وقتی صحبت از اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) به میان می‌آید، بسیاری از ما به فرصت‌های بی‌پایان برای وام‌دهی، وام‌گیری و کسب درآمد منفعل فکر می‌کنیم. با این حال این دنیای جذاب در کنار نوآوری‌های خود، با چالش‌های اساسی دست‌وپنجه نرم می‌کند. پراکندگی نقدینگی بین پروتکل‌های مختلف، بازده‌های ناپایدار و غیرقابل‌اتکا و حجم عظیمی از سرمایه‌های راکد در قالب استیبل کوین‌ها از جمله مواردی هستند که کارایی و پایداری بلندمدت این اکوسیستم را تحت تاثیر قرار داده‌اند. با وجود نوآوری‌های فراوان، تعداد کمی از پلتفرم‌ها توانسته‌اند این مشکلات اصلی را به‌صورت یکپارچه حل کنند. یکی از این پلتفرم‌ها، پروژه اسپارک (Spark) است که به‌عنوان پروژه‌ای تازه‌نفس و پیشگام پا به میدان گذاشته تا این مشکلات را حل کند و تجربه‌ای یکپارچه و بهینه برای کاربران فراهم کند.
اسپارک یک پروتکل مالی غیرمتمرکز هدفمند است که با هدف یکپارچه‌سازی نقدینگی، ارائه فرصت‌های بازدهی پایدار و استفاده از سرمایه‌های راکد استیبل کوینی طراحی شده و با بهره‌گیری از یکپارچگی با سیستم مدیریت ریسک قوی و زیرساخت انعطاف‌پذیر اسکای (Sky) -که قبلاً به نام میکردائو (MakerDAO) شناخته می‌شد- استاندارد جدیدی برای کارایی سرمایه و دسترسی‌پذیری در حوزه دیفای ارائه می‌دهد. در این مطلب از میهن بلاکچین نگاهی عمیق‌تر به این پروژه می‌اندازیم و به سوال «پروتکل اسپارک چیست؟» پاسخ می‌دهیم.
اسپارک (Spark) چیست؟
اسپارک یک پروتکل دیفای است که به علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال امکان می‌دهد از دارایی‌های خود با روش‌های نوآورانه‌ای کسب درآمد کنند، نقدینگی ارائه دهند و از سرمایه‌های راکد استیبل کوین‌هایشان بهره ببرند. این پروتکل به‌عنوان اولین «ستاره» یا Star در اکوسیستم اسکای شناخته می‌شود. منظور از ستاره‌‌ها -که قبلاً در میکردائو به نام ساب‌دائو (SubDAO) شناخته می‌شدند- اکوسیستم‌های کوچک‌تر و تخصصی‌تری هستند که داخل پروتکل اصلی اسکای فعالیت می‌کنند و زیرمجموعه‌های آن محسوب می‌شوند.
با تغییر برند میکردائو به اسکای، یک سیستم پایدارتر برای استیبل‌کوین، ساختار حاکمیتی آسان‌تر و پاداش‌دهی از طریق توکن بومی فراهم شده است. اسپارک از این ویژگی‌های ارتقایافته اسکای بهره گرفته تا زیرساختی برای نقدینگی و کسب بازدهی بهینه در اختیار کاربران دیفای قرار دهد.
چیزی که اسپارک را متمایز می‌کند، زیرساخت بین‌زنجیره‌ای (Cross-Chain) آن است. این ویژگی به شما اجازه می‌دهد بدون نگرانی از افت سرعت، امنیت یا پیچیدگی‌های خاص، در چندین بلاکچین بتوانید به خدمات وام‌دهی و وام‌گیری دسترسی داشته باشید. در حقیقت پروتکل اسپارک با معماری ماژولار و مقیاس‌پذیر اسکای پشتیبانی می‌شود و تجربه‌ای روان و مطمئن را چه برای سپرده‌گذاری استیبل کوین‌ها و چه برای وام گرفتن دارایی‌های دیجیتال ارائه می‌دهد.
قلب تپنده اکوسیستم اسپارک، توکن بومی آن یعنی اس‌پی‌کی (SPK) است که هم برای حاکمیت و هم برای کاربردهای عملیاتی در پلتفرم استفاده می‌شود که در ادامه آن را زیر ذره‌بین می‌بریم.
لایه نقدینگی اسپارک چیست؟
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات دیفای، پراکندگی نقدینگی است. وقتی نقدینگی بین پروتکل‌ها و بلاکچین‌های مختلف پخش می‌شود، کاربران با چالش‌هایی مثل کارمزدهای بالا، بازدهی‌های ناپایدار و پیچیدگی‌های فنی روبه‌رو می‌شوند. لایه نقدینگی اسپارک (Spark Liquidity Layer یا SLL) برای حل این مشکل طراحی شده است.
این لایه یک محصول کلیدی در اکوسیستم اسپارک است که که با استفاده از سیستم تخصیص پلتفرم Sky، فرآیند تامین نقدینگی را به‌صورت کاملاً خودکار انجام می‌دهد. این لایه با مدیریت هوشمند استیبل‌کوین‌هایی مثل USDS، sUSDS و USDC نقدینگی را در بلاکچین‌ها و پروتکل‌های مختلف دیفای توزیع و برای کاربران سودآوری می‌کند. این یعنی کاربران می‌توانند به‌راحتی از طریق نرخ پس‌انداز اسکای (Sky Savings Rate) درآمد غیرفعال کسب و بازده خود را از پروتکل‌های مختلف بهینه‌سازی کنند.
بگذارید کمی بیشتر توضیح دهیم. تصور کنید مقدار زیادی پول نقد در حساب بانکیتان دارید اما هیچ‌کاری با آن انجام نمی‌دهید. این پول در واقع سرمایه غیرفعال شماست و هیچ سودی عایدتان نمی‌کند. در دنیای دیفای هم چنین روندی برقرار است و تعداد زیادی از افراد مقدار زیادی از استیبل کوین‌هایی مثل USDS یا USDC در کیف پول‌هایشان نگه می‌دارند، بدون اینکه از آنها استفاده کنند.
لایه نقدینگی اسپارک این پول‌های غیرفعال را به‌جای ماندن در کیف پول، به‌طور خودکار در پروتکل‌های مختلف پخش می‌کند و از آنها درآمد می‌سازد.
یکی از مزایای کلیدی این لایه، امکان فارمینگ خودکار و ساده با استفاده از استیبل کوین USDS است که پیش‌تر فقط در شبکه اتریوم در دسترس بود و این محدودیت، چالش‌هایی برای نقدینگی کاربران ایجاد می‌کرد. اما حالا با اسپارک، این مشکل برطرف شده است.
مزیت دیگر این است که اسپارک می‌تواند از طریق لایه نقدینگی، نقدینگی مدیریت‌شده را با مدیریت ریسک دقیق به شبکه‌های دیگر ارائه دهد. به‌عبارت دیگر، SLL بررسی می‌کند که کدام بلاکچین یا پروتکل دیفای نیاز به نقدینگی دارد و سپس به طور خودکار استیبل کوین‌ها را به آنجا، مثلا بازارهای وام‌دهی مثل آوه (Aave) یا مورفو (Morpho) می‌فرستد و سود حاصل از آن برای تامین مالی نرخ پس‌انداز اسکای استفاده می‌شود.
یکی از ویژگی‌های متمایز کننده لایه نقدینگی اسپارک، بهره‌گیری از یک سیستم مدیریت نقدینگی آف‌چین (Off-Chain) برای رصد و تنظیم نقدینگی USDS و USDC در شبکه‌های مختلف است. این سیستم به‌طور مداوم سطح نقدینگی این دو استیبل کوین را در شبکه‌های دیگر دنبال می‌کند و بر اساس تقاضا تنظیمات لازم را انجام می‌دهد.
تمامی تصمیمات لایه SLL تحت نظارت حاکمیت پروتکل اسکای انجام می‌شود. این یعنی تنها دارایی‌های دیجیتالی می‌توانند به‌کار گرفته شوند که قبلا به‌وسیله رای‌گیری و تایید کاربران و جامعه حاکمیتی اسکای تصویب شده‌اند. در همین حال، بسته به نوع استیبل کوین، SLL از پل‌های مختلفی برای جابه‌جایی نقدینگی استفاده می‌کند. برای USDS و sUSDS از پل SkyLink و برای USDC از پل CCTP ساخته‌شده توسط شرکت سیرکل (Circle) استفاده می‌شود.
این لایه همچنین با بازار آوه-لیدو (Aave-Lido) برای تأمین نقدینگی USDS و با پلتفرم مورفو برای ارائه نقدینگی Dai ادغام شده است.
پس به زبان ساده، لایه نقدینگی اسپارک مثل یک مدیر هوشمند سرمایه عمل می‌کند که پول‌های اضافی شما را در جاهای مناسب پخش می‌کند تا برایتان درآمد بسازد، بدون اینکه شما نیاز به دانش فنی یا مدیریت دستی داشته باشید!
معرفی محصولات کلیدی اسپارک
پروتکل اسپارک مجموعه‌ای از محصولات کاربرمحور ارائه می‌دهد که مستقیما مشکلات اصلی دیفای مثل پراکندگی نقدینگی، بازدهی‌های ناپایدار و استفاده ناکارآمد از سرمایه را هدف قرار داده‌اند. این محصولات به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که کارایی سرمایه را افزایش دهند، بازده‌های قابل‌اعتماد ارائه کنند و دیفای را برای همه در دسترس‌تر کنند. بیایید نگاهی به این ابزارهای قدرتمند بیندازیم:
۱- اسپارک سیوینگز (Spark Savings)
اسپارک سیوینگز به شما این امکان را می‌دهد تا استیبل کوین‌های خود را با نرخ سود شفافی که در حال حاضر ۴.۵٪ است سپرده‌گذاری کرده و درآمد کسب کنید. در حال حاضر، حدود ۳.۲۵ میلیارد دلار سرمایه در این بخش قفل شده است.
برای مشارکت در این محصول شما استیبل کوین‌های خود را در یک خزانه پس‌انداز (Savings Vault) سپرده‌گذاری می‌کنید و در ازای آن، توکن‌های سیوینگز (Savings Tokens) دریافت می‌کنید که نشان‌دهنده سهم شما در خزانه است. این توکن‌ها به‌مرور زمان ارزش بیشتری پیدا می‌کنند.
در حال حاضر، اسپارک تنها سه خزانه اصلی USDS، USDC و DAI را ارائه می‌دهد. در مورد USDS، انتقال از طریق صرافی غیرمتمرکز کرو (Curve) انجام می‌شود که ممکن است اسلیپیج ناچیزی داشته باشد. با این حال، برای خزانه‌های USDC و DAI چنین اسلیپیجی وجود ندارد.
نکته مهم این است که اسپارک هیچ کنترلی بر وجوه شما ندارد. این محصول از طریق قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز و غیرحضانتی پروتکل اسکای پشتیبانی می‌شود، بنابراین امنیت دارایی‌های شما تضمین شده است.
۲- اسپارک‌لِند (SparkLend)
اسپارک‌لند یک پروتکل وام‌دهی و وام‌گیری متن‌باز است که توسط اسکای و از طریق پروتکل اسپارک پشتیبانی می‌شود. این محصول به شما امکان می‌دهد:
- به‌عنوان وام‌دهنده، نقدینگی ارائه دهید و بازده کسب کنید.
- به‌عنوان وام‌گیرنده، با وثیقه‌گذاری مضاعف، Dai یا USDS وام بگیرید.
سه حالت اصلی برای وام‌گیری در اسپارک‌لند وجود دارد:
- حالت بهره‌وری بالا (High Efficiency Mode یا E-mode): کاربر می‌تواند حداکثر توان وام‌گیری را نسبت به وثیقه خود داشته باشد.
- حالت ایزوله (Isolation Mode): تنها می‌تواند از همان دارایی ایزوله‌شده به‌عنوان وثیقه استفاده کند و سقف بدهی محدود است.
- وام‌گیری مجزا (Siloed Borrowing): فقط می‌تواند همان دارایی خاص را وام بگیرد.
این انعطاف‌پذیری باعث می‌شود اسپارک‌لند برای کاربران با نیازهای مختلف، از سرمایه‌گذاران محتاط گرفته تا کسانی که به دنبال حداکثر بازدهی هستند مناسب باشد.
۳- اسپارک فارم (Spark Farms)
شما می‌توانید در اسپارک فارم توکن‌های USDS خود را در فارم‌های غیرمتمرکز سپرده‌گذاری کنید و به‌صورت آنی در قالب توکن اسکای (SKY) پاداش بگیرید. این محصول مجموعه‌ای از فارم‌ها را ارائه می‌دهد که به ستاره‌های مختلف (همان پروتکل‌های زیرمجموعه) اسکای متصل هستند و اطلاعاتی از قبیل نرخ سود سالانه (APY) آنها را به‌صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهد.
این امکان وجود دارد که شما هرلحظه‌ای که بخواهید توکن‌های SKY دریافتی را برداشت کنید. همچنین سرمایه اصلی‌تان نیز بدون هیچ کارمزدی قابل برداشت خواهد بود.
توکن اسپارک (SPK) چیست؟
توکن اس‌پی‌کی (SPK) قلب تپنده اکوسیستم اسپارک است که برای حاکمیت و استیکینگ در این پروتکل استفاده می‌شود. کاربران می‌توانند SPK خود را از طریق پروتکل سیمبیوسیس فایننس (Symbiosis Finance) استیک کنند تا ضمن تقویت امنیت این اکوسیستم، توکن SPK بیشتری دریافت کنند.
در مجموع ۱۰ میلیارد واحد توکن SPK در زمان راه‌اندازی تولید شده که توکنومیک آن به‌شرح زیر است:
- ۶۵٪ برای پاداش‌دهی به فارمینگ کاربران در پلتفرم اسکای: این توکن‌ها توسط اسکای طی ۱۰ سال به‌صورت تدریجی توزیع می‌شوند تا کاربران بتوانند با فعالیت در فارم‌ها و مشارکت در اکوسیستم، به‌صورت پایدار پاداش دریافت کنند.
- ۲۳٪ برای اکوسیستم: ۱۷٪ از توکن‌ها در زمان عرضه اولیه (TGE) در دسترس خواهند بود و ۶٪ باقی‌مانده پس از یک سال آنلاک می‌شود.
- ۱۲٪ برای تیم توسعه: ۲۵٪ از آنها پس از یک دوره قفل ۱۲ ماهه آنلاک شده و ۷۵٪ دیگر یک دوره وستینگ ۳ ساله خواهد داشت.
ایردراپ توکن SPK
اسپارک برای تشویق کاربران، ایردراپ‌هایی برای گروه‌های زیر ارائه می‌دهد که می‌توانید از صفحه رسمی ایردراپ (spark) آن را دریافت کنید:
- کاربرانی که در فعالیت‌های پیش‌فارمینگ در اسپارک لند و آوه شرکت کرده‌اند.
- شرکت‌کنندگان در کمپین ایردراپ اسپارک ایگنیشن (Spark Ignition) که شامل فعالیت‌های دیفای در دوره‌های خاص بود.
- شرکت‌کنندگان در ایردراپ اوردرایو (Overdrive)، فاز دوم ایردراپ ایگنیشن که شش هفته پس از ایردراپ اولیه ادامه دارد.
- کاربرانی که در کوئست‌های اسپارک در پلتفرم Layer3 شرکت کرده‌اند.
پیش‌بینی قیمت توکن SPK: نگاهی به آینده
در زمان نگارش این مطلب قیمت اسپارک ۰.۰۳۱۸۵ دلار است و با مارکت کپ ۳۰.۰۳ میلیون دلاری در رتبه ۶۶۳ بازار قرار گرفته است.
تحلیلگران نسبت به آینده این توکن خوش‌بین هستند:
- کوین‌دی‌سی‌ایکس (CoinDCX) پیش‌بینی می‌کند که قیمت اس‌پی‌کی در سال ۲۰۲۷ به ۰.۱۳۸ دلار و در سال ۲۰۳۰ به ۰.۱۹ دلار برسد.
- دیجیتال‌کوین‌پرایس (DigitalCoinPrice) نیز معتقد است قیمت اسپارک در سال ۲۰۲۷ به ۰.۱۴ دلار و تا سال ۲۰۳۰ به ۰.۲۱ دلار خواهد رسید.
با این حال، این پیش‌بینی‌ها صرفا گمانه‌زنی هستند و نباید به‌عنوان پیشنهاد سرمایه‌گذاری تلقی شوند. توصیه ما این است که همیشه پیش از سرمایه‌گذاری، تحقیقات خود را انجام دهید و با آگاهی کامل وارد بازار شوید.
جمع‌بندی: اسپارک، آینده‌ای روشن برای دیفای
اسپارک نه‌تنها یک پروژه دیفای، بلکه یک تحول در نحوه تعامل کاربران با اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز است. این پروتکل با تمرکز بر حل مشکلات اصلی دیفای مثل پراکندگی نقدینگی، بازده‌های ناپایدار و سرمایه‌های راکد، راه‌حل‌هایی کاربردی و کاربرپسند ارائه می‌دهد. محصولات اسپارک، از محصولات متمرکز بر پس‌انداز و وام‌دهی گرفته تا فارمینگ و نقدینگی بین‌زنجیره‌ای، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم برای تازه‌کارها و هم برای حرفه‌ای‌ها جذاب باشند.
اسپارک با پشتوانه اکوسیستم اسکای و استفاده از قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز، امنیت، شفافیت و مقیاس‌پذیری ویژه‌ای را به کاربرانش هدیه می‌دهد. چه سرمایه‌گذار باشید، چه توسعه‌دهنده یا کاربری که تازه وارد دنیای دیفای شده، اسپارک شما را به دنیایی از فرصت‌های مالی غیرمتمرکز دعوت می‌کند که می‌توانید از آنها سود کسب کنید.
