آپتوس چیست؟ معرفی شبکه لایه 1 اپتوس و کوین APT

اپتوس (Aptos) یک بلاکچین امن، مقیاس‌پذیر و یک زیرساخت قابل ارتقا است. این پروژه توسط تیم سازنده Diem (پروژه بلاکچینی فیسبوک) ساخته شده است. آپتوس می‌خواهد تبدیل به امن‌ترین شبکه بلاکچینی شود و زیرساختی آماده کند که برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) به‌راحتی روی آن ساخته شوند. اما آپتوس چیست؟ در این مقاله به معرفی شبکه لایه ۱ Aptos، بررسی ایده و هدف، نحوه کارکرد اپتوس، سرویس‌های شبکه، معرفی کوین APT، نقشه راه، همکاری‌ها و سرمایه‌گذاران پروژه و تیم سازنده آپتوس می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

آپتوس چیست؟

امروزه بلاکچین‌های زیادی در فضای اینترنت ظهور می‌کنند که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند ده‌ها هزار اپلیکیشن غیرمتمرکز را روی آنها بسازند؛ اما متاسفانه به دلیل هزینه‌های بالا، محدودیت در پردازش تراکنش‌ها و مشکلات امنیتی متعدد، استفاده از بلاک چین‌ها همه‌گیر نشده است. پذیرش عمومی این صنعت، نیاز به برنامه‌هایی دارد که مقیاس‌پذیر، قابل اطمینان، مقرون به‌صرفه و قابل ارتقا باشند. شبکه Aptos (به ادعای تیم سازنده‌اش) تمام این ویژگی‌ها را دارد. این بلاکچین حدود ۳ سال قبل راه‌اندازی شد و تقریبا ۱۲۰ توسعه‌دهنده روی آن کار کرده‌اند. 

این شبکه نوآوری‌هایی در اجماع، طراحی قراردادهای هوشمند، امنیت سیستم، عملکرد و غیرمتمرکزسازی ایجاد کرده است. بلاکچین Aptos از زبان برنامه‌نویسی Move استفاده می‌کند تا اجرای سریع و امن تراکنش‌ها را فراهم کند. مدل داده‌های اپتوس، سیستم مدیریت کلیدها و آپشن‌های تصدی هیبریدی (نیمه متصدی) را به‌صورت انعطاف‌پذیر ارائه می‌دهد. این موضوع در کنار شفافیت تراکنش‌ها قبل از امضا و پروتکل‌های کاربردی لایت کلاینت، تجربه کاربری ایمن‌تر و قابل اعتمادتری را ارائه می‌دهد.

برای ایجاد توان عملیاتی بالا و لتنسی پایین (تاخیر کم)، شبکه اپتوس یک سیستم Pipeline (یا به معنی لغوی خط لوله) و ماژولار برای مراحل کلیدی پردازش تراکنش‌ها طراحی کرده است. طراحی معماری ماژولار آپتوس، انعطاف‌پذیری را برای کلاینت‌ها به ارمغان می‌آورد و آنها را برای آپگریدهای مداوم و لحظه‌ای بهینه‌سازی می‌کند. همچنین این بلاکچین برای دیپلوی کردن تکنولوژی‌های ابتکاری جدید و قابلیت‌های استفاده جدید وب ۳، پروتکل‌های مدیریت تغییرات آن‌چین تعبیه کرده است.

بلاک چین Aptos در حال آزمایش ابتکارات جدید برای مقیاس‌پذیرتر کردن شبکه (فراتر از عملکرد ولیدیتورهای فردی) است؛ طراحی ماژولار و ماشین اجرای موازی آن، از شاردینگ اینترنال هر ولیدیتور و حالت همگن Sharding پشتیبانی می‌کند. شبکه اپتوس پتانسیل این را دارد که از سیستم شاردینگ معمولی یا همگن استفاده کند. این موضوع پتانسیل مقیاس‌پذیری عملیات افقی (Horizontal Throughput) را برای نودها فراهم می‌کند. عملیات افقی (Horizontal) در دیتابیس، به معنی پارتیشن‌بندی یا بخش‌بندی داده‌هاست. یعنی هر نود، تنها قسمتی از دیتای کل را در اختیار دارد.

ایده و هدف اپتوس چیست؟

همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، هدف Aptos تبدیل شدن به شبکه‌ای مقیاس پذیر، امن، ارزان، با قابل همکاری و زیرساختی برای ساخت dAppهای مختلف به‌منظور پذیرش گسترده و استفاده عموم مردم از بلاکچین‌هاست. این شبکه می‌تواند تا ۱۶۰ هزار تراکنش را در ثانیه پردازش کند.

اپتوس از زبان برنامه‌نویسی Move استفاده می‌کند که می‌تواند تمام این موارد را در کنار یکدیگر داشته باشد. Move زبانی جدید برای اسمارت کانترکت‌هاست که دارای امنیت و انعطاف‌پذیری است. این زبان روی Rust ساخته شده و آپدیت‌ها و تغییراتی روی آن انجام شده تا مشکلاتی که شبکه سولانا با آنها مواجه است را نداشته باشد.

نحوه کارکرد Aptos

تیم دیم (که اکنون پروژه اپتوس را راه‌اندازی کرده‌اند) تجربه ساخت، توسعه، پیشبرد و اجرای بلاکچین Diem را دارند و در طی سال‌هایی که روی این پروژه کار کردند، به این نتیجه رسیدند که یک شبکه می‌تواند پروتکل خود را به‌طور مداوم و بدون مختل کردن کلاینت‌ها، ارتقا دهد. پروژه دیم متعلق به متا (فیسبوک سابق) بود.

در تصویر بالا، ولیدیتورهایی را می‌بینیم که تراکنش‌ها را از کاربران دریافت و پردازش می‌کنند. این پردازش از طریق الگوریتم اجماع ترکیبی گواه اثبات بیزانسی مقاوم در برابر خطا (BFT) و گواه اثبات سهام (PoS) انجام می‌گیرد. خطای بیزانس امکانی برای یک شبکه توزیع شده برای رسیدن به اجماع است. در این روش، حتی اگر تعدادی از نودها قادر به پاسخگویی نباشند یا با اطلاعات اشتباه پاسخ دهند، اجماع صورت می‌گیرد.

پروژه Aptos به جای استفاده از مکانیزم اجماعی که از ترتیب تراکنش‌ها تبعیت کند، از دو الگوریتم اجماع استفاده می‌کند و این دو فرآیند را جدا می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد که به موازات یکدیگر اجرا شوند. این موضوع باعث کاهش تاخیر یا لتنسی (زمانی که طول می‌کشد تا تراکنش‌های شبکه تایید شوند) می‌شود و سرعت را افزایش می‌دهد.

ولیدیتورهای شبکه، باید حداقل تعداد کوین‌های مورد نیاز برای تبدیل شدن به نود را استیک کرده باشند. همچنین دارندگان کوین‌ها، می‌توانند ارزهای خود را به ولیدیتورهای منتخب خود دلیگیت کنند. وزن رای‌دهی اجماع هر اعتبارسنج متناسب با مقدار کوین استیک کرده خود است. کلاینت‌ها نیز بخشی از سیستم هستند که باید تراکنش‌ها را ثبت کنند یا جویای حالت شبکه و تاریخچه بلاکچین باشند. Clientها می‌توانند اثبات‌های امضاشده ولیدیتورها را دانلود و تایید کنند. 

نودهای کامل (Full Nodeها) کلاینت‌هایی هستند که تراکنش و حالت بلاک چین را از ولیدیتورها یا دیگر فول‌نودها دریافت می‌کنند و در شبکه تکثیر می‌کنند. آنها حتی می‌توانند تاریخچه تراکنش و وضعیت بلاکچین را به دلخواه، برای بازپس‌گیری فضای ذخیره‌سازی انتخاب کنند. 

کلاینت‌های سبک (Light Clientها) تنها می‌توانند وضعیت فعلی ولیدیتورها را حفظ کنند و بخشی از حالت بلاکچین را (که معمولا از نودهای کامل می‌گیرند) به‌صورت امن نگه دارند؛ کیف پول‌ها نمونه بارزی از لایت کلاینت‌ها هستند. 

مدل داده منطقی

وضعیت دفتر کل بلاکچین اپتوس، نشان‌دهنده حالت تمامی حساب‌ها یا اکانت‌هاست. حالت این دفتر کل، با استفاده از یک عدد صحیح ۶۴ بیتی بدون علامت و مطابق با تعداد تراکنش‌هایی که سیستم اجرا کرده است، نسخه‌بندی می‌شود. هر کسی که یک تراکنش در این شبکه ثبت کند، حالت یا وضعیت شبکه را تغییر خواهد داد. به‌محض اجرا شدن تراکنش، یک خروجی برای آن تولید می‌شود. این خروجی شامل ۰ یا چند عملیات برای تغییر وضعیت دفتر کل (با نام Write Sets شناخته می‌شود)، یک جهت از رویدادهای حاصله (تایید یا عدم تایید)، مقدار گس مصرف شده و وضعیت تراکنش اجرا شده است.

رویدادها یا Eventها

رویدادها در طول اجرای یک تراکنش منتشر می‌شوند. هر ماژول Move می‌تواند رویدادهای خود را تعریف کند و انتخاب کند که چه زمانی این رویدادها پس از اجرا منتشر شوند. برای مثال، در زمان انتقال یک کوین، هر دو حساب فرستنده و گیرنده، رویدادهای SentEvent و ReceivedEvent را به ترتیب منتشر می‌کنند. این دیتا در دفترکل اپتوس ذخیره می‌شود و می‌تواند از طریق نودهای شبکه اعتبارسنجی شود. هر کدام از نودهای اپتوس یک کلید منحصربه‌فرد دارند و این کلیدها می‌توانند برای اعتبارسنجی جزئیات ایونت‌ها به‌کار روند. اگر یک نود چندین ایونت را با کلید خود منتشر کند، جریانی از رویدادها را به‌وجود می‌آورد که ترتیب آنها از ۰ شروع می‌شود و با اعداد متوالی ۱، ۲، ۳ و غیره ادامه می‌یابد. در ادامه این ترتیب، نوع ایونت و داده‌های مربوط به آن نیز ثبت می‌شوند. نوع رویداد می‌تواند انتقال (Transfer) و غیره باشد. تراکنش‌ها تنها می‌توانند ایونت‌ها را ایجاد کنند و نمی‌توانند آنها را بخوانند. این نوع طراحی تراکنش، باعث می‌شود که اجرای تابع اجرای تراکنش تنها بر پایه وضعیت فعلی و ورودی‌های تراکنش باشد، نه اطلاعات تاریخی (ایونت‌های ایجاد شده قبلی).

برچسب زمانی یا Timestamp

بلاک چین Aptos یک برچسب زمانی (Timestamp) تقریبی و توافق شده برای هر بلاک پیشنهادی و به همین ترتیب، تمام تراکنش‌های درون آن بلوک اتخاذ می‌کند. 

• تایم استمپ اپتوس می‌تواند موارد استفاده مهمی را ایجاد کند؛ از جمله این موارد استفاده می‌توان به منطق وابسته به زمان در قراردادهای هوشمند اشاره کرد. یک توسعه‌دهنده تعیین می‌کند که همه پیشنهادات (Bidها) در یک حراجی، باید قبل از ظهر روز پنجشنبه دریافت شوند و بدین ترتیب، ددلاینی برای این رویداد تعیین می‌کند. منطق وابسته به زمان می‌تواند کاربردهای بسیاری داشته باشد. 
• از آنجایی که اوراکل‌ها داده‌های زنجیره‌ای یا آن‌چین را منتشر می‌کنند، برای مرتبط کردن ایونت‌ها و رسیدگی به تاخیرها از داده‌های دنیای واقعی، به یک برچسب زمانی دقیق و قابل اعتماد روی زنجیره نیاز است.
• با استفاده از تایم استمپ، کلاینت‌ها می‌توانند تشخیص دهند که در رابطه با بلاکچین، چقدر به‌روز هستند. به دلایل امنیتی، برای جلوگیری از داده‌های قدیمی و حملات دوربرد (Long Range Attacks)، کلاینت‌ها باید به یک مهر زمانی با دقت بالا در زمان به‌روزرسانی وضعیت حساب دسترسی داشته باشند. 
• انقضای تراکنش‌ها بر اساس آخرین برچسب زمانی کامیت شده است. به‌عنوان یک لایه امنیتی اضافی برای تراکنش‌های کلاینت‌ها، آنها می‌توانند زمان منقضی شدن تراکنش خود را تعیین کنند. 

تراکنش‌ها و کارمزد تراکنش‌ها در بلاکچین Aptos

تراکنش‌های این شبکه دارای قیمت گس (که در توکن‌های این شبکه تعریف می‌شوند) هستند. درست مثل شبکه اتریوم، ولیدیتورها بر اساس میزان گس انتخابی برای تراکنش‌ها، آنها را اولویت‌بندی می‌کنند. البته در هر مرحله از مدل پایپ لاین اپتوس، برای کنار گذاشتن تراکنش‌های کم‌ارزش امکاناتی وجود دارد؛ این کار برای موثرتر کار کردن شبکه و جلوگیری از انباشته شدن فضای بلاک‌ها انجام می‌شود.

نقشه راه شبکه اپتوس

اپتوس نقشه راه دقیق و خوبی ارائه کرده بود که مراحل این پروژه تا لانچ مین‌نت را بیان می‌کرد. اما بعد از راه‌اندازی شبکه اصلی این پروژه،‌ نقشه راه دقیق و زمان‌بندی‌شده برای برنامه‌های آتی این پروژه ارائه نشده است.

آشنایی با تیم Aptos

این پروژه توسط مو شایک (Mo Shaikh) مدیرعامل پروژه و اوری چینگ (Avery Ching) مدیر ارشد اجرایی ساخته شده است. هر دو نفر از کارمندان متا (فیسبوک سابق) بودند و سال‌ها تجربه در پوزیشن‌های توسعه‌دهنده ارشد و مهندس در صنعت بلاکچین دارند. 

دیگر افراد تیم اپتوس از محققان، طراحان و مهندسان پروژه دیم (Diem) هستند. Diem پروژه بلاکچینی متا بود که در ژانویه ۲۰۲۲ (دی و بهمن ۱۴۰۰) به دلایل قانونی رها شد. در حال حاضر ۶۰ نفر از اعضای این پروژه در اپتوس فعالیت می‌کنند. 

همچنین چند تن از اعضای اصلی پروژه سولانا از جمله آستین ویرتز (Austin Virts) مدیر ارشد مارکتینگ سابق سولانا نیز به اپتوس جذب شده‌اند. 

مشارکت‌ها و سرمایه‌گذارهای آپتوس

جذب سرمایه‌ای که اپتوس داشت،‌ مدت‌ها پیش از راه‌اندازی اسم این پروژه را سر زبان‌ها انداخت. طبق اطلاعات کرانچ‌بیس این پروژه طی سه مرحله ۳۵۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرده است. سرمایه‌گذاران این پروژه نیز مطرح و پرآوازه هستند. نام‌های زیر تعدادی از ۲۹ سرمایه‌گذار این پروژه هستند:

• Andreessen Horowitz (یا a16z)
• Tiger Global Management
• Binance Labs
• Paxos
• Multicoin Capital
• PayPal Ventures
• Circle Ventures
• Apollo
• Jump Crypto
• Dragonfly

اپتوس مشارکت‌های خوبی هم داشته است. قبل از راه‌اندازی این شبکه،‌ بیش از ۱۰۰ پروژه مختلف در اکوسیستم آن حضور داشتند که در بین آن‌ها می‌توان به پونتم نتورک، اکونیا (Econia)، هیپو (Hippo) و وایال (Vial) اشاره کرد.

به جز این موارد اپتوس با استودیو گیمینگ کره‌ای NPIXEL و گوگل کلود در حوزه بازی و وب۳ همکاری می‌کند. همچنین این پروژه با MoonPay برای خرید APT با ارز فیات در کیف پول پترا مشارکت می‌کند.

معرفی کوین APT

بعد از مراحل مختلف اجرای اپتوس در شبکه‌ تست، سرانجام مین‌نت این پروژه در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۲ راه‌اندازی شد و ایردراپ ارزشمندی هم نصیب مشارکت‌کنندگان در تست‌نت آن شد. عرضه کل توکن‌های اپتوس در ابتدا ۱ میلیارد واحد در نظر گرفته شده است که تورمی برای پرداخت پاداش استیکینگ هر سال به آن اضافه می‌شود. سود سالانه استیک Aptos حداکثر ۷ درصد است که هر سال ۱.۵ درصد از آن کاسته شده تا نهایتا به کمتر از ۳.۲۵ درصد برسد.

نحوه توزیع توکن‌ APT به شرح زیر است:

• ۵۱.۰۲ درصد برای جامعه
• ۱۹ درصد برای مشارکت‌کنندگان اصلی
• ۱۶.۵ درصد برای بنیاد
• ۱۳.۴۸ درصد برای سرمایه‌گذاران

برای توکن‌های سرمایه‌گذاران و مشارکت‌گنندگان اصلی، یک دوره وستینگ ۴ ساله در نظر گرفته شده است. ۸۰ درصد از توکن‌های اختصاص داده شده به جامعه توسط بنیاد اپتوس و مابقی توسط Aptos Lab نگهداری می‌شود. از این توکن‌ها بر حمایت از رشد جامعه استفاده خواهد شد و مقداری که از آن باقی بماند، ماهانه و در یک بازه ۱۰ ساله آغاز خواهد شد.

در زمان ویرایش این مقاله قیمت APT حدود  ۱۱.۳ دلار، عرضه کل آن حدود ۱.۲ میلیارد و تعداد توکن‌های در گردش نزدیک به ۱۸۲ میلیون واحد است. اپتوس با ارزش بازار بیش از ۲ میلیارد واحدی در رتبه ۳۱ بین تمام ارزهای دیجیتال قرار گرفته است. ۱۹.۹۲ دلار بالاترین قیمت تاریخ APT در تاریخ ۶ بهمن ۱۴۰۱ و ۳.۰۸ دلار پایین‌ترین قیمت آن در تاریخ ۸ دی ۱۴۰۱ ثبت شده است.

ارز دیجیتال APT را از کجا بخریم و کجا نگهداری کنیم؟

اپتوس تقریبا در تمام صرافی‌های بزرگ دنیا لیست شده است. کوین APT را می‌توان از صرافی‌های بایننس، کوین‌بیس، کوکوین، کراکن، بیتفینکس، بای‌بیت، گیت،‌ OKX، کوینکس و LBank خریداری کرد. همچنین صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ نیز از شبکه اپتوس پشتیبانی می‌کند و می‌توان برای خرید و فروش به آن مراجعه کرد.

کیف پول‌های زیادی از شبکه اپتوس پشتیبانی می‌کنند. برای نگهداری APT می‌توان از کیف پول‌های Petra، تراست والت، Pontem، Martian، Fletch و کیف پول سخت‌افزاری لجر استفاده کرد.

آخرین اخبار آپتوس (فروردین ۱۴۰۲)

اپتوس پس از لانچ مین‌نت ۲۰ میلیون توکن را بین ۱۱۰٬۲۳۵ نفر از کسانی که در تست‌نت مشارکت کرده بودند، ایردراپ کرد. ارزش این ایردراپ در حدود ۲۰۰ میلیون دلار بود. همچنین در ۱۲ آوریل سال ۲۰۲۳ (۲۳ فروردین ۱۴۰۲) تعداد ۴.۵ میلیون کوین APT‌ آزاد شد. پیشنهاد می‌کنم تقویم آزادسازی توکن پروژه‌‌ها برای این ماه را مشاهده کنید.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• بلاکچین آپتوس چیست؟
  اپتوس یک شبکه لایه ۱ است، که امکانات و همچنین زبان برنامه‌نویسی جدیدی به نام Move را معرفی می‌کند. این شبکه قادر است تا ۱۶۰ هزار تراکنش را در ثانیه تایید کند و مدعی است که هر سه ضلع بلاکچین (امنیت، مقیاس‌پذیری و عدم تمرکز) را بدون فدا کردن یکی از اضلاع، تامین می‌کند.
• چه کیف پولی برای نگهداری Aptos مناسب است؟
  برای نگهداری ارز دیجیتال APT می‌توان از کیف‌پول‌های Martian ،Fewcha ،Aptos Wallet ،Hive ،Pontem و Petra استفاده کرد.

جمع‌بندی

در این مقاله سعی کردیم همه جوانب شبکه اپتوس را پوشش دهیم. بلاکچین آپتوس یک شبکه لایه ۱ است و قصد دارد تبدیل به امن‌ترین و مقیاس‌پذیرترین شبکه بلاکچینی موجود شود. در این مقاله ابتدا به این موضوع پرداختیم که آپتوس چیست و در ادامه مقاله نیز به بررسی ایده و هدف اپتوس، نحوه کارکرد، معرفی رمزارز APTOS، نقشه راه، همکاری‌ها و سرمایه‌گذاران پروژه و تیم سازنده آپتوس پرداختیم. نظر شما درباره Aptos چیست؟ آیا این شبکه می‌تواند جایگاه پروژه‌های بزرگی مثل آوالانچ یا حتی اتریوم را تصاحب کند؟