کاردانو (Cardano) سال‌ها یکی از ستون‌های اصلی دنیای رمزارزها بود. نامش همیشه در فهرست ۱۰ رمزارز برتر دیده می‌شد و خیلی‌ها از آن به‌عنوان یکی از آینده‌دارترین پروژه‌های بلاکچینی یاد می‌کردند. اما امروز؟ پروژه‌ای که زمانی ستاره درخشان بود، حالا زیر سایه اتهاماتی مانند «زنجیره زامبی» قرار گرفته و از نظر قیمتی هم یکی از بدترین عملکردها رو بین آلت کوین‌های بزرگ داشته است.
با این حال، کاردانو همچنان فعال، بدون قطعی، در حال توسعه است و اخیراً هم دوباره با حضور در برنامه ذخایر رمزارزی دولت ترامپ نامش بر سر زبان‌ها افتاده است. سؤال اصلی اینجاست: آیا کاردانو واقعاً مرده؟ یا هنوز هم گوهری دست‌کم‌گرفته‌شده در دنیای رمزارزهاست؟
آشنایی با کاردانو: پروژه‌ای جاه‌طلبانه با بنیان‌گذار معروف
کاردانو در سال ۲۰۱۵ توسط چارلز هاسکینسون، یکی از بنیان‌گذاران اتریوم، بنیان‌گذاری شد. این بلاکچین متن‌باز از مکانیسم اجماع اثبات سهام (PoS) با الگوریتم Ouroboros استفاده می‌کند و در سال ۲۰۱۷ طی عرضه اولیه (ICO) بیش از ۶۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرد.
سه نهاد اصلی در اداره این پروژه نقش دارند:
- Cardano Foundation: نهاد غیرانتفاعی مستقر در سوئیس
- IOHK (Input Output): شرکت توسعه‌دهنده بلاکچین کاردانو
- EMURGO: بازوی تجاری پروژه و محرک پذیرش فناوری
در سال ۲۰۲۱، کاردانو با به‌روزرسانی Alonzo امکان اجرای قراردادهای هوشمند را فعال کرد و به دنیای دیفای و NFT قدم گذاشت. توکن بومی شبکه کاردانو، یعنی ADA، برای پرداخت کارمزد، سهام‌گذاری و مشارکت در حاکمیت شبکه به کار می‌رود و این بلاکچین حالا در مرحله پایانی نقشه راه خود، به نام Voltaire قرار دارد؛ جایی که هدفش واگذاری کامل کنترل شبکه به جامعه کاربرانش است.
عملکرد ضعیف در بازار گاوی: چرا ADA جا ماند؟
با وجود بازار صعودی اخیر، کاردانو از نظر قیمتی عملکردی ناامیدکننده داشت. قیمت ADA هنوز حدود ۷۵٪ پایین‌تر از اوج قبلی خود است؛ البته سایر رمزارزهای بزرگ هم با افت قیمت روبه‌رو بودند، اما خب کاردانو بیشتر از همه تحت فشار قرار گرفت.
یکی از شاخص‌های کلیدی برای سنجش عملکرد بلاکچین‌ها، ارزش کل قفل‌شده (TVL) در دیفای آنهاست. در حال حاضر TVL کاردانو حدود ۳۵۰ میلیون دلار است، یعنی مقداری در حدود ۰.۴٪ از کل TVL دیفای! برای مقایسه، سولانا و اتریوم ده‌ها برابر بیشتر TVL دارند.
چرخه معیوب: بدون استیبل کوین، بدون دیفای!
یکی از ریشه‌های ضعف دیفای در کاردانو، نبود اکوسیستم فعال استیبل کوین‌هاست. فقط ۰.۰۱٪ از کل بازار استیبل کوین‌ها در شبکه کاردانو فعال است و ناشرانی مانند تتر، سیرکل و Paxos هنوز وارد این شبکه نشدند. دلیل این امر را هم احتمالا می‌توان به نقدینگی پایین و فعالیت کم کاربران نسبت داد.
بدون استیبل کوین، توسعه‌دهندگان هم رغبت کمتری به ساخت DApp دارند و بدون DAppها، کاربران هم جذب شبکه نمی‌شوند. نتیجه چیست؟ چرخه‌ای معیوب که فعلاً شکسته نشده است.
فقط ۷۸ اپلیکیشن فعال: خیلی کمتر از رقبا
تعداد اپلیکیشن‌های فعال در شبکه کاردانو به‌زحمت به ۷۸ عدد می‌رسد. این در حالی است که شبکه Base (از متا) بیش از ۶۰۰ اپلیکیشن غیرمتمرکز و سولانا حدود ۴۶۰ اپلیکیشن غیرمتمرکز دارد. چنین آماری باعث می‌شود تا فعالان صنعت رمزارزها از خود بپرسند که چرا کاردانو هنوز جزو ده رمزارز برتر بازار کریپتو باقی مانده است؟
اثر لیندی و خزانه پرپول
یکی از پاسخ‌ها، اثر لیندی (Lindy Effect) است. این نظریه می‌گوید هر آنچه مدت طولانی‌تری دوام بیاورد، احتمال ماندگاری بیشتری هم دارد. کاردانو، از سال ۲۰۱۷ بدون قطعی فعال بوده و این خود دستاوردی بزرگ است.
از طرف دیگر، کاردانو در دوران عرضه اولیه کوین (ICO) سرمایه زیادی جذب کرد و خزانه مالی قوی دارد. همین خزانه باعث می‌شود تا حتی با تیمی کوچک، همچنان بتواند به توسعه و فعالیت خود ادامه دهد. اینجاست که اصطلاح «زنجیره زامبی» مطرح می‌شود: پروژه‌ای که زنده‌ست ولی حرکتی ندارد… یا شاید فقط کند حرکت می‌کند؟
امنیت و پایداری مثال‌زدنی
کاردانو با وجود ضعف در شاخص‌های دیفای، از نظر پایداری شبکه‌ای بی‌رقیب است. این بلاکچین از سال ۲۰۱۷ هیچ‌گونه قطعی نداشته و قراردادهای هوشمندش هم کارآمد، سریع و مقرون‌به‌صرفه هستند. هدف شبکه کاردانو، ارائه راه‌حل‌های واقعی در سطح سازمانی‌ست—نه فقط بازی با رمزارزها.
تمرکز بر کاربردهای واقعی، نه فقط دیفای
کاردانو برخلاف خیلی از پروژه‌ها که روی حجم معاملات و شوآف‌های Web3 تمرکز دارند، روی کاربردهای دنیای واقعی مانند احراز هویت دیجیتال، ردیابی زنجیره تأمین و خدمات دولتی تمرکز کرده است. همکاری‌هایی با سازمان ملل و ناسا هم داشته که این نوع کاربردها، برخلاف دیفای، تراکنش‌های روزانه بالایی ایجاد نمی‌کنند و در نتیجه، روی قیمت ADA هم تأثیر مستقیمی ندارند.
ضعف در جذب جامعه کریپتو
کاردانو هنوز هم موفق نشده توجه کاربران بومی وب۳ (Web3) و طرفداران دیفای را جلب کند. بازاریابی ضعیف، تعامل کم با جامعه و تمرکز نداشتن در ساخت اکوسیستم پویا، باعث کاهش فعالیت کاربران کاردانو شده است.
نگاه به آینده: آیا ۲۰۲۵ سال بیداری کاردانوست؟
با وجود تمام نقدها، تعدادی محرک کلیدی ممکن است بتوانند آینده کاردانو را تغییر دهند:
- ذکر نام کاردانو در برنامه ذخایر رمزارزی ترامپ، که شاید به آن مشروعیت سیاسی بیشتری بدهد.
- درخواست Grayscale برای راه‌اندازی ETF کاردانو که احتمال تصویبش در ۲۰۲۵ طبق داده‌های پالی مارکت (Polymarket) بیش از ۶۰٪ تخمین زده شده است.
- Bridge جدید Bitcoin OS که ممکن است کاردانو را به اکوسیستم بیت کوین متصل کرده و آن را به لایه دوم قدرتمندی برای BTC تبدیل کند.
آیا کاردانو مرده است؟ قطعاً نه. اما زنده‌بودن کافی نیست. کاردانو نیاز به بازسازی رابطه‌اش با جامعه کریپتو دارد، باید تجربه دیفای بهتری ارائه دهد و بتواند نقدینگی جذب کند. پس ADA برای سرمایه‌گذاران بلندمدت که به معماری فنی پروژه اهمیت می‌دهند، هنوز هم می‌تواند گزینه خوبی به حساب بیاید، اما برای آن دسته از افرادی که به دنبال سودآوری سریع هستند، شاید کاردانو انتخاب درستی نباشد.
شما چه دیدگاهی دارید؟ آیا ADA می‌تواند در سال ۲۰۲۵ دوباره بدرخشد؟
