سال ۲۰۲۲ را می‌توان سال ورشکستگی و فروپاشی چندین پروژه مختلف رمزارزی دانست؛ از Three Arrows Capital گرفته تا صرافی FTX. این وقایع با اصطلاحی تحت عنوان ورشکستگی فصل یازده گره خورده‌اند. در قانون ورشکستگی ایالات متحده، فصلی گنجانده شده است که فرصتی دوباره در اختیار سازمان‌های ورشکسته قرار می‌دهد. این قانون با نام ورشکستگی فصل یازدهم شناخته میشود. جدیدترین مثال در این خصوص، ورشکستگی صرافی FTX در ماه نوامبر ۲۰۲۲ (آبان ۱۴۰۱) است که به استعفا و زندانی شدن مدیرعامل این صرافی انجامید. اما شرایط ورشکستگی فصل ۱۱ چیست و چه جزئیاتی دارد؟ آيا هر شرکتی می‌تواند از این فرصت استفاده کند؟ تکلیف طلبکاران در این شرایط چیست؟ اینها همان مواردی هستند که در این مقاله بیان می‌کنیم. برای آشنایی با جزئیات ورشکستگی تحت فصل ۱۱، با میهن بلاکچین همراه باشید.
ورشکستگی فصل ۱۱ چیست؟
فصل ۱۱ و مبحث ورشکستگی معمولا در کنار هم مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما این دو مفهوم دقیقا یکسان نیستند. زمانی که شرکت‌ها برای بازسازی و احیا به زمان نیاز داشته باشند، میتوانند برای تشکیل پرونده ورشکستگی فصل یازدهم اقدام کنند. در چنین شرایطی مدیر شرکت معمولا اخراج نخواهد شد. شرکت هم کماکان پابرجا خواهد بود و به فعالیتش ادامه خواهد داد تا بتواند بدهی‌هایش را بازپرداخت کند.
ورشکستگی فصل ۱۱ (Chapter 11 Bankruptcy) پیچیده‌ترین و البته گران‌ترین نوع از موارد ورشکستگی است. در این روش نه تنها هزینه‌های تشکیل پرونده بالاست، بلکه شرکت ورشکسته باید چندین مرتبه در دادگاه حاضر شود. شرکت‌های ورشکسته معمولا ماهانه مبلغی را از طریق یک شخص مورد اعتماد به طلبکاران می‌پردازند. بهتر است شرکت تنها زمانی به این قانون روی بیاورد که سایر گزینه‌های ممکن را بررسی و تجزیه و تحلیل کرده و راه دیگری برایش باقی نمانده باشد.
تاکنون شرکت‌های بزرگ آمریکایی در طول تاریخ از این موقعیت استفاده کرده‌اند و پس از باز پرداخت قرض‌های خود، به فعالیت‌شان ادامه داده‌اند. یکی از معروف‌ترین این نمونه‌ها، شرکت جنرال موتورز (General Motors) است.
این نکته را باید مدنظر قرار داد که معمولا شرکت‌ها و سازمان‌ها از ورشکستگی فصل یازده استفاده می‌کنند؛ اما به ندرت نمونه‌های شخصی و فردی را هم می‌توان یافت که از این فرصت استفاده کرده باشند. ممکن است افراد مشمول مفاد فصل ۷ یا ۱۳ قانون ورشکستگی نشده باشند و به همین دلیل از ورشکستگی فصل یازده استفاده کنند. بسته به اینکه مقیاس ورشکستگی چقدر است، خروج از ورشکستگی فصل یازده ممکن است چند ماه یا حتی سال‌ها طول بکشد.
نگاهی به تاریخچه ورشکستگی فصل یازدهم
در سال ۱۸۰۰، ایالات متحده نخستین قانون ورشکستگی را پس از رواج زمین‌خواری‌های بی‌رویه تصویب کرد. سه سال بعد این قوانین جایگزین قوانین قبلی شدند. در طی صد سال بعد هم قوانین ورشکستگی با توجه به شرایط اقتصادی مدام در رفت و آمد بودند. یعنی موقتی بودند و امکان داشت در برهه‌ای از زمان برقرار باشند و در پاره‌ای از مواقع معلق شوند.
سرانجام اولین مجموعه قوانین ثابت برای ورشکستگی در سال ۱۸۹۸ تصویب شد که از شرکت‌ها در برابر طلبکاران محافظت می‌کرد. با این همه، این قانون همچنان به ندرت مورد استفاده قرار می‌گرفت. تا اینکه در قانون اصلاح ورشکستگی ۱۹۷۸، جایی برای فصل یازده باز شد. به این ترتیب دریچه‌ای تازه به روی طلبکاران و همچنین کسب‌وکارها باز شد که به آنها امید دوباره‌ای می‌داد.
فرایند تشکیل پرونده ورشکستگی فصل ۱۱ چگونه است؟
مطابق این فصل از قانون ورشکستگی ایالات متحده، کسب و کار همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و شانس احیای مجدد را برای کسب بازدهی سودآور به دست خواهند آورد؛ اما نکته اینجاست که دادگاه ورشکستگی باید تمام تصمیم‌های استراتژیک اصلی را تایید کند.
شرکتی که ورشکسته شده است، بدهکار (Debtor) و شخص یا نهادی که علیه بدهکار شکایت میکند، طلبکار (Creditor) نامیده میشود. شرکت‌هایی که به دنبال تشکیل پرونده برای اعلام ورشکستگی تحت فصل یازده هستند، باید درخواست تشکیل جلسه دادگاه ورشکستگی را ارائه کنند. در طی این فرایند، بدهکار به دنبال ایجاد ثبات در وضعیت خود خواهد بود. تلاش برای تثبیت موقعیت شرکت می‌تواند در قالب فروش داراییها، کاهش مخارج و گفتگو با طلبکاران انجام شود. تمام این اعمال و اقدامات تحت نظارت دادگاه اجرایی خواهد شد.
اگر فرد بدهکار، ورشکستگی قبلی داشته باشد اما از دستورات دادگاه سرپیچی کرده باشد، نمی‌تواند درخواست ورشکستگی فصل یازده را ارائه کند. با تشکیل پرونده، بدهکار باید برنامه زمانی مخارج و درآمدهای خود را ارائه کند. همچنین باید تمام داراییها، بدهیها، اجاره‌های منقضی‌نشده و قراردادهای در جریان را نیز فهرست کند.
دادگاه با دریافت دادخواست، مبلغی را برای تشکیل پرونده و مبلغی را برای هزینه‌های اداری از شرکت ورشکسته دریافت میکند. سپس شرکت باید برنامه سازماندهی مجدد خود را ارائه کند. اگر شخص یا شرکت بدهکار ادعای نادرستی داشته باشد (مانند تغییر در تاریخ بازپرداخت یا کاهش نرخ بهره)، طلبکاران میتوانند برنامه بازسازی را به رای بگذارند و آن را رد کنند یا بپذیرند.
در ورشکستگی فصل یازده بدهیها بخشیده نمی‌شوند؛ بلکه تنها دوره بازپرداخت آنها تغییر میکند. بدهکار باید مبلغ طلبکار را به کمک درآمد آینده‌اش بازپرداخت کند. زمانی که شرکت با موفقیت بتواند از فصل یازده خارج شود، با ساختار جدیدی از بدهی عملیات خود را دنبال میکند. اما اگر شرکت نتواند با موفقیت از فصل یازده خارج شود، تشکیل پرونده ورشکستگی فصل هفت به جریان میافتد؛ به این معنا که شرکت داراییهای خود را می‌فروشد تا بدهی‌هایش را بپردازد. اما تفاوت بخش‌های مختلف در قانون ورشکستگی آمریکا چیست؟ این مسئله را در بخش بعد بررسی کنیم.
تفاوت ورشکستگی فصل یازده، سیزده و هفت
زمانی که شرکتی در موقعیت بحرانی مالی قرار می‌گیرد، می‌تواند از میان چندین نوع ورشکستگی، یکی را انتخاب کند. در این بین ورشکستگی فصل هفت و یازده رایج‌تر از سایر موارد هستند. ممکن است بسیاری از افراد تفاوتی میان ورشکستگی تحت فصل ۱۱ و ۷ قائل نشوند؛ اما این دو با هم بسیار تفاوت دارند.
کلیدواژه ورشکستگی فصل هفتم «نقد کردن داراییها» و کلیدواژه ورشکستگی فصل یازدهم «بازسازی» است. در مورد ورشکستگی فصل هفت، دادگاه معمولا فرد مورد اعتمادی را مشخص میکند تا مطمئن شود که تمام طلبکاران با ترتیبی صحیح بدهی خود را دریافت می‌کنند.
اما تشکیل پرونده ورشکستگی تحت فصل سیزده هم به آن معناست که شرکت باید برنامه‌ای سه تا پنج ساله برای بازپرداخت دیون و بدهی‌های خود داشته باشد. در بیشتر مواقع، بدهکار ممکن است برخی از داراییها را نزد خود حفظ کند. از جمله تفاوت‌های میان ورشکستگی فصل ۱۳ و ۱۱ این است که در فصل ۱۳ وجود فرد مورد اعتماد الزامی ولی در فصل ۱۱ اختیاری است. همچنین زمان نیز در ورشکستگی فصل ۱۱ طولانی‌تر است. تمام درآمدهای قابل عرضه شرکت باید در دسترس فرد مورد اعتماد قرار بگیرد تا او این مبالغ را در طی دوره بازپرداخت میان طلبکاران توزیع کند.
اهداف سازماندهی مجدد شرکت‌ها
در ایالات متحده تمرکز قانون‌گذاران بر سازماندهی مجدد شرکت‌های ورشکسته است، نه بر نقد کردن و فروش داراییها. دلیل این امر مزایایی است که در سازماندهی مجدد نهفته است. از اشتغال‌زایی گرفته تا تولید خدمات و کالا و پرداخت مالیات. از جمله اهداف مهم بازسازی تحت فصل یازده قانون ورشکستگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فراهم کردن موقعیتی برای شروع دوباره اشخاص یا سازمان‌های بدهکار
- توزیع منصفانه و عادلانه داراییها میان طلبکاران
- ایجاد زمان کافی برای ارائه طرح سازماندهی مجدد
- هدایت کردن تمام مباحث و اختلافات مرتبط به یک مکان مشخص (به دلیل دادگاهی شدن جریان ورشکستگی)
- فراهم کردن موقعیت برای بدهکاران برای حل و فصل مناسبات و برنامه‌ریزی‌های غیراقتصادی کسب‌وکار
- بازپرداخت بیشتر به طلبکاران در مقایسه با موقعیت فروش داراییهای شرکت ورشکسته
عدم موفقیت در ورشکستگی فصل ۱۱
فرض کنید شرکتی پس از تشکیل پرونده و اعلام برنامه برای بازسازی کسب‌وکارش، نتواند به تعهداتش عمل کند. در این حالت ممکن است پرونده ورشکستگی منحل شود یا به ورشکستگی فصل هفت تغییر کند. در صورت وقوع این امر، شرکت ورشکسته باید داراییهای خود را بفروشد و بدهی طلبکاران را پرداخت کند. همچنین طلبکاران میتوانند علیه نهاد مذکور به دادگاه ورشکستگی یا سایر دادگاه‌های مرتبط شکایت و اموال بدهکار یا جانشین او را تصرف کنند.
ورشکستگی شرکت‌های کریپتو و وضعیت سرمایه‌گذاران
دوباره جریان FTX را به خاطر بیاورید. اگر شما هم جزو افرادی بودید که در این صرافی سرمایه داشتید، با اتفاقاتی که رخ داده است، تکلیف دارایی‌تان چه می‌شد؟ زمانی که یک شرکت رمزارزی پرونده‌ای را برای ورشکستگی فصل یازده بیت کوین یا موارد مرتبط با رمزارز تشکیل می‌دهد، سهام و اوراقش همچنان در صرافی خرید و فروش میشود. این کار در واقع برای آن است که روال کسب‌وکار به شکل معمول و روتین همچنان ادامه پیدا کند.
هر شرکتی که با ورشکستگی رمزارزی مواجه شود، باید تغییرات خود را به کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) اعلام کند. انتشار خبر مربوط به ورشکستگی معمولا با کاهش قیمت سهام و اوراق آن شرکت مواجه خواهد شد. متاسفانه در جریان ورشکستگی رمزارزی، سرمایه‌گذاران افرادی هستند که کمتر مورد حمایت قرار می‌گیرند. آنها معمولا در جایگاهی خواهند بود که منابع کمی برای بازیابی داراییهای رمزارزی یا معادل نقدی آنها دارند. با این همه می‌توان به قوانین ورشکستگی و بازپرداخت بدهیها امیدوار بود.
مزایا و معایب ورشکستگی فصل ۱۱
بهره‌مندی از شانس دوباره برای بازسازی کسب‌وکار، به نظر فرصت ایده‌آل و مطلوبی است؛ اما نمی‌توان از معایب آن چشم‌پوشی کرد. در این بخش چند مورد از مزایا و معایب ورشکستگی فصل ۱۱ را بررسی می‌کنیم.
مزایای ورشکستگی فصل ۱۱
بزرگ‌ترین مزیت استفاده از قانون ورشکستگی فصل یازده این است که کسب‌وکار می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد و در همین حین در مسیر بازسازی و احیای امور حرکت کند. این کار باعث میشود تولید جریان نقدینگی همچنان ادامه داشته باشد؛ به این ترتیب فرایند بازپرداخت نیز تسهیل خواهد شد.
همچین دادگاه حکمی صادر میکند که طلبکاران را دور از شرکت نگه دارد و به سازمان ورشکسته اجازه بدهد تا برنامه‌های خود را ارائه کند. بیشتر طلبکاران با فصل یازده موافقت می‌کنند؛ چرا که به دنبال آن هستند که بیشتر پولشان را در جریان برنامه بازپرداخت به دست بیاورند. پس این قانون به حفاظت از داراییهای سرمایه‌گذاران رمزارزی کمک میکند.
معایب ورشکستگی فصل ۱۱
پیش‌تر گفتیم که این روش با پیچیدگی همراه است و هزینه زیادی دارد. برای شرکتی که با وضعیت ورشکستگی مواجه شده است، پرداخت هزینه‌های حقوقی کار ساده‌ای نیست. علاوه بر این، برنامه بازسازی باید توسط دادگاه ورشکستگی تایید شود. همچنین این طرح باید به اندازه کافی منطقی و معقول باشد تا در طول زمان منجر به بازپرداخت بدهیها شود. به همین خاطر است که شرکت‌ها تنها پس از تحقیقات لازم و بررسی سایر راه‌حل‌های ممکن، به سراغ تشکیل پرونده ورشکستگی فصل ۱۱ می‌روند.
چند مثال از ورشکستگی فصل یازده در دنیای رمزارزها
ورشکستگی به ویژه در بازار رمزارزها خوف و وحشت فراوانی را به جان سرمایه‌گذاران می‌اندازد؛ اتفاقی که تاکنون هم چندین بار رخ داده است. در این بخش چند مورد از ورشکستگی‌های اخیر حوزه رمزارزها را با هم بررسی می‌کنیم.
- ورشکستگی FTX: صرافی FTX جدیدترین مورد تشکیل پرونده ورشکستگی تحت فصل یازده در اواخر سال ۲۰۲۲ است. ماجرای سقوط و فروپاشی این صرافی از ماه نوامبر (آبان ۱۴۰۱) آغاز شد. این فروپاشی با پرده‌برداری از ارتباط میان Alameda Research و FTX شکل گرفت. جریان از این قرار بود که سود حاصل از معاملات نافرجام کاربران FTX به آلامدا واریز می‌شد. بر اساس قوانین ایالات متحده آمریکا، چنین ارتباطی میان شرکت‌های فعال در حوزه امور مالی ممنوع بود. در نهایت این صرافی اعلام ورشکستگی کرد و به سراغ تشکیل پرونده ورشکستگی فصل یازده رفت.
- ورشکستگی Celsius Network: در روز ۱۳ جولای ۲۰۲۲ (۲۲ تیر ۱۴۰۱)، شبکه سلسیوس هم حضور خود را در جمع ورشکستگان دنیای کریپتو اعلام کرد. قیمت CEL (رمزارز شبکه سلسیوس) به شکل چشم‌گیری کاهش پیدا کرد و منجر به مشکلات بیشتری برای Celsius شد. مطابق آخرین اخبار سلسیوس، طرح بازپرداخت وجوه به مشتریان این شبکه مورد تایید قرار گرفته، اما تاکنون مبلغی پرداخت نشده است. این پرونده همچنان در جریان است و اطلاع‌رسانی در مورد زمان و وضعیت بازپرداخت بدهیها ادامه دارد.
- ورشکستگی Voyager Digital: شاید بتوان گفت پایان تلخ Three Arrows Capital و سقوط این شرکت سرمایه‌گذاری بود که باعث ورشکستگی وویجر شد. وویجر به دنبال محافظت از داراییهای خود پس از واقعه 3AC بود. این سرویس تمام برداشت‌ها و معاملات را یک روز پیش از اعلام ورشکستگی به تعلیق درآورد. بدهیها و داراییهای شرکت در روز تشکیل پرونده ورشکستگی فصل یازدهم خود در تاریخ ۶ جولای ۲۰۲۲ (۱۵ تیر ۱۴۰۱)، چیزی در حدود یک تا ۱۰ میلیارد دلار بود. Voyager تاکنون ۲۷۰ میلیون از داراییهای بدهکاران را بازگردانده است و این فرایند همچنان در حال پیگیری و بررسی است.
اینها تنها چند نمونه از ورشکستگی پروژه‌های مطرح در زمستان کریپتو بودند و مشخص است که آخرین‌ها نیز نیستند. این اتفاق باز هم رخ خواهد داد و وجود قانونی به نام ورشکستگی فصل یازده، می‌تواند از داراییهای سرمایه‌گذاران محافظت کند.
پرسش و پاسخ (FAQ)
- ورشکستگی فصل ۱۱ چیست؟
وضعیتی در قانون ورشکستگی ایالات متحده است که مطابق آن شرکت ورشکسته همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. سپس به کمک طرح بازسازی مجدد، به تولید نقدینگی می‌پردازد و بدهی‌های طلبکاران را نیز پرداخت میکند. - فرایند تشکیل پرونده برای ورشکستگی تحت فصل یازدهم چیست؟
پس از ارائه دادخواست تشکیل پرونده توسط شرکت ورشکسته، این سازمان باید طرحی را برای سازماندهی مجدد ارائه کند. این طرح باید توسط دادگاه ورشکستگی تایید و سپس اجرایی شود. در جریان این فرایند، فرد مورد اعتمادی بر اعمال و اقدامات شرکت نظارت میکند تا از صحت امر مطمئن شود. - ورشکستگی فصل یازده چقدر طول میکشد؟
زمان دقیقی برای خروج از این ورشکستگی وجود ندارد. بسته به وسعت ورشکستگی و بزرگی شرکت، ممکن است این شرایط چند ماه یا حتی چندین سال به طول بینجامد. - در صورت عدم موفقیت در اجرای طرح بازسازی مجدد چه اتفاقی میافتد؟
ممکن است پرونده به ورشکستگی فصل هفت تغییر کند. در این حالت بدهی طلبکاران با فروش داراییهای شرکت پرداخت میشود. همچنین طلبکاران میتوانند به دادگاه ورشکستگی شکایت و اموال بدهکار را تصرف کنند. - ورشکستگی فصل هفت بهتر است یا فصل یازده؟
این سوال پاسخ مشخصی ندارد و به شرایط شخص یا شرکت بدهکار بستگی دارد. ورشکستگی فصل یازده داراییها را حفظ میکند اما روشی گران است. ورشکستگی فصل هفت در شرایطی مطلوب خواهد بود که درآمد شخص یا شرکت ورشکسته پاسخگوی بازپرداخت بدهیها نباشد.
جمع‌بندی
ورشکستگی فصل یازده به یکی از بخش‌های قانون ورشکستگی ایالات متحده اشاره دارد که مطابق آن، شرکت ورشکسته همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. در این شرایط شرکت یک طرح سازماندهی مجدد ارائه میکند و بر اساس یک جدول زمانی، اقدام به بازپرداخت بدهی طلبکاران میکند. مزایای این طرح را می‌توان در ایجاد فرصتی مجدد برای بدهکار و همچنین طلبکار خلاصه کرد. اما معایب ورشکستگی فصل ۱۱ چیست؟ یکی از عیوب این روش، هزینه‌بر بودن و همچنین مدت‌زمان طولانی آن است. همچنین در صورتی که شرکت ورشکسته طی فرایند سازماندهی مجدد نتواند به تعهدات خود عمل کند، ممکن است پرونده آن به ورشکستگی فصل هفت تغییر کند. با توجه به آنچه که در این مقاله توضیح دادیم، به نظر شما آیا این قانون می‌تواند به معنای واقعی از سرمایه‌گذاران حمایت کند؟ نظرات خود را در این خصوص با ما در میان بگذارید.
