اقتصاددانان بانک مرکزی اروپا در مقاله‌ای جدید استدلال کردند افزایش دائمی قیمت بیت کوین فقط به نفع هولدرهای اولیه آن است و به معنای فقیر شدن بقیه جامعه خواهد بود که انسجام، ثبات و در نهایت دموکراسی را به خطر می‌اندازد. استدلال ان‌ها این است که دیدگاه اولیه ساتوشی برای بیت کوین به عنوان یک سیستم پرداخت جهانی شکست خورده و منجر به تغییر موقعیت بیت کوین به عنوان یک دارایی سرمایه‌گذاری شده است. در نتیجه، پذیرندگان دیرهنگام بیت کوین حتی بدون سناریوی «ترکیدن حباب» می‌توانند متحمل ضرر شوند!
به گزارش میهن بلاکچین، این مقاله با استناد به تحلیل بانک مرکزی اروپا (ECB)، تأکید می‌کند که حتی در سناریوی افزایش مداوم قیمت، بیت کوین به جای ایجاد ارزش اقتصادی، موجب انتقال ثروت به نفع گروه کوچکی از افراد می‌شود.
مقدمه
هدف اصلی ساتوشی ناکاموتو (۲۰۰۸) ارائه یک سیستم پرداخت جهانی بهتر بود؛ اما این هدف هرگز محقق نشد. در عوض، بیت کوین به یک دارایی سرمایه‌گذاری تبدیل شده که امید به سودهای هنگفت را وعده می‌دهد. اقتصاددانان این افزایش قیمت را یک حباب سفته‌بازی می‌دانند که در نهایت خواهد ترکید.
در این مقاله، تأثیر یک سناریوی مثبت برای بیت کوین که در آن قیمت BTC به طور مداوم افزایش می‌یابد، مورد تحلیل قرار گرفته است. این مقاله نشان می‌دهد افزایش قیمت بیت کوین به تنهایی ظرفیت تولید اقتصاد را افزایش نمی‌دهد و پیامدهای آن اساساً توزیعی است. در واقع، افزایش ثروت برای هولدرهای اولیه بیت کوین، تنها با کاهش پتانسیل و توان مصرف سایر افراد جامعه امکان‌پذیر است. در نتیجه، حتی اگر قیمت بیت کوین به طور مداوم افزایش یابد، بیت کوین موجب فقر نسبی و حتی مطلق برای افراد غیرهولدر و سرمایه‌گذاران دیرهنگام خواهد شد.
بیت کوین در ابتدا با هدف ایجاد یک سیستم پرداخت دیجیتال غیرمتمرکز توسط ناکاموتو معرفی شد. او امید داشت که بیت کوین بتواند به عنوان یک ارز جهانی مورد استفاده قرار گیرد و ارزش افزوده‌ای برای جامعه ایجاد کند. ناکاموتو معتقد بود بیت کوین مشکلات مرتبط با سیستم‌های پرداخت مبتنی بر اعتماد، مانند کارمزدهای بالای واسطه‌گری و احتمال تقلب، را حل می‌کند. اما با گذشت ۱۶ سال از انتشار این ایده، بیت کوین نتوانسته به عنوان یک وسیله پرداخت قانونی و کارآمد عمل کند. سرعت پایین، کارمزدهای بالا و نوسانات زیاد بیت کوین، این رمزارز را از ایفای نقش به عنوان یک ارز موفق باز داشته است. علاوه بر این، کاربردهای قانونی بیت کوین در جهان واقعی بسیار محدود بوده و بیشتر آن به عنوان ابزار سفته‌بازی و سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گرفته است.
در کشورهایی مانند السالوادور که بیت کوین به عنوان ارز قانونی پذیرفته شده، استفاده از آن در تراکنش‌های روزمره تقریباً ناچیز بوده و پروژه آن با شکست مواجه شده است. این در حالی است که تلاش‌های بیشتر برای ارتقای ارزش بیت کوین، به جای استفاده آن به عنوان وسیله‌ای برای پرداخت، به عنوان یک سرمایه‌گذاری قابل توجه متمرکز شده است.
تغییر نقش بیت کوین از وسیله پرداخت به دارایی سرمایه‌گذاری
در سال‌های اخیر، بیت کوین به جای تمرکز بر کاربردهای پرداختی، به عنوان یک دارایی برای سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار گرفته است. حامیان بیت کوین و افراد مشهور در عرصه‌های مالی معتقدند عرضه محدود و تقاضای رو به رشد، موجب افزایش پایدار قیمت بیت کوین خواهد شد. به‌عنوان مثال، افراد مشهور مانند لری فینک (Larry Fink) مدیر عامل شرکت بلک‌راک (BlackRock) و کتی وود (Cathie Wood) از سرمایه‌گذاران بزرگ این حوزه، بر نقش بیت کوین به عنوان جایگزینی برای طلا تأکید دارند. از دیدگاه این افراد، بیت کوین می‌تواند به دلیل ویژگی‌های کمیابی و توانایی آن برای ذخیره ارزش (Store of Value)، قیمت بالاتری پیدا کند.
در واقع، در بسیاری از تحلیل‌ها، بدون آنکه به نیازهای اجتماعی یا کاربردهای اقتصادی توجه شود، بیت کوین به عنوان دارایی که قابلیت سودآوری بالایی دارد معرفی می‌شود. این دیدگاه در سیاست‌ها و مباحث عمومی نیز تأثیرگذار بوده است. سرمایه‌گذاران و حامیان سیاسی بیت کوین اغلب به دنبال تأثیرگذاری بر سیاست‌های قانونی و مقرراتی هستند تا رشد قیمت بیت کوین را تقویت کنند.
پیامدهای کلان اقتصادی رشد قیمت دارایی‌ها
از منظر کلان اقتصادی، افزایش قیمت بیت کوین بدون افزایش متناسب در پتانسیل تولید اقتصادی، مسئله‌ای چالش‌برانگیز است. برخلاف فناوری‌های جدید که موجب افزایش تولید و رفاه اقتصادی می‌شوند، افزایش قیمت بیت کوین صرفاً با اثرات ثروتی برای هولدرهای اولیه آن همراه است. این افزایش قیمت‌ها، مصرف هولدرهای بیت کوین را افزایش می‌دهد و ممکن است سیاست‌های پولی انقباضی را برای کنترل تورم از سوی بانک‌های مرکزی به همراه داشته باشد.
اما نکت هاساسی در این سناریو آن است که این اثرات ثروتی ناشی از بیت کوین بدون آنکه هیچ افزایشی در تولید یا بهبود بهره‌وری اقتصادی داشته باشد، به وقوع می‌پیوندد. بنابراین، افزایش مصرف هولدرهای بیت کوین، به ضرر سایر بخش‌های جامعه است. این مسئله نه تنها در زمینه سرمایه‌گذاری‌ها بلکه در مصرف دیگر افراد جامعه نیز تاثیرگذار خواهد بود.
پیامدهای توزیعی
یکی از مهم‌ترین پیامدهای بیت کوین، توزیع مجدد ثروت است. در این سناریو، «هولدرهای اولیه» که بیت کوین را در قیمت‌های پایین خریداری کرده‌اند، از رشد قیمت بیت کوین بهره‌مند می‌شوند. این یعنی، «پذیرندگان دیرهنگام» یا «غیر‌هولدرها» که بیت کوین را در قیمت‌های بالا خریداری می‌کنند یا اصلاً خریداری نمی‌کنند، دچار زیان می‌شوند. این تغییرات نه تنها به دلیل اشتباهات زمانی در خرید یا فروش دارایی رخ می‌دهد، بلکه حتی در سناریویی که قیمت بیت کوین به طور پیوسته افزایش می‌یابد، بدون اینکه دچار نوسانات شدید شود نیز رخ خواهد داد.
هولدرهای اولیه بیت کوین با فروش بخشی از دارایی خود به پذیرندگان دیرهنگام، نه تنها سرمایه‌گذاری‌های خود را افزایش می‌دهند، بلکه مصرف بیشتری را نیز تجربه می‌کنند. در مقابل، پذیرندگان دیرهنگام برای خرید بیت کوین مجبور به کاهش مصرف خود یا فروش دارایی‌های دیگر می‌شوند که نهایتاً به کاهش رفاه آنها منجر خواهد شد.
جمع‌بندی
بیت کوین، به عنوان یک دارایی سرمایه‌گذاری که از کاربردهای عملی خود جدا شده است، چالش‌های اجتماعی و اقتصادی بسیاری را به همراه دارد. حتی در سناریویی که قیمت بیت کوین به طور مداوم افزایش می‌یابد، پیامدهای توزیعی آن موجب نابرابری‌های بزرگی در جامعه خواهد شد.
هولدرهای اولیه بیت کوین از افزایش ثروت و مصرف خود بهره‌مند می‌شوند، در حالی که سایر افراد جامعه به دلیل کاهش قدرت خرید و ثروت خود، دچار آسیب‌های اقتصادی می‌شوند. این مسئله ممکن است منجر به شکاف‌های اجتماعی شود، زیرا پذیرندگان دیرهنگام و غیر‌هولدرها احساس نارضایتی از وضعیت اقتصادی خود پیدا خواهند کرد.
در نهایت، بیت کوین به جای اینکه یک فرصت از دست رفته برای سرمایه‌گذاری باشد، موجب فقر واقعی در مقایسه با دنیایی بدون بیت کوین خواهد شد.
