آپتوس چیست؟ معرفی شبکه لایه ۱ اپتوس و کوین APTOS

اپتوس (Aptos) یک بلاکچین امن، مقیاس‌پذیر و یک زیرساخت قابل ارتقا است. این پروژه توسط تیم سازنده Diem (پروژه بلاکچینی فیسبوک) ساخته شده است. آپتوس هدف دارد که تبدیل به امن‌ترین شبکه بلاکچینی شود و زیرساختی آماده کند که برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) به‌راحتی روی آن ساخته شوند. اما آپتوس چیست؟ در این مقاله به معرفی شبکه لایه ۱ Aptos، بررسی ایده و هدف، نحوه کارکرد اپتوس، سرویس‌های شبکه، معرفی کوین APTOS، نقشه راه، همکاری‌ها و سرمایه‌گذاران پروژه و تیم سازنده آپتوس می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید. 

آپتوس چیست؟

امروزه بلاکچین‌های زیادی در فضای اینترنت ظهور می‌کنند که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند ده‌ها هزار اپلیکیشن غیرمتمرکز را روی آنها بسازند؛ اما متاسفانه به دلیل هزینه‌های بالا، محدودیت در پردازش تراکنش‌ها و مشکلات امنیتی متعدد، استفاده از بلاک چین‌ها همه‌گیر نشده است. پذیرش عمومی این صنعت، نیاز به برنامه‌هایی دارد که مقیاس‌پذیر، قابل اطمینان، مقرون به‌صرفه و قابل ارتقا باشند. شبکه Aptos (به ادعای تیم سازنده‌اش) تمام این ویژگی‌ها را دارد. این بلاکچین حدود ۳ سال قبل راه‌اندازی شد و تقریبا ۱۲۰ توسعه‌دهنده روی آن کار کرده‌اند. 

این شبکه نوآوری‌هایی در اجماع، طراحی قراردادهای هوشمند، امنیت سیستم، عملکرد و غیرمتمرکزسازی ایجاد کرده است: 

• بلاکچین Aptos از زبان برنامه‌نویسی Move استفاده می‌کند تا اجرای سریع و امن تراکنش‌ها را فراهم کند. The Move Prover یک تاییدکننده برای اسمارت کانترکت‌هاست که با زبان Move نوشته شده است. این تاییدکننده موارد امنیتی اضافه‌تری را برای نامتغیرهای قراردادها و رفتار آنها فراهم می‌کند. 
• مدل داده‌های اپتوس، سیستم مدیریت کلیدها و آپشن‌های تصدی هیبریدی (نیمه متصدی) را به‌صورت انعطاف‌پذیر ارائه می‌دهد. این موضوع در کنار شفافیت تراکنش‌ها قبل از امضا و پروتکل‌های کاربردی لایت کلاینت، تجربه کاربری ایمن‌تر و قابل اعتمادتری را ارائه می‌دهد.
• برای ایجاد توان عملیاتی بالا و لتنسی پایین (تاخیر کم)، شبکه اپتوس یک سیستم Pipeline (یا به معنی لغوی خط لوله) و ماژولار برای مراحل کلیدی پردازش تراکنش‌ها طراحی کرده است؛ این مراحل شامل انتشار تراکنش‌ها در شبکه، سفارشات متادیتای بلاک‌ها، اجرای موازی تراکنش‌ها، ذخیره‌سازی گروهی و گواهی دفتر کل هستند. تمام این مراحل به شکل مستقل هستند و به‌صورت همزمان کار می‌کنند. هنگامی که تراکنش‌های خاصی در دسته‌ای از تراکنش‌های پشت سر هم گنجانده شده باشند، به کلاینت‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود؛ تراکنش‌های معتبر به احتمال زیاد به زودی انجام می‌شوند. بنابراین، برای کاهش تاخیر تعیین خروجی تراکنش‌های اجرا شده، کلاینت‌ها می‌توانند تراکنش‌ها را به صورت محلی اجرا کنند، نه این‌که منتظر بمانند تا اعتبارسنجی‌ها به‌صورت ریموت یا از راه دور اجرا را کامل کنند. این روش ماژولار، به سرعت توسعه کمک می‌کند و از چرخه‌های انتشار سریع‌تر پشتیبانی می‌کند؛ زیرا تغییرات را می‌توان به جای یک معماری یکپارچه، به ماژول‌های جداگانه انتقال داد. به این انتقال به ماژول‌های جداگانه، سیستم پایپ لاین یا خط لوله گفته می‌شود.
• دیگر شبکه‌های اجرای موازی، سیستم اتمی بودن تراکنش‌ها را طوری می‌شکنند که برای خواندن و نوشتن آنها به دانش اولیه داده‌ها نیاز است؛ اما اپتوس چنین محدودیت‌هایی را برای توسعه‌دهندگان ندارد. سیستم Aptos به این صورت است که از اتمی بودن تراکنش‌ها (حتی تراکنش‌های پیچیده یا تراکنش‌هایی که چندین عملیات در آنها تعریف شده است) به‌صورت یکپارچه پشتیبانی می‌کند. Atomicity اصطلاحی در دیتابیس است که اشاره به اجرا شدن و یا اجرا نشدن تراکنش‌ها دارد و حد وسط در آنها وجود ندارد. همانطور که می‌دانید، بلاکچین نیز نوعی دیتابیس است؛ پس تراکنش‌های بلاکچین‌ها نیز اتمی هستند. Atomicity یا اتمی بودن در تراکنش‌های پیچیده یا کامپلکس، بدین معناست که چندین عملیات می‌توانند در یک موجودیت منطقی گروه‌بندی شوند؛ یعنی سایر رشته‌های کنترلی که به پایگاه داده دسترسی دارند، یا همه تغییرات را مشاهده می‌کنند یا هیچ یک از تغییرات را مشاهده نمی‌کنند. منظور از شکست تراکنش‌ها در اینجا، این است که اجزای تراکنش‌های پیچیده به بخش‌های ساده‌تر تقسیم می‌شوند تا سریع‌تر پردازش شوند؛ اما برای خواندن و نوشتن آنها، باید این اجزا به همان ترتیبی که در ابتدا در تراکنش قرار گرفته بودند، قرار گیرند؛ در غیر این صورت، عملیاتی که در تراکنش تعریف شده، بلوکه می‌شود که به این موضوع Deadlock می‌گویند. به همین دلیل به دانش اولیه داده‌ها برای قراردهی صحیح دیتاها مورد نیاز است. اپتوس این تراکنش‌های کامپلکس را به‌صورت یکپارچه ارائه می‌دهد؛ بنابراین نیاز به دانش درباره چیدمان داده‌ها نیست. برای مطالعه بیشتر درباره این مفهوم پیچیده، می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.
• طراحی معماری ماژولار آپتوس، انعطاف‌پذیری را برای کلاینت‌ها به ارمغان می‌آورد و آنها را برای آپگریدهای مداوم و لحظه‌ای بهینه‌سازی می‌کند. همچنین این بلاکچین برای دیپلوی کردن تکنولوژی‌های ابتکاری جدید و قابلیت‌های استفاده جدید وب ۳، پروتکل‌های مدیریت تغییرات آن‌چین تعبیه کرده است. 
• بلاک چین Aptos در حال آزمایش ابتکارات جدید برای مقیاس‌پذیرتر کردن شبکه (فراتر از عملکرد ولیدیتورهای فردی) است؛ طراحی ماژولار و ماشین اجرای موازی آن، از شاردینگ اینترنال هر ولیدیتور و حالت همگن Sharding پشتیبانی می‌کند. حالت همگن همان شاردینگ معمولی است. Sharding درست مثل یک اتوبان چندلاینه است. مزیت یک اتوبان چندخطه این است که زمانی که ترافیک شدیدی در آن به‌وجود می‌آید، زمان کمتری نسبت به یک خیابان تک‌لاینی برای اتومبیل‌ها مورد نیاز است تا از ترافیک عبور کنند. به همین صورت، شاردینگ می‌تواند بر اساس میزان ترافیک شبکه، تعداد لاین‌ها (شاردها) را تنظیم کند. اگر شبکه‌ای ۳ شارد داشته باشد و ترافیک زیاد شود، می‌تواند ابتدا یک شارد را اضافه کند و اگر باز هم ترافیک زیاد بود، یک شارد دیگر نیز اضافه کند، تا بتواند فضای بیشتری برای عبور سریع‌تر ترافیک ایجاد کند. در شاردینگ‌های همگن یا معمولی، هر شارد دارای خطوط یکسان با مشخصات یکسان است. بلاکچین‌هایی مانند اتریوم ۲، زیلیکا، هارمونی و Near نمونه‌های خوبی از شاردینگ همگن هستند. اما در دنیای بلاکچین‌ها، ما شاردینگ ناهمگن (Heterogenous Sharding) نیز داریم؛ این نوع شاردینگ‌ها نیز چندین شارد دارند، اما هر شارد می‌تواند طراحی متفاوتی داشته باشد. QuarkChain و پولکادات نمونه‌های خوبی از این نوع Sharding هستند. بنابراین متوجه شدیم که شبکه اپتوس پتانسیل این را دارد که از سیستم شاردینگ معمولی یا همگن استفاده کند. این موضوع پتانسیل مقیاس‌پذیری عملیات افقی (Horizontal Throughput) را برای نودها فراهم می‌کند. عملیات افقی (Horizontal) در دیتابیس، به معنی پارتیشن‌بندی یا بخش‌بندی داده‌هاست. یعنی هر نود، تنها قسمتی از دیتای کل را در اختیار دارد. 

ایده و هدف اپتوس چیست؟

همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، هدف Aptos تبدیل شدن به شبکه‌ای مقیاس پذیر، امن، ارزان، با قابل همکاری و زیرساختی برای ساخت dAppهای مختلف به‌منظور پذیرش گسترده و استفاده عموم مردم از بلاکچین‌هاست. این شبکه می‌تواند تا ۱۶۰ هزار تراکنش را در ثانیه پردازش کند. اپتوس از زبان برنامه‌نویسی Move (زبانی ارتقا یافته بر پایه Rust که زبان برنامه‌نویسی سولانا است) استفاده می‌کند که می‌تواند تمام این موارد را در کنار یکدیگر داشته باشد. در بخش معرفی Move، بیشتر توضیح خواهیم داد. 

نحوه کارکرد Aptos

تیم سازنده اپتوس، همان تیمی است که روی پروژه Diem کار می‌کرد. پروژه دیم متعلق به متا (فیسبوک سابق) بود، که بعد از چند بار ریبرند کردن، بالاخره در تاریخ ۶ بهمن ۱۴۰۰، راه شد.

البته تیم دیم (که اکنون پروژه اپتوس را راه‌اندازی کرده‌اند) تجربه ساخت، توسعه، پیشبرد و اجرای بلاکچین Diem را دارند و در طی سال‌هایی که روی این پروژه کار کردند، به این نتیجه رسیدند که یک شبکه می‌تواند پروتکل خود را به‌طور مداوم و بدون مختل کردن کلاینت‌ها، ارتقا دهد. 

شبکه اصلی Diem برای ده‌ها نود و چندین کیف پول در اوایل سال ۲۰۲۰ دیپلوی شد. در طی سال ۲۰۲۰، این تیم دو آپگرید اصلی انجام دادند و پروتکل اجماع و فریم‌ورک اصلی شبکه را ارتقا دادند؛ هر دوی این آپگریدها بدون مختل کردن کار کاربران انجام شدند. این تیم در شبکه اپتوس، از پروژه دیم الهام گرفته و بهبودهای اساسی به Technology Stack در کنار ایجاد امنیت،‌ شفافیت و ارتقاهای مداوم انجام دادند. نام‌های دیگر تکنولوژی استک، استک راه‌حل‌ها (Solutions Stack)، زیرساخت تکنولوژی و اکوسیستم دیتا است. Technology Stack لیستی از تمامی سرویس‌های فناوری است که برای ساخت و اجرای یک اپلیکیشن لازم است. 

همچنین در شبکه Aptos روش‌های جدیدی برای پردازش تراکنش‌ها، غیرمتمرکزسازی و حاکمیت شبکه معرفی شده است. 

در تصویر بالا، ولیدیتورهایی را می‌بینیم که تراکنش‌ها را از کاربران دریافت و پردازش می‌کنند. این پردازش از طریق الگوریتم اجماع ترکیبی گواه اثبات بیزانسی مقاوم در برابر خطا (BFT) و گواه اثبات سهام (PoS) انجام می‌گیرد. خطای بیزانس امکانی برای یک شبکه توزیع شده برای رسیدن به اجماع است. در این روش، حتی اگر تعدادی از نودها قادر به پاسخگویی نباشند یا با اطلاعات اشتباه پاسخ دهند، اجماع صورت می‌گیرد. هدف کلی مکانیزم BFT محافظت در برابر خرابی سیستم با استفاده از تصمیم‌گیری جمعی (هر دو نود صحیح و معیوب) است، که هدف آن نیز کاهش تاثیر گره‌های معیوب است.

پروژه Aptos به جای استفاده از مکانیزم اجماعی که از ترتیب تراکنش‌ها تبعیت کند، از دو الگوریتم اجماع استفاده می‌کند و این دو فرآیند را جدا می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد که به موازات یکدیگر اجرا شوند. این موضوع باعث کاهش تاخیر یا لتنسی (زمانی که طول می‌کشد تا تراکنش‌های شبکه تایید شوند) می‌شود و سرعت را افزایش می‌دهد.

ولیدیتورهای شبکه، باید حداقل تعداد کوین‌های مورد نیاز برای تبدیل شدن به نود را استیک کرده باشند. همچنین دارندگان کوین‌ها، می‌توانند ارزهای خود را با ولیدیتورهای منتخب خود قفل یا استیک می‌کنند. وزن رای‌دهی اجماع هر اعتبارسنج متناسب با مقدار کوین استیک کرده خود است. کلاینت‌ها نیز بخشی از سیستم هستند که باید تراکنش‌ها را ثبت کنند یا جویای حالت شبکه و تاریخچه بلاکچین باشند. Clientها می‌توانند اثبات‌های امضاشده ولیدیتورها را دانلود و تایید کنند. 

نودهای کامل (Full Nodeها) کلاینت‌هایی هستند که تراکنش و حالت بلاک چین را از ولیدیتورها یا دیگر فول‌نودها دریافت می‌کنند و در شبکه تکثیر می‌کنند. آنها حتی می‌توانند تاریخچه تراکنش و وضعیت بلاکچین را به دلخواه، برای بازپس‌گیری فضای ذخیره‌سازی انتخاب کنند. 

کلاینت‌های سبک (Light Clientها) تنها می‌توانند وضعیت فعلی ولیدیتورها را حفظ کنند و بخشی از حالت بلاکچین را (که معمولا از نودهای کامل می‌گیرند) به‌صورت امن نگه دارند؛ کیف پول‌ها نمونه بارزی از لایت کلاینت‌ها هستند.  

برای دستیابی به یک زیرساخت امن، سریع، قابل اطمینان و قابل ارتقا، بلاکچین اپتوس بر اساس این اصول طراحی شده است: 

• اجرای سریع و امن در کنار قابلیت بازبینی آسان و تجزیه و تحلیل فنی راحت، از طریق زبان جدید برنامه‌نویسی قراردادهای هوشمند یعنی Move. 
•  توان عملیاتی بالا با لتنسی پایین از طریق سیستم پردازش تراکنش‌های موازی، Pipelineشده و دسته‌بندی‌شده. 
• پردازش تراکنش‌های موازی که از اتمی بودن تراکنش‌های کامپلکس پشتیبانی می‌کند (قبلا توضیح دادیم). این کار از طریق موتور Block-STM انجام می‌گیرد. این موتور ترتیب تراکنش‌های داخل شبکه را به‌صورت کنترل همزمانی خوش‌بینانه (Optimistic Concurrency Control) شناسایی و مدیریت می‌کند، تا حداکثر موازی‌سازی را انجام دهد. کنترل همزمانی خوش‌بینانه یا به اختصار OCC، اشاره به این دارد که چندین تراکنش می‌توانند سریعا و پشت سر هم انجام شوند، بدون این که مداخله‌ای با یکدیگر داشته باشند. قبل از انجام، هر تراکنش تایید می‌کند که هیچ تراکنش دیگری داده‌‌هایی را که خوانده است، تغییر نداده است و اگر بررسی‌ها تغییرات متناقضی را نشان دهند، تراکنش برمی‌گردد یا اصطلاحا Revert می‌شود.
• بهینه‌سازی عملکرد و غیرمتمرکزسازی از طریق چرخش ولیدیتورها و دنبال کردن اعتبار آنها. چرخش ولیدیتورها (Validator Rotation) به‌منظور تصادفی شدن تایید تراکنش‌ها و ساخت بلاک‌ها انجام می‌شود. 
• بلاکچین اپتوس قابلیت ارتقا و قابلیت پیکربندی دارد. 
• طراحی ماژولار این شبکه می‌تواند تست دقیق مولفه‌ها را انجام دهد. همچنین مدل‌سازی تهدیدات مناسبی برای شبکه خود دارد. 
• مقیاس‌پذیری بالا از طریق توان عملیاتی افقی (شاردینگی که هر نود بخشی از دیتاها را در اختیار دارد)، بدون فدا کردن عدم تمرکز شبکه (در عمل باید دید که آیا واقعا غیرمتمرکز بودن خود را به خطر می‌اندازد یا خیر).

زبان برنامه نویسی Move چیست؟

این زبان توسط تیم آپتوس توسعه یافته است. Move زبانی جدید برای اسمارت کانترکت‌هاست که دارای امنیت و انعطاف‌پذیری است. این زبان روی Rust ساخته شده و آپدیت‌ها و تغییراتی روی آن انجام شده تا مشکلاتی که شبکه سولانا با آنها مواجه است را نداشته باشد. اپتوس از این زبان برای نمایش دادن حالت دفترکل خود و از ماژول‌های کد این زبان، برای رمزنگاری قوانین انتقال حالت خود استفاده می‌کند. این یک زبان برنامه‌نویسی مستقل است، که توسط تیم متا (Facebook سابق) طراحی شده است.

کاربران شبکه می‌توانند تراکنش‌هایی که می‌توانند ماژول‌های جدیدی منتشر کنند، ماژول‌های فعلی را ارتقا دهند، توابع ورودی که در یک ماژول تعریف شده را اجرا کنند و یا ماژولی که شامل اسکریپت‌هاست را ثبت کنند. اکوسیستم Move شامل کامپایلر، ماشین مجازی و دیگر ابزارهای توسعه‌دهندگان است. این زبان روی کمیاب بودن منابع، حفظ و کنترل دسترسی تاکید دارد. ماژول‌های Move عمر، فضای ذخیره‌سازی و الگوهای دسترسی هر کدام از منابع را تعریف می‌کند. این موضوع باعث می‌شود که منابعی مانند توکن‌ها، بدون اعتبار مناسب تولید نشوند، قابلیت دو بار خرج کردن (Double Spending) را نداشته باشند و ناپدید نشوند. 

زبان Move از تاییدکننده بایت‌کد استفاده می‌کند تا نوع و امنیت حافظه را حتی در حضور کدهای غیرقابل اعتماد، تامین کند. برای اطمینان از نوشتن نودهای قابل اعتماد، Move یک وریفایر به نام Move Prover دارد که قادر است صحت عملکردی یک برنامه نوشته شده روی این زبان را با مشخصات داده شده، مطابقت دهد و آن را تایید کند. 

در کنار حساب‌های کاربران و محتوای داخل آنها (موجودی)، حالت دفترکل نیز شامل پیکربندی‌های آن‌چین از بلاکچین اپتوس است. یعنی حالت‌ها یا Stateهای شبکه آپتوس نیز با زبان Move پیکربندی می‌شود و به‌صورت On-Chain ذخیره می‌شود؛ این پیکربندی‌ها شامل تعداد ولیدیتورهای فعال، دارایی‌های استیک شده و سرویس‌های مختلف داخل شبکه اپتوس می‌شوند. همچنین این زبان از ماژول قابلیت ارتقا و برنامه‌ریزی همه‌جانبه بلاکچین Aptos پشتیبانی می‌کند. برای اطلاعات بیشتر درباره این زبان، می‌توانید وایت پیپر Move را مطالعه کنید. 

مدل داده منطقی

وضعیت دفتر کل بلاکچین اپتوس، نشان‌دهنده حالت تمامی حساب‌ها یا اکانت‌هاست. حالت این دفتر کل، با استفاده از یک عدد صحیح ۶۴ بیتی بدون علامت و مطابق با تعداد تراکنش‌هایی که سیستم اجرا کرده است، نسخه‌بندی می‌شود. هر کسی که یک تراکنش در این شبکه ثبت کند، حالت یا وضعیت شبکه را تغییر خواهد داد. به‌محض اجرا شدن تراکنش، یک خروجی برای آن تولید می‌شود. این خروجی شامل ۰ یا چند عملیات برای تغییر وضعیت دفتر کل (با نام Write Sets شناخته می‌شود)، یک جهت از رویدادهای حاصله (تایید یا عدم تایید)، مقدار گس مصرف شده و وضعیت تراکنش اجرا شده است. 

رویدادها یا Eventها

رویدادها در طول اجرای یک تراکنش منتشر می‌شوند. هر ماژول Move می‌تواند رویدادهای خود را تعریف کند و انتخاب کند که چه زمانی این رویدادها پس از اجرا منتشر شوند. برای مثال، در زمان انتقال یک کوین، هر دو حساب فرستنده و گیرنده، رویدادهای SentEvent و ReceivedEvent را به ترتیب منتشر می‌کنند. این دیتا در دفترکل اپتوس ذخیره می‌شود و می‌تواند از طریق نودهای شبکه اعتبارسنجی شود. هر کدام از نودهای اپتوس یک کلید منحصربه‌فرد دارند و این کلیدها می‌توانند برای اعتبارسنجی جزئیات ایونت‌ها به‌کار روند. اگر یک نود چندین ایونت را با کلید خود منتشر کند، جریانی از رویدادها را به‌وجود می‌آورد که ترتیب آنها از ۰ شروع می‌شود و با اعداد متوالی ۱، ۲، ۳ و غیره ادامه می‌یابد. در ادامه این ترتیب، نوع ایونت و داده‌های مربوط به آن نیز ثبت می‌شوند. نوع رویداد می‌تواند انتقال (Transfer) و غیره باشد. تراکنش‌ها تنها می‌توانند ایونت‌ها را ایجاد کنند و نمی‌توانند آنها را بخوانند. این نوع طراحی تراکنش، باعث می‌شود که اجرای تابع اجرای تراکنش تنها بر پایه وضعیت فعلی و ورودی‌های تراکنش باشد، نه اطلاعات تاریخی (ایونت‌های ایجاد شده قبلی). 

برچسب زمانی یا Timestamp

بلاک چین Aptos یک برچسب زمانی (Timestamp) تقریبی و توافق شده برای هر بلاک پیشنهادی و به همین ترتیب، تمام تراکنش‌های درون آن بلوک اتخاذ می‌کند. 

• تایم استمپ اپتوس می‌تواند موارد استفاده مهمی را ایجاد کند؛ از جمله این موارد استفاده می‌توان به منطق وابسته به زمان در قراردادهای هوشمند اشاره کرد. یک توسعه‌دهنده تعیین می‌کند که همه پیشنهادات (Bidها) در یک حراجی، باید قبل از ظهر روز پنجشنبه دریافت شوند و بدین ترتیب، ددلاینی برای این رویداد تعیین می‌کند. منطق وابسته به زمان می‌تواند کاربردهای بسیاری داشته باشد. 
• از آنجایی که اوراکل‌ها داده‌های زنجیره‌ای یا آن‌چین را منتشر می‌کنند، برای مرتبط کردن ایونت‌ها و رسیدگی به تاخیرها از داده‌های دنیای واقعی، به یک برچسب زمانی دقیق و قابل اعتماد روی زنجیره نیاز است.
• با استفاده از تایم استمپ، کلاینت‌ها می‌توانند تشخیص دهند که در رابطه با بلاکچین، چقدر به‌روز هستند. به دلایل امنیتی، برای جلوگیری از داده‌های قدیمی و حملات دوربرد (Long Range Attacks)، کلاینت‌ها باید به یک مهر زمانی با دقت بالا در زمان به‌روزرسانی وضعیت حساب دسترسی داشته باشند. 

• انقضای تراکنش‌ها بر اساس آخرین برچسب زمانی کامیت شده است. به‌عنوان یک لایه امنیتی اضافی برای تراکنش‌های کلاینت‌ها، آنها می‌توانند زمان منقضی شدن تراکنش خود را تعیین کنند. 

تراکنش‌ها و کارمزد تراکنش‌ها در بلاکچین Aptos

تراکنش‌های این شبکه دارای قیمت گس (که در توکن‌های این شبکه تعریف می‌شوند) هستند. درست مثل شبکه اتریوم، ولیدیتورها بر اساس میزان گس انتخابی برای تراکنش‌ها، آنها را اولویت‌بندی می‌کنند. البته در هر مرحله از مدل پایپ لاین اپتوس، برای کنار گذاشتن تراکنش‌های کم‌ارزش امکاناتی وجود دارد؛ این کار برای موثرتر کار کردن شبکه و جلوگیری از انباشته شدن فضای بلاک‌ها انجام می‌شود. 

سرویس‌های شبکه آپتوس

شبکه اپتوس در حال حاضر در فاز Devnet یا توسعه قرار دارد. اکنون توسعه‌دهندگان و کاربران، نود راه‌اندازی می‌کنند و شبکه را تست می‌کنند. این فاز ۴ مرحله دارد که هر مرحله با نام AIT (مخفف Aptos Incentiviezed Testnet) شناخته می‌شوند. افرادی که در این تست‌ها شرکت می‌کنند، حتما باید احراز هویت (KYC) کنند؛ به همین دلیل به کاربران ایرانی توصیه نمی‌شود. فازهای ۱ و ۲ به اتمام رسیده و فاز ۳ اکنون در حال اجراست (البته مرحله ثبت نام تمام شده است). مرحله ۴ نیز هنوز شروع نشده است. برای اطلاعات بیشتر درباره مرحله سوم فاز توسعه اپتوس، به این لینک مراجعه کنید. 

در هر کدام از این مراحل، به نودهای منتخب کوین APTOS پاداش داده می‌شود؛ البته این کوین هنوز روی شبکه اصلی نیست و زمانی که کوین آپتوس راه‌اندازی شد، به کیف پول کاربران منتقل می‌شود. 

۴ مرحله آزمایش شبکه

اپتوس شبکه آزمایشی خود را در ۴ مرحله جداگانه اجرا می‌کند. کاربران باید در این تست‌نت‌ها یک نود راه‌اندازی کنند و عملکرد شبکه را آزمایش کنند. 

مرحله AIT1: استارتاپ غیرمتمرکز (Decentralized Startup)

•  در ماه می (اردیبهشت ۱۴۰۱) برگزار شد. 
• ۱۰۰ نفر در این تست انتخاب شدند.
•  شرکت‌کنندگان منتخب باید نود راه‌اندازی کنند و در طول ۲۴ ساعت، بررسی‌های سلامت نود را پاس کنند.
• این تست نت برای کاربران غیرآمریکایی است.
• نودها باید بیش از ۹۵ درصد مواقع فعال باشند.
• ۵۰۰ کوین به هر شرکت‌کننده پاداش داده می‌شود. 

این تست‌نت به اتمام رسیده است.

مرحله AIT2: استیکینگ

• در اواخر ماه جولای (اوایل مرداد ۱۴۰۱) برگزار شد.
• بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ نفر در این تست انتخاب شدند.
•  کاربران منتخب باید نود راه‌اندازی کنند و در طول ۲۴ ساعت، بررسی‌های سلامت نود را پاس کنند.
• این تست برای کاربران غیرآمریکایی است.
• نودها باید بیش از ۹۷ درصد مواقع فعال باشند.
• رای نودها باید در بین ۷۵ درصد از شرکت‌کنندگان اجماع (رای اجماع) باشد.
• ۵۰۰ کوین به هر نود پاداش داده می‌شود. 
• ۳ نود برتر به ترتیب ۵۰۰۰، ۲۵۰۰ و ۱۰۰۰ کوین اپتوس اضافی پاداش می‌گیرند. 

این تست نت پایان یافته است.

مرحله AIT3: ارتقاها و حاکمیت (Governance)

• در ماه آگوست (مرداد ۱۴۰۱) برگزار شد. ثبت نام از ۱۹ تا ۲۵ آگوست (۲۸ مرداد تا ۳ شهریور) انجام شد، نودهای منتخب در ۲۹ آگوست (۷ شهریور) انتخاب می‌شوند و باید از ۳۰ آگوست تا ۹ سپتامبر (۸ تا ۱۸ شهریور) در شبکه فعالیت کنند.
• ۱۰۰۰ مشارکت‌کننده انتخاب می‌شوند.
•  کاربران باید نود راه‌اندازی کنند و در طول ۱۲ ساعت، بررسی‌های سالم بودن نود را پاس کنند.
• رای نودها باید در بین ۷۵ درصد از شرکت کنندگان اجماع (رای اجماع) باشد.
• این تست برای کاربران غیرآمریکایی است.
• نودها باید بیش از ۹۷ درصد مواقع فعال باشند.
• نودها باید در آپگرید استاندارد شبکه مشارکت کنند (۲ روز برای پاسخ‌دهی زمان دارند).
• گره‌ها باید در آپگرید Hotfix شبکه شرکت کنند (۱۲ ساعت برای پاسخگویی وقت دارند). 
• ۸۰۰ کوین به هر نود پاداش داده می‌شود (۲ شرط دیگر هم موجود است؛ راه‌اندازی فول نود (۱۰۰ کوین) و انجام تمامی مراحل (۱۰۰ کوین). جمعا ۱۰۰۰ کوین پاداش داده می‌شود. 
• ۳ نود برتر به ترتیب ۵۰۰۰، ۲۵۰۰ و ۱۰۰۰ کوین اپتوس اضافی پاداش می‌گیرند.

ثبت نام این مرحله به پایان رسیده است.

مرحله AIT4: موقعیت جغرافیایی اعتبارسنجی داینامیک

• احتمالا در زمستان ۱۴۰۱ آغاز می‌شود. 
• ۱۰۰۰ شرکت‌کننده انتخاب می‌شوند.
•  کاربران باید نود راه‌اندازی کنند و در طول ۱۲ ساعت، بررسی سلامتی نود را پاس کنند.
• مابقی مراحل و تسک‌ها هنوز در حال تصمیم‌گیری است.
• این تست برای کاربران غیرآمریکایی است.
• ۵۰۰ کوین اپتوس به هر نود پاداش داده می‌شود. 
• پاداش‌های اضافی در حال تصمیم‌گیری است.

همچنین شبکه آپتوس برای پروژه‌هایی که روی این شبکه راه‌اندازی شوند، جوایزی در نظر گرفته است. هدف از این کار، جذب پروژه‌های مختلف برای گسترش اکوسیستم خود است. 

چه چیزی اپتوس را نسبت به رقبا متمایز می‌کند؟

احتمالا در چند ماه اخیر، نام Aptos را زیاد شنیده باشید؛ با این که شبکه‌های لایه ۱ جدید زیادی وجود دارند، اما نام اپتوس بیشتر از همه آنها به چشم می‌خورد. اصلی‌ترین دلایل این امر نیز معرفی روش‌های پیشرفته برای رسیدن به اجماع، تایید سریع تراکنش‌ها با کارمزد بسیار پایین، استفاده از ماژول‌های مختلف، حمایت سرمایه‌گذاران سازمانی مشهور از این پروژه، جذب سرمایه چشمگیر در مقایسه با سایر رقبا و استفاده از زبان برنامه‌نویسی جدید Move (البته همین زبان ممکن است یکی از معایب اپتوس به‌شما برود؛ زیرا توسعه‌دهندگان باید این زبان را ابتدا یاد بگیرند و سپس به توسعه پروژه‌های خود بپردازند) هستند. البته دقت کنید که: 

مقایسه اپتوس و سولانا

یکی از اصلی‌ترین رقبای آپتوس، شبکه سولانا است. هر دوی این شبکه‌ها لایه ۱ هستند و سرعت و مقیاس‌پذیری بالایی دارند؛ زیرا متکی به موتورها یا Engineهایی هستند که محاسبات را به‌صورت موازی انجام می‌دهند. اما در زمینه کارکرد مداوم، Aptos می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد (البته در شبکه اصلی باید این مورد را در نظر بگیریم. در شبکه تستی عملکرد خوبی داشته است)؛ شبکه Solana چندین بار تاکنون دچار اختلال شده و از دسترس خارج شده است. 

تفاوت اصلی شبکه آپتوس با سولانا در زمینه قطعی شبکه، این است که هر بلاک اپتوس با نودهای رهبر و دیگر نودهای اطراف آن همگام‌سازی یا سینک می‌شود؛ اگر نود رهبر از دسترس خارج شود، یکی از نودهای اطراف آن رهبری را به‌عهده می‌گیرد. این موضوع محاسبات بیشتری نیاز خواهد داشت، بنابراین نسبت به سولانا به سخت‌افزارهای قدرتمندتری نیاز خواهد داشت؛ اما دچار قطعی‌های پی‌درپی شبکه نخواهد شد. 

مقایسه Aptos و آوالانچ

گزارشات اولیه، نشان می‌دهد که بلاکچین آپتوس نسبت به شرایط یکسان تست، عملکرد بهتری نسبت به آوالانچ داشته است. البته Avalanche می‌تواند تراکنش‌ها را ۰.۷ ثانیه سریع‌تر از اپتوس نهایی کند؛ اما در شرایط واقعی، زمان نهایی‌سازی تراکنش‌ها ۰.۳ ثانیه کندتر از اپتوس است. 

در بحث تعداد تراکنش در ثانیه (TPS)، آوالانچ حدود ۴۵۰۰ تراکنش را در ثانیه پردازش می‌کند؛ در حالی که اپتوس می‌تواند بین ۱۳۰ تا ۱۶۰ هزار تراکنش در ثانیه را پردازش کند. 

هر دو شبکه عملکرد بسیار خوبی دارند،‌ اما آپتوس در قابلیت استفاده، نسبت به آوالانچ برتری دارد. 

شبکه آوالانچ نسبت به Aptos کارمزدهای بیشتری دارد؛ به‌خصوص زمانی که پای بازی‌های بلاکچینی در میان باشد. 

مقایسه آپتوس و اتریوم 

از نظر سرعت پردازش تراکنش‌ها، اپتوس قطعا نسبت به اتریوم برتری دارد. در شبکه اتریوم هر نود به یک تراکنش می‌پردازد؛ در حالی که در سیستم اپتوس، ۱۶ نود روی یک تراکنش کار می‌کنند. 

اما از نظر قابل اطمینان بودن شبکه، بدون شک اتریوم نسبت به آپتوس برتری دارد. با وجود این که خروجی بلاکچین Aptos مشکلات زیادی ندارد، اما به هیچ وجه نمی‌تواند با ثباتی که Ethereum دارد، مقایسه شود؛ مختل کردن عملکرد شبکه اتریوم، تقریبا غیرممکن است. 

بررسی اکوسیستم اپتوس

با این که شبکه اصلی اپتوس هنوز لانچ نشده، برخی پروژه‌ها روی آن ایجاد شده‌اند. البته اکثر این پروژه‌ها نیز در شبکه توسعه یا تستی قرار دارند. پروژه‌های زیادی نیز وجود دارند که برای راه‌اندازی پلتفرم خود در این شبکه در زمانی که مین نت آن لانچ شد، اعلام آمادگی کرده‌اند. برخی از پلتفرم‌های تست نت روی شبکه آپتوس را در تصویر زیر می‌بینیم و آنها را در ادامه معرفی می‌کنیم:

پونتم نتورک (Pontem Network)

این پروتکل ابزارهایی برای توسعه پروژه‌ها روی شبکه اپتوس فراهم می‌کند. از جمله این امکانات می‌توان به کیف پول Pontem (برای اتصال به برنامه‌های غیرمتمرکز آپتوس) و لیکوییدسواپ (اولین دکس شبکه اپتوس) اشاره کرد. پروژه Pontem نیز ممکن است توکن خود را در بین کاربرانی که پروتکل را تست می‌کنند، ایردراپ توزیع کند. پونتم نتورک توانسته ۴.۵ میلیون دلار از سرمایه‌گذارانی چون Delphi، آلامدا ریسرچ، انومیکا برندز، اپتوس لبز و غیره جذب سرمایه کند. هم‌اکنون ۷۵۰۰۰ نفر در حال آزمایش این پروتکل هستند. در حال حاضر بزرگ‌ترین پروتکل اکوسیستم اپتوس، Pontem Network است. این پروژه در فاز تست نت قرار دارد و مابقی پروژه‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم، همه در فاز Devnet هستند.

اکونیا (Econia)

Econia یک صرافی غیرمتمرکز است که با دفتر سفارشات (Order Book) کار می‌کند، که شما می‌توانید سفارشات خرید و فروش محدود (Limit)، استاپ لیمیت، مارکت و غیره در آن قرار دهید. این پروژه هنوز در فاز توسعه (Devnet) قرار دارد. 

هیپو (Hippo)

Hippo یک تجمیع‌کننده نقدینگی برای تریدرهای اکوسیستم اپتوس است، تا تریدرها بتوانند معاملات خود را با بهترین نرخ‌ها انجام دهند. دکس‌های زیادی روی شبکه Aptos ساخته می‌شوند؛ هیپو نقدینگی را از همه آنها دریافت می‌کند و بهترین نرخ را به کاربر ارائه می‌دهد.

وایال (Vial)

Vial یک پروتکل وام‌دهی و وام‌گیری است که در آن نرخ بهره‌ها به صورت الگوریتمی تشخیص داده می‌شوند. در حال حاضر، رمزارزهای APTOS، بیت کوین و USDC به‌صورت تستی در این پروتکل موجود هستند که می‌توانید آنها را از فاست وایال دریافت کنید و پلتفرم را تست کنید.

از دیگر پلتفرم‌های اکوسیستم Aptos می‌توان به این موارد اشاره کرد.

• مدیریت دارایی: Solrise اولین پروژه مدیریت دارایی شبکه اپتوس است. این پلتفرم ابتدا روی شبکه سولانا ایجاد شد و اکنون در اپتوس نیز قابل دسترسی است.
• پرداخت: Paymagic یک پلتفرم پرداخت است، که روی اکوسیستم‌های زیادی موجود است و اکنون می‌خواهد روی آپتوس نیز اجرا شود. هدف این پلتفرم حمایت از پروژه‌ها و سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) است. 

• فارمینگ: Zaptos پروژه‌ای است که به کاربران اجازه می‌دهد با ییلد فارمینگ توکن‌های خود، کسب درآمد کنند. 
• سرویس نام: Aptos Name Service به کاربران اجازه می‌دهد که برای خود نام دامنه انتخاب کنند. 
• پلتفرم‌های پیامرسان: Dialect یک پیامرسان چندزنجیره‌ای است و قصد دارد روی شبکه آپتوس نیز پیاده‌سازی شود.

می‌توانید مابقی پروژه‌های اکوسیستم اپتوس را در این لینک مشاهده کنید. 

نکاتی درباره شبکه Aptos

• این شبکه کیف پول‌های متعددی مانند Martian ،Fewcha ،Aptos Wallet ،Hive ،Pontem و Petra دارد که همه آنها در فاز توسعه قرار دارند. این ولت‌ها به‌صورت افزونه، اپلیکیشن وب یا روی موبایل هستند. 
• شبکه اپتوس از اوراکلی به نام SwitchBoard استفاده می‌کند و اوراکل‌های بزرگی چون چین لینک و Band Protocol هنوز حمایت خود از این شبکه را اعلام نکرده‌اند. 
• اکسپلورر اپتوس در حال حاضر در مرحله توسعه قرار دارد؛ بنابراین اطلاعات زیادی را از شبکه نشان نمی‌دهد. 

• هنوز اطلاعاتی درباره این که کدام بریج‌ها از اپتوس حمایت می‌کنند، موجود نیست. 
• زیرساخت آپتوس هنوز در مرحله توسعه قرار دارد؛ بنابراین ممکن است مشکلاتی داشته باشد. 
• این شبکه از ماشین مجازی اتریوم (EVM) پشتیبانی نمی‌کند؛ بنابراین اتصال این شبکه به زنجیره‌های سازگار با EVM دشوار است. البته تیم اپتوس قصد دارد زنجیره را به ماشین مجازی اتریوم گسترش دهد؛ اما از آنجا که زبان‌های برنامه‌نویسی این دو شبکه با یکدیگر متفاوت است (اتریوم از زبان سالیدیتی و اپتوس از زبان Move استفاده می‌کنند) این کار ممکن است زمان‌بر باشد. 
• هیچ کدام از پروژه‌هایی که روی شبکه اپتوس ساخته شده‌اند، روی شبکه اصلی نیستند و در فازهای تستی یا توسعه قرار دارند.

معایب بلاکچین آپتوس

مهم‌ترین مشکلات این شبکه، سازگار نبودن با ماشین مجازی اتریوم است. این موضوع باعث دشوار شدن کار برای کاربران دیفای و توسعه‌دهندگان می‌شود؛ کاربرانی که از بریج‌ها، صرافی‌های غیرمتمرکز و دیگر پلتفرم‌های دیفای استفاده می‌کنند، نمی‌توانند به‌راحتی با اکوسیستم اپتوس کار کنند. توسعه‌دهندگان نیز باید با ابزارهای جدید و زبان Move آشنا شوند تا بتوانند پلتفرم‌های خود را ایجاد کنند، که این باعث زمان‌بر شدن پروسه می‌شود. 

تاریخ راه‌اندازی شبکه اصلی Aptos

طبق آخرین اخباری که در صفحه مدیوم اپتوس منتشر شده، مین‌نت این شبکه در پاییز ۲۰۲۲ (مهر تا آذر ۱۴۰۱) راه‌اندازی می‌شود. البته هنوز تاریخ دقیقی برای شبکه اصلی منتشر نشده و باید در آینده منتظر اخبار بعدی باشیم. می‌توانید شبکه‌های اجتماعی آپتوس را فالو کنید و از آخرین اخبار آن باخبر شوید.

• صفحه مدیوم 
• توییتر
• پیج لینکدین 
• سرور دیسکورد 
• گیت هاب

معرفی کوین APTOS

هنوز هیچ اطلاعاتی از کوین اپتوس از جمله میزان کل عرضه منتشر نشده است. همچنین بدیهی است که تا زمانی که این شبکه وارد فاز مین‌نت نشده، قیمت اپتوس، عرضه در گردش، مارکت کپ و دیگر اطلاعات مربوط به این رمزارز منتشر نخواهد شد.

نقشه راه شبکه اپتوس

سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۲

۱۵ مارس (۲۴ اسفند ۱۴۰۰):

• آماده‌سازی شبکه برای آزمایش توسعه‌دهندگان
• ارتقاء و آپدیت زبان برنامه‌نویسی Move

۲۱ آپریل (۱ اردیبهشت ۱۴۰۱):

• استفاده از گوگل کلود به‌عنوان محل ذخیره‌سازی دیتاها، به‌منظور سهولت در راه‌اندازی نودها.

فصل دوم ۲۰۲۲

• انجام ۳ مرحله از ۴ مرحله تست شبکه (AIT)

فصل سوم سال ۲۰۲۲

• راه‌اندازی شبکه اصلی اپتوس

سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۲ و فصل اول ۲۰۲۳

• انجام آخرین مرحله تست شبکه (AIT4)
• جذب پروژه‌های بیشتر و گسترش اکوسیستم
• انجام آپدیت‌های جدید روی شبکه

همکاری‌ها و سرمایه‌گذاران آپتوس

این پروژه توانسته در دو مرحله سرمایه‌گذاری،‌ ۳۵۰ میلیون دلار جذب سرمایه کند. جزئیات این سرمایه‌گذاری به شرح زیر است:‌

۱۵ مارچ ۲۰۲۲ (۲۴ اسفند ۱۴۰۰)، مرحله Seed Round: 

۲۰۰ میلیون دلار از شرکت‌های: 

• Tiger Global Management
• Andreessen Horowitz (یا a16z)
• Paxos
• BlockTower Capital
• Hashed
• Multicoin Capital
• FTX
• Three Arrows Capital
• ParaFi Capital
• IRONGREY
• Variant
• PayPal Ventures
• Katie Haun

۲۵ جولای ۲۰۲۲ (۳ مرداد ۱۴۰۱)، مرحله Series A:

۱۵۰ میلیون دلار از شرکت‌های:

• Andreessen Horowitz
• Franklin Templeton Investments
• Circle Ventures
• Multicoin Capital
• Apollo
• FTX
• Griffin Gaming Partners
• Jump Crypto
• Superskrypt

تیم سازنده آپتوس

این پروژه توسط مو شایک (Mo Shaikh) مدیرعامل پروژه و اوری چینگ (Avery Ching) مدیر ارشد اجرایی ساخته شده است. هر دو نفر از کارمندان متا (فیسبوک سابق) بودند و سال‌ها تجربه در پوزیشن‌های توسعه‌دهنده ارشد و مهندس در صنعت بلاکچین دارند. 

دیگر افراد تیم اپتوس از محققان، طراحان و مهندسان پروژه دیم (Diem) هستند. Diem پروژه بلاکچینی متا بود که در ژانویه ۲۰۲۲ (دی و بهمن ۱۴۰۰) به دلایل قانونی رها شد. در حال حاضر ۶۰ نفر از اعضای این پروژه در اپتوس فعالیت می‌کنند. 

همچنین چند تن از اعضای اصلی پروژه سولانا از جمله آستین ویرتز (Austin Virts) مدیر ارشد مارکتینگ سابق سولانا نیز به اپتوس جذب شده‌اند. 

معرفی کیف پول‌های اپتوس

همانطور که قبلا اشاره کردیم، چند کیف پول برای این شبکه وجود دارند، که همه آنها در مرحله آزمایش و توسعه قرار دارند. این کیف پول‌ها شامل Martian ،Fewcha ،Aptos Wallet ،Hive ،Pontem و Petra هستند.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• بلاکچین آپتوس چیست؟

اپتوس یک شبکه لایه ۱ است، که امکانات و همچنین زبان برنامه‌نویسی جدیدی به نام Move را معرفی می‌کند. این شبکه قادر است تا ۱۶۰ هزار تراکنش را در ثانیه تایید کند و مدعی است که هر سه ضلع بلاکچین (امنیت، مقیاس‌پذیری و عدم تمرکز) را بدون فدا کردن یکی از اضلاع، تامین می‌کند.

• اپتوس چگونه کار می‌کند؟

این بلاکچین از ماژول‌های مختلف، سیستم تایید تراکنش‌ها به‌صورت موازی، ترکیب دو الگوریتم اجماع PoS و BFT و غیره استفاده می‌کند تا امنیت، سرعت بالای تراکنش‌ها، کاهش هزینه کارمزدها، مقیاس پذیری، عدم تمرکز و غیره را ایجاد کند.

جمع‌بندی

در این مقاله طولانی، سعی کردیم همه جوانب شبکه اپتوس را پوشش دهیم. بلاکچین آپتوس یک شبکه لایه ۱ است و قصد دارد تبدیل به امن‌ترین و مقیاس‌پذیرترین شبکه بلاکچینی موجود شود. در این مقاله ابتدا به این موضوع پرداختیم که آپتوس چیست و در ادامه مقاله نیز به بررسی ایده و هدف اپتوس، نحوه کارکرد، سرویس‌های این شبکه، معرفی رمزارز APTOS، نقشه راه، همکاری‌ها و سرمایه‌گذاران پروژه و تیم سازنده آپتوس پرداختیم. نظر شما درباره Aptos چیست؟ آیا این شبکه می‌تواند جایگاه پروژه‌های بزرگی مثل آوالانچ و سولانا را تصاحب کند؟