شبکه پولکادات چیست؟ آشنایی با Polkadot و ارز دیجیتال DOT

چند شبکه میشناسید که میتوانید به آنها اعتماد کنید؟ قطعا تعدادشان زیاد نیست. پولکادات یکی از گزینههایی است که احتمال دارد در لیست شما جای داشته باشد. Polkadot پروتکلی است که امکان انتقال دادههای مختلف را در میان بلاکچینهای متفاوت فراهم میکند. مهمترین مفاهیمی که در معرفی پولکادات با آنها سروکار داریم، پاراچینها و Parathreadها هستند. اگر مفهوم این اصطلاحات را نمیدانید، مطالعه این مقاله از میهن بلاکچین علاوهبراینکه به شما کمک میکند بفهمید شبکه پولکادات چیست، ابهاماتتان را هم در مورد مفاهیم مرتبط با این پروتکل برطرف میکند. همچنین در بخشی از مقاله به ارز دیجیتال DOT و کیف پولهای مناسب برای نگهداری آن پرداختهایم.
پولکادات چیست؟
پولکادات شبکهای است که امکان ایجاد وب غیرمتمرکز را از رویا به واقعیت تبدیل میکند. به بیان دیگر این شبکه به این منظور ساخته شده است که زنجیرههای خصوصی، عمومی، شبکههای بدون نیاز به مجوز، اوراکلها و حتی تکنولوژیهای آینده را که هنوز پیادهسازی نشدهاند، به هم متصل کند. این شبکه اینترنتی را ایجاد میکند که در آن بلاکچینهای مستقل میتوانند اطلاعات و تراکنشهای خود را به شیوهای بدون نیاز به اعتماد به شخص ثالث مبادله کنند. این کار از طریق قابلیتهایی که در اکوسیستم پولکادات پیادهسازی شده، امکانپذیر است.
پولکادات ایجاد اپلیکیشنهای غیرمتمرکز را سادهتر میکند و باعث میشود ارتباط سرویسها، dAppها و سازمانها با یکدیگر تسهیل پیدا کند. در وایت پیپر پولکادات هم با عبارت «Many Chains, One Network» مواجهیم که دقیقا به همین ارتباط و تعاملات میانزنجیرهای اشاره دارد. از جمله مزایای پلتفرم پولکادات میتوان به افزایش مقیاسپذیری به کمک شاردینگ، قابلیت ارتقا، مدیریت شفاف و سازگاری بین زنجیرهای اشاره کرد.
هدف شبکه Polkadot چیست؟
از همان توضیحات بالا میشود فهمید که پولکادات با هدف تعاملات میانزنجیرهای و افزایش مقیاسپذیری پا به میدان گذاشته است. معماری شاردینگ این اجازه را میدهد که زنجیرههای مختلف به صورت موازی و بدون ایجاد اختلال در کار یکدیگر، در کنار هم به وظایف خود عمل کنند. این کار باعث افزایش سرعت و همچنین پشتیبانی از کاربران بیشتر میشود.
پولکادات چطور کار میکند؟
مهمترین عناصری که به حیات و بقای پولکادات کمک میکنند، زنجیره رله (Relay Chain) و پاراچین (Parachain) نام دارند. زنجیره رله، زنجیره مرکزی اکوسیستم پولکادات است و میتوان آن را قلب شبکه پولکادات نامید. این زنجیره مسئول تامین امنیت شبکه، اجماع و تعامل بین زنجیرهای است.
پولکادات شبکهای است که بر اساس نوعی از گواه اثبات سهام کار میکند (در بخش بعدی در مورد این مسئله صحبت میکنیم). در چنین سیستمی، اعتبارسنجها به منظور پذیرفتهشدن به عنوان ولیدیتور، باید توکنهای بومی شبکه را استیک کنند. در پولکادات تمام ولیدیتورها ملزم به استیک کردن DOT در Relay Chain هستند. این زنجیره متشکل از تعداد نسبتا کوچکی از انواع تراکنشهاست. عملکرد این زنجیره گسترده نیست؛ مثلا از قراردادهای هوشمند پشتیبانی نمیکند. با اینهمه موظف است سیستم را به صورت کلی هماهنگ سازد. وقتی از سیستم حرف میزنیم، یعنی پاراچینها نیز در نظر گرفته میشوند.
این شبکه میتواند از تعدادی اسلاتهای اجرایی پشتیبانی کند. این اسلاتها مثل هستههای پردازنده کامپیوترها هستند (مثل یک کامپیوتر با CPU هشت هستهای). هر کدام از این اسلاتها میتوانند فرایند مجزایی را اجرا کنند. پاراچینها و پاراتردز دو نوع از این اسلاتها هستند.
پاراچینها، بلاکچینهای پیشرفته و نسل بعدی بلاکچینهای لایه یک هستند که محدودیتهای شبکههای قدیمی را رفع میکنند. در واقع پاراچینهای تخصصی و بههمپیوسته با تشکیل اکوسیستم متنوعی از پلتفرمها، کامیونیتیها و اقتصادهای مستقل، موجب بهبود نحوه اتصال آنلاین میشوند. پاراچینها اسلات اختصاصی برای زنجیره خود دارند و مثل فرایندی میمانند که مدام در حال اجرا هستند. همینجا این را بگوییم که اسلات پاراتردها به صورت گروهی بهاشتراک گذاشته میشود و مانند فرایندهای موقتی هستند که نیاز نیست زیاد اجرا شوند. اکنون Parathreads با نام on-demand parachains یا پاراچینهای موردنیاز در هنگام تقاضا شناخته میشوند.
هر اسلات زنجیره رله را میتوان حداکثر برای ۹۶ هفته (۸ دوره ۱۲هفتهای) اجاره کرد. پاراچینها در هنگام ارائه پیشنهاد خود میتوانند بازههای زمانی متوالی ۱۲هفتهای را انتخاب کنند. درصورتیکه پاراچینهای مختلف، دورههای اجاره را طوری انتخاب کنند که با یکدیگر همپوشانی نداشته باشد، میتوانند همزمان برنده یک مزایده باشند. برنده مزایده باید سپردهای را در قالب توکن دات، در مدت اجاره قفل کند. بعد از انقضای زمان اجاره، تمام توکنهای دات آنلاک میشوند. به عبارت دیگر دارایی تیمها برای شرکت در مزایده خرج نمیشود و بعد از اتمام زمان اجاره، توکنهای خود را بازمیگیرند. تنها هزینه برای تیمها این است که نمیتوانند از توکنهای قفلشده دات در سایر فعالیتها استفاده کنند.
پاراچینها همان بلاکچینهای موازی (شاردها) هستند که عملکرد بلاکچینها را برای مقاصد خاص بهینه میکنند و در ارتباط با زنجیره رله میتوانند نوعی اتصال همیشگی ایجاد کنند. این بلاکچینها به افزایش مقیاسپذیری و انعطاف کمک میکنند. به لطف این انعطافپذیری، توسعهدهندگان پاراچینها آزادی بیشتری دارند و میتوانند دپها و سرویسهای ایمنتر و مناسبتری بسازند.
در توضیح ساختار شبکه پولکادات میتوانیم اشارهای هم به Substrate داشته باشیم. سابستریت یگ کیت توسعه نرمافزار (SDK) است که از کتابخانهها و توابع مبتنی بر زبان Rust استفاده میکند. این کیت در واقع بستر و مبنای ساخت پاراچینهای پولکادات است.
مکانیزم اجماع NPoS
شبکه Polkadot از مکانیزم اجماع گواه اثبات سهام کاندیدشده (Nominated Proof of Stake یا به اختصار NPoS) استفاده میکند. این یک مکانیزم اجماع در شبکههای بلاکچینی است که بر اساس فرایند رایدهی عمل میکند. دارندگان توکنهای شبکه میتوانند در رایگیری شرکت کرده و مشخص کنند که کدام نودها قادر به مشارکت در فرایند اعتبارسنجی برای ایجاد بلاکهای جدید خواهند بود. تنها نودهایی که توسط رایدهندگان انتخاب شده باشند، اجازه این کار را دارند. این مکانیزم اجماع، به اثبات سهام مشابهت دارد؛ اما تفاوتش این است که تنها نودهای نامزدشده (نامینیتور) میتوانند در فرایند اعتبارسنجی بلاک شرکت کنند.
در شبکه پولکادات، مجموعه فعال ولیدیتورها در هر دوره (Era) انتخاب میشوند. Era یک بازه زمانی است که در شبکه پولکادات برابر با ۲۴ ساعت و در کوساما (معروف به خواهر پولکادات) برابر با ۶ ساعت است. نامینیتورها میتوانند در هر Era تا ۱۶ اعتبارسنج را معرفی کنند. پس از آن، ولیدیتورهایی که بیشترین میزان استیکینگ را داشته باشند انتخاب و در مجموعه فعالان قرار داده میشوند. در کل آن دوره، این ولیدیتورها وظیفه ایجاد بلاک را به عهده دارند. در پایان دوره، میزان پاداش استیکینگ با توجه به امتیازاتی که هر ولیدیتور طی همان دوره به دست آورده است، محاسبه میشود.
ویژگیها و سرویسهای شبکه پولکادات
پولکادات را میتوان شبکهای متنوع و متشکل از سرویسهای فراوان دانست که در ادامه با آنها آشنا میشویم.
این سرویسها عبارتاند از:
- بلاک اسپیس: بلاک اسپیس ظرفیت محاسباتی و فضای ذخیرهسازی مورد نیاز برای ایجاد یک بلاک است و باارزشترین ویژگی بلاکچین محسوب میشود. اکوسیستم بلاک اسپیس پولکادات با آنچه که از منابع سنتی وب ۲ میشناسیم بهنحوی متفاوت است؛ منظور مواردی مانند فضای ذخیرهسازی، پهنای باند یا قدرت محاسباتی است. بلاک اسپیس ترکیبی از تمام این سه مورد است که به صورت غیرمتمرکز در شبکه توزیع شده است.
- استیکینگ: کاربران این سرویس با استیک بومی توکن DOT علاوهبر اینکه به امنیت شبکه کمک میکنند، پاداش استیکینگ را هم بهدست میآورند.
- مزایدهها و وامهای جمعی: وامهای جمعی روشی برای جمعآوری نقدینگی بهمنظور برنده شدن در مزایدههای پولکادات هستند. بالاتر توضیح دادیم که اسلاتهای پاراچین از طریق مزایدههای آنچین اجاره داده میشوند. مزایدهها و وامهای جمعی راهگشای پروژههای بلاکچینی هستند، زیرا پروژهها انگیزه پیدا میکنند تا با نمایش فناوریهای خود، حمایت جامعه را قبل از راهاندازی بهدست بیاورند.
- پیامرسان میانزنجیرهای (XCM): بلاکچینها برای اینکه بتوانند با یکدیگر کار کنند و زیرساخت وب ۳ را تشکیل دهند، به زبان مشترکی برای ارتباط با هم نیاز دارند. پولکادات این استاندارد را از طریق پیامرسان میانزنجیرهای (XCM) فراهم میکند که یک سیستم قوی برای پیامرسانی ایمن در تمام بلاکچینهای بومی پولکادات (پاراچینها) و شبکههای خارجی است که از طریق بریجها با پولکادات تعامل دارند.
- Polkadot Vault: برنامه (Polkadot Vault) یک کیف پول سرد فوقالعاده ایمن است که قبلا پریتی ساینر (Parity Signer) نام داشت.
- OpenGov: با فعالشدن سیستم حاکمیت پولکادات به نام OpenGov، جامعه غیرمتمرکز دارندگان توکن DOT ضمن بهرهمند شدن از قدرت تصمیمگیری میتوانند از سیستم پیشرفته تفویض رای استفاده کنند.
- باگ بانتی: سرویسهای بانتی به کاربران در ازای کشف باگها و خطاها پاداش میدهند.
نقشه راه شبکه Polkadot
فعالیت نسخه اول پولکادات در ماه می ۲۰۲۰ (خرداد ۱۳۹۹) با جنسیس بلاک Relay Chain آغاز و در دسامبر ۲۰۲۱ (دی ۱۴۰۰) با راهاندازی پاراچینها به پایان رسید:
- راهاندازی پولکادات در قالب یک زنجیره اثبات اعتبار (PoA) توسط بنیاد وب ۳
- انتقال به اثبات سهام نامزدشده (NPoS) پس از به حد نصاب رسیدن تعداد ولیدیتورها
- فعال شدن سیستم حاکمیت و حذف زنجیره سودو (Sudo)
- رفع محدودیتهای انتقال موجودی
- راهاندازی پاراچینها
پولکادات از سال ۲۰۲۱ و بعد از راهاندازی پاراچینها، چندین ارتقا و بهروزرسانی را به شرح زیر اجرا کرده است:
- سیستم پیامرسان میانزنجیرهای
- استاندارد ارتباط میان مکانیزمهای اجماع
- ارتقا سیستم پیامرسان میان زنجیرهای (XCM) به پروتکل ارسال پیام میان زنجیرهای (XCMP)
- توسعه حاکمیت
- راهاندازی پاراتردزها
در وبسایت اصلی پولکادات میتوانید وضعیت فعلی پیشرفت این پروژه را ببینید؛ اما تاریخ دقیقی برای پیادهسازی توسعهها و تغییرات پیشرو اعلام نشده است.
آشنایی با تیم توسعهدهنده پولکادات
پولکادات با نام یکی از مطرحترین افراد در حوزه بلاکچین گره خورده است که در این بخش به آن اشاره خواهیم کرد. همچنین نگاهی هم به سابقه دو بنیانگذار دیگر این پروژه خواهیم انداخت تا ببینیم چه افرادی در ایجاد پروژه پولکادات دست داشتهاند.
- گاوین وود (Gavin Wood): گوین نیز از بنیانگذاران این پروژه است. او فعالیت بلاکچینی خود را به عنوان همبنیانگذار و مدیر ارشد فناوری اتریوم آغاز کرد. دکتر گوین وود از جمله مبدعان تعدادی از مولفههای اساسی صنعت بلاکچین است که از جمله آنها میتوان به سالیدیتی (Solidity) اشاره کرد. او در حال حاضر مسئول هدایت نوآوریها در Substrate و Polkadot است.
- رابرت هابرمایه (Robert Habermeier): او بنیانگذار شبکه Polkadot است. رابرت دارای سابقه تحقیق و توسعه در زمینه بلاکچین و رمزنگاری است و برای مدت زمانی طولانی، یکی از اعضای جامعه Rust بوده است.
- پیتر چزان (Peter Czaban): پیتر یکی دیگر از بنیانگذاران این پروژه و مدیر فناوری بنیاد اینترنت نسل سوم است و از نسل بعدی فناوریهای توزیع شده حمایت میکند. او دارای کارشناسی ارشد مهندسی از دانشگاه آکسفورد است و در صنایع مالی و تحلیل داده کار کرده و دارای تجربه فراوانی است.
همکاریهای شبکه پولکادات
از زمان راهاندازی پولکادات پروژههای بسیاری با این شبکه همکاری داشتهاند که در ادامه با برخی از آنها آشنا میشویم:
- Mythical Games: میتیکال گیمز که یک بلاکچین مطرح در حوزه گیمینگ است، ضمن اعلام پایان همکاری با اتریوم، از مشارکت خود با پولکادات خبر داد.
- Energy Web: شرکت انرژی وب در راستای کمک به تحقق هدف کربنزدایی شرکتهای بزرگی مانند شل، ودافون و فولکس واگن از برنامههای خود برای پیوستن به پولکادات رونمایی کرد.
- Frequency: پروژه فرکوئنسی یکی از پاراچینهای پولکادات است و هویتهای مبتنی بر بلاکچین را برای ۲۰ میلیون کاربر پلتفرم شبکه اجتماعی MeWe به ارمغان آورده است.
- KILT: زمانی که کیلت پروتکل از همکاری خود با غول حسابداری دیلیویت (Deloitte) و صدور اعتبار دیجیتال چندبارمصرف برای بررسیهای KYC این شرکت خبر داد، در صدر محافل خبری قرار گرفت.
- Vodafone: دیوید پالمر (David Palmer) مدیر بخش بلاکچین ودافون از همکاری با پاراچین آونتوس (Aventus) و استفاده از سیمکارتهای آونتوس برای ردیابی محمولههای خطوط هوایی خبر داد.
- OpenZeppelin: اوپنزپلین، شرکتی پیشرو در امنیت بلاکچین اعلام کرد، آمادگی دارد تا با کامیونتی پولکادات در مورد پروپزالهای تسهیل دسترسی به فضای بلاک گفتگو کند. همچنین این شرکت اظهار تمایل کرد تا از تخصص خود در ساخت لایبرریهای استاندارد برای زنجیرههای سازگار با ماشین مجازی اتریوم استفاده کند.
- Astar: پاراچین استار جزییاتی را در مورد ارتقا به Astar 2.0 و بهبود حاکمیت، استیکینگ و زیرساخت منتشر کرد. همزمان Startale Labs، توسعه دهنده این پاراچین از سرمایهگذاری ۳.۵ میلیون دلاری سونی خبر داد.
- Sovereign Nature Initiative و Moonsama: همکاری این دو شرکت با پولکادات به منظور انتقال اطلاعات مربوط به شیرهای کنیا به دنیای مجازی و محافظت از این حیوانات در دنیای واقعی انجام میشود.
- Peaq: شبکه پیک که با استفاده از کیت توسعه سابستریت (Substrate) ساخته شده است، اعلام کرد بهواسطه یک استارتآپ اشتراک خودرو به نام ELOOP، پای تسلا را به اکوسیستم پولکادات باز کرده است.
نگاهی به سرمایهگذاران پولکادات
مطابق اطلاعات مندرج در وبسایت کرانچ بیس، شبکه پولکادات تاکنون توانسته است مبلغ ۳۴۱.۷ میلیون دلار در فرایند جذب سرمایه جمعآوری کند. این مبلغ در ۱۲ راند جذب سرمایه و توسط ۳۳ سرمایهگذار به پولکادات تزریق شدهاند. IOSG Ventures، Kosmos Ventures و Continue Capital از جمله شرکتهای سرمایهگذاری هستند که در این فرایند با پولکادات مشارکت داشتهاند. Kenzi Wang، Ganesh Kompella و JaMes Sowers نیز از جمله افراد سرمایهگذار در این پروژه هستند.
ارز دیجیتال دات چیست؟
رمزارز بومی پولکادات با نماد DOT شناخته میشود که سه کاربرد مهم در شبکه دارد:
- ایجاد حق حاکمیت: هولدرها میتوانند حق کنترل کامل پلتفرم را داشته باشند که مواردی مانند کارمزدهای شبکه، حراجها و زمانبندی برای افزودن پاراچینهای جدید را شامل میشود.
- حفظ امنیت شبکه و جمعآوری پاداش از طریق استیکینگ: پولکادات برای حفظ فعالیتهای پلتفرم و انجام تراکنشهای معتبر در پاراچینها متکی به نقش فعال دارندگان ارز دیجیتال DOT در شبکه است. بنابراین کاربران شبکه را برای بهدست آوردن نقشهای حاکمیتی، ملزم به استیکینگ یا باندینگ (Bond) داراییهای خود میکند. همچنین در ازای این کار به آنها پاداش هم میدهد که این سیستم باعث ایجاد انگیزه و مشارکت بیشتر کاربران میشود.
- حذف و اضافه پاراچینها از طریق فرایند Bonding: سومین کاربرد رمزارز DOT، اضافه کردن پاراچینهای جدید از طریق قفل کردن توکنهای دات است که به آن «باندینگ» گفته میشود. توکنهای کاربر در طول دوره باندینگ قفل میشوند. بعد از اتمام دوره، توکنها به اکانت کاربر برگردانده میشوند و پاراچین حذف میشود.
به گزارش میهن بلاکچین در زمان بهروزرسانی این مقاله در تاریخ ۲۶ مهر ۱۴۰۲، قیمت پولکادات ۳.۶۹ دلار آمریکا است. اررزش بازار این توکن ۴,۷۳۳,۹۳۴,۵۴۹ دلار است. حجم معاملات این توکن در ۲۴ ساعت گذشته نزدیک به ۱۰۹.۲ میلیون دلار آمریکا بوده است. تعداد توکنهای در گردش این پروژه ۱,۲۸۶,۵۱۰,۵۸۵ است و عرضه کل این توکن هم نامحدود است. بالاترین قیمت DOT تا به حال ۵۴.۹۸ دلار (۱۳ آبان ۱۴۰۰) و کمترین قیمت آن ۲.۷۰ دلار (۳۰ مرداد ۱۳۹۹) بوده است. اکنون توکن DOT چهاردهمین رمزارز برتر بازار است.
دات را از کدام صرافی بخریم ؟
در حال حاضر رمزارز DOT را میتوان از صرافیهای متمرکز ارزهای دیجیتال مانند بایننس (Binance)، کوین بیس (Coinbase)، کراکن (Kraken)، کوکوین (KuCoin)، بیت استمپ (Bitstamp)، بیت فینکس (Bitfinex) و اوکی ایکس (OKX) خرید. همچنین امکان خرید در صرافیهای غیرمتمرکزی مانند پنکیک سواپ (Pancake Swap)، بایسواپ (Biswap) و پاندورا (Pandora) وجود دارد. نسخههای پگشده رمزارز DOT روی شبکههای BSC (با استاندارد BEP-20) و HECO (بلاکچین صرافی هیوبی) موجود است.
بهترین کیف پولهای دات
رمزارز پولکادات را میتوان در کیف پولهای نرمافزاری و سختافزاری مختلفی نگهداری کرد. از جمله این کیف پولها میتوان به تراست ولت، متامسک، مثولت، SubWallet و Polka Wallet اشاره کرد. همچنین کیف پولهای SubWallet ،Enkrypt ،PolkaGate ،Talisman و Fearless Wallet نیز از جمله کیف پولهای افزونه مرورگر هستند که قابلیت نگهداری DOT در آنها وجود دارد. اگر هم میخواهید از کیف پولهای سختافزاری استفاده کنید، ترزور، لجر و سیف پل بهترین گزینههای موجود هستند. اطلاعات بیشتر در مورد کیف پولهای پولکادات از طریق این لینک قابل دسترسی است.
سوالات متداول (FAQ)
پولکادات نام یکی از پلتفرمهای بلاکچینی است که امکان همکاری بینزنجیرهای و ارتباط میان بلاکچینها را فراهم میکند و مقیاسپذیری را افزایش میدهد.
توکن بومی پولکادات است که از آن برای استیکینگ، موارد حاکمیتی و برقراری ارتباطات و تعاملات استفاده میشود.
جمعبندی
ارتباط و تعامل بین بلاکچینها ایده جالبی است و کاربردهای بسیاری میتواند داشته باشد. شبکه پولکادات گام مهمی در حوزه اینترنت نسل سوم برداشته است و انتظار میرود همچنان با توسعههای خود بتواند در این مسیر به حرکت خود ادامه بدهد. این شبکه به کمک شاردینگ و پاراچینها به دنبال افزایش مقیاسپذیری است و میخواهد همکاری میان بلاکچینهای مختلف را برای ارسال دادهها بهینهسازی کند. به نظرتان این پروژه تا اینجا تونسته به هدفش برسد؟ آیا به نظر شما ارز دیجیتال DOT آینده درخشانی خواهد داشت؟