در کنفرانس تکنوبلاک چه گذشت؟ + نقد و بررسی همایش تکنوبلاک

نخستین اجلاس جهانی انجمن‌های رمزارز دنیا و فعالان حوزه بلاکچین با عنوان «تکنوبلاک» با حضور فعالان ایرانی و نمایندگان متعدد از کشورهایی نظیر روسیه، ترکیه، ساعت ۹:۳۰ صبح روز پنجشنبه ۱۳ مرداد در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما (سالن خواجه نصیر) در شهر تهران برگزار شد.

به گزارش میهن بلاکچین، در این کنفرانس، رضا باقری اصل معاون پارلمانی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، مجتبی توانگر نماینده مجلس شورای اسلامی، آنتون تکاچف نماینده مجلس پارلمان روسیه (دوما) و الکساندر براژینکوف رییس انجمن ارز دیجیتال و بلاکچین روسیه، درباره توسعه فناوری، ساماندهی، استخراج و تبادل رمزارزها، سخنرانی کردند. فهرست مطالب درج شده در این مطلب به شرح زیر است:

• سخنرانی افتتاحیه؛ دکتر سیروس وطن‌خواه
• سخنرانی آنتوان تکاچف؛ نماینده دومای روسیه
• سخنرانی مجتبی توانگر؛ نماینده مجلس شورای اسلامی ایران
• سخنرانی الکساندر براژنیکوف؛ رییس انجمن بلاکچین روسیه
• سخنرانی رضا باقری اصل؛ معاون امور دولت، مجلس و استان‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
• پنل اول: سامان‌دهی و تنظیم‌گری کسب و کارهای مبتنی بر رمزارز و بلاکچین
• پنل دوم: فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی توسعه کاربرد فناوری بلاکچین
• نقد و بررسی کنفرانس تکنوبلاک

سخنرانی افتتاحیه کنفرانس تکنوبلاک؛ دکتر سیروس وطن‌خواه

کنفرانس تکنوبلاک صبح امروز با سخنرانی دکتر سیروس وطن‌خواه، رییس مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری و رییس شورای سیاست‌گذاری همایش تکنوبلاک آغاز شد. او در سخنرانی افتتاحیه کنفرانس اظهار داشت:

استفاده از فناوری‌های دیجیتال باعث افزایش بهره‌وری و افزایش سطح شفافیت و کیفیت ارائه خدمات می‌شود. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۹ زمانی که رمزارزها به جهان معرفی شدند، بستر اینترنت که پیش از آن تنها به عنوان ابزاری برای انتقال اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گرفت، به عنوان ابزاری برای انتقال ارزش نیز کارایی پیدا کرد. فناوری بلاکچین به لطف امنیت بالا در ذخیره‌سازی داده‌ها، امروزه به عنوان ابزار خدشه‌ناپذیر ذخیره‌سازی، در مواردی خارج از بازارهای مالی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تاثیر این فناوری بر زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال کشورها قابل توجه است و حاکمیت‌ها در قبال این فناوری باید تصمیمات درست و هوشمندانه‌ای اتخاذ کنند. سرعت تغییر و رشد فناوری در حوزه اقتصاد دیجیتال در چند سال اخیر بسیار بسیار بالا بوده است و این موضوع باعث شده حاکمیت‌ها در نظارت و سیاست‌گذاری این حوزه با دشواری‌هایی روبرو شوند. برای مثال عملکرد قانون‌گذار در شناخت، درک و تجویز راهکار برای هدایت امور با تاخیر زیادی مواجه می‌شود و این موضع به طور خاص سیاست‌گذاری بخش مالی را پر مخاطره می‌کند. به همین جهت اکثر دولت‌ها برای سیاست‌گذاری هوشمندانه فناوری، از رویکردهایی مانند «محیط آزمون تنظیم‌گری» یا «رگولاتوری سندباکس» بهره می‌برند. محیطی که باعث می‌شود شناخت حاکمیت نسبت به فناوری‌های نوین بیشتر شود و در قانون‌گذاری موفق‌تر عمل کنند.

برای برگزاری این کنفرانس جلسات متعددی بین نهادهای دولتی کشورهای شرکت کننده در این کنفرانس به صورت مجازی و حضوری صورت گرفت. همچنین جلسات متعددی بین انجمن‌های تخصصی حوزه رمزارز کشورهای ایران، روسیه و ترکیه برگزار شد. جلسات متعددی در مورد همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای ایران، روسیه و ترکیه انجام شده است و تفاهمات خوبی در این زمینه حاصل شده است.

سخنرانی آنتوان تکاچف؛ نماینده دومای روسیه

به کارگیری ارزهای دیجیتال در زندگی روزمره اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین خاطر همکاری کشورها در این زمینه اهمیت فراوان دارد چرا‌که همانطور که مطلع هستید رمزارز در کنار مزایای بسیار، خطراتی هم دارند.نماینده دومای روسیه خاطرنشان کرد:

ما در کشور روسیه، تصمیم داریم رمزارز ملی خود را ایجاد کنیم در آن را در زمینه انرژی و امنیت ملت خود به کار ببریم.

وی افزود در مورد سیاست گذاری در سال ۲۰۲۰ مجموعه‌ای از قوانین در روسیه وضع شد اما الان می‌بینیم که قوانین وضع شده کافی نیستند. در سنت‌پترزبورگ دادگاه ما به دلیل عدم وجود قانون واحدی برای صدور رای با مشکل مواجه است.

تکاچف گفت:

استفاده از رمزارز به عنوان ابزار پرداخت در روسیه در قانون نوشته نشده است اما می‌توان از آن به عنوان ابزار پرداخت در کشورهای دیگر استفاده کرد. اگر ساده بگویم «بلاکچین» در روسیه ممنوع است اما »استفاده از بلاکچین» طبق قانون مجاز است. استفاده از رمزارزها در روسیه ممکن است اما برخی شکل‌های استفاده از آن ممکن است شامل جریمه‌هایی شود.

وی افزود با وجود این دولت در حال حمایت از رمزارزها است. کارگروهی با مشارکت اعضای پارلمان ایجاد شده است و امیدواریم در سال جاری این قانون در مجلس دوما به همین شکل یا شکل بهتری تصویب شود.

تنظیم مقررات مواردی مانند استخرهای ماینینگ و مالیات را شامل می‌شود و در این موارد ارگان‌های مختلف در حال همکاری و کمک به یکدیگر هستند. همچنین قانون دومی در دست بررسی است که به عنوان اصلاحیه قانون اول عمل می‌کند و نواقص آن را تکمیل می‌کند.

تکاچف در کنفرانس تکنوبلاک عنوان کرد:

ما در سطح بین المللی شاهد استفاده از رمزارزها هستیم برای مثال ونزوئلا با استفاده از رمزارزها محصول خرید می‌کند. اما ما حین تنطیم مقررات داخلی باید شرایط بقیه کشورها را بدانیم و مورد توجه قرار دهیم. مثلا چین، به خاطر هزینه‌های بالا محدودیت‌های زیادی برای رمزارزها وضع کرده است.

وی افزود می‌توانیم از نظر انرژی مزیت نسبی کشورها را برای استخراج بررسی کنیم. برای مثال ونزوئلا بخاطر بهره‌مندی از انرژی ارزان مزیت بالایی برای استخراج دارد. اما در فضای استخراج رمزارزها بازارهای سیاه نیز وجود دارد. در قزاقستان تعرفه برق برای ماینینگ ۱ تنگه بر کیلو وات ساعت است و سوخت ذغال سنگ در تولید برق در قزاقستان نقش مهمی دارد است. اما بازار انرژی در آن کشور کاملا قانونی نیست و ماینرها روش‌های غیرقانونی را انتخاب می‌کنند و از پرداخت هزینه انرژی خودداری می‌کنند. در سال ۲۰۲۲ سطح تولید و مصرف برق در قزاقستان تعادل خود را از دست داده است.

همچنین در بلاروس قوانین جالب توجهی برای استخراج تنظیم شده است و این رگولاتوری دقیق در بلاروس باعث شده است انگیزه شکل‌گیری بازار سیاه از بین برود و وضعیت صنعت شفاف شود. تکاچف خاطرنشان کرد:

برای ما مهم است که از تجربه ایران استفاده کنیم، ایران از نظر فناوری مالی پیشرفت چشمگیری داشته است و ما می‌توانیم از تجربه آن در سیستم حواله استفاده کنیم. ما در دومای روسیه و بانک مرکزی، از ایران دعوت می‌کنیم در مود زنجیره‌های مالی تبادل نظر داشته باشیم و با همکاری همدیگر یک سری قوانین مشترک وضع کنیم.

نماینده دومای روسیه با اشاره به اینکه وی در ارائه ۲ طرح به مجلس این کشور در خصوص قانون‌گذاری رمزارزها نقش اساسی داشته است خاطرنشان ساخت:

ما باید در قانون در مورد تعریف‌های حوزه رمزارز و بلاکچین به توافق برسیم؛ تعاریفی همچون استخراج و استخرهای ماینینگ و اینکه چه لایسنس‌هایی لازم است.

سخنرانی مجتبی توانگر؛ نماینده مجلس شورای اسلامی ایران

مجتبی توانگر با اشاره به تاثیر رمزارزها و تکنولوژی آن در جهان، گفت:

در توسعه اقتصادی این فناوری تحولات زیادی را به همراه داشته است و نظام سنتی را به چالش کشید. مثلا تبادلات مالی پس از رمزارزها سریعتر شده‌اند. خصوصا برای کشورهایی مثل ایران و روسیه که دسترسی سخت‌تری به نظام تبادلات مالی بین‌المللی مانند سوئیفت دارند. همچنین کشورهای دوست مانند ترکیه می‌توانند در این همکاری با ما مشارکت داشته باشند.

وی ادامه داد:

با توسعه رمزارزهای مشترک از جمله پول‌های الکترونیکی مورد حمایت بانک‌های مرکزی، تبادل مالی مشترک بدون استفاده از دلار می‌تواند توسعه پیدا کند. و علاوه بر کاهش وابستگی به دلار، از سایر منافع آن برخوردار شویم.

توانگر خاطر نشان کرد:

علاوه بر بحث‌های مالی و تجاری بین المللی، استفاده از فناوری بلاکچین در اقتصاد و ترکیب آن با هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی با تغییرات نظامات حقوقی حاکم بر مبادلات اقتصادی و با کاهش هزینه‌های مبادله می‌توانیم مبادله اقتصادی را به سمت بهینه‌تر شدن سوق دهیم. رمزارزها می‌توانند آثار ناپایدارکننده بر وضعیت اقتصاد کلان کشورها داشته باشند؛ بنابراین نیازمند رگولاتوری منعطف و نظارت هستند.

سخنرانی الکساندر براژنیکوف؛ رییس انجمن بلاکچین روسیه

الکساندر براژنیکوف رییس انجمن بلاکچین روسیه در کنفرانس تکنوبلاک گفت در انجمن ما بیش از ۱۵۰ شرکت حقوقی وجود دارند و ما در ۵۰ نقطه روسیه حضور داریم که بیش از نصف مناطق روسیه است. نمایندگان ما در ۱۱ کشور دنیا از جمله فرانسه،کره جنوبی و قزاقستان حضور دارند. در کشورهای دیگر نیز می‌توانیم نمایندگی داشته باشیم اما به دلیل شرایط جهانی فعلا دست نگه داشته‌ایم. به زودی نیز ممکن است در ایران یک نمایندگی داشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد:

روسیه آماده قانون‌گذاری است و ما منتظر هستیم تا بتوانیم با تاسیس صرافی‌ها و پلتفرم‌ها آغاز به کار کنیم. ما می‌توانیم به جذب سرمایه بپردازیم و همانطور که در ایران در حوزه NFT و استخراج در حال رشد است، ما نیز می‌توانیم در صنایع مختلف از جمله توریسم همکاری داشته باشیم. ما پروژه‌های زیادی در روسیه داریم و می‌توانیم آنها را در ایران نیز پیاده‌سازی کنیم.

پیش از آغاز پنل‌های بحث و گفتگو مهمانان برنامه، گوکان هازنِداراُغلو مدیر بازاریابی منطقه‌ای Zeepay کشور ترکیه و ضیا کزلتان همکار مدیریتی E-TID از کشور ترکیه به معرفی محصولات خود پرداختند.

سخنرانی رضا باقری اصل؛ معاون امور دولت، مجلس و استان‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

رضا باقری اصل با اشاره به وایت پیپر بیت کوین و اصطلاحاتی که پس از انتشار آن به ادبیات حقوقی و نظامات فناوری کشورها ظهور پیدا کرده است گفت:

در کشور ما از سال قبل به صورت رسمی، جزو ادبیات حقوقی ما قرار گرفته است و در سند تحول دولت، یک بخشی به عنوان رمزارزش‌ها به عنوان یک فصل در نظر گرفته شده است و امیدواریم این مورد در برنامه هفتم توسعه مورد توجه قانون‌گذار قرار بگیرد.

وی با ذکر این نکته که تعداد کاربران ایرانی فضای رمزارز از حداقل ۲ میلیون تا حدود ۱۰ میلیون نفر گزارش شده است گفت:

این پدیده برای مردم جذاب بوده است و شاید نگاه مردم ایجاد تعادل بین سبد دارایی‌هایشان باشد و شاید نگاه ابزارگونه به آن داشته باشند. در کنار مزیت‌ها و جذابیت‌ها ممکن است بیم‌هایی هم وجود داشته باشد. اگر به دنبال رشد و توسعه فناوری هستیم باید تمامی جوانب را بررسی کنیم. باید به نقطه متعادلی میان دغدغه‌های حاکمیت و توزیع فناوری برسیم.

باقری اصل با تاکید بر این نکته که تجربه ایران در بحث تحریم‌ها از روسیه بیشتر است گفت:

تقریبا هیچ فناوری نیست که ایرانی‌ها شبیه آن را در داخل درست نکرده باشند و کاربرهای بسیار زیادی هم دارند و ما می‌توانیم به کشور روسیه در این موضوع کمک کنیم تا آنها نیز استفاده کنند.

وی با اشاره به اینکه میزان انرژی مصرف شده برای صنعت استخراج در دنیا که حدود ۰.۳۶٪ از انرژی دنیا به آن اختصاص یافته است گفت:

در ایران نیز به صورت رسمی و با مجوزها حدود ۲۰۰ مگاوات و به صورت غیررسمی تا ۲۰۰۰ مگاوات برق برای صنعت استخراج مصرف می‌شود. این یک دغدغه برای کشور ایجاد کرده است. کمیسیون اقتصادی دولت اولین مقرره را در حوزه ماینینگ داشته است و اصلاحیه‌ای که بر روی مصوبه سال ۹۸ داشتیم، به تصویب کمیسیون رسیده است و امیدواریم به زودی در دولت تصویب شود.

باقری اصل عنوان داشت:

در دولت یک کارگروه ویژه اقتصاد شکل گرفته است؛ بنابر اصل ۱۲۷ و ۱۳۸ قانون اساسی اختیارات رییس جمهور و هیئت وزیران به یک جمع کوچکتر متشکل از ۶ وزیر، یک معاون رییس جمهور، رییس بانک مرکزی و رییس صدا و سیما، معاونت علم و فناوری واگذار شده است تا صمیمات چابک‌تری در حوزه اقتصاد دیجیتال گرفته شود. مواردی در دستور کار این کارگروه قرار دارد که از جمله آنها دارایی‌های دیجیتال است. یک سند توسط آقای توانگر در مجلس در حال پیگیری است و یک سند هم در کمیته‌ای در ستاد اقتصاد دولت در دست تهیه است و با اتحاد این دو سند، هم جنبه‌های قانونی آن شکل بگیرد و هم جنبه‌های فناوری و زیست بومی در یک سند هم در دولت هم در مجلس به تصویب برسد. علی رغم تاخیری که در قانون‌گذاری این حوزه وجود داشته است می‌توان به این صورت به آن شتاب داد و این صنعت را به یک صنعت رسمی تبدیل کنیم.

معاون امور دولت، مجلس و استان‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با ذکر این نکته که قانون‌گذاری ما باید هم خطرات و ریسک‌ها و هم منافع را پوشش دهد و این دو را متعادل کند گفت:

من فکر می‌کنم بهترین کسانی که می‌توانند در این زمینه به ما کنند شما فعالان در این زمینه هستید؛ می‌توانیم با مشارکت همدیگر سندی را تهیه کنیم که حتی بتواند به جنبه‌های خود تنظیم‌گری، سندباکسی و رگ‌تکی هم بیشتر توجه کند.

وی در خصوص توجه به دیپلماسی سایبری گفت:

همانطور که مهمانان روسی در این جلسه عنوان داشتند که می‌توانند از ظرفیت‌های موجود در ایران استفاده کنند ما نیز می‌توانیم از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم و در روسیه شرکت‌هایی تاسیس کنیم و هم تبادلات تکنولوژی و هم تبادلات ارزش خلق ثروت را در کشورهای همسو توسعه دهیم.

پنل اول: سامان‌دهی و تنظیم‌گری کسب و کارهای مبتنی بر رمزارز و بلاکچین

پنل اول این کنفرانس با عنوان «سامان‌دهی و تنظیم‌گری کسب و کارهای مبتنی بر رمزارز و بلاکچین» برگزار شد. در این پنل مجتبی توانگر، نماینده مجلس ایران، آنتون تکاچف، نماینده دومای روسیه، حسین اسلامی، رییس هیيت مدیره نصر تهران، الکساندر براژنیکف، رییس انجمن رمزارز و بلاکچین روسیه (راکیب (Racib))، امیر حسین راد، مدیرعامل اکسچنج نوبیتکس و رییس کمیسیون رمزارز انجمن فینتک، دکتر قائمی، مشاور رییس مجلس در حوزه فناوری اطلاعات و عضو شورای شهر تهران و آقای تهرانی از مجموعه ققنوس شرکت داشتند.

آنتون تکاچف درباره چالش‌های کلیدی حاکمیت رمزارز و نگاه مجموعه دولت روسیه به این حوزه، گفت:

اولین چالش موجود بُعد محافظت از شهروندان در برابر کلاهبرداری‌ها است. به دلیل عدم اطلاعات کافی شهروندان، سرمایه آنها در خطر است. اگر شخصی سرمایه‌گذاری قانونی و مجوز در این زمینه داشته باشد نیز با محدودیت‌های متعددی روبه‌رو است. شخص حقیقی می‌تواند تا ۱۰٬۰۰۰ دلار سرمایه‌گذاری داشته باشد. بُعد دوم این است که چگونه رگولاتوری کنیم. در این خصوص ۲ واریانت داریم. دومین ارگانی که در این زمینه دخیل است بخش مالیات است. سومین بُعد لایسنس کردن این فعالیت‌ها است و چه کسانی اکسچنج را انجام می‌دهند. لایسنس کردن این موضوع بر اساس تصمیم بانک مرکزی صورت می‌گیرد. بعد آخر استخراج است. شرکت‌های خارجی می‌توانند لایسنس ماینینگ در روسیه ثبت کنند و در بخش نظارتی خاک روسیه با مجوز قانونی فعالیت داشته باشند.

وی افزود:

غیر متمرکز کردن این فعالیت‌ها از اهداف ما است که می‌تواند بخش مالی کشور را تحت تاثیر قرار دهد و حتی به مردم ضرر وارد کند. در اینجا دو بعد برای قانون‌گذار وجود دارد؛ اول امنیت و دوم بومی‌سازی این موضوع در خاک روسیه.

مجتبی توانگر در مورد وضعیت قانون‌گذاری و تنظیم‌گری و سناریوهای پیش رو در مجلس ایران، گفت:

نیاز به دانش‌افزایی قانون‌گذاران در مورد این صنعت که در لبه تکنولوژی است، شدیدا احساس می‌شود. در مورد سناریو‌های پیش رو هم پیش‌بینی من این است که در بازه زمانی کوتاه‌مدت اتفاقی در زمینه قانون‌گذاری نخواهد افتاد و اکسچنج‌ها فعلا باید به حالت تعلیق (قانون‌گذاری) به فضا نگاه کنند. با مرور زمان و افزایش حجم معاملات صرافی‌های ایرانی و گسترش فعالیت‌های آن‌ها به خارج از چارچوب صرافی، توجه قانون‌گذاران به این حوزه جدی‌تر می‌شود. اما به نظر می‌رسد برخوردهایی از نوع دستگیری مدیران صرافی‌ها به مرور زمان کاهش یابد و مشکلات این‌چنینی کمتر شود. اکسچنج‌های داخلی باید تلاش کنند فعالیت خود را گسترش دهند و ما هم در مجلس تلاش می‌کنیم حمایت از آن‌ها را افزایش دهیم.

او همچنین تاکید کرد:

ما با رویکرد استقلال به رمزارزها نگاه می‌کنیم و انگیزه ما تنها حمایت از بخش خصوصی نیست. ما اکنون گرفتار دلار هستیم و اگر می‌خواهیم وابستگی کشور به دلار و پلتفرم‌ها مبتنی بر دلار و ارزهای فیات را کاهش دهیم حتما باید نگاه به رمزارزها داشته باشیم.

حسین اسلامی در مورد رویکرد بخش خصوصی ایران به قانون‌گذاری، گفت:

بخش خصوصی ایران باید اولا در درون خود به هماهنگی برسد و ثانیا با بدنه قانون‌گذاری دولت همکاری بیشتری داشته باشد و دغدغه‌هایی مانند امنیت سرمایه‌گذاری و مبارزه با کلاهبرداری و خروج ارز از کشور را درک کند و به رسمیت بشناسد. بدنه قانون‌گذار هم باید اهمیت این فناوری انقلابی را ورای سرمایه‌گذاری که دید عموم مردم است، درک کند و نیز به رضایت بخش خصوصی و عموم علاقه‌مند به این فضا، که اشراف دقیق‌تری به جزییات بازار و تکنولوژی زیربنایی آن دارند، اهمیت دهد و ذینفعان را در مرحله طراحی قوانین شریک کند.

به نظر اسلامی سازمان بورس برای قانون‌گذاری این کلاس دارایی جدید بر بانک مرکزی اولویت دارد و در گذشته به اندازه کافی به در دست گرفتن مدیریت این حوزه توجه نشان نداده است.

امیر حسین راد در پاسخ به این سوال که کدام قسمت‌های این صنعت بیشتر نیاز به تنظیم‌گری دارند، گفت:

اندازه کسب و کارهای رمزارزی پس از گذشت سال‍ها و عبور از موانع و دشواری‌های متعدد امروز بسیار بزرگ شده است و در بعضی موارد شاید از بورس هم حجم مبادلات بیشتری داشته باشد. من تصور می‌کنم رشد رمزارزها مانند رشد اینترنت و حتی سریع‌تر از آن ادامه خواهد داشت و این حوزه طی ۴-۵ سال آینده نفوذ بیشتری پیدا می‌کند و نمی‌توان با رگولاتوری جلوی این موج را گرفت و این حوزه غیرمتمرکز حتی با ایجاد ممنوعیت به رشد خود ادامه خواهد داد. با در نظر گرفتن این واقعیت دولت‌هایی که به جای رگولاتوری مناسب رویکردی سلبی در پیش می‌گیرند، در نهایت بازنده این بازی خواهند بود. برای مثال ممنوعیت‌های شدید چین باعث شد پلتفرم‌های بزرگ بومی چین به کشورهای همسایه مهاجرت کنند و آمریکا رقیب چین در ماینینگ دست بالا را بدست آورده است.

او در ادامه گفت:

به نظر من بخش‌هایی که این تکنولوژی در تماس با بخش‌های مالی سنتی قرار می‌گیرد، نیاز بیشتری به تنظیم‌گری دارد. کلاهبرداری‌ها، طرح‌های پانزی یا حوزه‌هایی مثل انتشار توکن که جذب سرمایه بدون نظارت بورس است باید مورد توجه قرار گیرند. این رگولاتوری اگر به دقت انجام شود، باعث می‌شود قسمت تمیز این صنعت با خیال راحت‌تری به فعالیت ادامه دهد.

براژنیکف در پاسخ به سوال درباره امکان استفاده از رمزارزها در تبادلات بین دو کشور ایران و روسیه برای مبارزه با محدودیت‌های بین‌المللی گفت:

در وهله اول دولت روسیه آماده اقدام در این زمینه برای مبارزه با محدودیت‌های بین‌المللی است. قرارداد‌های هوشمند در حال تغییر اقتصاد جهان هستند و ما اگر امروز اقدام کنیم می‌توانیم در آینده نزدیک در طبقه دهم باشیم در حالی‌که آمریکا در طبقه دوم است. نباید تلاش‌های ما در این حوزه متوقف شود. رمزارزها را قانونی کنیم، بر آن‌ها مالیات وضع کنیم و از کلاهبرداری و پول‍شویی جلوگیری کنیم. این نگرانی‌ها هرچه سریع‌تر برطرف شوند، مسیر برای استفاده همه‌جانبه از رمزارزها سریع‌تر هموار می‌شود.

تهرانی درباره وضعیت بلاکچین‌های داخلی و میزان حمایت قانون‌گذاران از این حوزه گفت:

بلاکچین‌های داخلی در میانه طیف متمرکز و غیر متمرکز قرار می‌گیرند و بیشتر نگاه ابزاری به بلاکچین دارند و لزومی ندارد مانند شبکه‌های بسیار غیرمتمرکز نظیر بیت کوین، غیر قابل قانون‌گذاری باشند و در خیلی موارد از قانون‌گذاران در خواست کرده‌اند به این حوزه ورود کند. بهترین مسیر قانون‌گذاری استفاده از سندباکس‌ها است اما لفظ ارز در کلمه رمزارز از ابتدا باعث ایجاد حساسیت شد در حالیکه از میان سه دسته توکن‌های پرداختی (Payment Tokens)، توکن‌های اوراق بهادار (Security Tokens) و توکن‌های کاربردی (Utility Tokens) تنها دسته اول نیاز به توجه بانک مرکزی دارند و دسته دوم بیشتر به سازمان بورس و اوراق بهادار مربوط می‌شود. دسته سوم هم اهمیت کمتری از دید رگولاتوری دارد.

او در جمع‌بندی گفته‌های خود گفت:

شکل‌گیری CBDC‌ها در مقطع فعلی می‌تواند به هر دو کشور ایران و روسیه برای مقابله با تحریم‌ها کمک کند و زیرساختی برای جایگزینی سوئیفت حداقل میان این دو کشور فراهم کند.

دکتر قائمی درباره کاربردپذیری فناوری بلاکچین در زندگی روزمره و مدیریت شهری اظهار داشت:

دست شهرداری‌ها برای مقررات نویسی در این حوزه بسته نیست اما در ابتدا باید قوانین بالادستی آماده شوند. یکی از دارایی‌های ارزشمند شهرداری‌ها دارایی‌های دیجیتالی است که به صورت سنتی اداره می‌شود و این فناوری می‌تواند به مدیریت این دارایی‌ها کمک کند. همچنین شهرداری تهران در حال بررسی ایده‌هایی مثل توکنایز کردن برخی‌ دارایی‌ها در قالب NFT است تا از این طریق بتواند درآمد شهرداری و استقلال مالی آن از دولت را افزایش دهد و شهروندان را در تملک اموال عمومی شهر شریک کند. مثلا در سئول توکن S-Coin طراحی شده است که در ازای استفاده از خدمات شهری مانند حمل و نقل عمومی به شهروندان تعلق می‌گیرد و مالکیت آن برای شهروندان سئول مزایایی به همراه دارد.

پنل دوم: فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی توسعه کاربرد فناوری بلاکچین

عباس آشتیانی در ابتدای پنل دوم با طرح سوالی از ویکتور گنچاروک معاون رییس انجمن ارز دیجیتال و بلاکچین روسیه، ارزیابی وی را در خصوص پتانسیل‌های همکاری مشترک و آینده این اکوسیستم در حال شکل‌گیری را جویا شد. گنچاروک پاسخ داد:

ما تجربه ویژه‌ای در زمینه تحریم کسب کرده‌ایم که در اختیار شما می‌گذاریم از طرفی ساختار ایران با تحریم‌ها آداپته شده است. انجام کسب و کار در شرایط تحریم برای ما دشوار است. بخش دولتی برای توسعه کسب و کارها و توسعه تجاری روابط بین کشورها دیداری با رییس بانک مرکزی ایران در روسیه داشته است و مدل‌های مختلفی را برای انجام تراکنش‌ها بررسی کردیم.

وی ادامه داد:

در بخش قبلی در مورد سندباکس در ایران صحبت شد که در ذیل آن بخش‌های مالی مورد بررسی قرار می‌گیرد. بانک مرکزی ما تا حدی طرفدار استفاده از رمزارزها است. همچنین ما با امکانات شما در زمینه استخراج آشنا شدیم؛ در روسیه نیز تمایل به این حوزه وجود دارد.

گنچاروک با اشاره به اینکه بسیاری از پلتفرم‌های تبادل به دلیل جمعیت زیاد روسیه تمایل دارند در این کشور فعالیت کنند گفت:

زمانیکه قوانین به درستی وضع شوند ما می‌توانیم بدون نیاز به آمریکا با کشورهایی که دوست هستیم تبادلات داشته باشیم. حتی رمزارزهایی برای تبادل بین ایران و روسیه ایجاد کنیم و می‌توانیم از رمزارزها برای تبادل کالا بین ۲ کشور استفاده کنیم. همچنین از آنجا که بورس ایران در شرایط تحریمی تجربه زیادی دارد، آمده‌ایم که از آن تجربه برای روسیه نیز استفاده کنیم.

آشتیانی با سوال از احمد صالحی مشاور سازمان توسعه تجارت کشور، نظر وی را درخصوص عملیاتی شدن استفاده از این نوع کلاس ثروت در تبادلات خارجی در آیده نزدیک را جویا شد. صالحی گفت:

در خصوص استفاده از رمزارز برای تجارت خارجی مسیر سختی طی شد. هفته گذشته اولین ثبت سفارش‌ها به عنوان پایلوت برای این موضوع رخ داد و فکر می‌کنم تا آخر تابستان سامانه مربوطه وصل شود. در حوزه تجارت خارجی با استفاده از رمزارزها مسیر راحت‌تر طی شده و اسناد بالادستی و مجوزها صادر شده است و الان در مرحله اجرا قرار داریم.

احمد صالحی در خصوص مشکلات تبادل با رمزارزهای بانک مرکزی بین ایران و روسیه اضافه کرد دو کشور تراز تجاری برابری ندارند. روسیه حدود ۵۰۰ میلیون دلار صادارات بیشتری به ایران دارد. اما درحال بررسی ۲ روش برای حل آن هستیم. همچنین چالش دیگری در این میان است که آن افت ارزش ریال است.

امیرحسین مردانی مدیر عامل صرافی بیت پین در ادامه پنل دوم کنفرانس تکنوبلاک گفت:

در تمام حوزه‌های کریپتو کارنسی به جز اکسچنج، با موانع (گسترده‌تر) قانون‌گذاری مواجه هستیم. تازمانیکه اکسچنج‌ها وارد سایر حوزه‌های دیگر مانند پرداخت نشوند، عمق بازار نیز نمی‌تواند رشد کند. با این حال هر دو کشور ایران و روسیه می‌توانند با توجه به تمام مشکلات در حوزه پرداخت فعالیت مشترک داشته باشند. این درحالیست که رمزارزها حتی در سندباکس قرار ندارند.

آقای مصطفی نقی پورفر دبیر انجمن فین تک نیز در پنل دوم خاطر نشان کردند:

برخی از چالش‌های تبادل تجاری بین دو کشور را باید بررسی کرد که آیا راه حلی به جز استفاده از بلاکچین و رمزارز دارد یا خیر. راه‌های دیگری مانند پیمان پولی دو جانبه است. به نظر من سمت رگولاتور ما ذهنیت درستی درخصوص استفاده از ابزارهای مالی قبلی ندارد؛ طبیعتا رمزارزها می‌توانند کمک کنند اما به نظر من بانک مرکزی ایران و روسیه باید فعال کردن توافقنامه پولی دوجانبه شروع کنند.

الکساندر فدروف مدیر ارشد شرکت استخراج پروماینر در کنفرانس تکنوبلاک با ذکر اینکه او در مورد راه حل‌های پیشنهادی دولت صحبت نمی‌کند خاطر نشان کرد در روسیه نیز مصرف انرژی برای بخش ماینینگ بالا است و اگر در ایران آمادگی برای سرمایه‌گذاری در بخش استخراج وجود داشته باشد این شرکت آماده همکاری از صفر پروژه تا راه اندازی و لحظه شروع استخراج است. وی اضافه کرد این شرکت ایده ماینینگ پول یا همان استخر استخراج را دارد و می‌تواند آن را در ایران نیز گسترش دهد.

علی جاهدی مشاور نوآوری و تحول کسب و کار و مدیر پردیس ICT پارک علم و فناوری خراسان در این همایش گفت امروز به نمایندگی از ظرفیتی در اینجا هستم که در خارج از تهران قرار دارد. متاسفانه به دلیل سیاست‌های تمرکزگرایی در پایتخت، عمدتا کسب و کارهایی دیده می‌شوند که در پایتخت قرار دارند. شاید این کنفرانس ناشی از حرکت یکی از ظرفیت‌های (خارج از تهران) بود.

جاهدی در انتهای پنل دوم کنفرانس تکنوبلاک گفت یکی از روش‌های مطالبه‌گری، تاثیر گذاری و ایجاد کامیونیتی‌هایی از متخصصین است که بتوانند با مشورت دادن و با دیده شدن و با مطالبه کردن رخنه کنند و بتوانند در سیاست‌های دولت و حاکمیت تاثیر داشته باشند.

پس از پنل دوم، تعدادی از فعالان ایرانی حوزه رمزارز مانند صرافی او ام پی فینکس و ویرا ماینر به معرفی محصولات خود پرداختند.

نقد و بررسی کنفرانس تکنوبلاک

سالهاست رویکرد فعالین ایرانی در بخش خصوصی و دولتی در فضای بلاکچین و رمرزارزها متفاوت بوده و برقراری ارتباط بین این دو بخش همواره از طریق برگزاری همایش و رویدادها در سطح جهانی و داخلی میسر شده است.

چیزی که در این بین اهمیت ویژه‌ای دارد، استفاده بهینه از ظرفیت‌های بخش خصوصی و آگاه‌سازی «افراد درست» در بدنه حاکمیت است. در همایش تکنوبلاک که با حضور مهمانان خارجی برگزار شد، علاوه بر تمام نکات و ویژگی‌های خوب می‌توان به چند مورد هم نقد وارد کرد که به نظر می‌رسد باید برای مرتفع کردن این موارد در ادامه مسیر کوشید:

• عدم حضور تمام بیزینس‌ها و فعالین موجود در این کنفرانس باعث شد تا نتوان دیدگاه جامعی از معضلات و دغدغه‌های فضای بلاکچین و رمزارز در ایران به دست آورد. حضور شخصیت‌های حقیقی و حقوقی در «همه بخش‌های بلاکچین» می‌تواند در روشن‌سازی و راهکارهای عملی برای آینده این صنعت اثربخش باشد.
• اطلاع رسانی ضعیف برای حضور همه جانبه جامعه کریپتوی ایران از موارد دیگری بود که باید سعی شود تا در ادامه مسیر به کمک برنامه‌ریزی بهتر ثابت کرد این حوزه پتانسیل‌های بسیار بیشتری نسبت به آنچه دیده میشود وجود دارد. طبق آمار سالیان گذشته از استقبال مردم از رمزارزها میتوان گفت این حوزه امروز اهمیت بیشتری به سایر بازارهای مالی دارد و باید جایگاه مهم‌تری (به جهت قانون‌گذاری و اختصاص زمان بیشتر نهادهای بالادستی) به آن داده شود.
• پوشش ضعیف رسانه‌ای نیز از دیگر مواردی بود که در این کنفرانس به چشم میخورد. عامه مردم که حضور مستقیم در این رویدادها ندارند، می‌توانند از طریق رسانه‌های فعال از اتفاقات این حوزه مطلع شوند و این موضوع فقط و فقط با حضور رسانه‌های تاثیرگذار (تخصصی و غیرتخصصی) میسر میشود.
• شفاف نبودن اصلیت و هدف این کنفرانس نقد و سوالی بود که مهمانان این کنفرانس در پاسخ به خبرنگاران میهن بلاکچین داشتند. با حضور مهمانانی از روسیه و ترکیه (که برخی از آنها صاحبان کسب و کار بودند) این سوال وجود دارد که خروجی نهایی این نشست چیست و آیا همه بیزنس ها در ایران می‌توانند از ثمره این نشست بهره‌مند شوند یا خیر. شاید بتوان این نقد را در ضعیف بودن برنامه‌ریزی و نحوه بر‌گزاری گنجاند که نیازمند تامل و تحلیل برای کنفرانس‌های این چنینی باشد.

در نهایت می‌توان کنفرانس تکنوبلاک را اینطور جمع‌بندی کرد که اگر هدف از برگزاری این دست مراسم‌ها ارتقای آگاهی و تعامل بخش‌های قانونی و دولتی با بخش خصوصی باشد، حتما باید به موارد بالا فکر شود و تدابیر بهتری برای آن پیدا کرد. از نگاه دیگر اگر هدف از برگزاری، استفاده از شرایط و امکانات خاص برای افراد و بیزنس‌های خاص باشد و تمام جامعه کریپتویی ذی‌نفع نباشد باید متوجه بود که این دست رویدادها نه تنها نمی‌تواند اثربخش و کمک کننده به ارتقای حوزه باشد بلکه در بلند مدت میتواند با سوگیری‌های ناکارآمد به همه آسیب زننده باشد.

میهن بلاکچین همواره در این سالها تلاش کرده تا بدون سوگیری و نگاه جانبدارانه در کنار مردم و کامیونیتی کریپتو باشد و وظیفه خود میداند تا با نقد سازنده و همگام شدن با جامعه، به پیشرفت و بهبود وضعیت این اکوسیستم کمک کند. قطعا رسیدن به این هدف به کمک همه و مشارکت عمومی جامعه امکان پذیر خواهد بود و ما به تنهایی قادر به انجام این مهم نخواهیم بود.