کسانی که بازار کریپتو را دنبال می‌کنند ممکن است که نام شبکه گراف را شنیده باشند. Graph یک پروتکل کوئری غیرمتمرکز است که برای بلاک چین‌ها طراحی شده است. علاوه بر این، شبکه گراف قصد دارد ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) در اتریوم و شبکه‌های ذخیره سازی مانند File File InterPlanetary یا (IPFS) را آسان کند. که اینکار به طور خاص، با استفاده از GraphQL حاصل می‌شود.
هدف شبکه گراف و توکن بومی آن GRT ساخت نسل بعدی وب ۳ غیرمتمرکز است که امکان انحصار آن وجود نداشته باشد.
پس از سه سال توسعه، پروتکل Graph از هفدهم دسامبر سال ۲۰۲۰ در شبکه اصلی اتریوم راه اندازی شد. از زمان راه اندازی، توکن GRT محبوبیت قابل توجهی پیدا کرده و در لیست ۵۰ ارز برتر بازار قرار گرفته است.
شبکه گراف چیست؟
شبکه گراف یک لایه اصطلاحاً میانی بین بلاکچین‌های مختلف و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) است. هنگام ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز، باید راهی برای برقراری ارتباط ایمن داده‌های بین بلاکچین و کاربرد آسان آن از سمت کاربر وجود داشته باشد، به علاوه وب قراردادهای هوشمندی که ساختار برنامه‌ها را شکل می‌دهند.
پروتکل گراف با سازماندهی داده‌های قرارداد هوشمند در اتریوم، ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز را برای توسعه دهندگان آسان کرده است. این پروتکل موجب صرفه جویی مقدار زیادی فضای ذخیره‌سازی برای توسعه‌دهندگان می‌شود و همچنین باعث ایجاد داده‌های کارآمد و قابل اعتماد از بلاک چین می‌کند.
برای آشنایی بیشتر با قراردادهای هوشمند مقاله قرارداد هوشمند چیست ؟ با کاربردهای Smart Contract آشنا شوید را مطالعه کنید
شبکه گراف اولین شاخص‌های غیرمتمرکز را برای توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز در بلاکچین اتریوم ایجاد کرده است که subgraphs نامیده می‌شوند. گراف به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا از این ابزارهای ابتکاری شاخص‌سازی غیرمتمرکز، برای دسترسی به داده‌های سازمان یافته در اتریوم استفاده کنند. این پروتکل روند سازماندهی داده‌های قرارداد هوشمند را بهبود می‌بخشد تا توسعه‌دهندگان بتوانند بر روی Front-end و سایر جنبه های اصلی یک برنامه تمرکز کنند.
قبل از وجود پروتکل گراف، توسعه‌دهندگان باید از شاخص‌های اختصاصی استفاده می‌کردند که ماهیت غیرمتمرکز بودن را از بین می‌برد. علاوه بر این، اغلب به منابع سخت‌افزاری و مهندسی قابل توجهی نیز نیاز داشتند. گراف با دسترسی به پروژه‌های بزرگ کریپتو از جمله Uniswap ، Synthetix و CoinGecko که هم اکنون از سرویس گراف استفاده می‌کنند، دسترسی آسان به زیرشاخه‌های API منبع باز را به توسعه‌دهندگان می‌دهد.
تیم اصلی شبکه گراف
تیم اولیه این پروژه شامل Yaniv Tal (سرپرست پروژه)، Brandon Ramirez (سرپرست تحقیق) و Jannis Pohlmann (مدیر بخش تکنولوژی) است. یانیو تال، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت The Graph است که به همراه تیم خود، یک پروتکل شاخص‌سازی ایجاد کرده‌اند که هدف آن سهولت در دسترسی به داده‌های بلاک چین است.
تال و بنیانگذاران این شبکه، شخصاً دیده بودند که ایجاد برنامه‌های جدید در بلاک چین اتریوم چقدر دشوار است. با توجه به این نکته، آنها دریافتند که در واقع هیچ نرم افزاری، برای شاخص‌سازی غیرمستقیم و کوئری برای بلاکچین وجود ندارد. مشكل آن زمان این بود كه توسعه دهندگان باید روش خود را برای جمع آوری داده‌ها و تبدیل آنها از منابع مختلف ارائه دهند. ماموریت این پلتفرم ، که Tal و تیمش توسعه داده‌اند ، کمک به ایجاد برنامه‌هایی است که نیازی به سرور ندارند و وب ۳ را برای همه قابل دسترسی می‌کند.
شبکه گراف چگونه کار می‌کند؟
برای شاخص‌سازی داده‌های مبتنی بر اتریوم، گراف از “مانیفست subgraph” استفاده می‌کند. این کار اشاره دارد به توصیف subgraph که شامل داده‌های مربوط به قراردادهای هوشمند، رویدادهای بلاک چین و و روش کار در نقشه‌برداری از داده‌های روادید با یکدیگر، قبل از اینکه همه آنها در پایگاه داده سیستم‌عامل نگهداری شوند.
جریان داده ها از تراکنش‌ها، مانیفست subgraph و پایگاه داده از ساختار خاصی پیروی می‌کند. همه این موارد با برنامه‌های غیرمتمرکز که با کمک قراردادهای هوشمند، داده‌هایی را به بلاک چین اتریوم اضافه می‌کنند، آغاز می‌شود. سپس نود گراف وارد می‌شود که کل پایگاه داده بلاک چین را اسکن می‌کند ، داده‌های جدیدی را جمع آوری می‌کند و آنهایی را که مربوط به کوئری کاربران هستند را فیلتر می‌کند. برای ساده‌سازی شاخص‌سازی، هر اطلاعاتی را که به کوئری زیرشاخه‌ها پاسخ دهد، شناسایی می‌کند.
GraphQL پیوندی است بین داده‌های بلاک چین و برنامه‌ای که کاربر می‌خواهد آن را ارائه دهد. اما بازهم، از طریق نود گراف است که کاربران می‌توانند کوئری‌ها را به سیستم‌عامل تحویل دهند. پس از کل فرآیند، کاربران می‌توانند به نتایج کوئری‌های خود از برنامه‌هایشان نگاه کنند.
اساساً چرخه جستجوی داده و شاخص‌سازی در سیستم عامل به این ترتیب است. کاربران می‌توانند برای اسکن از طریق subgraphها که از قبل در پلتفرم هستند به مرورگر گراف مراجعه کنند. هر یک از این subgraphها دارای زمین مخصوص به خود هستند که کاربران می‌توانند از طریق GraphQL درخواست‌های خود را در آن انجام دهند.
اخیرا، شبکه گراف می‌تواند از شاخص‌سازی داده‌های حاصل از شبکه‌های اتریوم، IPFS و PoA پشتیبانی کند. شبکه‌های بیشتری هم وجود دارد که این پلتفرم در آینده از آنها پشتیبانی خواهد کرد. اما در حال حاضر، آنها بیش از ۲۳۰۰ subgraph مستقر کرده‌اند که توسعه‌دهندگان می‌توانند برای برنامه‌ها از آنها استفاده کنند. برخی از این برنامه ها آوه، Aragon، بالانسر، DAOstack، یونی‌سواپ، Synthetix و بسیاری دیگر هستند.
بیشتر بخوانید : بالانسر چیست؟ معرفی کامل پروتکل Balancer و توکن BAL
موسسات زیادی از گراف پشتیبانی کرده‌اند. مایکل اندرسون از کمپانی Ventures، در یک خبرنامه مطبوعاتی گفت : ما از Yaniv و تیم پشتیبانی آن بسیار راضی هستیم و ما امیدواریم که در رشد این شبکه غیرمتمرکز در هنگام راه اندازی آن کمک کنیم. هایدن آدامز (Hayden Adams) از Uniswap همچنین در مورد چگونگی مفید بودن این بستر برای نیازهای تجزیه و تحلیل خود گفت:
ما به عنوان یک شرکت، پایگاه داده‌های خود را مدیریت نمی‌کنیم یا آنها را اداره نمی‌کنیم. در حال حاضر به دست آوردن داده‌های تاریخی از بلاکچین اتریوم به روشی کارآمد بسیار دشوار است.
برنامه آنها، جدا از اینکه به زودی به بلاک چین‌های دیگر گسترش می‌یابد ، این است که در آینده آن را تحت مالکیت همان جامعه قرار داده و اداره کند. این نیز در پاسخ به تغییر بسیاری از برنامه‌های بلاک چین به یک مدل غیرمتمرکز حکمرانی است.
نقش‌های کلیدی در پلتفرم گراف
کل اکوسیستم این پلتفرم از موارد زیر تشکیل شده است :
- مصرف‌کنندگان (Consumers) : کاربرانی هستند که برای جستجوی خود به شاخص‌سازان پول پرداخت می‌کنند. البته مصرف‌کنندگان می‌توانند سرویس‌های وب یا هر نرم افزار دیگری باشد که با شبکه گراف مرتبط است.
- شاخص‌سازها (Indexers) : آنها در واقع نودهایی هستند که عملکرد شاخص‌سازی پلتفرم را حفظ می‌کنند.
- متصدیان (Curators) : با استفاده از GRT، متصدیان اطلاعاتی را که برای شاخص پلتفرم ارزشمند است را برای زیرمجموعه‌ها شناسایی می‌کنند.
- نمایندگان (Delegators) : اینها سایر استیکرهایی هستند که GRT خود را به شاخص‌سازهای موجود می‌دهند و بخشی از پاداش‌های اداره شده توسط نودها را کسب می‌کنند.
- ماهیگیران (Fishermen) : آنها بررسی می‌کنند که آیا پاسخ شبکه به کوئری دقیق است یا خیر.
- داوران (Arbitrators) : آنها تصمیم می‌گیرند که آیا شاخص‌ساز مخرب است یا خیر.
نقشه راه و وایت‌پیپر شبکه گراف
این پروژه یکی از جدیدترین، پروژه‌های فضای کریپتو است بنابراین هنوز نقشه راه کاملی برای آن وجود ندارد اما تیم گراف ۴ مرحله اولیه برای شروع نقشه راه خود در نظر گرفته است.
۱ . منبع باز بودن : اولین نسخه این نرم افزار یک شاخص‌ساز مستقل برای اتریوم و IPFS است. نودهای آن در رویدادهای اتریوم مشترک می‌شود و اسکریپت‌های ارائه شده توسط کاربر را تبدیل به داده می‌کنند و سپس آنها را به شاخص داده تبدیل و از طریق GraphQL در دسترس قرار می‌دهد. اسکریپت‌ها روی WASM اجرا می‌شوند بنابراین پردازش داده‌ها سریع است و نتایج قطعی است. این نسخه، API توسعه‌دهنده را برای ایجاد گراف استفاده می‌کند و بسیاری از مشکلات را که تیم‌ها در حال حاضر باید خودشان حل کنند مانند مدیریت مجدد بلاک و به روزرسانی جدید را حل می‌کند.
۲ . میزبانی از سرویس‌ها : پروژه‌ها قادر خواهند بود نودهای خود را اجرا کنند اما ما می‌خواهیم یک سرویس میزبان ارائه دهیم تا ساخت آن بر روی گراف آسان باشد. ما برای پشتیبانی از پروژه‌ها و شروع جامعه خود این سرویس را با ضرر اجرا خواهیم کرد.
۳ . وایت پیپر : ما در مارس نسخه اولیه وایت پیپر خود را نوشتیم اما از آن زمان طراحی را بهبود بخشیده‌ایم. پس از راه اندازی کامل، ما در نظر داریم که یک وایت پیپر دقیق را با تمام به‌روزرسانی‌های اخیر منتشر کنیم
۴ . شبکه غیرمتمرکز : شبکه غیرمتمرکز ما به هرکسی امکان می‌دهد تا نودی برای کمک به شاخص‌سازی، ذخیره‌سازی، اعتبار سنجی و پردازش کوئری در شبکه ایجاد کند. یک بازار کارآمد راه‌اندازی خواهد شد تا نودها بتوانند کارمزد خدمات خود را بدست آورند و پروژه نیز یک راه‌حل شاخص‌سازی غیر متمرکز، کم هزینه و قابل اعتماد داشته باشند.
GraphQL چیست؟
قبل از شروع به کار گراف، تیم‌های توسعه چاره ای جز استفاده از سرورهای شاخص‌سازی متمرکز نداشتند. اینکار باعث میشد که قبل از افشای داده‌ها از طریق API، داده‌ها از بلاک چین اتریوم خارج شوند و در یک پایگاه داده متمرکز ذخیره شوند. و این فرآیند آسیب پذیری‌های مربوط به خطاها یا رفتارهای مخرب با مدیریت داده‌ها را نشان می‌دهد. به همین دلیل است که گراف، GraphQL را ایجاد کرده است.
اکنون، توسعه دهندگان نگران دریافت اطلاعات نادرست نیستند، زیرا همه این موارد به صورت زنجیره ای قابل تأیید است. GraphQL یک شاخص جهانی غیرمتمرکز از داده های جهان است. زیرمجموعه‌ها و شاخص‌سازان درون پروتکل گراف از GraphQL برای درخواست کوئری استفاده می‌کنند
GraphQL ایجاد شده توسط فیسبوک، یک زبان جستجوی منبع باز و زبان تعریف رابط (IDL) است. GraphQL به عنوان یک زبان کوئری قدرتمند برای حل عدم انعطاف‌پذیری و ناکارآمدی APIهای سنتی ایجاد شده است. نکته قابل توجه اینکه، GraphQL می‌تواند تمام داده‌های مورد نیاز یک برنامه را در یک کوئری واحد بیان کند. و صرف نظر از مقدار داده موردنیاز، فقط به یک تماس به شبکه نیاز است.
انجمن گراف
گراف قصد دارد در آینده حاکمیت خود را بصورت غیرمتمرکز اداره کند. اینکار به احتمال زیاد با MakerDAO و کامپاند مشابه خواهد بود. در مرحله بلوغ پروتکل، تیم آن قصد دارد یک سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) راه‌اندازی کند که به گروههای اصلی آن امکان شرکت در تصمیمات مهم پروتکل را دهد.
مشابه سایر DAOها ، انجمن گراف، که نهاد حاکم برای پارامترهای فنی پروتکل خواهد بود، نحوه اختصاص توکن‌های بومی و سودمند خود را بر عهده دارد. از جمله وظایف اساسی آنها می‌توان به تصمیم گیری در مورد تخصیص کمک‌های بلاعوض، بودجه اکوسیستم، به‌روزرسانی پروتکل، پارامترهای پروتکل و سایر تصمیمات اضطراری اشاره کرد.
توکن GRT چیست؟
توکن گراف یا GRT، توکن بومی این شبکه با استاندارد ERC-20 است که می‌تواند به عنوان وسیله‌ای برای مبادله ارزش و پاداش توزیع شده برای شرکت‌کنندگان جامعه که به عنوان شاخص‌سازها ، متصدیان و نمایندگان فعالیت می‌کنند، باشد. پیش بینی می‌شود حدود ۱۲.۵ درصد از کل توکن GRT در زمان راه اندازی در گردش باشد. این رقم اختصاصی از توکن‌های با قابلیت استیک شدن اما قفل شده در شبکه است. در کنار راه اندازی موفقیت آمیز شبکه اصلی، توکن GRT از ۱۷ دسامبر سال ۲۰۲۰ سریعاً در بزرگترین صرافی‌های جهان لیست شد.
بیشتر بخوانید :با استانداردهای توکن اتریوم و کاربردهای آنها آشنا شوید
از طریق لیست‌های فوری توکن GRT در کوین‌بیس Pro، بایننس، KuCoin، OKEx و دیگر صرافی‌ها، حجم بازار گراف در مدت ۳ روز به بیش از ۱ میلیارد دلار رسید. به گفته Santiment، اخبار زیادی در مورد انتشار GRT وجود داشت، به طوری که “GRT” بیشتر از ایلان ماسک در رسانه‌های اجتماعی ترند شده بود.
توزیع توکن GRT در زمان راه اندازی شبکه اصلی
Graph شبکه اصلی خود را در هفدهم دسامبر سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی کرد. پس از راه‌اندازی ، توکن GRT میان شرکت‌کنندگان در فروش عمومی آن توزیع شده است
بنیاد گراف حدود ۲۰٪ از منابع تولید آینده توکن GRT را دریافت می‌کنند به طور خاص، مشارکت کنندگانی که می‌خواهند در ساختن شبکه گراف کمک کنند، می‌توانند از برنامه کمک هزینه استفاده کنند، حدود ۱٪ از کل منبع GRT برای حمایت از این شرکت‌کنندگان در سال ۲۰۲۱ اختصاص می‌یابد. نمودار زیر میزان تولید توکن GRT را در طول ۵ سال از تاریخ راه اندازی نشان می‌دهد.
شاخص‌سازانی که در مرحله Testnet کمک کردند، به عنوان پاداش برای کمک‌های خود، بین ۱۰ تا ۱۰۰ هزار دلار توکن GRT دریافت می‌کنند. علاوه بر این ، حدود ۲٪ از کل GRT به چندین برنامه آموزشی اعطا شده است و وام‌هایی در حدود ۲.۵٪ به شرکای مستقل اکوسیستم تعلق گرفته است.
وضعیت کنونی توکن GRT و شبکه گراف
قیمت توکن GRT در زمان نگارش این مقاله ۰.۳۷ دلار آمریکا است و حجم معاملات ۲۴ ساعته آن نیز در حدود ۱۸۰ میلیون دلار است. در حال حاضر این توکن در رتبه ۴۷ بازار کریپتو قرار دارد و حجم بازار آن کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار است. میزان کل توکن‌های گراف ۱۰ میلیارد است که در حا حاضر بیش از ۱ میلیارد آن در گردش است.
گراف، شبکه اصلی خود را پس از ۳ سال توسعه راه اندازی کرده است. این راه‌اندازی شامل استقرار قراردادهای شبکه گراف در شبکه اصلی اتریوم، استقرار قرارداد توکن‌های GRT، توزیع توکن GRT، راه اندازی برنامه Bug County و اسناد جدید برای نقش‌های شبکه است. با راه اندازی شبکه اصلی، شاخص‌سازان قبل از پشتیبانی از حجم واقعی کوئری، که بالاتر از ۵۰۰۰ کوئری در هر ثانیه خواهد بود، ابتدا تست استرس را انجام می‌دهند و عملکرد را بهبود می‌بخشند. البته برای کسانی که در مراحل اولیه اینکار را می‌کنند پاداش‌هایی نیز در نظر گرفته شده است.
نتیجه‌گیری
با نگاهی به رونق فعلی فضای دیفای، می‌فهمیم که دسترسی به داده های بلاک چین برای توسعه دهندگان چقدر مهم است. سریعتر و آسان‌تر ساختن این فرآیند برای همه، می‌تواند به طور بالقوه بر رشد فضا و همچنین قابلیت اطمینان، امنیت و ظرفیت آن تأثیر بگذارد. همه نیاز به ایجاد یک پل ارتباطی بین برنامه‌ها و داده‌های بلاک چین را دیدند. شبکه گراف به دنبال پاسخ دادن به آن بود. و با به کارگیری قراردادهای هوشمندی که به داده‌های کاربر بستگی دارد، گراف با استفاده‌ای آسان، مقرون به صرفه و سریع ثابت شده است. این پلتفرم به عنوان ابزاری امیدوار کننده برای توانمندسازی همه افراد جامعه دیده می‌شود ، خصوصاً توسعه‌دهندگانی که از بلاک چین استفاده می‌کنند.
