شبکه آربیتروم (Arbitrum) چیست؟ معرفی بزرگترین راهکار لایه دوم اتریوم

شبکه آربیتروم وان (Arbitrum One)، یک رول‌آپ بر روی شبکه اتریوم است. آربیتروم موفق‌ترین راهکار افزایش مقیاس پذیری فعلی فعال در شبکه اتریوم است؛ این شبکه سازگار با EVM، هم‌اکنون میزبان بیش از ۳ میلیارد دلار سرمایه است. با رویکرد توسعه‌ای رول‌آپ محور شبکه اتریوم، آربیتروم می‌تواند یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در این مسیر ایفا کند. در ادامه این مطلب با توضیح اینکه شبکه آربیتروم چیست؟ چگونه کار می‌کند، آیا توکن دارد و نقش آن چیست و دیگر موارد مربوط به Arbitrum با شما خواهیم بود. با میهن بلاکچین همراه باشید.

راهکار لایه دو آربیتروم چیست؟

رول‌آپ آربیتروم راهکاری خوش‌بین (Optimistic) بر بستر لایه نخست شبکه اتریوم است؛ منظور از خوش‌بینی به شکل ساده این است که به صورت پیش‌فرض بنا بر صحت اعمال ولیدیتورها گذاشته می‌شود مگر آن که خلاف آن (در فرایند بررسی مناقشه) ثابت شود. بر خلاف ظاهر ترسناک این موضوع، پیش‌فرض لازم برای اعتماد به این ساختار تنها ۱ از N است؛ یعنی مادامی که تنها یک ولیدیتور صادق وجود داشته باشد، می‌توان از صحت تراکنش‌ها مطمئن بود. در ادامه بیشتر در این خصوص توضیح خواهیم داد.

آربیتروم با تجمیع تراکنش‌ها و اجرای خارج از زنجیره (off-chain) آن‌ها، هزینه هر تراکنش را به شدت پایین می‌آورد. با این وجود داده‌های مربوط (در دسترس بودن داده – Data Availability) به تراکنش‌ها در لایه یک ثبت می‌شوند، بنابراین برای هر ناظر خارجی، نتایج حاصل تکرارپذیر است و می‌توان از صحت آن اطمینان حاصل کرد.

هدف شبکه آربیتروم چیست؟

هدف از ایجاد شبکه آربیتروم (و دیگر rollupها) حل مشکل مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم است. بلاک چین‌ها به دنبال برقراری سه ویژگی مقیاس‌پذیری، غیرمتمرکز بودن و امنیت هستند. نتیجه‌ای که در طی یک دهه گذشته در دنیای ارزهای دیجیتال بدان رسیدیم این بود که برقراری هر سه این ویژگی‌ها در یک شبکه بسیار مشکل (اگر نگوییم ناممکن) است. بنابراین هر شبکه به دنبال حل یکی از اضلاع گمشده به روش خود است؛ لایه پایه شبکه اتریوم که دو ویژگی امنیت و غیرمتمرکز بودن را داراست، از طریق رول‌آپ‌ها به دنبال حل معضل باقی مانده است. افزایش فزاینده تقاضا برای فضای بلوک شبکه اتریوم، موجب گرانی این شبکه (هزینه گس) طی سال‌های اخیر شده است، آربیتروم و دیگر راهکارهای لایه دو می‌توانند با افزایش ظرفیت این شبکه، فشار وارده را بسیار کاهش دهند.

هدف آربیتروم را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• امنیت بی‌نیاز به اعتماد: امنیت وابسته به امنیت شبکه اتریوم است و تنها با وجود یک بازیگر صادق می‌توان از امنیت نتایج لایه دو اطمینان حاصل کرد.
• تطبیق کامل با اتریوم: آربیتروم قادر به اجرای قراردادهای هوشمند و تراکنش‌ها بدون کوچکترین تغییری است (در قیاس با رول‌آپ‌های ZKP) چرا که تطبیق کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM) دارد.
• مقیاس‌پذیری: با انتقال محاسبات و فضای ذخیره‌سازی به خارج از زنجیره، امکان حصول نرخ تراکنش بالاتر فراهم می‌شود.
• هزینه حداقلی: طراحی آربیتروم منجر به کاهش هزینه تراکنش می‌شود.

شبکه Arbitrum چگونه کار می‌کند؟

برای فهم بهتر نحوه کارکرد شبکه آربیتروم، چرخه یک تراکنش را بررسی خواهیم کرد:

Ethbridge، مجموعه قراردادهای هوشمندی بر روی شبکه اتریوم است که وظیفه مدیریت بلوک‌های شبکه آربیتروم، داوری بر سر صحت آن‌ها و مدیریت پیام‌ها را بر عهده دارد. اعتبارسنج‌های شبکه آربیتروم در این سطح مشغول به کار هستند. در لایه بالاتر (AVM)، شاهد ماشین مجازی آربیتروم هستیم که تطبیق کامل با evm دارد و می‌تواند از تمامی ابزارهای توسعه نرم‌افزاری (هارد هت، ریمیکس و غیره) و زبان‌های توسعه (سالیدیتی، وایپر و یول) برنامه برای EVM در آن استفاده کرد.

همچون هر شبکه دیگری، فول نودهای شبکه آربیتروم در این سطح وجود دارند و به وسیله API، به برنامه‌ها و کاربران خدمات ارائه می‌کنند. آن‌ها نسخه‌ای لوکال از AVM را اجرا می‌کنند و تراکنش‌های دریافتی را پردازش و نتیجه را اعلام می‌کنند. همچنین می‌توانند به تجمیع تراکنش‌ها (batch aggregator) بپردازند. نوع خاصی از این فول نودها با مجوزهای بیشتر وجود دارد که به ترتیب‌دهنده (Sequencer) مشهور است؛ در حال حاضر تنها یک ترتیب‌دهنده در شبکه آربیتروم وان وجود دارد که توسط خود شرکت Offchain Labs اداره می‌شود. ترتیب‌دهنده‌ها همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست، می‌توانند ترتیب اجرای تراکنش‌ها در بلوک را تعیین نمایند. این ترتیب در حال حاضر به شکل عادلانه و به ترتیب دریافت صورت می‌پذیرد همچنین برای جلوگیری از سانسور، حداکثر زمانی برای پردازش تراکنش‌ها تعیین شده است (در حال حاضر ۲۴ ساعت)، که اگر ترتیب‌دهنده از پردازش تراکنش شما سر باز زد، در نهایت با مسیری طولانی‌تر تراکنش شما اجرا خواهد شد. هنوز راه متقنی برای غیرمتمرکزسازی ترتیب‌دهنده‌ها تعیبه نشده است. ترتیب‌دهنده‌ها از تکنولوژی FSS (سرویس ترتیب‌دهی منصفانه) چین لینک برای جلوگیری از وقوع MEV استفاده می‌کند.

در سوی دیگر اعتبارسنج‌ها بلوک‌های شبکه را می‌سازند. البته این تعبیر دقیقی نیست چرا که باید گفت تنها اعتبارسنج‌هایی که در شبکه استیک می‌کنند توانایی ساخت بلاک را دارند، باقی می‌توانند با توجه به استراتژی خود، تنها شبکه را زیرنظر بگیرند و در صورت مشاهده مغایرت، در شبکه استیک کنند و بلوک صحیح پیشنهاد دهند. در این صورت سیستم وارد حالت مناقشه خواهد شد که توسط قرارداد هوشمند مستقر در لایه یک و با اجرای دوباره تراکنش‌ها آن را حل خواهد کرد. در صورتی که بلوک مورد مناقشه نادرست باشد، استیک فرد معترض آزاد خواهد شد و استیک پیشنهاد دهنده بلوک ضبط خواهد شد و بخشی از آن به عنوان پاداش به معترض داده خواهد شد. پیش‌تر در مطلب مقایسه آربیتروم و آپتیمیزم در خصوص مکانیزم حل مناقشه توضیحات کاملی ارائه کردیم:

به شکل خلاصه، در هنگام مناقشه، مراحل هر بار به دو نیمه تقسیم شده و اجرا می‌شود تا محل صحیح اختلاف مشخص شود و سپس داوری صورت می‌گیرد. آخرین دو بلوکی که هر ولیدیتور بر روی آن استیک کرده است، گراف مسیر صحیح را از نظر وی نشان می‌دهد.

رمزارز شبکه آربیتروم چیست؟

در زمان نگارش این مطلب شبکه آربیتروم هنوز توکنی ندارد. هر چند گمانه‌زنی‌های جدی در خصوص عرضه توکن این شبکه، به خصوص پس از عرضه توکن آپتیمیزم (OP) شنیده می‌شود (احتمالا با نماد ARB).

در زمان به‌روزرسانی این مطلب، خبر ایردراپ آربیتروم به‌تازگی منتشر شده است و این شبکه قرار است توکن خود با نماد ARB را بین کاربرانی که از این پروتکل استفاده کرده‌اند، ایردراپ کند.

بررسی نقشه راه آربیتروم

نقشه راه دقیقی از آینده آربیتروم منتشر نشده است اما به نظر می رسد قدم بعدی در پیشرفت فنی این پروژه، آپدیت شبکه اصلی به آربیتروم نیترو (Arbitrum Nitro) باشد. این شبکه در حال حاضر به شکل شبکه آزمایشی برای توسعه‌دهندگان (Devnet) فعال است. بخشی از ArbOS بهینه‌سازی و در زبان GO بازنویسی شده است. همچنین نسخه جدید کلاینت تغییریافته Geth این شبکه به زبان WASM کامپایل می‌شود و توانایی بیشتری در پردازش گواه‌ها دارد.

دیگر پیشبرد این پروژه، ارائه شبکه‌های مبتنی بر AnyTrust است. این شبکه‌ها بر خلاف آربیتروم وان، با مبانی اعتماد سهل‌گیرانه‌تری اداره می‌شوند و شبه متمرکز هستند (برای مثال کمیته‌ای متشکل از ۲۰ نود آن را اداره می‌کند). در این شبکه‌ها داده‌ها (بر خلاف Arbitrum) بر روی لایه یک ثبت نمی‌شود و بدین ترتیب عملکرد حتی بیشتر بهبود خواهد یافت. در صورتی که بهر علتی نودهای شبکه از کار بیافتند یا همکاری نکنند، مکانیزمی طراحی شده است تا این شبکه‌ها به حالت رول‌آپ رجوع کنند و همانند شبکه آربیتروم وان، داده‌ها را در L1 ثبت نمایند. بدین ترتیب هر کسی می‌تواند با مشاهده داده‌های ثبت شده در لایه یک، صحت تراکنش‌ها را بررسی کند.

بررسی اکوسیستم آربیتروم

آربیتروم میزبان بسیاری از دپ‌های نام‌آشنای مین نت اتریوم است. اکوسیستم این شبکه، یکی از وسیع‌ترین‌ها بین راهکارهای لایه دوست و بیش از ۳۰۰ Dapp در آن مستقر شده‌اند. نام برخی از آن‌ها را تصویر زیر می‌بینید.

شما می‌توانید اکوسیستم آربیتروم نوا را از طریق این لینک و اکوسیستم آربیتروم وان را از طریق این لینک مشاهده کنید.

تیم توسعه‌دهنده شبکه آربیتروم چه کسانی هستند؟

راهکار لایه ۲ آربیتروم توسط شرکت آفچین لبز (Offchain Labs) توسعه یافته است. این شرکت توسط اد فلتن (Ed Felten)، استیون گلدفدر (Steven Goldfeder) و هری کالودنر (Harry Kalodner) تاسیس شده است. این سه، استاد و دانشجویان دکترای علوم کامپیوتر دانشگاه پرینستون بودند و ایده آربیتروم از تحقیق دانشگاهی آن‌ها متولد شد.

اد فلتن هم‌بنیان‌گذار و دانشمند ارشد این بنیاد است. او استاد دانشگاه پرینستون بوده است و همچنین به مدت دو سال به عنوان جانشین تکنولوژی در دولت آمریکا مشغول به کار بوده است. وی همچنین عضو بنیاد ملی مهندسی ایالات متحده است.

استیون گلدفدر مدیر ارشد اجرایی Offchain Labs است. او دارنده دکترای علوم کامپیوتر از پرینستون در حوزه رمزنگاری و ارزهای دیجیتال است.

هری کالودنر مدیر ارشد تکنولوژی این شرکت است. پیش از دوره دکترا در پرینستون، او بر روی اقتصاد، ناشناس ماندن و ارزهای دیجیتال کار می‌کرده است.

چگونه ارزهای دیجیتال خود را به شبکه آربیتروم انتقال دهیم؟

می‌توانید با استفاده از صرافی های متمرکز بایننس، کوکوین، هیوبی، بایبیت و OKX توکن‌های مدنظر خود را در شبکه آربیتروم برداشت کنید و این گونه از هزینه مضاعف بریج کردن رهایی یابید. با این حال پیش‌تر در میهن بلاکچین، چندین بریج مناسب برای انتقال توکن‌ها به شبکه آربیتروم معرفی کردیم:

چه کیف پول‌هایی از شبکه آربیتروم پشتیبانی می‌کنند؟

تعداد زیادی از والت‌ها از رول‌آپ آربیتروم پشتیبانی می‌کنند؛ می‌توان به نام‌هایی همچون متامسک، تراست والت، مث والت، Rainbow در میان کیف پول‌های نرم‌افزاری و لجر از جمع کیف پول‌های سخت‌افزاری اشاره کرد. لیست کامل کیف پول‌هایی که از آربیتروم پشتیبانی می‌کنند را از طریق این لینک مشاهده کنید.

برای آشنایی با نحوه اتصال کیف پول لجر به کمک متامسک به شبکه آربیتروم، به این لینک مراجعه کنید.

آخرین اخبار آربیتروم (اسفند ۱۴۰۱)

بنیاد آربیتروم روز ۲۵ اسفند ۱۴۰۱ اعلام کرد که در تاریخ ۳ فروردین ۱۴۰۲، توکن خود با نماد ARB را بین اعضای کامیونیتی خود (افرادی که از شبکه آربیتروم استفاده کرده‌اند) ایردراپ خواهد کرد. بر اساس بیانیه بنیاد آربیتروم، دارندگان توکن ARB قادر خواهند بود در فرآیندهای نظارتی این شبکه شرکت داشته باشند و توکن ARB، به‌نوعی نقطه عطف تبدیل آربیتروم به یک DAO خواهد بود.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• شبکه آربیتروم چیست؟
  آربیتروم راهکاری لایه برای افزایش مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم است که از امنیت این شبکه بهره می‌برد و نرخ تراکنش بیشتر و هزینه کمتری برای کاربران به ارمغان می‌آورد. این رول‌آپ، راهکاری آپتیمیستیک است.
• آیا شبکه آربیتروم توکن دارد؟
  شبکه آربیتروم پس از مدت‌ها انتظار، اعلام کرد که در تاریخ ۳ فروردین ۱۴۰۲، توکن خود با نماد ARB را بین افرادی که از این پروتکل استفاده کرده‌اند، ایردراپ خواهد کرد.

جمع‌بندی

آربیتروم بزرگترین رول‌آپ فعلی شبکه اتریوم است. در مطلبی که خواندید، با شبکه آربیتروم و نحوه کارکرد آن آشنا شدیم، از تیم توسعه‌دهنده آن و سرمایه‌گذاران آن گفتیم. همچنین از امکان ایجاد توکن بومی آن صحبت کردیم و کیف پول‌ها و صرافی‌هایی که از آن پشتیبانی می‌کنند را برشمردیم.

نظر شما در خصوص شبکه آربیتروم چیست؟ آیا تاکنون از این راهکار استفاده کرده‌اید و یا به آینده آن خوش‌بین هستید؟ از چه برنامه‌ای بر روی این رول‌آپ بیشتر استفاده می‌کنید؟ دیدگاه‌های خود را با ما در میان بگذارید.