دیفای چیست؟ همه چیز درباره امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) به زبان ساده

DeFi مخفف Decentralized Finance و به معنی امور مالی غیرمتمرکز است. دیفای، یک اکوسیستم متشکل از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز است که بر روی شبکه بلاکچین راه‌اندازی شده است. حوزه دیفای به محلی برای سرمایه‌گذاری و کسب درآمد از فضای ارزهای رمزنگاری تبدیل شده است. دیفای چیست ؟ در این مقاله به زبانی ساده این پرسش را پاسخ می‌دهیم.

دیفای چیست ؟

دیفای از دو کلمه Decentralized و Finance تشکیل شده است. کلمه Finance به محصولات مالی اشاره دارد؛ ما در زندگی روزمره با محصولات مالی مواجه هستیم، مثلا دریافت وام از بانک یک محصول مالی است. Decentralized نیز به معنی غیرمتمرکز است. غیرمتمرکز بودن به این معناست که هیچ نهاد مرکزی کنترل امور را در دست ندارد. در نتیجه DeFi به معنی امور مالی غیرمتمرکز یا ارائه محصولات مالی به صورت غیرمتمرکز است. این محصولات مالی غیرمتمرکز بر روی یک شبکه بلاکچین راه‌اندازی می‌شوند. بیت کوین یک پول غیرمتمرکز است که بر روی شبکه بلاکچین بیت کوین راه‌اندازی شده است. حالا اگر یک محصول مالی را بر روی یک شبکه بلاکچین راه‌اندازی کنیم، یک اپلیکیشن غیرمتمرکز ایجاد کرده‌ا‌یم. اما منظور از محصولات مالی چیست؟ دریافت وام، سپرده‌گذاری، ترید و معامله دارایی‌ها، کیف پول ارز دیجیتال، تبدیل یک ارز دیجیتال به ارز دیجیتال دیگر، تولید و عرضه یک ارز دیجیتال همه این‌ها محصولات مالی هستند. این لیست به این تعداد محدود نمی‌شود و بسیار گسترده است. این امور مالی‌ای است که در زندگی روزمره با آنها مواجهیم، این محصولات در چه صورتی بخشی از حوزه دیفای به حساب می‌آیند؟ در واقع ویژگی امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای چیست ؟

• متن باز بودن یا Open Source بودن: تمام جزئیاتی که در این محصول مالی اتفاق می‌افتد باید به صورت کاملا شفاف در اختیار عموم مردم باشد.
• بدون مجوز یا Permissionless بودن: در این سیستم نباید یک نهاد مرکزی کنترل و مدیریت امور را در اختیار داشته باشد و باید تک تک مردم بتوانند آزادانه و بدون دریافت مجوز، در این شبکه مشارکت کنند. مردم باید بتوانند آزادانه بخشی از فرآیند این محصول مالی را اجرا کنند.
• Transparent: تمام پارامترهای اقتصادی مورد استفاده در این محصول مالی باید شفاف باشد.
• ذخیره توزیع شده اطلاعات: تمام اطلاعات، تراکنش‌ها و به طور کلی هرگونه دیتا در این محصول باید در یک بستر توزیع شده ذخیره شود و بدون هیچ مرجع مرکزی فعالیت کند.
• کنترل اطلاعات: کنترل دارایی و اطلاعات هر کاربر تماما به عهده خود او باشد و کاربر بتواند بدون واسطه به محصول مالی وصل شده و از آن استفاده کند.

موارد بالا، جزو ویژگی‌های یک محصول امور مالی غیرمتمرکز است.  هدف دیفای چیست ؟ در یک جمله می‌توان هدف نهایی DeFi را اینگونه بیان کرد:

حوزه دیفای چه تمایزی ایجاد کرده است؟

برای ارائه یک محصول مالی در سیستم اقتصادی سنتی به یک نهاد متمرکز مانند بانک احتیاج داریم. دریافت وام در سیستم مالی سنتی، بدون حضور بانک امکان‌پذیر نخواهد بود. اما اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز نیازی به یک نهاد متمرکز ندارند. کنترل دارایی کاربران همواره بر عهده آنهاست و کدها (Code) تمام جزئیات را پیاده سازی می‌کنند. از این رو، هزینه‌های مربوط به ایجاد و راه‌اندازی این محصولات مالی کاهش خواهد یافت. این محصول مالی بر روی یک شبکه بلاکچین راه‌اندازی می‌شوند. در یک بانک، تمام اطلاعات مشتریان و ریزتراکنش‌های آنها در سرورهای بانک ذخیره می‌شوند. اما در دیفای، تمام اطلاعات در یک شبکه بلاکچین ذخیره شده و میان هزاران Node شبکه توزیع می‌شود. دستکاری و تغییر این اطلاعات کار بسیار دشواری است و هر چه تعداد نودها بیشتر باشد، تغییر اطلاعات پیچیده‌تر خواهد شد.

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در واقع یک قرارداد هوشمند است. لذا هر شبکه‌ای که بستری برای ایجاد قرارداد هوشمند ایجاد کرده می‌تواند زیرساخت ایجاد یک اپلیکیشن غیرمتمرکز باشد. اتریوم، ایاس، ترون، تزوس، استلار، الگوراند، پولکادات، شبکه هوشمند بایننس برخی از شبکه‌هایی هستند که می‌توان با استفاده از آنها، اپلیکیشن غیرمتمرکز را راه‌اندازی کرد. اما عمده محصولات امور مالی غیرمتمرکز بر روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شده‌اند. اما این محصولات امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای چیست ؟ در ادامه پروتکل‌های حوزه دیفای را معرفی خواهیم کرد.

معرفی محصولات امور مالی غیرمتمرکز

پیش از معرفی این محصولات به این نکته توجه کنید که به پروژه‌های حوزه دیفای، پروتکل‌های دیفای یا شبکه‌های DeFi نیز می‌گویند. اما تمام اینها به یک موضوع اشاره دارد و آن محصولات امور مالی غیرمتمرکز یا پروژه‌های حوزه دیفای است.

وام گرفتن و وام دادن

یک بانک را در نظر بگیرید؛ گردش پول در بانک چگونه است؟ دو دسته از مشتریان بانک یعنی سپرده‌گذاران و وام‌گیرندگان هستند. افرادی که پول خود را در حساب بانکی خود سپرده‌گذاری کرده و طی یک قرارداد مدت‌دار پول خود را در اختیار بانک قرار می‌دهند. بانک نیز در ازای این کار به مشتریان خود سود سپرده‌گذاری اهدا می‌کند. در طرف مقابل افرادی برای دریافت وام به بانک مراجعه می‌کنند، حساب بانکی افتتاح کرده، اطلاعات هویتی خود را ارائه می‌دهند و با ارائه ضامن معتبر، از بانک درخواست وام می‌کنند. بانک نیز پول سپرده‌گذاران خود را به افرادی که تقاضای وام کرده‌اند، انتقال می‌دهد و از وام‌گیرندگان بهره دریافت می‌کند. معمولا اختلاف بین سود سپرده و بهره وام، درآمد بانک است. پس وام گرفتن و وام دادن یک محصول مالی است که توسط بانک ارائه می‌شود.

 اگر دقیقا همین محصول را در قالب یک قرارداد هوشمند و بر بستر یک شبکه بلاکچین اجرا کنیم، یک محصول دیفای ایجاد کرده‌ایم. این محصول تحت عنوان Lending  (وام دادن) و Borrowing (وام گرفتن) شناخته می‌شود. این محصولات غیرمتمرکز است، لذا هیچ بانک و نهاد مرکزی در این میان وجود ندارد و همه چیز در قالب قرارداد هوشمند اجرا می‌شود. پروتکل‌های وام دهی و دریافت وام جزو محبوب‌ترین اپلیکیشن‌ها در اکوسیستم دیفای است. این پروتکل‌ها، در مقایسه با سیستم سنتی از مزایای بسیار زیادی برخوردارند. از جمله این مزایا می‌توان به عدم نیاز به احراز هویت، عدم نیاز به تایید یک نهاد متمرکز و ارائه وثیقه در قالب دارایی دیجیتال و انجام سریع و در لحظه فرآیند دریافت وام اشاره کرد.

صرافی غیرمتمرکز

صرافی یکی دیگر از محصولات مالی است. افرادی که قصد خروج از کشور را دارند باید ارز مورد استفاده در کشور هدف را خریداری کنند. در اینجا، نهادی به نام صرافی، این کار را انجام می‌دهد. شما ریال خود را به او می‌دهید و معادل آن دلار دریافت می‌کنید. در حوزه ارزهای دیجیتال نیز همین روال وجود دارد. برای خرید بیت کوین، وارد سایت یک صرافی می‌شویم، در آن احراز هویت می‌کنیم، ریال خود را به حساب صرافی انتقال داده و معادل آن بیت کوین دریافت می‌کنیم. پس صرافی یک محصول در حوزه امور مالی است. اگر همین صرافی را در قالب یک قرارداد هوشمند در بستر یک شبکه بلاکچین راه‌اندازی کنیم، یک محصول دیفای ایجاد کرده‌ایم؛ اسم این محصول، صرافی غیرمتمرکز یا Decentralized Exchange است که به اختصار به آن DEX می‌گوییم. در یک صرافی غیرمتمرکز نیازی به احراز هویت نخواهیم داشت، اطلاعات هویتی ما کاملا حفظ شده و هیچ کس از آن مطلع نخواهد شد. در این صرافی می‌توانیم دارایی دیجیتال خود را تبدیل کنیم؛ مثلا بیت کوین خود را به اتریوم تبدیل کنیم. این تبادل به صورت کامل توسط قرارداد هوشمند انجام می‌شود و هیچ نهاد متمرکزی مانند صرافی‌های متمرکز در میان نیستند. فعالیت در این صرافی‌ها نیازی به احراز هویت ندارد، کنترل دارایی در اختیار کاربر خواهد بود و هیچ‌کس نمی‌تواند برخی از افراد را به دلیل ملیت آنها محدود کند.

در یک صرافی غیرمتمرکز، تبادل دارایی مستقیما میان کیف پول‌های افراد و به کمک قرارداد هوشمند صورت می‌گیرد. صرافی‌های متمرکز مانند بایننس، هزینه اجرایی بالایی دارند. سرورها، پشتیبانی کاربران، طراحی سایت، هزینه کارمندان و… بخشی از هزینه یک صرافی متمرکز است. به همین دلیل، کارمزد انجام تراکنش‌ها در این صرافی‌ها بالاست. اما در یک صرافی غیرمتمرکز، تمام فرآیند تبادل ارزهای دیجیتال توسط قرارداد هوشمند انجام شده و تمام اطلاعات در شبکه بلاکچین ذخیره می‌شود. به همین کارمزد انجام ترید در این صرافی‌ها بسیار پایین‌تر است. هرچند انجام تراکنش در شبکه اتریوم بالاست، اما اگر یک صرافی غیرمتمرکز بر روی یک شبکه بلاکچین دیگر مانند شبکه هوشمند بایننس راه‌اندازی شود، کارمزد تراکنش‌ها بسیار پایین است.

خدمات پولی بانکی

منظور از خدمات پولی بانکی، عرضه استیبل کوین و ارائه بیمه است. عرضه استیبل کوین‌ها کمک بسیار زیادی در افزایش مقبولیت ارزهای دیجیتال کرده است. در واقع این استیبل کوین ها ابزار واسطه میان ارزهای فیات و ارزهای رمزنگاری شده است. استیبل کوین، یک نوع ارز دیجیتال است که دارای پشتوانه‌ای در فضای حقیقی است. برای مثال استیبل کوین تتر دارای پشتوانه دلار آمریکا است. اما مشکل این استیبل کوین و سایر استیبل کوین‌های متمرکز این است که توسط یک شرکت متمرکز عرضه و توزیع می‌شود. کنترل این دارایی در دستان این شرکت‌هاست. یکی از انتقادهای وارد به شرکت تتر این است که به اندازه توکن USDT عرضه شده در بازار ارزهای دیجیتال، پشتوانه دلاری در خزانه این شرکت وجود ندارد. به همین دلیل ایده استیبل کوین‌های غیرمتمرکز در فضای دیفای معرفی شد. اما استیبل کوین غیرمتمرکز مورد استفاده در حوزه دیفای چیست ؟

استیبل کوین غیرمتمرکز نیز دارای پشتوانه بوده و تلاش می‌شود با استفاده از الگوریتمی، ارزش آن ثابت باقی بماند. در فضای DeFi استیبل‌کوین‌های شناخته‌شده ای مانند Dai ایجاد شده که پشتوانه آن، ارزهای دیجیتال شناخته شده مانند اتریوم و توکن‌های بیت کوین در شبکه اتریوم است. ارزش این استیبل کوین معادل ۱ دلار نگه‌داشته می‌شود. در این استیبل‌کوین شفافیت کامل وجود دارد و تعداد ارز دیجیتال پشتوانه یک استیبل کوین غیرمتمرکز، کاملا شفاف و مشخص در یک قرارداد هوشمند وجود دارد.

وام سریع بدون وثیقه

Flash Loan به معنی وام سریع است. در این وام های سریع، نیازی به وثیقه گذاری نیست. این مفهومی است که در دنیای سنتی نمونه آن وجود ندارد؛ پس مثالی نیز برای ساده سازی این مفهوم وجود ندارد. برای استفاده از این وام‌های لحظه‌ای، شما می‌توانید با قراردادهای هوشمند ارتباط برقرار کنید و از طریق آنها به آربیتراژ رمز ارزها بپردازید.

این محصول تنها به واسطه بلاکچین و حوزه دیفای امکان‌پذیر است. محصولات مالی که در بالا اشاره شد، در سیستم اقتصادی سنتی نیز مشابه دارد. اما وام سریع هیچ مشابهی در میان محصولات اقتصادی سنتی ندارد. این نوع وام، نیازی به ارائه وثیقه ندارد؛ تمام فرآیند دریافت وام و خرج آن و بازپرداخت آن، در یک تراکنش در شبکه بلاکچین صورت می‌گیرد. وام بدون اراده وثیقه را تنها در حالتی می‌توان تصور کرد که طرفین بهم اعتماد بسیار زیادی دارند. اما قرارداد هوشمند و حوزه امور مالی غیرمتمرکز بستری را فراهم کرده که فرد بدون ارائه اطلاعات هویتی خود، از شبکه وام گرفته و برای دریافت آن هیچ ضمانتی را در اختیار شبکه قرار ندهد.

زمانی که برای انجام امور مالی خود از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنیم، فرآیند مالی را سریعتر، آسانتر و با ریسک کمتری انجام می‌دهیم. البته استفاده از قراردادهای هوشمند، برخی از ریسک‌ها را کاهش داده و به صفر رسانده، اما ریسک‌های جدیدی را نیز ایجاد کرده است. به دلیل آنکه تمام فرآیند توسط کدهای کامپیوتری اجرا می‌شود، وجود هرگونه ایراد و باگ در کدهای یک قرارداد هوشمند، باعث نابودی سرمایه افراد خواهد شد.

چالش‌های حوزه DeFi چیست؟

عملکرد ضعیف: شبکه بلاکچین به دلایل ساختاری، کندتر از نهادهای متمرکز هستند. این کندی، در اپلیکیشن‌هایی که بر روی این شبکه‌های بلاکچین راه‌اندازی می‌شوند نیز وجود دارد. توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز نیز با این کمبود و عیب در پروتکل‌های حوزه دیفای آشنا هستند و به دنبال رفع این مشکل هستند. اما به هر حال این مسئله وجود دارد.

خطای کاربر

در یک محصول مالی در سیستم اقتصادی سنتی، نهاد متمرکز کنترل امور را بر عهده دارد. لذا در صورت وقوع اشتباه، این نهاد به دلیل اختیارات بالا، می‌تواند تراکنش‌ها را بازگرداند. اما در حوزه دیفای چنین نهاد مرکزی وجود ندارد. اگر کاربری به اشتباه دارایی خود را به یک قرار داد هوشمند ارسال کند، هیچ کس، حتی توسعه‌دهنده آن شبکه نمی‌تواند آن تراکنش را بازگرداند. لذا در صورت اشتباه کاربر، راهی برای بازگشت وجود ندارد.

تجربه بد کاربران

به دلیل فناوری محور بودن حوزه دیفای و پروتکل‌های حوزه DeFi، افراد معمولی در معرض خطر هستند. سرمایه و دارایی بسیاری از افراد به دلیل یک اشتباه کوچک نابود شده و این تجربه در ذهن کاربران حوزه دیفای وجود دارد. وجود چنین ذهنیتی مانع از ورود عموم مردم به این حوزه خواهد شد. پروتکل‌های امور مالی غیرمتمرکز هرچقدر هم کاربردی باشند، اگر عامه مردم از آن استفاده نکنند، شاهد رشد این حوزه نخواهیم بود.

هویت و اعتبار

اولین قدم برای ورود به تراکنش های مالی اغلب به تایید هویت طرفین تراکنش نیاز دارد. هرچند یکی از ویژگی‌های اصلی دیفای این است که کاربرانی که به خدمات مالی دسترسی دارند مجبور به انجام احراز هویت نیستند. این موضوع می‌تواند مشکل آفرین باشد زیرا نقض قوانین تایید هویت و اقدامات ضد پولشویی نه تنها می‌تواند منجر به جریمه های سنگین شود بلکه اتهامات مجرمانه را نیز در پی دارد.

  ناکارآمد بودن سرمایه

وثیقه گذاری بیش از حد در پلتفرم‌های وام دهی پروژه‌های دیفای، ناکارآمد بودن آن را می‌رساند. در پروژه میکر DAO، کاربران باید ۱.۵ برابر ارزش وام دریافتی، وثیقه بگذارند. حتی در این صورت نیز اکثر افراد تصمیم می‌گیرند تا نسبت وام به ارزش خود را به میزان ۳۰۰ درصد حفظ کنند تا از جریمه‌های نقدی اجتناب کنند. این مسئله فرآیند دریافت وام را با مشکل همراه می‌کند.

اوراکل ها

ناکارآمدی اوراکل‌ها نگرانی بزرگی برای این سیستم‌ها است، زیرا در مواقعی که سطح وثیقه، کمتر از نسبت مشخص شده می‌شود، وثیقه به طور خودکار لیکویید خواهد شد. پروژه‌های مختلف دیفای رویکردهای اوراکل متفاوتی اتخاذ می‌کنند اما بسیاری از پروژه ها از اوراکل MakerDAO استفاده می‌کنند. اوراکل MakerDAO طوری طراحی شده است که در حال حاضر فقط از استیبل کوین دای به صورت تک وثیقه پشتیبانی می‌کند اما در آینده طراحی آن به گونه‌ای تغییر خواهد کرد که از دای چند وثیقه نیز پشتیبانی خواهد کرد. اوراکل MakerDAO اطلاعات را از ۱۶ منبع مختلف جمع آوری می‌کند. این منابع شامل آدرس های اتریوم هستند که دارندگان توکن MKR به آنها رای داده‌اند و سپس در قرارداد هوشمند مستقل ثبت شده‌اند. این اوراکل میانگین اطلاعات ثبت شده این ۱۶ منبع را انتخاب می‌کند. این سیستم مقاومت در برابر حمله ۵۱ درصد را امکان پذیر می‌سازد زیرا منابع خارجی که احتمالا توسط عوامل مخرب ثبت شده اند را کنار می‌گذارد.

رویکرد Compound با در اختیار داشتن اوراکل خود، متفاوت است به طوری که قیمت‌ها را از مجموعه‌ای از صرافی‌ها جمع آوری می‌کند و میانگین آنها را به طور منظم داخل زنجیره منتشر می‌کند. این اطلاعات با نوسان یک درصدی قیمت، به روز رسانی می‌شود اما اطلاعات داخل زنجیره هر ۱۵ الی ۳۰ ثانیه مطابق با سرعت اتریوم به روز رسانی خواهد شد. با در نظر گرفتن اهمیت اوراکل ها در این سیستم‌ها،  پروژه‌های دیفای شاید به این موضوع بیشتر ترغیب شوند که روش‌های مورد استفاده را دقیق تر بررسی کنند.

پلتفرم، نقدینگی، مقیاس پذیری

اکثر راهکارهای دیفای (DeFi) فعلی بر بستر اتریوم ایجاد شده‌اند. بنابراین پذیرش دیفای در ارتباط با مقیاس پذیری و کاربرد شبکه اتریوم است. موضوع مقیاس پذیری کاملا برای کاربران شناخته شده است، در حالی که موضوع کاربرد هم‌چنان برای کاربران معمولی یک چالش باقی مانده است. هرچند اتریوم بستر اصلی برای راه‌اندازی پروتکل‌های دیفای هستند، اما سایر شبکه‌ها همچون شبکه هوشمند بایننس، شبکه پولکادات نیز امکان نوشتن قرارداد هوشمند را برای کاربران خود فراهم کرده‌اند. کارمزد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم بالاست. همین مورد باعث شده افراد انگیزه اقتصادی کافی برای استفاده از شبکه اتریوم را نداشته باشند. اما محبوبیت بالای این شبکه همچنان اتریوم را در جایگاه اول شبکه‌های قابل برنامه نویسی قرار داده است. بالا بودن کارمزد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم، تراکم بالا در شبکه، مسئله مقیاس‌پذیری در شبکه اتریوم و به دنبال آن در پروتکل‌های دیفای اتریوم را به همراه دارد. توسعه‌دهندگان اتریوم با راه‌اندازی اتریوم 2 به دنبال رفع این مشکل‌ها هستند.

قانونگذاری

به نظر نمی‌رسد که دغدغه اصلی قانونگذاری این صنعت در خصوص این موضوع باشد که قانونگذاری فعلی بسیار محدود کننده است، بلکه در رابطه با ابهامات موجود است، به طوری که قانونگذاری موجود چگونه بر روی ارزهای دیجیتال و شبکه های مبتنی بر بلاک چین اعمال خواهند شد. بسیاری از استارت آپ های این حوزه نمی‌دانند که چگونه مشخص کنند که باید پروژه خود را عرضه کنند یا خیر، زیرا محیط قانونگذاری بسیار نامشخص است. هزینه این موضوع نیز میزان عدم قطعیت و سردرگمی زیاد این عرصه است. در واقع، بار قانونگذاری به قدری سنگین است که بعضی از استارت آپ ها تشخیص داده اند که اگر بخواهند کاملا مطابق با قانونگذاری های موجود پروژه خود را عرضه کنند، سرمایه کافی ندارند.

پروژه‌های دیفای اتریوم

عمده پروژه‌های دیفای موجود در حوزه ارزهای دیجیتال بر روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شده‌اند. زبان برنامه‌نویسی همه آنها سالیدیتی بوده و اطلاعات این پروتکل‌ها در شبکه بلاکچین اتریوم ذخیره می‌شوند. از پروتکل‌های وام‌دهی حوزه دیفای در شبکه اتریوم می‌توان به پروتکل Maker، Aave و  Compound اشاره کرد. از صرافی‌های غیرمتمرکز موجود در این شبکه، یونی سواپ، کرو فایننس و سوشی سواپ را می‌توان نام برد. کار با این پروژه‌ها مستلزم انجام تراکنش در شبکه اتریوم و پرداخت رمز ارز اتر است.

پروژه‌های دیفای بایننس

شبکه بایننس با راه‌اندازی شبکه هوشمند بایننس یا Binance Smart Chain (BSC) امکان راه‌اندازی قرارداد هوشمند را در این شبکه بلاکچین فراهم کرده است. این شبکه در میانه سال ۲۰۲۰ میلادی با معرفی ۶ پروژه دیفای رسما آغاز به کار کرد. صرافی غیرمتمرکز binance و AnySwap و Pancakeswap سه صرافی غیرمتمرکز بر روی شبکه بایننس است. کار با این سه صرافی غیرمتمرکز مستلزم پرداخت رمز ارز BNB است. این شبکه نیز به سرعت در حال رشد است و می‌توان آن را یکی از بازیگران اصلی حوزه دیفای در دنیای رمز ارزها دانست.

پروژه‌های دیفای پولکادات

Gavin wood نامی آشنا برای فعالان حوزه ارزهای دیجیتال است. او به همراه ویتالیک بوترین هم بنیانگذار اتریوم بود. گوین در سال ۲۰۱۶ وایت پیپر شبکه پولکادات را ارائه کرد. این شبکه به سرعت رشد کرد و جامعه توسعه‌دهندگان آن به سرعت در حال افزایش است. توکن این شبکه Dot بوده که در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ رشد بسیار بالایی را به ثبت رساند؛ به طوریکه در حال حاضر در جایگاه چهارم ارزهای دیجیتال قرار گرفته است. بر روی این شبکه بلاکچین نیز پروژه‌های DeFi بسیاری راه‌اندازی شده است. Polkaswap یکی از صرافی های غیرمتمرکز بر روی شبکه پولکادات است. Mantra Dao پلتفرم دیفای شبکه پولکادات است که پلتفرم وام دهی در حوزه دیفای را ارائه می‌دهد.

پرسش و پاسخ

• خرید ارز دیفای چطور انجام می شود؟

رمز ارزهای حوزه دیفای همانند سایر ارزهای دیجیتال در دسته کریپتورکارنسی قرار گرفته و مشابه بیت کوین و اتریوم، آنها را می‌توان از صرافی‌های متمرکز داخلی و خارجی خریداری کرد. برخی از توکن‌های حوزه دیفای در قالب ییلد فارمینگ عرضه و توزیع می‌شوند.

• لیست ارزهای دیفای را از کجا می‌توان دید؟

سایت‌های بسیاری این توکن‌ها را نمایش می‌دهند. کوین مارکت کپ، کوین گیکو و DeFiPulse سه منبع معتبر در این زمینه هستند.

• آیا سرمایه گذاری در دیفای سودآور است؟

حوزه دیفای در سال ۲۰۲۰ میلادی سود بسیار بالایی را برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان آوردند. در این بین پروژه‌های بسیار خوبی حضور دارند که عملکرد این توکن‌ها از بیت کوین و اتریوم بسیار بالاتر بوده‌اند. اما در این بین پروژه‌هایی نیز حضور دارند که زیان بالای ۹۰ درصد را به ثبت رسانده‌اند. لذا نمی‌توان پاسخ مشخصی به این پرسش داد. پروژه‌های با بنیاد حوزه دیفای، عملکرد بهتری در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال داشته‌اند.

• پروژه دیفای ترون چیست؟

ترون نیز همانند اتریوم، پولکادات و بایننس شبکه بلاکچینی ارائه داده که می‌توان بر روی آن قرارداد هوشمند راه‌اندازی کرد. اما تعداد پروژه‌های دیفای و همچنین فعالیت توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان در این پروژه بسیار کمتر از اتریوم، بایننس و پولکادات است.

• بهترین توکن‌های دیفای کدام توکن‌ها هستند؟

انتخاب توکن مناسب برای سرمایه گذاری در حوزه دیفای، دانش فنی بسیار بالایی نیاز دارد. پیشنهاد ما این است که پیش از شناخت کامل حوزه دیفای، در پروژه‌های ناشناخته حوزه DeFi سرمایه گذاری نکنید. برای تحلیل و بررسی پروژه‌های مشهور نیز می‌توان از توکن‌های موجود در سایت defipulse استفاده کرد.

سخن پایانی

حوزه دیفای یا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز امور مالی یکی از ثمرات ورود قراردادهای هوشمند به دنیای بلاکچین است. پلتفرم‌های DeFi محصولات امور مالی غیرمتمرکز همچون دریافت و اعطای وام، صرافی غیرمتمرکز، عرضه ارزهای دیجیتال به روش غیرمتمرکز و … را ارائه می‌دهند. این حوزه به شدت در حال رشد است و خدمات جدیدی همچون دریافت وام بدون وثیقه یا Flash Loan که پیش از این هیچ مشابهی نداشته را امکان‌پذیر کرده است. عمده پروتکل‌های دیفای بر روی شبکه اتریوم راه اندازی شده‌اند اما دیگر شبکه‌ها همچون پولکادات و بایننس نیز وارد این حوزه شده‌اند. در این مقاله سعی کردیم به زبان ساده پاسخی برای سوال اساسی دیفای چیست ؟ ارائه دهیم. این حوزه به شدت در حال توسعه است و هر روز محصولات جدیدی در این فضا ایجاد می‌شود. سرمایه‌گذاری در این حوزه علاوه بر سود، ریسک بالایی نیز به همراه دارد. ورود سرمایه به این حوزه نیازمند دانش فنی بالایی است.