یک شبکه در تامین امنیت آن سهیم می‌شوند و در ازای این کار پاداش می‌گیرند. شبکه پولکادات نوعی پیچیده و نوآورانه از اثبات سهام به نام NPoS یا Nominated Proof of Stake را استفاده می‌کند و در سیستم آن ولیدیتورها و نامینیتورها نقش اصلی را بازی می‌کنند. مکانیزم اجماع پولکادات کاربران را ترغیب می‌کند تا برای کسب پاداش بیشتر، شبکه را تحت نظر گرفته و اقدامات مناسب را انجام دهند. در این مقاله ضمن معرفی مکانیزم اجماع پولکادات و اجزای آن، به طور کامل به آموزش استیک پولکادات پرداختیم و تمام شرایطی که بر پاداش استیکینگ دات تاثیر می‌گذارند را بررسی کردیم. نظر شما در مورد شبکه پولکادات چیست؟ آیا تا به حال کسب درآمد از استیکینگ را تجربه کرده‌اید؟