آشنایی با مفهوم دیفای ۲؛ آیا مشکلات حوزه دیفای برطرف خواهند شد؟

دیفای ۲ در واقع فعالیت پروژه‌هایی را شامل می‌شود که مشکلات دیفای ۱ را بهبود ببخشند. دیفای در لغت به معنای ارائه خدمات مالی غیرمتمرکز به صورت گسترده به همه عموم مردم و سازمان‌ها است که از جمله اهداف آن، می‌توان به افزایش مقیاس‌پذیری، امنیت، تمرکز زدایی، گستردگی نقدینگی و دسترسی همگان به خدمات مالی اشاره کرد. دیفای ۲ به منظور کاربرپسندتر کردن خدمات دیفای ۱ پا به عرصه نهاده است که در صورت موفقیت، می‌تواند به کاهش خطرات و مشکلاتی که کاربران رمز ارز را از استفاده از آن منصرف می‌کند، کمک کند. اگر شما هنوز از دیفای و خدمات مالی غیرمتمرکز استفاده نکرده‌اید، احتمالاً با دیفای ۱ بر ترس خود غلبه خواهید کرد.

در حال حاضر انواع مختلفی از خدمات دیفای ۲ به بهره‌برداری رسیده‌اند. به عنوان مثال، برخی از پلتفرم‌ها به شما این امکان را می‌دهند تا از LP توکن‌های خود به منظور تأمین نقدینگی و کشت سود استفاده کنید و یا آن‌ها را به عنوان وثیقه برای وام ارائه دهید. با استفاده از این مکانیزم، می‌توانید توکن‌های خود را ذخیره کنید و یا در عین حال پاداش‌های استخر را دریافت کنید. همچنین می‌توانید زمانی که وثیقه شما برای وام‌دهنده سود ایجاد می‌کند، وام‌های خودپرداخت شونده (self-repaying loans) را اخذ کنید. در این صورت بهره وام بدون پرداخت سود توسط وام‌گیرنده پرداخت خواهد شد. به‌علاوه، از موارد دیگر استفاده از دیفای ۲ می‌توان به بیمه در برابر قراردادهای هوشمند به‌خطر افتاده و ضررهایی که ناشی از نوسان قیمت می‌باشد اشاره نمود. یک روند رو به رشد در پیاده‌سازی دیفای ۲، حاکمیت DAO و عدم تمرکز منابع مالی است. با این حال، دولت‌ها و رگولاتوری­ها ممکن است بر تعداد پروژه‌های اجرا شده تأثیر بگذارند که این را هنگام سرمایه‌گذاری باید در نظر گرفت. برای آشنایی بیشتر با دیفای ۲ در این مقاله با میهن بلاکچین همراه باشید.

مقدمه‌ای بر دیفای

تقریبا دو سال از رشد DeFi (امور مالی غیرمتمرکز) که در سال ۲۰۲۰ به دنیای رمز ارز معرفی شدند، می‌گذرد. از آن زمان، پروژه‌های فوق‌العاده موفقی مانند UniSwap، غیرمتمرکز کردن تجارت و امور مالی و راه‌های جدید برای افزایش علاقه کاربران و کسب درآمد آن‌ها (مانند کشت سود یا استکینگ) در دنیای ارزهای دیجیتال به وجود آمده‌اند. اما درست همان‌طور که با بیت­کوین تجربه کرده‌ایم، هنوز مشکلاتی در این زمینه جدید وجود دارد که باید حل شوند. اصطلاح دیفای ۲ به توصیف نسل جدیدی از برنامه‌های مالی غیرمتمرکز یا DApps می‌پردازد.

از دسامبر ۲۰۲۱ تاکنون، دیفای ۲ با پروژه‌های شاخصی در حال تکامل است. اما این موضوع در واقع تازه آغاز راه حوزه دیفای است. در این مقاله می‌خوانیم که باید به چه مواردی توجه کرد و چرا دیفای ۲ برای حل مشکلات مالی در اکوسیستم DeFi سابق موردنیاز است.

دیفای ۲ چیست؟

دیفای ۲ یک تحول عظیم است که برای ارتقاء و رفع مشکلات موجود در موج اصلی دیفای تلاش می‌کند. دیفای ۱، خود انقلابی بزرگ در ارائه خدمات مالی غیرمتمرکز به هر شخصی که از کیف پول رمزنگاری‌شده استفاده می‌کند به شمار می‌رود، اما همچنان با نقاط ضعفی دست‌وپنجه نرم می‌کند. صنعت رمز ارز، قبلا فرآیند بهبود نقاط ضعف اولیه در بیت‌کوین را با بلاک­چین­‌های نسل دوم مانند اتریوم تا حدودی برطرف نموده است. اما دیفای ۲ باید به مقررات جدیدی مانند احراز هویت (KYC) و مبارزه با پول‌شویی (AML) که دولت‌ها بر آن پافشاری می‌کنند، واکنش نشان دهد.

به عنوان مثال، استخرهای نقدینگی (LPs) در دیفای بسیار موفق عمل کرده‌اند، زیرا به ارائه‌دهندگان نقدینگی اجازه می‌دهد تا برای استکینگ جفت‌ارز دلخواه، کارمزد دریافت کنند. با این حال، اگر نسبت قیمت توکن­‌ها تغییر کند، ارائه‌دهندگان نقدینگی در معرض خطر از دست دادن پول (ضررهای مالی ناپایدار) هستند. یک پروتکل دیفای ۲ می‌تواند با هزینه اندکی به عنوان بیمه، در برابر این خطرات، کاربران را محافظت کند. این راه‌حل، انگیزه بیشتری برای سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی ها فراهم می‌کند و به کاربران، سهامداران و فضای دیفای به‌طور کلی سود می‌رساند.

دیفای چه محدودیت‌هایی دارد؟

قبل از پرداختن به موارد استفاده از دیفای ۲، بهتر است در ابتدا، مشکلاتی که باید در این راستا حل گردند، بیان شوند. بسیاری از مسائل مطرح‌شده در اینجا مشابه موضوعاتی است که فناوری بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال به‌طور کلی با آن روبرو هستند که در ذیل به آن‌ها اشاره می‌شود:

• مقیاس‌پذیری: پروتکل‌های دیفای در بلاک‌چین­‌ها با هزینه‌های ترافیک و کارمزد بالا، اغلب خدمات کند و گرانی را ارائه می‌دهند. انجام فعالیت‌های ساده نیز ممکن است بسیار به طول بیانجامد و مقرون‌به‌صرفه نباشد.
• اوراکل‌ها و اطلاعات شخص ثالث: امور مالی غیرمتمرکز، بسته به جزئیات موردنیاز، به اوراکل‌های باکیفیت بالاتری (منابع داده‌های شخص ثالث) نیاز دارند.
• تمرکز: افزایش مقدار تمرکززدایی باید یک هدف در دیفای باشد. با این حال، بسیاری از پروژه‌ها هنوز اصول اولیه ارائه‌شده در DAO را ندارند.
• امنیت: اکثر کاربران خطرات موجود در دیفای را درک نکرده و با مدیریت با آن‌ها رفتار نمی‌کنند. آن‌ها میلیون‌ها دلار در قراردادهای هوشمندی که کاملا نمی‌دانند امن هستند یا خیر، رمز ارز استیک یا سپرده‌گذاری می‌کنند. با وجود آنکه اقدامات و راهکارهای امنیتی بسیاری در انعقاد آن قراردادها وجود دارد، اما ممکن است با به‌روزرسانی پروتکل‌ها، ارزش آن‌ها کاهش یابد.
• نقدینگی: بازارها و استخرهای نقدینگی در بلاک‌چین‌ها و پلتفرم‌های مختلف پخش شده‌اند و نقدینگی را تقسیم می‌کنند. به‌منظور تأمین نقدینگی، وجوه استیک شده و ارزش کل آن‌ها در دیفای قفل می‌شود. در بیشتر موارد، توکن‌های موجود در استخرهای نقدینگی را نمی‌توان در جای دیگری استفاده کرد که باعث ناکارآمدی سرمایه می‌شود.

چرا دیفای ۲ مهم است؟

حتی برای سرمایه‌گذاران و کاربران باتجربه صنعت رمز ارز نیز، دیفای می‌تواند دلهره‌آور و یا چالش‌برانگیز باشد. با این حال، هدف آن کاهش موانع ورود به امور مالی غیرمتمرکز و ایجاد فرصت‌های کسب درآمد جدید برای دارندگان رمز ارز خواهد بود. کاربرانی که تمایل ندارند از بانک‌های سنتی وام دریافت کنند، ممکن است رغبت بیشتری در وام گرفتن با پروتکل‌های دیفای نشان دهند.

اهمیت دیفای ۲ از آنجا بیشتر می‌شود که باید امور مالی غیرمتمرکز را بدون به‌خطر انداختن ریسک سرمایه‌گذاران، مدیریت کند. دیفای ۲ همچنین سعی می‌کند مشکلات ذکرشده در بخش قبل را حل کند و تجربه کاربران رمز ارز را بهبود بخشد. اگر بتوان این راهکارها را پیاده‌سازی کرد و مشوق‌های بهتری ارائه نمود، آنگاه همه کاربران می‌توانند از سود ناشی از دیفای ۲ بهره‌مند شوند.

موارد استفاده از دیفای ۲

در حال حاضر پروژه‌هایی وجود دارد که خدمات جدید دیفای را در بسیاری از شبکه‌ها و پلتفرم‌ها، از جمله اتریوم، زنجیره هوشمند بایننس، سولانا و سایر بلاک‌چین‌های دارای قرارداد هوشمند ارائه می‌کنند. در اینجا به برخی از رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

به گردش درآوردن ارزش دارایی‌هایی استیک‌شده

اگر تا به حال یک جفت‌ارز را در یک استخر نقدینگی استک کرده باشید، در ازای آن، توکن‌های LP دریافت خواهید کرد. در دیفای ۱، می‌توانید توکن‌های LP را در کشت سود (ییلد فارمینگ) به اشتراک بگذارید تا سود خود را ترکیب کنید. قبل از دیفای ۲، این نهایت کاری بود که امکان انجام آن وجود داشت و میلیون‌ها دلار در خزانه‌های تأمین نقدینگی قفل می‌شد. اما هنوز پتانسیل لازم برای بهبود بیشتر جذب سرمایه وجود دارد.

دیفای ۲ این موضوع را یک گام فراتر می‌برد و از توکن‌های LP مورداستفاده در ییلد فارمینگ به‌عنوان وثیقه استفاده می‌کند که می‌تواند برای وام از یک پروتکل دلخواه یا تولید توکن در فرآیندی مشابه MakerDAO (DAI) مورد استفاده قرار گیرد. مکانیزم دقیق آن بر اساس پروژه تغییر می‌کند، اما ایده اصلی این است که توکن‌های LP شما باید ارزش خود را برای فرصت‌های جدید با در نظرگیری سود سالانه یا APY حفظ کنند.

بیمه قرارداد هوشمند

اگر در صنعت رمز ارز یک توسعه‌دهنده باتجربه نباشید، انجام بررسی دقیق قراردادهای هوشمند امری دشوار خواهد بود. بدون این دانش، شما فقط می‌توانید تا حدی متوسطی یک پروژه را ارزیابی کنید. این امر ریسک زیادی را هنگام سرمایه‌گذاری در پروژه‌های دیفای ایجاد می‌کند. با پیاده‌سازی دیفای ۲، امکان دریافت بیمه در قراردادهای هوشمند خاص وجود خواهد داشت.

تصور کنید از یک پلتفرم بهینه‌ساز سود (yield optimizer) استفاده می‌کنید و توکن‌های LP خود را در قرارداد هوشمند آن سپرده‌گذاری کرده‌اید. اگر قرارداد هوشمند در معرض خطر قرار بگیرد، ممکن است تمام سپرده‌های خود را از دست بدهید. یک پروژه بیمه‌شده می‌تواند با پرداخت هزینه‌ای معقول، به شما ضمانت سپرده را بدهد. توجه داشته باشید که این موضوع، فقط برای یک قرارداد هوشمند خاص خواهد بود. معمولاً اگر قرارداد شما با استخر نقدینگی به خطر بیفتد، پرداختی دریافت نخواهید کرد. با این‌ حال، اگر قرارداد Yield Farming به خطر بیفتد اما تحت پوشش بیمه قرار گیرد، احتمالا غرامت دریافت خواهید نمود.

بیمه ضرر ناپایدار

اگر در یک استخر نقدینگی سرمایه‌گذاری کنید و استخراج نقدینگی را شروع کنید، هرگونه تغییر در نسبت قیمت دو توکنی که قفل کرده‌اید ممکن است منجر به زیان مالی شود. این فرآیند به عنوان زیان مالی ناپایدار یا Impermanent Loss شناخته می‌شود، اما پروتکل‌های جدید دیفای ۲ در حال بررسی روش‌های جدیدی برای کاهش این خطر هستند.

به عنوان مثال، تصور کنید یک توکن به یک استخر نقدینگی یک‌طرفه (بدون در نظر گرفتن جفت توکن) اضافه کنید. سپس پروتکل، توکن بومی آن استخر را به عنوان طرف دیگر جفت توکن اضافه می‌کند. در این حالت، کارمزدهای پرداخت‌شده از مبادلات در جفت توکن مربوطه به حساب شما واریز خواهد همچنین، توکن بومی آن استخر پروتکل نیز دریافت خواهد نمود.

با گذشت زمان، پروتکل از کارمزدهای خود برای ایجاد یک صندوق بیمه استفاده می‌کند تا سپرده شما را در برابر اثرات زیان‌های مالی گذرا حفاظت کند. اگر کارمزد کافی برای پرداخت زیان وجود نداشته باشد، پروتکل می‌تواند توکن‌های جدیدی را برای پوشش آن‌ها ایجاد کند. اگر تعداد توکن‌ها زیاد شود، می‌توان آن‌ها را برای پروسه‌های بعد ذخیره کرد یا برای کاهش عرضه سوزاند.

وام‌های خود پرداخت شونده (self-repaying loans)

به طور معمول، گرفتن وام دارای ریسک لیکویید شدن و پرداخت بهره است. اما با دیفای ۲، این مسئله حذف شده است. به عنوان مثال، تصور کنید که وامی به ارزش ۱۰۰ دلار از یک وام‌دهنده دریافت می‌کنید. وام‌دهنده ۱۰۰ دلار ارز دیجیتال به شما پرداخت می‌کند، اما ۵۰ دلار به عنوان وثیقه نیاز دارد. هنگامی که سپرده خود را ارائه می‌دهید، وام‌دهنده از آن برای دریافت سود و یا پرداخت وام شما استفاده می‌کند. پس از اینکه وام‌دهنده ۱۰۰ دلار با رمز ارز شما به‌علاوه مقداری اضافی به‌عنوان حق بیمه به دست آورد، سپرده شما برگردانده می‌شود. در اینجا نیز خطر لیکویید شدن وجود ندارد. اگر ارزش توکن وثیقه کاهش یابد، بازپرداخت وام مدت‌زمان بیشتری به طول می‌انجامد.

چه کسی دیفای ۲ را کنترل می‌کند؟

با این همه ویژگی و کاربرد دیفای ۲، شاید برای شما سؤال پیش بیاید که چه کسی آن‌ها را کنترل می‌کند؟ مطابق با اصول صنعت رمز ارز، همیشه یک روند غیرمتمرکز بودن با فناوری بلاک‌چین وجود داشته است و دیفای نیز تفاوتی با آن ندارد. یکی از اولین پروژه‌های دیفای ۱، MakerDAO (DAI)، استانداردی را برای کنترل نقدینگی و نحوه عملکرد ارائه کرده است. هم‌اکنون نیز، پروژه‌های دیفای ۲ به‌طور فزاینده‌ای مطابق با دستورالعمل و قوانین جامعه خود پیش خواهند رفت.

توکن بسیاری از پلتفرم‌ها نیز به‌عنوان توکن‌های حاکمیتی کار می‌کنند که به دارندگان آن‌ها حق رأی می‌دهند. منطقی است که دیفای ۲ تمرکززدایی بیشتری را به فضای رمز ارز هدیه دهد. با این حال، نقش مقررات و قوانین موجود بر پروتکل‌ها همواره باید در نظر گرفته شود.

خطرات دیفای ۲ چیست و چگونه از آن‌ها پیشگیری کنیم؟

دیفای ۲ بسیاری از خطرات مشابه دیفای ۱ را دارد. در اینجا برخی از اصلی‌ترین ریسک‌ها و اقداماتی که می‌توانید برای ایمن نگه‌داشتن سرمایه خود انجام دهید، آورده شده است.

• قراردادهای هوشمندی که با آن‌ها تعامل دارید، ممکن است دارای نقاط ضعف بوده و یا هک شوند. بازرسی و رسیدگی پیوسته به این قراردادها، هرگز تضمینی برای ایمنی پروژه نیست. تا آنجا که ممکن است در مورد پروژه تحقیق کنید و درک کنید که سرمایه‌گذاری همیشه دارای ریسک است.
• مقررات حاکمیتی می‌توانند بر سرمایه‌گذاری شما تأثیر بگذارد. دولت‌ها و رگولاتوری‌ها در سراسر جهان به اکوسیستم دیفای علاقه‌مند هستند. ازآنجایی که تنظیم مقررات و قوانین می‌تواند امنیت و ثبات را برای صنعت رمز ارز به ارمغان بیاورد، اما برخی از پروژه‌ها ممکن است مجبور شوند خدمات خود را طبق قوانین جدیدی که ایجاد شده‌اند، تغییر دهند.
• ضررهای مالی ناپایدار. حتی با بهره‌گیری از بیمه قراردادهای هوشمند، هنوز برای هر کسی که می‌خواهد با استخراج نقدینگی کسب درآمد کند، ضررهای مالی گذرا خطر بزرگی به شمار می‌رود. توجه داشته باشید که خطرات سرمایه‌گذاری را هرگز نمی‌توان به‌طور کامل از بین برد.
• ممکن است دسترسی به وجوه خود دشوار باشد. اگر از طریق رابط کاربری وب‌سایت پروژه دیفای سرمایه‌گذاری می‌کنید، بهتر است که قرارداد هوشمند خود را در یک مرورگر بلاک‌چین نیز قرار دهید آن را کنترل کنید. در غیر این صورت، اگر وب‌سایت پروژه از کار بیفتد، دیگر نمی‌توانید سرمایه خود را برداشت کنید. با این حال، برای تعامل مستقیم با قرارداد هوشمند، به تخصص فنی بالایی نیاز دارید.

جمع‌بندی

در حالی که امروزه پروژه‌های موفق بسیاری در فضای دیفای وجود دارند، پتانسیل کامل دیفای ۲ در واقعیت مشاهده نشده است. این موضوع هنوز برای اکثر کاربران پیچیده است و هیچ‌کس نباید از امور مالی غیرمتمرکز که کاملاً آن درک نمی‌کند، استفاده کند. به‌منظور عملی کردن دیفای ۲ برای کاربران جدید، باید فعالیت‌های گسترده‌ای صورت پذیرد. صنعت بلاک‌چین شاهد موفقیت‌هایی در روش‌های جدید کسب درآمد، افزایش APY و کاهش ریسک بوده است، اما باید منتظر ماند و دید که آیا دیفای ۲ به‌طور کامل به وعده‌های خود عمل می‌کند یا خیر. نظر شما درباره حوزه دیفای ۲ چیست؟