چه کسی قیمت بیت کوین را در سال ۲۰۲۵ کنترل می‌کند؟ نهنگ‌ها، توسعه‌دهندگان یا دولت‌ها؟

قیمت بیت کوین در سال ۲۰۲۵ صحنه کشمکشی پیچیده و چندلایه است. برخلاف تصور عمومی، هیچ نهاد واحدی، چه سرمایه‌گذاران کلان، معروف به «نهنگ‌ها»، چه توسعه‌دهندگان پروتکل و چه دولت‌ها، به‌تنهایی کنترل کاملی بر بازار ندارد. هر یک از این بازیگران، به‌همراه نیروهای قدرتمند اقتصاد کلان، نقشی منحصربه‌فرد ایفا می‌کنند که تأثیرشان بسته به شرایط، دائماً در حال تغییر است و درک این اکوسیستم را بیش از هر زمان دیگری حیاتی می‌سازد.

در این مقاله از میهن بلاکچین، به بررسی عمیق نقش هر یک از این نیروها می‌پردازیم. ابتدا خواهیم دید که نهنگ‌ها چگونه با انباشت و توزیع در مقیاس بزرگ بازار را به‌حرکت درمی‌آورند. سپس، تأثیر ارتقاهای فنی توسط توسعه‌دهندگان بر کاربرد و جذابیت بیت کوین را تحلیل می‌کنیم و در نهایت، نشان می‌دهیم که چگونه تصمیمات قانون‌گذاری و سیاست‌های کلان دولت‌ها، بدون آنکه کنترل مستقیمی داشته باشند، محیط فعالیت بیت کوین را شکل می‌دهند.

نهنگ‌ها چگونه بر بیت کوین تأثیر می‌گذارند؟

اگر کسی باشد که بتواند «بازار را تکان دهد»، آن فرد کسی نیست جز نهنگ. نهنگ‌ها سرمایه‌گذارانی هستند که هزاران بیت کوین در اختیار دارند و اغلب شامل مؤسسات، صندوق‌ها یا هولدرهای اولیه از روزهای نخست بیت کوین می‌شوند و در سال ۲۰۲۵، آن‌ها فعال‌تر از همیشه هستند.

تعداد کیف پول‌هایی که بیش از ۱٬۰۰۰ بیت کوین هولد می‌کنند، تا ماه می ۲۰۲۵ به ۱,۴۵۵ واحد رسید که نشان‌دهنده موج جدیدی از انباشت است. بخشی از این رشد ناشی از بازیگران نهادی است.

شرکت استراتژی (Strategy) به‌تنهایی اکنون بیش از ۵۸۰,۰۰۰ بیت کوین (حدود ۲.۷۶٪ از کل عرضه) در اختیار دارد، در حالی که بلک‌راک (BlackRock) نیز تخصیص بیت کوین به صندوق ETF خود یعنی iShares Bitcoin Trust و پورتفولیوهای مرتبط را اضافه کرده است. این دو شرکت روی هم رفته حدود ۶٪ از کل عرضه بیت کوین را کنترل می‌کنند که رقمی سرسام‌آور در اکوسیستمی با عرضه ثابت و نقدینگیِ رو به کاهش در صرافی‌ها است.

نهنگ‌ها لزوماً هولدر نیستند. آن‌ها در مقیاس بزرگ خرید می‌کنند، در قیمت‌های بالا سود خود را برمی‌دارند و اغلب زمانی که سرمایه‌گذاران خرد وارد بازار می‌شوند، دارایی خود را می‌فروشند. از ابتدای سال ۲۰۲۵، چندین اصلاح قیمت پس از واریزهای بزرگ از کیف پول نهنگ‌ها به صرافی‌ها رخ داده است که تحلیلگران آنچین (On-Chain) از اوایل فوریه به آن اشاره کرده بودند.

از سوی دیگر، دوره‌های کم‌تحرکی در کیف پول نهنگ‌ها با حرکت صعودی قیمت، از جمله صعود بیت کوین به بالای ۱۱۰,۰۰۰ دلار در ماه آوریل هم‌زمان بوده است.

با این حال، همه نهنگ‌ها معامله‌گر کوتاه‌مدت نیستند. داده‌های کریپتوکوانت (CryptoQuant) نشان می‌دهد آدرس‌های قدیمی نهنگ‌ها از ماه آوریل تنها ۶۷۹ میلیون دلار سود محقق کرده‌اند، در حالی که هولدرهای بزرگ و جدیدتر — که احتمالاً صندوق‌های پوشش ریسک یا افراد ثروتمند هستند — در همین دوره بیش از ۳.۲ میلیارد دلار سود سیو کردند. این موضوع نشان‌دهنده یک انشعاب است؛ به‌نظر می‌رسد نهنگ‌های اولیه در حال تجمیع برای بلندمدت هستند، در حالی که بازیگران جدیدتر سریع‌تر نقد می‌کنند.

رفتار نهنگ‌ها ممکن است ظرافت‌های خاص خود را داشته باشد، اما تأثیر آن همچنان مستقیم و قدرتمند است؛ چه در حال انباشت باشند و چه توزیع، این نهادها نقشی بسیار بزرگ در تعیین جهت حرکت قیمت بیت کوین ایفا می‌کنند.

آیا می‌دانستید؟ ۲٪ از برترین آدرس‌های بیت کوین بیش از ۹۰٪ از عرضه آن را کنترل می‌کنند، اما بیشتر آن‌ها کیف پول‌های سرد و صرافی‌ها هستند. این بدان معناست که تعداد واقعی افرادی که نفوذی در حد و اندازه نهنگ‌ها دارند، بسیار کمتر از آن چیزی است که داده‌های خام آدرس‌ها نشان می‌دهد.

آیا توسعه‌دهندگان می‌توانند بر قیمت بیت کوین تأثیر بگذارند؟

ارتقاهای تحت رهبری توسعه‌دهندگان در بیت کوین به‌ندرت اتفاق می‌افتد و زمانی که رخ می‌دهند، معمولاً سروصدای زیادی به پا می‌کنند. قابلیت‌های جدید، مقیاس‌پذیری بهتر یا حریم خصوصی بیشتر؟ این‌ها توجهات را جلب کرده و بر قیمت تأثیر می‌گذارند.

سگویت (SegWit) — آگوست ۲۰۱۷

سگویت (SegWit) نحوه ذخیره داده‌ها در بلاک‌ها را تغییر داد که به‌معنای گنجایش تراکنش‌های بیشتر و کاهش کارمزدها بود. این ارتقا همچنین راه را برای مواردی مانند شبکه لایتنینگ هموار کرد.

چه اتفاقی افتاد؟ یک جهش بزرگ. بیت کوین از حدود ۴,۰۰۰ دلار در ماه آگوست به نزدیک ۲۰,۰۰۰ دلار تا دسامبر ۲۰۱۷ رسید. البته این رشد فقط به خاطر سگویت نبود (سال ۲۰۱۷ بازار صعودی بود)، اما سگویت به ایجاد زیرساخت‌های لازم کمک کرد.

تپ‌روت (Taproot) — نوامبر ۲۰۲۱

تپ‌روت (Taproot) بیت کوین را هوشمندتر و خصوصی‌تر کرد. تراکنش‌های پیچیده می‌توانستند روی زنجیره مانند تراکنش‌های ساده به نظر برسند که به حریم خصوصی و کارایی کمک می‌کرد. این ارتقا همچنین در را برای اسکریپت‌نویسی پیشرفته‌تر باز کرد. تپ‌روت تنها چند روز پس از رسیدن بیت کوین به سقف ۶۴,۰۰۰ دلاری خود فعال شد. حرکت قیمت تماماً به خاطر تپ‌روت نبود؛ هیجانات مربوط به ETF، عوامل اقتصاد کلان و موارد دیگر نیز دخیل بودند؛ اما قطعاً این حس را تقویت کرد که بیت کوین در حال بلوغ است. این ارتقا حاصل سال‌ها تلاش و مشارکت بیش از ۱۵۰ توسعه‌دهنده بود.

اوردینالز (Ordinals) و BRC-20 — سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۳

سپس چیزی آمد که تقریباً هیچ‌کس آن را پیش‌بینی نمی‌کرد و آن هم NFTها و میم‌کوین‌ها روی شبکه بیت کوین بودند. به لطف تپ‌روت و چند توسعه‌دهنده خلاق، کاربران شروع به اینسکریپشن یا حک کردن (Inscribing) داده‌ها روی ساتوشی‌های مجزا کردند. این کار با تصاویر JPEG شروع شد و سپس به توکن‌های BRC-20 (اساساً، میم‌توکن‌هایی که کاملا روی بیت کوین زندگی می‌کردند) تکامل یافت. در عرض چند ماه بیش از ۲ میلیارد دلار ارزش بازار ایجاد شد و کارمزد ماینرها به‌شدت افزایش یافت.

کاوننت‌ها (Covenants)، OP_CAT و OP_CTV

تا ماه می ۲۰۲۵، توسعه‌دهندگان در حال صحبت در مورد گام‌های بزرگ بعدی مانند کاوننت‌ها و آپ‌کدهای (Opcodes) جدیدی مانند OP_CTV و OP_CAT بودند. این‌ها می‌توانند انعطاف‌پذیری بیشتری مانند خزانه‌ها (Vaults) و شرایط خرج کردن قابل برنامه‌ریزی، یعنی ایده‌هایی بزرگ برای کاربرد بلندمدت بیت کوین به ارمغان بیاورند.

آیا می‌دانستید؟ فعالیت توسعه‌دهندگان بیت کوین در سال ۲۰۲۵ جهش داشته و بیش از ۳,۲۰۰ کامیت (commit) در مخازن کد آن طی سال گذشته ثبت شده است. این hlv نشان‌دهنده بازگشتی قابل توجه از رکود سال ۲۰۲۲ و حاکی از شتابی دوباره در توسعه پروتکل است.

چگونه دولت‌ها بیت کوین را کنترل نمی‌کنند، اما همچنان بازار را به‌حرکت درمی‌آورند؟

هیچ دولت واحدی بیت کوین را کنترل نمی‌کند، اما این بدان معنا نیست که آن‌ها نمی‌توانند بازار را تحت تأثیر قرار دهند. از تأیید ETFها گرفته تا قوانین نظارتی، تغییرات قانونی به یکی از بزرگ‌ترین محرک‌های حرکات بزرگ بازار تبدیل شده‌اند.

تصویب صندوق‌های ETF اسپات بیت کوین در ایالات متحده در سال ۲۰۲۴ را در نظر بگیرید. این لحظه‌ای تعیین‌کننده بود؛ چندین صندوق چراغ سبز دریافت کردند و بیت کوین به بالای ۷۳,۰۰۰ دلار جهش کرد. میلیاردها دلار از طریق پلتفرم‌هایی مانند IBIT بلک‌راک وارد بازار شد و پیام آن بلند و واضح بود: مؤسسات بالاخره به میدان آمدند.

از سوی دیگر، پیشنهاد اتحادیه اروپا برای تشدید نظارت بر کیف پول‌های خودحضانتی (Self-Custodial) در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ بازارها را متلاطم کرد. موضوع فقط حریم خصوصی نبود بلکه این نگرانی را ایجاد کرد که ارزهای دیجیتال به جای پذیرفته شدن، در حال محدود شدن هستند. سرمایه‌گذاران نیز واکنش متناسبی نشان دادند و یک عقب‌نشینی کوتاه مدت، این اضطراب را بازتاب داد.

اقتصاد کلان نیز نقش خود را ایفا می‌کند. بیت کوین همچنان مانند یک دارایی پرریسک در حوزه فناوری رفتار می‌کند. زمانی که فدرال رزرو ایالات متحده در اواخر سال ۲۰۲۳ افزایش نرخ بهره را متوقف و به کاهش آن در سال ۲۰۲۴ اشاره کرد، بیت کوین به‌سرعت واکنش نشان داد. نرخ بهره پایین‌تر به‌معنای نقدینگی بیشتر، دلار ضعیف‌تر و اشتیاق مجدد برای دارایی‌های سخت، از جمله بیت کوین بود.

با این حال، حتی ممنوعیت‌های آشکار نیز نتوانستند آن را متوقف کنند. محدودیت‌های مداوم چین در تجارت و استخراج، تقاضا را از بین نبرده است. کاربران همچنان از طریق میزهای او تی سی (OTC)، VPNها و پلتفرم‌های خارجی به بیت کوین دسترسی دارند. در واقع، حجم معاملات OTC در چین در سال ۲۰۲۵ به‌طرز شگفت‌آوری قدرتمند باقی مانده است. این نوع تاب‌آوری نشان می‌دهد که اعمال مرز بر چیزی که برای بدون مرز بودن ساخته شده، چقدر دشوار است.

بنابراین، در حالی که دولت‌ها نمی‌توانند بیت کوین را کنترل کنند، اقدامات آن‌ها محیطی را که در آن حرکت می‌کند، شکل می‌دهد.

آیا می‌دانستید؟ راه‌اندازی صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) اسپات بیت کوین، قراردادهای آتی بیت کوین در بورس کالای شیکاگو (CME) را نیز در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ به رکورد ۹.۶ میلیارد دلار رساند.

چه چیزی قیمت بیت کوین را هدایت می‌کند؟

خب، واقعاً چه کسی قیمت بیت کوین را کنترل می‌کند؟ این کنترل تنها در دست نهنگ‌ها نیست. نه توسعه‌دهندگان اصلی، نه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، نه فدرال رزرو و نه دفتر سیاسی چین. بلکه همه آن‌ها و در عین حال هیچ‌کدام از آن‌ها در جنگ طناب‌کشی غیرمتمرکز در هم تنیده‌اند و قدرت، مشترک، موقعیتی و دائماً در حال تغییر است.

• نهنگ‌ها همچنان حجم معاملات را به ویژه در لحظات کمبود نقدینگی جابجا می‌کنند.
• توسعه‌دهندگان پروتکل را شکل می‌دهند و مسیر را برای موارد استفاده آینده هموار می‌کنند.
• دولت‌ها از طریق قوانین، مالیات و اجرا، فشار یا مجوز ایجاد می‌کنند.
• و نیروهای اقتصاد کلان نرخ بهره، تورم و قدرت دلار، اشتهای کلی برای ریسک را تعیین می‌کنند.

اما این‌ها فقط بازیگران اصلی هستند.

احساسات بازار (Sentiment) نیز وزن واقعی خود را دارد. سرخوشی سرمایه‌گذاران خرد می‌تواند رشدهای پارابولیک ایجاد کند. احتیاط نهادی می‌تواند باعث عقب‌نشینی‌های شدید شود. حتی روایت‌های اجتماعی، از هیجان هوش مصنوعی گرفته تا بی‌ثباتی جهانی، اکنون بر نحوه جایگاه بیت کوین در پورتفولیوها تأثیر می‌گذارند.

در سال ۲۰۲۵، ما این تعامل را در عمل دیدیم:

• تأیید ETFهای اسپات جریان‌های ورودی بی‌سابقه‌ای را به همراه داشت، اما نه همیشه رالی‌های پایدار.
• سرکوب‌های نظارتی در یک منطقه با رشد در منطقه‌ای دیگر مواجه شد.
• حرکات نهنگ‌ها در بازارهای آرام‌تر، وحشت کمتری ایجاد کرد.
• و گاهی اوقات، بزرگ‌ترین جهش‌ها تنها از شتاب روایت‌ها ناشی می‌شد، نه از اصول فاندامنتال.

این همان پارادوکس بیت کوین است؛ غیرمتمرکز است اما از نفوذ مصون نیست. قیمت آن بازتابی از باور، رفتار ومذاکره دائمی بین کاربران، سازندگان، مؤسسات و قانون‌گذاران است. قیمت، کمتر یک حکم قطعی و بیشتر نبضی است که اعتماد، بلاتکلیفی و اعتقاد را در لحظه ردیابی می‌کند.

نتیجه‌گیری

سه قدرت بر سر کنترل بیت کوین در جدال هستند. نهنگ با سرمایه‌اش ادعای پادشاهی می‌کند. توسعه‌دهنده زیرساخت‌ها را به رخ می‌کشد و می‌گوید: «زمین بازی از آنِ من است» و قانون‌گذار با بستن یا گشودن دروازه‌های دنیای واقعی، هر دو را تهدید می‌کند.

اما حقیقت این است که هیچ‌کدام حاکم نیستند. آن‌ها در یک کشمکش دائمی و وابسته به هم گرفتارند و قیمت، تنها انعکاس این جنگ قدرت بی‌پایان است.