پروتکل Multichain چیست؟‌ آشنایی با شبکه مالتی چین و ‌توکن Multi

فناوری‌های میان‌زنجیره‌ای (Cross Chain) با هدف ارتباط میان بلاکچین‌ها و انتقال اطلاعات به وجود آمده‌اند. چندین پلتفرم از این فناوری بهره می‌برند که یکی از آنها شبکه Multichain نام دارد. این شبکه پیش‌تر با نام  پلتفرم AnySwap و در بستر بلاکچین فیوژن (Fusion) فعالیت می‌کرد. شبکه مولتی چین یک پروتکل میان زنجیره‌ای است که با انتقال اطلاعات میان بلاکچین‌های مختلف به تقویت تکنولوژی بلاکچین کمک می‌کند. در این مقاله از میهن بلاکچین به این پلتفرم می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که پروتکل Multichain چیست و چطور کار می‌کند. سپس توکن Multi را مورد بررسی قرار می‌دهیم تا کاربران با ویژگی‌های این رمزارز بیشتر آشنا شوند. نگاهی به نقشه راه این پروتکل و معرفی کیف پول‌ها و صرافی‌هایی که رمزارز مولتی را ارائه می‌کنند، از دیگر بخش‌های این مقاله است. 

پروتکل Multichain چیست؟

پروتکل مالتی چین در جولای سال ۲۰۲۰ (تیرماه ۱۳۹۹) با نام AnySwap کار خود را روی بلاکچین فیوژن آغاز کرد. این پروژه در همان ابتدا توانست در طی یک شبانه‌روز حجم معاملاتی بالغ بر ۶۰۰ هزار دلار را به ثبت برساند. انی سواپ پس از شش ماه از آغاز فعالیتش، ارزش بازار خود را به ۲۱ میلیون دلار رساند. در تاریخ ۲۱ دسامبر سال ۲۰۲۱ (۳۰ آذر ۱۴۰۰) این پروژه به Multichain تغییر برند داد و توکن آن نیز از Any به Multi‌ تغییر پیدا کرد.

عمر این پروتکل چندان طولانی نبود و در ۱۴ جولای ۲۰۲۳ (۲۳ تیر ۱۴۰۲) قرار شد مالتی چین فعلا به کار خود پایان دهد. در حال حاضر تیم پروتکل مالتی چین به کاربران خود اعلام کرده است از این پروتکل استفاده نکنند. در صورت انتشار اطلاعیه‌های جدید، این بخش به‌روزرسانی خواهد شد. این مسئله در پی مشکلاتی بود که برای این پروتکل به وجود آمد که در بخش پایانی این مطلب به آن اشاره خواهیم کرد. سایر بخش‌های این مطلب هم برای موارد آموزشی، انجام امور تحقیقاتی و ریسرچ‌های کاربران، همچنان به همان شکل گذشته باقی خواهد ماند.

امروزه بلاک‌چین‌های متعددی به وجود‌آمده‌اند که با وجود ماهیت یکسان در فرایند ثبت و نگهداری اطلاعات، سازوکار و راه‌حل‌های منحصربه‌فردی را برای پیاده‌سازی این موارد در پیش می‌گیرند. این تنوع فرایند، باعث ایجاد اکوسیستم‌های متعددی شده است و نبود ارتباط مستقیم میان این اکوسیستم‌ها، چالشی مهم برای تکنولوژی بلاک چین به حساب می‌آید. بلاکچین اتریوم به‌عنوان بزرگ‌ترین اکوسیستم موجود در این حوزه شناخته می‌شود و از حامیان اصلی برقراری ارتباط Cross Chain در میان بلاکچین‌هاست.

مالتی چین یک مسیریاب یا روتر (Router) برای Web۳ به شمار می‌رود و  در حقیقت زیرساختی است که برای تعاملات و ارتباطات میان‌زنجیره‌ای توسعه یافته است. این شبکه برای ایجاد ارتباط بلاکچین‌ها با یکدیگر به وجود آمد. هر بلاکچین سرویس‌ها و خدمات مخصوص خود را دارد که موجب می‌شود، جامعه منحصربه‌فرد و همچنین توسعه‌های مربوط به خود را داشته باشد. 

راهکاری که Multichain ارائه کرده است، تقریبا به تمام بلاکچین‌ها این اجازه را می‌دهد که با یکدیگر همکاری کنند. هیچ محدودیتی هم در نوع زنجیره‌ها وجود ندارد؛ خواه زنجیره‌های مشابه اتریوم مانند بایننس اسمارت چین باشند یا سایر زنجیره‌های لایه دوم که برای تکمیل عملیات خود به اتریوم نیاز دارند (مثل پالیگان) یا شبکه‌ای از پاراچین‌ها (مثل مون بیم در سیستم پولکادات) یا زنجیره‌هایی از نوع بیت کوین (مثل لایت کوین) یا زنجیره‌های کازمس (COSMOS) مانند ترا. مالتی چین از تمام زنجیره‌های رمزنگاری‌شده با الگوریتم امضای دیجیتال مبتنی بر منحنی بیضوی (ECDSA) و EdDSA پشتیبانی می‌کند. این دو از مهم‌ترین الگوریتم‌های رمزنگاری کلید عمومی به شمار می‌روند. در واقع مالتی چین به این دلیل به سراغ این دو الگوریتم رفته است که بتواند به عنوان یک لایه جهانی با قابلیت همکاری خود را معرفی کند.

شبکه Multichain‌ را اکنون می‌توان پیشگام و پیشرو در عرصه‌ بین‌زنجیره‌ای دانست. به گزارش مالتی چین، این شبکه حجم روزانه‌ای بیشتر از ۱۰۰ میلیون دلار را به ثبت می‌رساند. همچنین ارزش کل قفل شده (TVL) این پروتکل افزون بر ۵ میلیارد دلار است و روز به روز به محبوبیت این شبکه افزوده می‌شود.

هدف از ایجاد مالتی چین چه بود؟

مالتی چین با هدف فراهم کردن امکان برقراری ارتباط میان زنجیره‌های مختلف به وجود آمد. این شبکه به دنبال آن است که به عنوان یک روتر غیر قابل جایگزینی برای نسل سوم وب مورد استفاده قرار بگیرد. این شبکه حتی تغییر برند خود را نیز به دلیل فراهم کردن سرویس‌ها و خدمات بهتر میان‌زنجیره‌ای انجام داد. به این ترتیب که با انجام این کار، تمرکزش را روی ایجاد زیرساخت‌هایی برای تعاملات بین‌زنجیره‌ای قرار داد.

این شبکه با ارائه خدمات خود، قصد دارد تجربه کاربری را بهبود ببخشد و با انجام تراکنش‌ها در میانگین زمان ۱۰۰ ثانیه، سرعت اجرای تراکنش‌ها را نیز بهبود ببخشد. 

پلتفرم مالتی چین چطور کار می‌کند؟

الگوریتم اصلی که در مالتی چین به کار گرفته شده است، نتیجه کار پژوهشی استیون گلدفدر (Steven Goldfeder) و روزایرو گنارو (Rosario Gennaro) است. این دو نفر در سال ۲۰۱۹ مقاله‌ای نوشتند که در جریان پیاده‌سازی یک کد جدید، توسط مولتی چین به کار گرفته شده و همچنان در حال بهبود است. استفاده از یک امضای منفرد برای ارسال دارایی‌ها یا تعامل با قراردادهای هوشمند کراس‌چین‌ها، منجر به ایجاد مشکلاتی در سیستم می‌شود. مثلا ممکن است آدرس‌هایی که مالکیت خارجی دارند، در نگهداری از کلیدها و حفظ امنیت آنها کوتاهی کنند. یکی از راهکارها برای مقابله با چنین امری، استفاده از کیف پول‌های چندامضایی است. پس برای انجام تراکنش‌ها به چندین امضا نیاز خواهید داشت. اما باز هم مشکلاتی وجود دارد:

• این کلیدها همچنان مربوط به آدرس‌هایی با مالکیت خارجی هستند.
• امضاکننده باید از قبل تعریف شود و این مسئله انعطاف سیستم را زیر سوال می‌برد.  
• آدرس‌های امضاشده عمومی هستند؛ پس ساختار دسترسی برای هر کسی شناخته‌شده خواهد بود.
• داده‌هایی که باید امضا شوند بزرگ‌ هستند و ممکن است نیازمند کلیدهای زیادی باشند.

راه‌حل این مشکلات، استفاده از امضاهای TSS (مخفف Threshold Signature Scheme‌ به معنی طرح امضای آستانه‌ای) و تقسیم کردن یک کلید به چندین بخش است. در ادامه این فناوری را با جزئیات بیشتری توضیح خواهیم داد.

شبکه SMPC مولتی چین

محاسبات چند طرفه ایمن یا Secure Multi Party Computation (به اختصار SMPC) قلب تپنده Multichain است که با الگوریتم تولید کلید توزیع‌شده پیاده‌سازی شده است. بر اساس الگوریتم این شبکه، هر نود حاضر در مجموعه از شبکه انتخاب می‌شود و به صورت جداگانه و مستقل از بقیه کار می‌کند. سپس بخشی از کلید خصوصی را تولید می‌کند که مسئول امضای تراکنش‌هاست. نودها در مجموع و کنار هم تراکنش‌ها را امضا می‌کنند، اما نمی‌توانند به صورت جداگانه این کار را انجام بدهند. 

توجه به این مسئله هم مهم است که کلید در هنگام امضا بازسازی نمی‌شود. کلید کامل هرگز اسمبل و مونتاژ نمی‌شود؛ پس نمی‌توان آن را رهگیری کرد. این کار طی چندین دوره محاسبات میان گره‌ها انجام می‌شود. اگر یکی از گره‌ها پیغام نادرست و مخربی ارسال کند، مهم است که بتوان او را شناسایی کرد. در غیر این صورت احتمال حمله محروم‌سازی از سرویس (Denial of Service attack یا به اختصار DoS) وجود خواهد داشت. این حمله به معنای ایجاد اختلال در عملکرد سیستم و بروز وقفه در ارائه خدمات است.

امضای آستانه‌ای

TTS ساختاری دارد که مطابق آن،‌ طرفین تنها بخشی از کلید خصوصی را ایجاد می‌کنند. این کار امنیت را بالا می‌برد؛ چرا که هیچ‌کدام از طرفین به تنهایی کلید خصوصی را در اختیار ندارد و تنها از همان بخشی که خودش ایجاد کرده مطلع است. هر شخص به صورت جداگانه نمی‌تواند از همان بخش مخصوص به خودش برای امضای تراکنش‌ها استفاده کند. زمانی که دو سوم طرفین درگیر در یک تراکنش به اجماع برسند، امضای آستانه‌ای به انجام خواهد رسید.

از میان N امضاکننده ممکن، تنها هر T امضاکننده (n/2+1≤ t ≤ n) می‌تواند تراکنش را امضا کند؛ یعنی دست‌کم T امضاکننده می‌توانند با هم تبانی و امضا را جعل کنند. استفاده از امضای آستانه‌ای مزایایی دارد:

• این اتفاق به صورت خصوصی می‌افتد؛ پس هیچ‌کس نمی‌داند که کدام امضاکننده T در فرایند شرکت کرده است.
• اگر تعداد امضاکنندگان احتمالی زیاد باشد، بهترین‌شان انتخاب می‌شوند.
• کارایی این قضیه از آنجا ناشی می‌شود که تنها یک امضای منفرد روی زنجیره ارسال می‌شود که مانند همان امضاهای مرسوم است.

 برای آشنایی بیشتر با سازوکار پروتکل Multichain، درک مکانیسم دو فناوری پل میان‌زنجیره‌ای و روتر میان‌زنجیره‌ای نیز حائز اهمیت است.

پل میان‌‌زنجیره‌ای

هر پل، لینکی میان دو بلاکچین متفاوت است. آن دارایی که باید در زنجیره اصلی بریج شود، به یک آدرس کیف پول SMPC مخصوص ارسال و در آنجا به شکلی ایمن نگهداری می‌شود. این آدرس در واقع حساب مدیریت غیرمتمرکز (Decentralized Management Account یا DMA) است. در زنجیره مقصد هم یک قرارداد هوشمند توکن‌ها را با نسبت یک به یک (با توکن‌هایی که در حساب مدیریت غیرمتمرکز وجود دارند) مینت می‌کند. سپس آنها را به کیف پول کاربر ارسال می‌کند. برعکس این پروسه نیز زمانی انجام می‌شود که توکن‌ها به قرارداد هوشمند ارسال می‌شوند. سپس با سوزاندن توکن‌ها، نودهای SMPC توکن‌ها را روی زنجیره اصلی آزاد می‌کنند.

نودهای شبکه SMPC هنگام اتصال یک بلاکچین به بلاکچینی دیگر، می‌توانند امور زیر را بدون دخالت انسان و به صورت مستقل انجام بدهند:

• در ابتدا زمانی که یک پل جدید بین دو بلاکچین مورد نظر ساخته می‌شود، نودهای SMPC یک حساب مدیریت غیرمتمرکز ایجاد می‌کنند. آدرس این حساب برای ارسال دارایی مورد نیاز است و تنها توسط نودهای SMPC‌ کنترل می‌شود.
• همچنین زمانی که یک پل جدید میان دو بلاکچین ساخته می‌شود، نودهای SMPC مربوط به دارایی‌های رپد شده (Wrapped)، به یک قرارداد هوشمند جدید در زنجیره مقصد متصل می‌شوند. ممکن است شخص ثالث یا تیم Multichain این قرارداد هوشمند را بسازد. از این اسمارت کانترکت برای ضرب توکن‌های جدید روی زنجیره مقصد یا سوزاندن آنها هنگام بازخرید در زنجیره اصلی استفاده می‌شود.
• نودهای MPC حساب مدیریت غیرمتمرکز را رصد می‌کنند. زمانی که یک دارایی جدید به این حساب ارسال می‌شود، قرارداد هوشمند دارایی‌های رپد شده روی زنجیره مقصد شروع به مینت کردن توکن‌ها می‌کند.
• اگر دارایی‌ها بازخرید شوند، قرارداد هوشمند دارایی‌ رپد شده توسط نودهای MPC فعال می‌شوند تا عمل سوزاندن توکن انجام شود. پس از آن این نودها دارایی‌ها را از حساب مدیریت غیرمتمرکز آزاد و به زنجیره اصلی ارسال می‌کنند. 

روتر بین‌زنجیره‌ای

این روتر امکان انتقال دارایی‌ها را به چندین زنجیره فراهم می‌کند. تفاوتی هم ندارد که این دارایی‌ها بومی هستند یا توسط پل بین زنجیره‌ای ساخته شده‌اند. نوع دیگری از دارایی‌ها نیز وجود دارند که ترکیبی از این دو دارایی هستند که در بخش بعدی به آنها می‌پردازیم.

دارایی‌های بومی

زمانی که یک توکن از قبل روی زنجیره‌ای وجود داشته باشد، تحت عنوان دارایی بومی آن زنجیره به شمار می‌رود. بیت کوین نمونه‌ای از این نوع دارایی است؛ یعنی مالتی چین نمی‌تواند این دارایی بومی زنجیره‌ دیگری را مینت کند. به جای آن از استخرهای نقدینگی استفاده می‌شود. تعدادی از توکن‌ها توسط Multichain، تیم پروژه یا افراد به استخر هر زنجیره اضافه می‌شوند. کاربری که انتقال بین‌زنجیره‌ای را انجام می‌دهد، به این توکن‌ها دسترسی خواهد داشت. در ادامه یک مثال را بیان می‌کنیم تا با ساختار این فرایند بهتر آشنا شویم.

زمانی که کاربری تعداد N توکن XYZ را از زنجیره A به زنجیره B منتقل می‌کند، این توکن‌ها برای کاربر دیگری که XYZ را از زنجیره B (یا C یا D یا غیره) به زنجیره A منتقل می‌کند، در دسترس خواهند بود. این توکن‌ها وارد استخر دارایی زنجیره A می‌شوند. تعداد کلی توکن‌های XYZ در استخر نقدینگی در تمام زنجیره‌ها، ثابت می‌ماند؛ مگر اینکه XYZ‌های مازاد توسط شخصی به استخر اضافه یا از آن کسر شوند.

اما اگر کاربر، XYZ را به یک زنجیره ارسال کند و XYZ کافی برای برداشت دارایی در استخر وجود نداشته باشد، مشکل ایجاد می‌شود. در این حالت است که توکن‌های anyXYZ ایجاد می‌شوند. این توکن‌ها ممکن است توسط Multichain روی هر زنجیره‌ای مینت شوند. anyXYZها نماینده تعداد XYZ‌هایی است که کاربر باید روی زنجیره آن را دریافت کند. اگر XYZ‌ کافی در زنجیره وجود داشته باشد، anyXYZ به طور خودکار با آن XYZها معاوضه و anyXYZ سوزانده می‌شود. اما اگر XYZ‌ کافی روی زنجیره وجود نداشته باشد، تنها anyXYZها در دسترس کاربر خواهد بود که باید به صورت دستی آنها را حذف کند. سپس باید آنها را به XYZ تبدیل کند تا زمانی که مقدار کافی از XYZ دوباره فراهم شود. این را به خاطر داشته باشید که تعداد توکن‌های XYZ در استخر درون‌زنجیره‌ای، زمانی افزایش پیدا می‌کند که شخصی XYZ را از زنجیره‌ای به زنجیره دیگر منتقل می‌کند یا وقتی که شخصی XYZ را به استخر آن زنجیره اضافه می‌کند.

دارایی‌های بریج شده

زمانی که روتر از دارایی‌هایی استفاده می‌کند که با استفاده از AnyswapV5ERC20.sol (قرارداد دارایی‌های رپد شده استاندارد) یا نسخه‌ تغییریافته‌ آن ایجاد شده‌اند، نیازی به استخر نقدینگی نخواهیم داشت. در این مواقع، Multichain تامین آن نقدینگی را در زنجیره‌ای که قرارداد در آن وجود دارد به عهده می‌گیرد.

اندازه استخر در این شرایط نامحدود است. برای یک دارایی مسیریابی‌شده که ضرب بین‌زنجیره‌ای‌اش کاملا توسط AnyswapV5ERC20 کنترل می‌شود، لازم است که عرضه آن دارایی به استخر همان زنجیره‌ای اضافه شود که توکن‌ها در آغاز آنجا مینت شدند. استفاده انحصاری از دارایی‌های بریج شده در روتر منجر به تجربه بهتر کاربر می‌شود؛ چرا که نگرانی در مورد عرضه نقدینگی روی زنجیره هدف وجود ندارد.

دارایی‌های ترکیبی بومی/ بریج شده

گاهی لازم است که دارایی‌های بومی روی برخی از زنجیره‌ها با دارایی‌هایی که توسط پل‌های مولتی چین کنترل می‌شوند، با هم ترکیب شوند. این شرایط اغلب وقتی اتفاق می‌افتد که یک پروژه، توکنی را مینت می‌کند یا قبلا برای آن دارایی یک پل واسط روی زنجیره‌ای دیگر داشته است. اما پس از پیوستن به Router، تیم پروژه بخواهد توکن‌ها را به زنجیره‌های دیگر اضافه کند. در چنین شرایطی، توکن‌هایی که از قبل موجود بوده‌اند «بومی» محسوب می‌شوند، اما توکن‌های جدید، «توکن‌های بریج شده» خواهند بود. در اینجا تیم پروژه باید از دو مسئله اطمینان حاصل کند. اول اینکه نقدینگی کافی در استخر برای دارایی‌هایی که به صورت بومی روی زنجیره بوده‌اند وجود دارد. دوم اینکه نقدینگی در زنجیره‌هایی که برای آنها پل‌هایی وجود دارد، «نامحدود» است.

برای مثال نگاهی به FTM می‌اندازیم. روتر از FTM بومی روی اتریوم، بایننس اسمارت چین و فانتوم اپرا استفاده می‌کند؛ اما روی کرونوس (Cronos)، تلوس (Telos)، بوبا (Boba)، سلو (Celo) و هارمونی (Harmony) پل می‌زند. 

خدمات و سرویس‌های Multichain

در بخش قبل که به توضیح کارکرد Multichain پرداختیم، برخی از سرویس‌های این شبکه را نیز توضیح دادیم. شبکه مالتی چین خود از گره‌های SMPC تشکیل شده است که در کنار هم عمل امضای تراکنش‌ها را انجام می‌دهند. سرویس‌هایی که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم، همگی از شبکه SMPC استفاده می‌کنند. این مسئله نشان می‌دهد که این شبکه چقدر در پروتکل مولتی چین اهمیت دارد.

• پل‌: دارایی در قرارداد هوشمند MPC واقع در زنجیره مبدا قفل می‌شود. سپس دارایی‌های رپ شده معادل آن روی زنجیره مقصد مینت می‌شوند. این فرایند ممکن است به صورت معکوس هم اتفاق بیفتد که در آن حالت با نام بازخرید (Redeeming) شناخته می‌شود. طی فرایند بازخرید، دارایی‌های رپ شده سوزانده می‌شوند و سپس دارایی‌های موجود در قرارداد هوشمند آزاد می‌شوند و به همان زنجیره‌ای که در آغاز از آن آمده بودند برمی‌گردند. پس پل‌ها می‌توانند میان دو بلاکچین فعالیت کنند.
• روتر: در چهارم جولای ۲۰۲۱ (۱۳ تیر ۱۴۰۰)، روتر بتای نسخه سوم شبکه اصلی‌ مولتی چین راه‌اندازی شد. این روتر چندین ویژگی مهم دارد که به این صورت هستند:
  • می‌تواند انتقال دارایی را میان دو یا چند زنجیره امکان‌پذیر کند.
  • می‌تواند از طریق استخرهای نقدینگی، با دارایی‌هایی که از قبل روی بلاکچین قرار دارند کار کند.
  • می‌تواند با دارایی‌های بریج شده قرارداد هوشمند کار کند. در این موارد مالتی چین مسئول مینت کردن دارایی‌‌ها روی زنجیره است. این کار منجر به استفاده عمومی از پل‌ها می‌شود. به این ترتیب نیازی نیست که دارایی‌ها قبل از ارسال به زنجیره‌های دیگر، به زنجیره‌های اصلی خود بازگردند. این کار به لحاظ اقتصادی به‌صرفه است؛ مخصوصا در مواردی که دارایی‌ها بر پایه اتریوم باشند.
  • می‌تواند هم دارایی‌های بومی و هم دارایی‌های بریج شده را شامل شود. این کار باعث می‌شود دارایی‌هایی که با پل‌های واسط ایجاد شده‌اند، در این سازوکار جایی داشته باشند. البته نیاز است که بدانیم در ابتدا از چه پل‌هایی استفاده شده است.

• پروتکل پیام‌رسانی میان‌زنجیره‌ای anyCall:‌ به کمک تابع قرارداد هوشمند anyCall، پروژه‌ها می‌توانند تماس‌های میان‌زنجیره‌ای را از طریق امنیت شبکه MPC در مالتی چین ایجاد کنند.

• روتر و پل‌های NFT میان‌زنجیره‌ای: مولتی چین پلی را برای استانداردهای قرارداد هوشمند ERC1155 و ERC721 توکن‌های غیرمثلی ایجاد کرده است. Multichain همچنین مسیریابی هم برای این دارایی‌ها ایجاد کرده است. 
• لیست کردن توکن‌: این شبکه گزینه‌هایی را برای همکاری بین‌زنجیره‌ای توکن‌های ERC20 نیز ارائه می‌کند. با توجه به اینکه توکن‌ها در چه وضعیتی قرار دارند (مثلا روی یک یا دو زنجیره مستقر شده‌اند یا فقط روی یک زنجیره هستند و اکنون می‌خواهند با سایر زنجیره‌ها پل بزنند)، راهکارهایی برای توسعه‌دهندگان وجود دارد تا بتوانند توکن‌های خود را در بستر مالتی چین لیست کنند. می‌توانید فهرست توکن‌های تحت پوشش شبکه Multichain را از طریق این لینک بررسی کنید. 
• ادغام و ترکیب شبکه‌های EVM و Non-EVM: پروتکل Multichain هم از شبکه‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) پشتیبانی می‌کند و هم از شبکه‌هایی که با این ماشین مجازی سازگار نیستند. به این ترتیب، مولتی چین حتی از شبکه‌هایی مانند بیت کوین، ریپل، نیر (Near) و سایر Non-EVMها نیز پشتیبانی می‌کند.  
• مرورگر بلاکچین: از جمله امکاناتی که در مولتی چین هم مانند سایر شبکه‌ها ارائه می‌شود، می‌توان به مرورگر بلاک اشاره کرد که از طریق این لینک قابل دسترسی است. 

توکن حاکمیتی Multi

توکن Multi، توکن حاکمیتی شبکه مولتی چین است که به دارندگانش اجازه رای‌دهی و شرکت در حاکمیت جامعه و اکوسیستم را می‌دهد. این توکن با استانداردهای ERC۲۰ و Bep۲۰ قابل خریداری و معامله است. گفتیم که توکن این شبکه پیش از تغییر نام به Multichain، با نام Any‌ شناخته می‌شد. اکنون هم توکن Any‌ و هم توکن Multi‌ هر دو در صرافی‌‌ها وجود دارند. توکن قدیمی این شبکه، با نسبت یک به یک قابل معاوضه با توکن جدید است. به این معنا که هر تعداد توکن Any که داشته باشید،‌ می‌توانید به همان میزان توکن Multi دریافت کنید.

عرضه کل مولتی ۱۰۰ میلیون توکن خواهد بود؛ همان‌طور که عرضه کل Any هم همین مقدار است. در حال حاضر عرضه در گردش Any برابر است با ۱۸,۶۳۹,۳۲۰ که ۱۸.۶۴ درصد از عرضه کل را تشکیل می‌دهد. پس از اینکه جابجایی توکن‌های قدیمی و جدید کامل شود، عرضه در گردش Multi‌ هم برابر با ۱۸,۶۳۹,۳۲۰ خواهد بود و عرضه خارج از گردش آن ۸۱.۳۶ درصد می‌شود. این عرضه خارج از گردش، در قراردادهای هوشمند قفل شده‌اند و کاربرد ویژه آنها توسط DAO‌ مشخص می‌شود. 

تامین مالی در پروتکل Multichain در قالب توکن انجام می‌شود. این توکن‌ها به بنیاد مولتی چین تخصیص داده شده‌اند و در دوره‌ای مشخص بر این اساس قفل می‌شوند: ۶۰ درصد از توکن‌ها به مدت هشت سال، ۳۰ درصد از‌ آنها به مدت سه سال و ۱۰ درصد باقیمانده برای یک سال قفل می‌شوند.

به گزارش میهن بلاکچین و در زمان به‌روزرسانی این مقاله در تاریخ ۲۵ تیر ۱۴۰۲، قیمت توکن Multi در محدوده ۲.۰۴ دلار در نوسان است و ارزش کل بازار آن ۳۹,۶۰۵,۵۵۸ دلار است. این رمزارز هم‌اکنون در رتبه ۴۷۰ بازار قرار دارد. بیشترین قیمت این توکن در تاریخ ۲۴ دی ۱۴۰۰ با قیمت ۳۳.۶۴ دلار و کمترین قیمت آن در تاریخ ۲۵ تیر ۱۴۰۲ در رقم ۲.۰۳ دلار به ثبت رسیده است. حجم معاملات این رمزارز در ۲۴ ساعت گذشته برابر با ۲,۷۳۰,۹۸۲۵ دلار بوده است. 

تبدیل توکن ANY به MULTI

برای تبدیل این دو توکن، باید چند قانون زیر را مدنظر قرار داد:

• نسبت تبدیل: هر یک توکن Any به یک توکن Multi تبدیل می‌شود.
• تاریخ و زمان شروع: این فرایند در تاریخ ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱ (۲۶ آذر ۱۴۰۰) آغاز شد. البته تاریخ پایانی برای این فرایند لحاظ نشده است و هیچ محدودیتی در این خصوص وجود ندارد؛ پس امکان تبدیل توکن‌ها در هر زمانی فراهم است.
• کانال تبدیل: تبدیل توکن‌ها از طریق وب‌سایت رسمی مولتی چین انجام می‌شود.
• جهت تبدیل: تنها می‌توان توکن‌های Any را به Multi‌ تبدیل کرد و تغییر معکوس امکان‌پذیر نیست.
• شبکه تبدیل: تنها شبکه برای تبدیل توکن‌ها، شبکه اتریوم است.
• کارمزد تبدیل: کارمزد انجام این عملیات برابر است با گس فی اتریوم.

با مراجعه به این لینک و اتصال کیف پول‌ خود، می‌توانید عمل جابجایی توکن‌ها را همچون هر تعویض دیگری، انجام بدهید. 

کارمزد تراکنش‌های شبکه مولتی چین

کارمزد تراکنش‌‌های این شبکه را می‌توان در دو بخش زیر بررسی کرد:

کارمزد بریج آلتکوین‌ها

• کارمزد تراکنش میان‌زنجیره‌ای برابر است با ۰.۱ درصد.
• حداقل کارمزد بین‌زنجیره‌ای برابر با ارزش توکن‌‌هایی به میزان پنج دلار است (در مورد اتریوم این مبلغ در حدود ۸۰ دلار است.)
• حداکثر کارمزد بین‌زنجیره‌ای برابر با توکن‌هایی به ارزش هزار دلار است.
• کم‌ترین میزان تراکنش بین‌زنجیره‌ای برابر با توکن‌هایی به ارزش ۱۰ دلار است. این رقم در مورد اتریوم به ۹۰ دلار افزایش پیدا می‌کند.
• بیشترین میزان تراکنش برابر با توکن‌هایی به ارزش ۵ میلیون دلار است.
• اجرای تراکنش‌های بین‌زنجیره‌ای با مقادیر بزرگ‌تر از یک میلیون دلار، ممکن است ۱۲ ساعت به طول بیانجامد.

کارمزد بریج توکن‌های اصلی (شامل استیبل کوین‌ها)

• کارمزد بین‌زنجیره‌ای به زنجیره‌های غیر اتریومی از ۰.۹ تا ۱.۹ دلار در هر تراکنش است.
• کارمزد بین‌زنجیره‌ای به اتریوم ۰.۱ درصد در هر تراکنش است. حداقل و حداکثر کارمزد به ترتیب برابر با ۴۰ و ۱۰۰۰ دلار است.
• کمترین میزان تراکنش بین‌زنجیره‌ای برابر با توکن‌هایی به ارزش ۱۲ دلار است که در مورد اتریوم این رقم به ۵۰ دلار افزایش پیدا می‌کند.
• بیشترین میزان بین‌زنجیره‌ای برابر با توکن‌هایی به ارزش ۲۰ میلیون دلار است.
• انجام تراکنش‌های بین‌زنجیره‌ای بزرگ‌تر از ۵ میلیون دلار ممکن است تا ۱۲ ساعت هم طول بکشد. 

حمله به شبکه AnySwap

درست چند روز بعد از حمله به شبکه ChainSwap، در طی یک حمله اینترنتی در تاریخ ۱۰ جولای سال ۲۰۲۱ (تیر ۱۴۰۰)، شبکه AnySwap مورد حمله هکرها قرار گرفت و ۷.۸۷ میلیون دلار ضرر بر جا گذاشت.

طبق گزارشات منتشر شده توسط این پلتفرم، شبکه V3 مورد حمله هکرها واقع شد و ۵.۵ میلیون استیبل‌کوین MIM‌ و ۲.۳۹ میلیون USDC‌ به سرقت رفت. بنابر اطلاعات Etherscan، هکرها تمام MIMها را به ۵.۴۸ میلیون DAI تبدیل کردند. علت سرقت طبق اطلاعیه انتشار یافته توسط این شرکت، اخلال در روند صدور کلید خصوصی این شبکه عنوان شد و بعد از به تعلیق در آمدن ۴۸ ساعته تمام سرویس‌های این شبکه، مدیران این شرکت با اعلام رفع اخلال امنیتی موجود، روند انجام معامله در بستر خود را از سر گرفتند.

نقشه راه پروتکل Multichain

مطابق آنچه در وب‌سایت رسمی مولتی چین آمده است، نقشه راه این پروژه در چند بخش تفکیک شده است که به آن می‌پردازیم. در این رودمپ تاریخی قید نشده است اما می‌توان از طریق اطلاعیه‌هایی که تیم Multichain منتشر می‌کند، به آخرین تغییرات این پروتکل دسترسی پیدا کرد. جدیدترین اطلاعیه‌ مولتی چین مربوط به سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۲ است که از طریق این لینک می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید. 

کسب‌وکار

• پشتیبانی از زنجیره‌ها و دارایی‌های بیشتر
• پشتیبانی از نوآوری‌های اکوسیستم بلاکچین
• پشتیبانی از قابلیت همکاری چند طرفه در Web۳

تکامل بخش فنی

• الگوریتم امضای آستانه جدید بر اساس ED25519 تحت پشتیبانی MPC
• پشتیبانی از قرارداد بین زنجیره‌ای AnyCall برای توسعه‌دهندگان واسطه
• تحقیقات در شبکه‌های MPC و محاسبات ایمن
• تحقیقات روی شبکه بلاکچین عمومی MPC که زیرساختی برای ارائه خدمات جهانی قابل اعتماد و عمومی خواهد بود.
• توسعه تحقیقات اشتراکی روی MPC و محاسبات ایمن با موسسات آکادمیک برتر

اکوسیستم

• مجموعه‌ای از برنامه‌های تشویقی برای حمایت از جوامع وب۳، همکاری‌ها و ابداعات نوظهور
• گسترش جوامع جهانی مولتی چین، غنی‌سازی سناریوهای کاربرد توکن و بهبود حاکمیت DAO
• ساخت پروتکل جهانی روتر بین‌زنجیره‌ای‌ یا Cross-Chain Router Protocol (به اختصار CRP)

دیدگاه آینده

• تبدیل شدن به یک روتر ضروری، غیرقابل جایگزین و ارزشمند در Web۳

سرمایه‌گذاری‌ها و همکاری‌های پروتکل مولتی چین

این پروتکل در مجموع ۶۰ میلیون دلار سرمایه را طی یک دور سرمایه‌پذیری جمع‌آوری کرده است. این دور سرمایه‌گذاری در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱ (۳۰ آذر ۱۴۰۰) انجام شد. 

از جمله موسساتی که در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند می‌توان به بایننس لبز (Binance Labs) اشاره کرد که به عنوان سرمایه‌گذار اصلی شناخته می‌شود. در میان سایر سرمایه‌گذاران نام‌هایی همچون ترون و IDG Capital به چشم می‌خورد. Hypersphere Ventures نیز جدیدترین سرمایه‌گذار این پروژه به شمار می‌رود.  

تیم سازنده پلتفرم Multichain 

تیم مدیریتی پلتفرم Multichain را همان بنیان‌گذاران بلاکچین Fusion تشکیل می‌دهند که در راس آن، ژائوجون (zhaojun) به عنوان بنیانگذار قرار دارد. دجون کیان (Dejun Qian) با سابقه ۱۲ سال کار در شرکت IBM، هم‌بنیانگذار این شبکه بوده و هدایت تیم مدیریتی این پروژه را در دست دارد. 

توکن Multi را از کجا بخریم و در کدام کیف پول نگهداری کنیم؟

توکن مولتی را می‌توان از صرافی‌های مختلفی خریداری کرد. بایننس، کراکن، هوبی و کوینکس از جمله صرافی‌های متمرکزی هستند که توکن Multi را لیست کرده‌اند. همچنین از طریق چند صرافی غیرمتمرکز نظیر سوشی سواپ، پنکیک سواپ و اسپوکی سواپ نیز می‌توان این رمزارز را خریداری کرد.  

این رمزارز کیف پول اختصاصی ندارد؛ اما می‌توانید آن را در والت‌های معتبری مانند متامسک، تراست ولت و کیف پول بایننس چین نگهداری کنید. 

آخرین اخبار مالتی چین (آپدیت ۲۵ تیر ۱۴۰۲)

پروتکل مالتی چین نفس‌های آخرش را در تیر ۱۴۰۲ کشید. قضیه از جایی آغاز شد که اکانت چینالیسیس (Chainalysis) در تاریخ ۱۰ جولای (۱۹ تیر) از برداشت‌های چند میلیون دلاری پروتکل مالتی چین خبر داد. این اتفاق در تاریخ ۶ جولای یعنی ۴ روز قبل رخ داده بود که مطابق گفته چینالیسیس می‌توانست هک یا راگ‌پول توسط افراد داخلی باشد. قضیه آنقدر مهم و پررنگ بود که صرافی بایننس هم در ۷ جولای تصمیم به پایان پشتیبانی از این بریج گرفت. متن کامل این خبر را در این لینک مطالعه کنید تا بیشتر از چندوچون ماجرا مطلع شوید.

مدیرعامل این پروتکل در پی ایجاد مشکلات داخلی، پیش‌تر و در اواخر ماه مه (خرداد ۱۴۰۲) ناپدید شده بود و این مسئله خود بیشتر به بحران دامن می‌زد. سرانجام در تاریخ ۲۳ تیر، خبر دستگیری ژائو جون مدیرعامل مالتی چین تایید شد. در ادامه هم این پروتکل اطلاع داد که به دلیل مشکلات پیش‌آمده و ناتوانی مالی در اداره سرویس‌ها و نداشتن دسترسی، به کار خود خاتمه خواهد داد. متن کامل این خبر را هم در این لینک مطالعه کنید. 

سوالات متداول (FAQ)

جمع‌بندی

شبکه Multichain یکی از پیشگامان دنیای بین‌زنجیره‌ای بود که امکان انتقال دارایی و اطلاعات را در میان زنجیره‌های مختلف فراهم می‌کرد. این پروتکل در تاریخ ۲۳ تیر ۱۴۰۲ در پی مشکلاتی به فعالیت‌های خود پایان داد. آنچه مطالعه کردید به خوبی توضیح می‌دهد که پروتکل Multichain چیست و بر چه اساسی کار می‌کند. این شبکه قصد دارد که به عنوان یک پروتکل روتر بین‌زنجیره‌ای، به یک روتر کاربردی و طراز اول در دنیای وب ۳ تبدیل شود. مالتی چین برای پیاده‌سازی اهداف خود، از فناوری‌های متعددی مانند امضای آستانه‌ای و شبکه SMPC بهره می‌برد. توکن Multi‌ به عنوان رمزارز بومی این شبکه نیز در صرافی‌های مختلفی در حال فروش است. به نظر شما مولتی چین تاکنون توانسته عملکرد موفقی از خود بر جای بگذارد؟ آیا به آینده این پروتکل امیدوارید یا تصور می‌کنید زمستان کریپتو می‌تواند روی این پروژه اثر منفی بگذارد؟