از همان روزهای نخست، بلاکچین با شعار «شفافیت مطلق» و «تمرکززدایی کامل» وارد صحنه شد؛ مفاهیمی که قرار بود نظام مالی جهان را متحول کنند. اما خیلی زود مشخص شد این ایده‌آل‌ها با واقعیت‌های دنیای مالی و نهادهای بزرگ همخوانی ندارند. بانک‌ها و موسسات سرمایه‌گذاری که نیازمند حفظ حریم خصوصی، رعایت قوانین سختگیرانه و کنترل متمرکز هستند، نمی‌توانستند با شفافیت بی‌پرده و معماری کاملاً غیرمتمرکز کنار بیایند. نتیجه این شد که پروژه‌های بلاکچینی، علی‌رغم هیاهوی اولیه، عمدتاً در حد فاز آزمایشی باقی ماند.
شبکه کانتون (Canton Network) با رویکردی عملگرایانه برای مقابله با این مشکل طراحی شده است؛ رویکردی که به جای جنگ با واقعیت‌های موجود، تلاش می‌کند میان مزایای بلاکچین و الزامات نهادی پلی برقرار کند. این شبکه نه تنها توانسته از سد موانع نظارتی عبور کند، بلکه امروز با بیش از ۴۰۰ موسسه مالی، ۶ تریلیون دلار دارایی توکنیزه‌شده و میلیون‌ها تراکنش روزانه، به یکی از جدی‌ترین گزینه‌ها برای آینده بازارهای مالی جهانی بدل شده است. در این مطلب از میهن بلاکچین قصد داریم به سوال شبکه کانتون چیست؟ پاسخ دهیم و صفر تا صد این پروژه و توکن کانتون کوین (Canton Coin) با نماد CC را بررسی کنیم.
گپ میان آرمان‌های بلاکچینی و دنیای واقعی
بلاکچین از ابتدا بر دو اصل کلیدی استوار بود: شفافیت رادیکال، یعنی قابل‌مشاهده بودن همه تراکنش‌ها برای عموم و تمرکززدایی، یعنی حذف هرگونه کنترل متمرکز. این اصول هرچند الهام‌بخش نسل اول پروژه‌ها بودند، اما در عمل نتوانستند نیازهای بازارهای گسترده‌تر را پوشش دهند.
در مراحل اولیه، جوامع کوچک و مشتاق این فناوری را پذیرفتند، اما وقتی پای موسسات مالی بزرگ وسط آمد، مشکلات آشکار شد. شفافیت بیش از حد می‌توانست استراتژی‌های معاملاتی و داده‌های محرمانه شرکت‌ها را فاش کند. نبود کنترل متمرکز هم با الزامات نظارتی و حاکمیتی در تضاد بود. در نتیجه، هرچند بلاکچین مزایایی چون تسویه آنی و بهبود بهره‌وری سرمایه داشت، ولی موسسات مالی ترجیح دادند پروژه‌های بلاکچینی‌شان در همان مرحله آزمایشی باقی بمانند.
در حقیقت رشد پایدار بلاکچین نمی‌تواند صرفاً بر دوش حامیان ایدئولوژیک باشد. برای ورود به جریان اصلی اقتصاد و پذیرش بیشتر، باید رویکردی عملگرایانه اتخاذ می‌شد؛ جایی که نیازهای واقعی بر اصول فلسفی مقدم باشند.
شبکه کانتون چیست؟ عملگرایانه‌ترین بلاکچین جهان
شبکه کانتون برای حل همین تضاد متولد شد. برخلاف بلاکچین‌های اولیه که مدل «همه یا هیچ» داشتند، کانتون انعطاف‌پذیری ارائه می‌دهد تا موسسات بتوانند تعیین کنند چه داده‌هایی شفاف و چه داده‌هایی محرمانه بماند.
این معماری به موسسات مالی اجازه می‌دهد در عین حفظ شفافیت لازم برای نهادهای نظارتی، اطلاعات حساس مشتریان یا استراتژی‌های معاملاتی را از دید رقبا پنهان کنند. این تعادل چیزی بود که بلاکچین‌های سنتی با مدل صفر و یکی خود نتوانستند ارائه دهند.
قلب تپنده این شبکه «پروتکل کانتون» است که به نهادها این امکان را می‌دهد تا الزامات نظارتی را برآورده کرده و ریسک‌ها را در عین حالی که از مزایای بلاکچین مثل تسویه آنی تراکنش‌ها و بهره‌وری سرمایه استفاده می‌کنند، مدیریت کنند. این ویژگی باعث شده تا کانتون به بستری حیاتی برای انتقال پروژه‌های آزمایشی به فاز اجرا و پذیرش نهادی فناوری بلاکچین تبدیل شود.
پروتکل کانتون با یک مدل الگوریتم اجماع اختصاصی به نام «اجماع اثبات ذی‌نفع» (Proof of Stakeholder)، امکان کنترل مستقل بر اپلیکیشن‌ها، تنظیم سطح حریم خصوصی و قابلیت تعامل میان سیستم‌های مختلف را فراهم می‌کند.
بلاکچین کانتون چگونه کار می‌کند؟
یکی از بزرگترین موانع استفاده بانک‌ها و موسسات مالی از بلاکچین‌های عمومی مثل اتریوم یا سولانا، شفافیت مطلق این شبکه‌ها است. در این شبکه‌ها همه شرکت‌کنندگان به کل داده‌ها و تراکنش‌ها دسترسی دارند، چیزی که با الزامات سختگیرانه و مقرراتی مانند بازل (Basel) یا GDPR در تضاد است. به همین دلیل، موسسات مالی بزرگ نمی‌توانستند به‌طور مستقیم از بلاکچین‌های عمومی برای تسویه‌حساب‌ها و قراردادهای پیچیده مالی استفاده کنند.
اینجاست که بلاکچین کانتون به عنوان یک شبکه اختصاصی و ماژولار وارد می‌شود. کانتون با طراحی ویژ خود، حریم خصوصی انتخابی، ترکیب‌پذیری اتمی و قابلیت انطباق با قوانین نظارتی را در سطحی فراهم کرده که بلاکچین‌های عمومی قادر به ارائه آن نیستند.
برای این کار، کانتون از دو ستون اصلی بهره می‌گیرد: زبان برنامه‌نویسی دامل (DAML) و معماری منحصربه‌فرد «شبکه‌ای از شبکه‌ها». در ادامه به‌صورت موشکافانه و گام‌به‌گام تمام اجزای این سازوکار را بررسی می‌کنیم.
زبان DAML؛ قلب تپنده کانتون
در بطن شبکه کانتون زبان برنامه‌نویسی DAML مخفف «Digital Asset Modeling Language» قرار دارد؛ یک زبان متن‌باز برای قراردادهای هوشمند که به‌طور اختصاصی برای حوزه مالی سازمانی طراحی شده است. تفاوت اصلی DAML با زبان‌هایی مثل سالیدیتی (Solidity) در این است که از پایه با در نظر گرفتن الزامات قانونی و مقرراتی ساخته شده است. به این معنا که قراردادهای نوشته‌شده با Daml همانند قراردادهای حقوقی واقعی، حقوق و تعهدات طرفین را به‌طور دقیق مدل‌سازی می‌کنند.
ویژگی‌های کلیدی DAML عبارت‌اند از:
- کنترل دسترسی دقیق (Role-based Access Control): در سطح زبان، DAML مشخص می‌کند چه کسانی می‌توانند داده‌ها را مشاهده یا تغییر دهند. این موضوع مانع از افشای جزئیات حساس در فرآیندهای چندمرحله‌ای با حضور سازمان‌های مختلف می‌شود.
- حفظ حریم خصوصی در سطح زیرتراکنش (Sub-transaction Privacy): هر طرف تنها بخشی از تراکنش را که مربوط به خودش است می‌بیند. این قابلیت با استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای مثل GDPR اروپا یا HIPAA آمریکا همخوانی کامل دارد.
- ترکیب‌پذیری اتمی (Atomic Composability): با استفاده از DAML تراکنش‌های چندمرحله‌ای یا به‌طور کامل انجام می‌شوند یا به‌طور کامل بازمی‌گردند. این امر از خطر اجرای ناقص تراکنش جلوگیری می‌کند. کانتون این قابلیت را نه‌فقط در حوزه همگام‌سازی (Sync Domain) بلکه در چندین حوزه مختلف گسترش می‌دهد.
به‌کمک این قابلیت‌ها، Daml می‌تواند قراردادهایی برای معاملات پیچیده مثل تسویه اوراق، مدیریت وثیقه یا گزارش‌دهی نظارتی را با بالاترین سطح امنیت و شفافیت پیاده‌سازی کند.
لایه زیرساختی دامل
برخلاف بلاکچین‌های عمومی که همه‌چیز را روی یک دفترکل یکپارچه قرار می‌دهند، Canton بیشتر شبیه به سیستم حکمرانی سوئیس طراحی شده و شبکه‌ای از شبکه‌هاست. در این مدل:
- هر برنامه دامل روی یک دفترکل مستقل اجرا می‌شود. این دفترکل می‌تواند کاملاً خصوصی باقی بماند یا در صورت نیاز به دیگر دفترکل‌ها متصل شود.
- هیچ دفترکل سراسری و واحدی وجود ندارد که همه به آن دسترسی داشته باشند؛ هر کاربر فقط داده‌هایی را می‌بیند که طبق قرارداد به او مجوز داده شده است.
این طراحی باعث می‌شود اپراتورها کنترل کامل داشته باشند که با چه کسانی وارد تراکنش شوند و داده‌هایشان را با چه کسانی به اشتراک بگذارند. بنابراین، کانتون هم مزایای بلاکچین را فراهم می‌کند و هم الزامات نظارتی مانند احراز هویت مشتریان (KYC) و مبارزه با پولشویی (AML) را رعایت می‌کند.
معماری کانتون؛ اجزای کلیدی
معماری کانتون از چند بخش اصلی تشکیل شده است که مثل قطعات یک پازل در کنار هم کار می‌کنند:
دامنه‌های همگام‌سازی (Synchronization Domains)
این بخش لایه‌ی هماهنگی و ترتیب‌دهی تراکنش‌ها در کانتون است. هر دامنه توسط یک ارائه‌دهنده خدمات کانتون (CSP) اداره می‌شود و وظیفه آنها:
- ترتیب‌دهی تراکنش‌ها،
- تایید اتمیک
- و مدیریت هویت‌ها و دسترسی‌ها است.
CSPها در شبکه کانتون می‌توانند متمرکز به شکل یک سازمان واحد یا غیرمتمرکز (vCSP) باشند. در حالت غیرمتمرکز تراکنش‌ها با استفاده از الگوریتم تحمل خطای بیزانسی (BFT) اعتبارسنجی می‌شود.
یکی از مهم‌ترین دامنه‌ها در شبکه کانتون، همگام‌ساز جهانی (Global Synchronizer) است که توسط مجموعه‌ای به نام «اجتماع ابرولیدیتورها (Super Validator Collective)» اداره می‌شود که باز و عمومی است و امکان تراکنش‌های اتمی میان دامنه‌های مختلف را فراهم می‌کند. به این ترتیب، حتی اگر دو اپلیکیشن در دامنه‌های جداگانه باشند، باز هم می‌توانند بدون خطا یا ناهماهنگی با هم کار کنند.
اپراتورهای زیرساخت: ولیدیتورها و ابرولیدیتورها
- ولیدیتورها (Validators): نودهایی هستند که در یک vCSP شرکت می‌کنند و تراکنش‌ها را در دامنه‌ی خود اعتبارسنجی و ترتیب‌دهی می‌کنند. آنها می‌توانند در چند دامنه همزمان فعال باشند.
- ابرولیدیتورها (Super Validators): نقش کلیدی‌تری دارند. علاوه بر وظایف ولیدیتورها، مسئول اجرای نودهای همگام‌ساز جهانی نیز هستند. وظایف ابرولیدیتورها شامل موارد زیر می‌شود:
- اعتبارسنجی تمام تراکنش‌های مربوط به کوین کانتون (ارز دیجیتال CC)
- تضمین اتمی‌بودن تراکنش‌های بین‌دامنه‌ای،
- مدیریت زیرساخت‌های مهم مثل سرویس نام کانتون (Canton Name Service)،
- مشارکت در حاکمیت شبکه از طریق رأی‌گیری برای ارتقاها، تغییر مدل کارمزد و پذیرش اعضای جدید در جمع ابرولیدیتورها
مشارکت‌کنندگان: طرفین و اپلیکیشن‌ها
- طرفین (Parties): نماینده کاربران نهایی مثل بانک‌ها، موسسات مالی یا شرکت‌ها هستند. هر طرف می‌تواند دارایی داشته باشد، تراکنش آغاز کند و با قراردادهای هوشمند تعامل داشته باشد.
همچنین هر طرف فقط دید محرمانه‌ای از بخشی از دفترکل دارد که به خودش مربوط است و به سایر دفاترکل دسترسی ندارد. - اپلیکیشن‌ها (Applications): برنامه‌هایی هستند که با زبان برنامه‌نویسی دامل نوشته شده‌اند و تعیین می‌کنند کدام طرف چه چیزی را ببیند یا انجام دهد.
هر طرف یک نمای خصوصی و محرمانه از دفترکل دارد که فقط داده‌های مربوط به خودش را نمایش می‌دهد. این طراحی تضمین می‌کند که اطلاعات حساس حتی در تراکنش‌های چندجانبه محرمانه باقی بماند.
بنابراین، معماری کانتون ترکیبی از:
- زبان تخصصی DAML برای قراردادهای هوشمند
- دامنه‌های همگام‌سازی به‌عنوان لایه هماهنگی
- اعتبارسنج‌ها و ابر‌اعتبارسنج‌ها برای تأمین امنیت و حاکمیت
- و برنامه‌های نهادی برای تعریف منطق مالی
است. این ساختار امکان اجرای تراکنش‌های پیچیده، چندمرحله‌ای و بین‌المللی را فراهم می‌کند، در حالی‌که الزامات سختگیرانه امنیتی، حریم خصوصی و قانونی را رعایت می‌کند.
بنیانگذاران شبکه کانتون چه کسانی هستند؟
شبکه کانتون نتیجه همکاری مشترک میان مجموعه‌ای از بازیگران بزرگ حوزه مالی سنتی و کریپتو است. مدیریت «بنیاد گلوبال سینکرونایزر» (Global Synchronizer Foundation) زیر نظر بنیاد لینوکس (Linux Foundation) انجام می‌شود و در این مسیر شرکت‌های مطرحی از وال‌استریت، بازار زیرساخت‌های مالی و استارتاپ‌های بلاکچینی حضور دارند.
با این حال، نقش اصلی را شرکت دیجیتال‌اَسِت (Digital Asset) ایفا می‌کند؛ شرکتی که هم پروتکل بلاکچین کانتون و هم زبان قرارداد هوشمند دامل (Daml) را توسعه داده است. بنیانگذاران دیجیتال‌اَسِت عبارتند از:
بنیانگذاران دیجیتال‌اَسِت تیمی از متخصصان با تجربه در حوزه مالی و فناوری هستند:
- دان ویلسون (Don Wilson): بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت معاملاتی DRW، که تجربه گسترده‌ای در بازارهای مالی سنتی و کریپتو دارد.
- یوال روز (Yuval Rooz): مدیر پیشین Citadel و DRW و یکی از پیشگامان سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین مالی.
- اریک سارانیِتسکی (Eric Saraniecki): هم‌بنیان‌گذار Cumberland، متخصص در توسعه و مدیریت دارایی‌های دیجیتال.
- شائول کفیـر (Shaul Kfir): هم‌نویس libsnark و هم‌بنیان‌گذار Bits of Gold، با تخصص در رمزنگاری و فناوری بلاکچین.
این تیم با ترکیب تجربه مالی سنتی و دانش فنی بلاکچینی، زیرساختی ایجاد کرده است که بتواند بلاکچین را به‌صورت عملیاتی و قابل اعتماد برای موسسات بزرگ مالی ارائه دهد.
چرا موسسات مالی به کانتون اعتماد کرده‌اند؟
یکی از بزرگترین دستاوردهای شبکه کانتون جلب اعتماد موسسات مالی بزرگ جهانی است. در حالی‌که بسیاری از بلاکچین‌های عمومی با بی‌اعتمادی بانک‌ها و نهادهای نظارتی مواجه شدند، کانتون موفق شده پلی مطمئن میان دنیای کریپتو و سیستم‌های مالی سنتی ایجاد کند. دلیل اصلی این موفقیت، طراحی عملگرایانه‌ای است که به جای مقابله با قوانین، آنها را در قلب معماری خود جای داده است.
موسسات مالی با ورود به کانتون می‌توانند مطمئن باشند که تراکنش‌ها در عین سرعت و شفافیت، با بالاترین سطح امنیت و محرمانگی انجام می‌شوند. به بیان ساده‌تر، بانکی که از کانتون استفاده می‌کند، لازم نیست نگران افشای استراتژی‌های تجاری یا داده‌های مشتریان خود باشد. این همان چیزی است که باعث شده بیش از ۴۰۰ موسسه مالی به این شبکه اعتماد کنند.
افزون بر این، مدل حاکمیتی کانتون بر پایه همکاری و مشارکت گسترده طراحی شده است. نهادهای عضو نه‌تنها کاربر هستند، بلکه در تصمیم‌گیری‌ها و ارتقاهای شبکه نیز نقش دارند. این موضوع احساس مالکیت مشترک ایجاد می‌کند و پذیرش نهادی را بسیار آسان‌تر کرده است.
توکنیزه کردن دارایی‌ها
یکی از نقاط قوت کانتون، امکان توکنیزه‌کردن دارایی‌ها در مقیاس بسیار بزرگ است. این شبکه تاکنون میزبان بیش از ۶ تریلیون دلار دارایی توکنیزه‌شده بوده؛ عددی که نشان می‌دهد موسسات مالی نه‌فقط به‌طور آزمایشی، بلکه در سطحی واقعی و گسترده از این فناوری بهره می‌برند.
توکنیزه‌کردن به معنای تبدیل دارایی‌های سنتی مثل اوراق قرضه، سهام یا حتی وام‌ها به نسخه‌های دیجیتالی روی بلاکچین است. این کار نه‌تنها فرایندهای معاملاتی را سریع‌تر و ارزان‌تر می‌کند، بلکه امکان تقسیم‌پذیری و نقدشوندگی بسیار بالاتری به دارایی‌ها می‌دهد. به این ترتیب، سرمایه‌ای که قبلاً در قالب دارایی‌های غیرنقدی قفل شده بود، حالا می‌تواند در بازار آزادتر جریان پیدا کند.
کانتون با فراهم‌کردن زیرساخت امن و سازگار با قوانین، این فرایند را برای موسسات مالی بزرگ ساده کرده است. در عمل، این موضوع می‌تواند انقلابی خاموش در بازارهای مالی جهانی باشد؛ انقلابی که شاید کاربران عادی آن را به چشم نبینند، اما اثرات آن روی نقدینگی و دسترسی سرمایه‌گذاران به ابزارهای مالی به‌زودی غیرقابل انکار خواهد بود.
تعامل‌پذیری؛ مزیتی که بلاکچین‌های سنتی نداشتند
یکی از مشکلات همیشگی بلاکچین‌های عمومی، نبود تعامل‌پذیری (Interoperability) واقعی میان شبکه‌های مختلف بود. هر بلاکچین برای خودش جزیره‌ای جداگانه محسوب می‌شد و اتصال آنها به یکدیگر به‌سادگی ممکن نبود. کانتون این مشکل را با مفهوم «شبکه‌ای از شبکه‌ها» برطرف کرده است.
همانطور که بالاتر گفتیم، در کانتون، هر برنامه یا دفترکل مستقل می‌تواند در صورت نیاز با دیگر دفترکل‌ها تعامل داشته باشد. این یعنی اگر یک بانک اوراق قرضه را روی دفترکل خودش توکنیزه کند، بانک دیگری هم می‌تواند در معامله آن شرکت کند، بدون اینکه لازم باشد همه داده‌ها برای هر دو طرف افشا شود. چنین سطحی از تعامل‌پذیری تا پیش از کانتون در هیچ بلاکچینی وجود نداشت.
این قابلیت نه‌تنها اجرای تراکنش‌های چندمرحله‌ای و بین‌المللی را ممکن می‌کند، بلکه به موسسات اجازه می‌دهد به‌صورت تدریجی و بدون ریسک بالا به بلاکچین مهاجرت کنند. آنها می‌توانند ابتدا بخشی از عملیات خود را به کانتون منتقل کنند و سپس در صورت موفقیت، به‌مرور سایر فرایندها را نیز به این بستر بیاورند.
اکوسیستم کانتون: پذیرش گسترده در میان غول‌های مالی و صنعتی
کانتون در نگاه اول یک شبکه‌ی تازه‌تأسیس به نظر می‌رسد، اما در همین مدت کوتاه توانسته اعتماد بزرگترین بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی را جلب کند. در واقع کانتون امروز در قلب سیستم‌هایی قرار گرفته که روزانه میلیاردها دلار پول و دارایی در آنها جابه‌جا می‌شود.
به عنوان مثال، موسسات مالی بزرگی مثل برودریج و جی‌پی‌مورگان از کانتون برای تسویه آنی پول و وثیقه استفاده می‌کنند. این یعنی فرآیندی که قبلاً روزها طول می‌کشید، حالا در کسری از ثانیه و با شفافیت کامل انجام می‌شود.
در دنیای معاملات مشتقات هم کانتون به کار گرفته شده تا خرید و فروش دارایی‌های واقعی (مثل اوراق قرضه یا طلا) و دارایی‌های دیجیتال (مثل کریپتو) را در یک بستر مشترک و امن ممکن کند. به لطف همگام‌ساز جهانی کانتون، حتی وقتی معاملات در شبکه‌های مختلف انجام می‌شوند، باز هم تسویه نهایی به‌صورت هماهنگ و بی‌نقص صورت می‌گیرد.
بانک‌های بزرگی مثل HSBC، گلدمن ساکس و BNP Paribas هم پروژه‌های اختصاصی خودشان را روی کانتون ساخته‌اند؛ از توکنیزه کردن اوراق قرضه گرفته تا نگهداری دارایی‌های دیجیتال. این همکاری‌ها نشان می‌دهد که کانتون فقط یک شبکه‌ی آزمایشی نیست، بلکه زیرساختی است که می‌تواند ستون فقرات مالی جهانی آینده باشد.
فراتر از بانک‌ها، حتی شرکت‌های انرژی مثل شل و بی‌پی هم سراغ کانتون رفته‌اند تا تأیید و ثبت معاملات انرژی را کاملاً خودکار و لحظه‌ای کنند. همچنین نهادهای بزرگی مثل DTCC و بانک‌های مرکزی در حال بررسی استفاده از آن برای مدیریت وثایق و حتی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) خود هستند.
به زبان ساده، کانتون امروز پلی میان دنیای سنتی مالی و نسل جدید بلاکچین ساخته است؛ پلی که هم سرعت و شفافیت فناوری نوین را دارد، هم امنیت و الزامات سخت‌گیرانه‌ی سیستم‌های نهادی را رعایت می‌کند.
نقش کانتون در شکل‌دهی به آینده بازارهای مالی
با توجه به مقیاس، پذیرش نهادی و حجم دارایی‌های منتقل‌شده روی کانتون، بسیاری از کارشناسان معتقدند این شبکه می‌تواند به استاندارد جدید در دنیای مالی بدل شود. همانطور که اینترنت در دهه ۹۰ میلادی ابتدا در دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی شروع شد و سپس به جریان اصلی زندگی بشر وارد شد، کانتون هم می‌تواند چنین مسیری را برای بلاکچین رقم بزند.
از نگاه آینده‌پژوهان، کانتون نقطه‌ای است که در آن، بلاکچین از هیجان ایدئولوژیک فاصله گرفته و به ابزاری عملی برای بازارهای جهانی تبدیل شده است. اگر این روند ادامه یابد، ظرف چند سال آینده شاهد خواهیم بود که بسیاری از دارایی‌ها و قراردادهای مالی صرفاً در بستر کانتون یا شبکه‌هایی مشابه آن معامله می‌شوند.
این آینده، هم فرصت و هم چالش به همراه دارد. فرصت از این نظر که بازارها سریع‌تر، شفاف‌تر و کارآمدتر خواهند شد؛ و چالش از این منظر که تمرکز قدرت در دست شبکه‌ای مثل کانتون می‌تواند شکل تازه‌ای از وابستگی نهادی ایجاد کند.
ارز دیجیتال کانتون کوین چیست؟
کانتون کوین (Canton Coin) با نماد CC توکن بومی و کاربردی شبکه کانتون است که از آن برای پرداخت کارمزد استفاده از شبکه، پاداش‌دهی به مشارکت‌کنندگان و توسعه‌دهندگان و شفاف‌سازی جریان فعالیت‌ها در اکوسیستم استفاده می‌شود.
این ارز دیجیتال طبق مدل عرضه منصفانه (Fair Launch) به بازار عرضه شده، یعنی هیچ توکنی از قبل استخراج نشده، پیش‌فروش نشده یا سهمی برای بنیانگذاران و سرمایه‌گذاران اولیه کنار گذاشته نشده است. این یعنی هر توکنی که امروز در گردش است، از طریق مشارکت واقعی در شبکه به دست آمده است.
توکنومیکس کانتون کوین هم به این صورت تعیین شده که در ۱۰ سال اول حداکثر ۱۰۰ میلیارد توکن CC صادر شود. پس از آن این سقف به سالانه ۲.۵ میلیارد توکن محدود خواهد شد. همزمان بخشی از توکن‌ها با مکانیسم توکن‌سوزی از گردش خارج می‌شود تا عرضه کل در حدود ۱۰۰ میلیارد ثابت بماند. این مدل باعث می‌شود ارزش توکن به مصرف واقعی شبکه گره بخورد و از تورم بی‌رویه و کاهش قیمت آن جلوگیری شود.
طبق توکنومیک کانتون کوین، در سال‌های ابتدایی، بیشترین سهم پاداش‌ها به اپراتورهای زیرساخت (به‌ویژه سوپر ولیدیتورها) تعلق می‌گیرد؛ اما به مرور، بخش عمده به اپلیکیشن‌ها و حجم تراکنش‌های آنها منتقل می‌شود. این جابه‌جایی باعث می‌شود هرچه استفاده از شبکه بیشتر شود، توسعه اپلیکیشن‌ها سود بیشتری ببرند. همچنین کارمزدها ساختاری کاهشی (Regressive) دارند؛ یعنی هرچه حجم تراکنش بالاتر باشد، درصد کارمزد کمتر می‌شود.
مزایا و معایب شبکه کانتون
شبکه کانتون به‌عنوان یک زیرساخت بلاکچینی نهادی طراحی شده که تلاش می‌کند فاصله‌ی میان بازارهای مالی سنتی و دنیای دارایی‌های دیجیتال را پر کند. با این حال، مانند هر فناوری نوظهور، مزایا و معایب خاص خودش را دارد:
مزایای کانتون
- پذیرش نهادی: شبکه کانتون به‌طور مستقیم با بانک‌ها، موسسات مالی و نهادهای بزرگ همکاری می‌کند و همین موضوع پشتوانه‌ای قدرتمند برای اعتمادسازی ایجاد می‌کند.
- حفظ حریم خصوصی و انعطاف‌پذیری: بر خلاف بلاکچین‌های عمومی، موسسات می‌توانند سطح شفافیت و محرمانگی داده‌ها را تنظیم کنند؛ قابلیتی که برای بازارهای مالی ضروری است.
- معماری ماژولار: شبکه از «شبکه‌ای از شبکه‌ها» تشکیل شده و به موسسات اجازه می‌دهد اپلیکیشن‌های اختصاصی خود را بسازند و به‌صورت ایمن با یکدیگر تعامل کنند.
- مقیاس‌پذیری بالا: طراحی کانتون به‌گونه‌ای است که می‌تواند حجم بالایی از تراکنش‌ها را بدون ازدحام و کارمزدهای نجومی پردازش کند.
- سازگاری با مقررات: یکی از اهداف اصلی کانتون، همسویی با چارچوب‌های قانونی و نظارتی جهانی است تا ریسک‌های حقوقی و قانونی به حداقل برسند.
- کاربردهای واقعی: برخلاف بسیاری از بلاکچین‌ها که بیشتر روی دارایی‌های دیجیتال بومی تمرکز دارند، کانتون برای توکنیزه‌کردن دارایی‌های واقعی مثل اوراق قرضه، سهام و کالاها طراحی شده است.
معایب کانتون
- تمرکزگرایی نهادی: هرچند شبکه از نظر فنی غیرمتمرکز است، اما کنترل و مشارکت عمده در دست موسسات بزرگ قرار دارد که ممکن است با روح بلاکچین تضاد داشته باشد.
- محدودیت در جذب کاربران خرد: طراحی و تمرکز کانتون بر موسسات مالی باعث می‌شود کاربران عادی کمتر انگیزه یا امکان استفاده از آن را داشته باشند.
- پیچیدگی فنی: زبان برنامه‌نویسی DAML و ساختار تخصصی شبکه، یادگیری و ورود توسعه‌دهندگان مستقل را دشوار می‌کند.
- وابستگی به موسسات: موفقیت شبکه به شدت وابسته به تداوم حضور و همکاری بانک‌ها و نهادهای مالی است؛ در صورت عقب‌نشینی آنها، اکوسیستم با مشکل مواجه خواهد شد.
- ریسک‌های نظارتی: اگرچه کانتون برای همسویی با مقررات ساخته شده، اما تغییر قوانین در حوزه‌های قضایی مختلف می‌تواند محدودیت‌های جدیدی بر شبکه تحمیل کند.
نقش کانتون در شکل‌دهی به آینده بازارهای مالی
با توجه به مقیاس، پذیرش نهادی و حجم دارایی‌های منتقل‌شده روی کانتون، بسیاری از کارشناسان معتقدند این شبکه می‌تواند به استاندارد جدید در دنیای مالی بدل شود. همانطور که اینترنت در دهه ۹۰ میلادی ابتدا در دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی شروع شد و سپس به جریان اصلی زندگی بشر وارد شد، کانتون هم می‌تواند چنین مسیری را برای بلاکچین رقم بزند.
از نگاه آینده‌پژوهان، کانتون نقطه‌ای است که در آن، بلاکچین از هیجان ایدئولوژیک فاصله گرفته و به ابزاری عملی برای بازارهای جهانی تبدیل شده است. اگر این روند ادامه یابد، ظرف چند سال آینده شاهد خواهیم بود که بسیاری از دارایی‌ها و قراردادهای مالی صرفاً در بستر کانتون یا شبکه‌هایی مشابه آن معامله می‌شوند.
این آینده، هم فرصت و هم چالش به همراه دارد. فرصت از این نظر که بازارها سریع‌تر، شفاف‌تر و کارآمدتر خواهند شد؛ و چالش از این منظر که تمرکز قدرت در دست شبکه‌ای مثل کانتون می‌تواند شکل تازه‌ای از وابستگی نهادی ایجاد کند.
سوالات متداول
۱. شبکه کانتون چیست و چه تفاوتی با بلاکچین‌های عمومی دارد؟
کانتون یک بلاکچین اختصاصی و ماژولار است که بر خلاف بلاکچین‌های عمومی، به موسسات اجازه می‌دهد سطح شفافیت و محرمانگی داده‌ها را به دلخواه تنظیم کنند.
۲. ارز دیجیتال کانتون کوین چه کاربردی دارد؟
کانتون کوین برای پرداخت کارمزدها، پاداش‌دهی به مشارکت‌کنندگان، توسعه اپلیکیشن‌ها و حفظ پایداری اقتصادی شبکه استفاده می‌شود.
۳. چرا عرضه کانتون کوین منصفانه (Fair Launch) نامیده می‌شود؟
زیرا هیچ سهمی برای تیم، سرمایه‌گذاران اولیه یا استخراج پیش از راه‌اندازی در نظر گرفته نشده و همه توکن‌ها از طریق مشارکت واقعی در شبکه به دست می‌آیند.
۴. سقف عرضه کانتون کوین چقدر است؟
در ۱۰ سال اول حداکثر ۱۰۰ میلیارد توکن صادر می‌شود و پس از آن انتشار سالانه به ۲.۵ میلیارد محدود خواهد شد؛ همزمان توکن‌سوزی باعث تثبیت عرضه در همین حدود می‌شود.
۵. آیا کانتون کوین برای سرمایه‌گذاران عادی مناسب است؟
بله. این توکن بیشتر برای پذیرش نهادی طراحی شده؛ بنابراین برخلاف میم‌کوین‌ها یا پروژه‌های صرفاً سفته‌بازانه، رشد آن وابسته به استفاده واقعی موسسات مالی است.
۷. بزرگترین ریسک سرمایه‌گذاری در کانتون کوین چیست؟
بزرگترین ریسک، کاهش اعتماد یا عقب‌نشینی موسسات مالی از شبکه است که می‌تواند به شدت روی تقاضا و ارزش توکن تأثیر بگذارد.
سخن نهایی
شبکه کانتون و توکن بومی آن، کانتون کوین، را می‌توان یکی از جدی‌ترین تلاش‌ها برای اتصال دنیای مالی سنتی با بلاکچین دانست. معماری ماژولار، امکان حفظ محرمانگی داده‌ها و سازگاری کامل با قوانین سختگیرانه، این پروژه را از بسیاری بلاکچین‌های عمومی متمایز کرده است.
کانتون کوین نیز به‌عنوان قلب تپنده این شبکه، نقش حیاتی در پایداری اقتصادی آن دارد. مدل عرضه منصفانه، محدودیت صدور توکن و مکانیزم توکن‌سوزی باعث شده این ارز دیجیتال صرفاً یک ابزار معاملاتی نباشد، بلکه بخشی از زیرساختی بزرگتر برای تحول بازارهای مالی جهانی باشد.
با این حال، باید توجه داشت که کانتون بیش از آنکه بر کاربران خرد تمرکز داشته باشد، یک پروژه نهادی است؛ بنابراین آینده آن وابسته به اعتماد و مشارکت بانک‌ها و موسسات مالی خواهد بود. اگر این اعتماد حفظ شود، کانتون می‌تواند ستون فقرات نسل بعدی نظام مالی جهان باشد؛ اما اگر موسسات از آن فاصله بگیرند، جایگاهش به چالش کشیده خواهد شد.
