آربیتراژ چیست؟ آربیتراژ یکی از راه‌های کسب درآمد از بازار ارزهای دیجیتال است. زمانی که یک رمز ارز در دو صرافی مختلف دارای اختلاف قیمتی است، استراتژی Arbitrage به منظور کسب سود از این گپ قیمتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آربیتراژ چیست؟
کلمه Arbitrage به معنی خرید یک دارایی در یک مکان و فروش آن با قیمت بالاتر در مکانی دیگر است. در بازار ارزهای دیجیتال می‌توان آربیتراژ را چنین تعریف کرد: خرید بیت کوین از صرافی الف و فروش آن در صرافی ب و با قیمتی بالاتر. بدیهی است با هر ارز دیجیتال دیگری به جز بیت کوین نیز می‌توان آربیتراژ کرد. اگر بیت کوین در کل جهان تنها در یک صرافی خرید و فروش می‌شد، مثلا فرض کنید در کل جهان فقط صرافی بایننس وجود داشت، آربیتراژ معنایی نداشت و نمی‌شد از آن در بازار رمزارزها استفاده کرد. اما به دلیل آنکه در صرافی‌های بسیار زیادی در جهان می‌توان ارزهای دیجیتال را خرید و فروش کرد، لذا می‌توان از این روش برای کسب درآمد استفاده کرد.
مطالعه بیشتر:همه چیز درباره صرافی ارز دیجیتال !
نکته اساسی در آربیتراژ، وجود اختلاف قیمت یک دارایی واحد، در دو صرافی متفاوت است. زمانی که تریدر، اختلاف قیمتی و یا اصطلاحا گپ قیمتی را در معاملات یک رمز ارز در دو صرافی مختلف بیابد، آن رمز ارز را از صرافیای که قیمت پایین‌تری دارد خریداری کرده و با انتقال آن به صرافی دیگر، رمز ارز خود را با قیمتی بالاتر به فروش می‌رساند و از این اختلاف قیمت، سود کسب می‌کند. این تمام کاری است که در روش آربیتراژ مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما این روش ظرافت‌ها و ریزه‌کاری‌هایی دارد و به سادگی نیست. دلیل اختلاف قیمت یک رمزارز در بازار چیست؟
دلیل اختلاف قیمت ارزهای دیجیتال چیست؟
بازار ارزهای دیجیتال، یک بازار جهانی است و معاملات آن محدود به یک کشور و یا یک منطقه خاص نیست. وقتی بازاری در سطح جهانی گسترش می‌یابد، کاملا طبیعی است که بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری، در کل جهان با یک قیمت معامله نشوند. همچنین بازارهایی که مبتنی بر عرضه و تقاضا هستند و هر معامله‌گر می‌تواند دارایی خود را به قیمت دلخواه خود سفارش گذاری کند، هیچ مکانیزمی برای یکسان‌سازی قیمت‌ها وجود ندارد و چنین بازارهایی در ذات خود اختلاف قیمت‌ها را ایجاد می‌کنند. حتی در ابعاد یک کشور نیز اختلاف قیمتی وجود دارد. برای مثال قیمت بیت کوین در میان صرافی‌های ایرانی نیز یکسان نیست و با هم تفاوت دارد. گاهی اتفاقاتی در بازار رخ می‌دهد که اختلاف قیمت بیت کوین در صرافی‌های مختلف، بیشتر از حالت عادی بوده و تریدرهای حرفه‌ای بازار از این اتفاق نهایت استفاده را کرده و آن دارایی را آربیتراژ می‌کنند.
آربیتراژ چطور کار می‌کند؟
آربیتراژ (arbitrage) یک رمز ارز فرآیند خرید رمز ارزها با قیمت پایین‌تر از یک صرافی و فروش آن با قیمت بالاتر در صرافی دیگر است. معامله‌گران می‌توانند این کار را به صورت دستی انجام دهند، اما زمان مسئله بسیار مهمی در ترید آربیتراژ است. به همین دلیل راه دیگر استفاده از پلتفرم‌هایی است که با استفاده از بات و به صورت خودکار معاملات آربیتراژ ارز دیجیتال می‌پردازند. استفاده از ربات‌های آربیتراژ و انجام خودکار فرآیند یافتن اختلاف قیمتی و خرید و فروش دارایی، کارایی بیشتری دارد.
مطالعه بیشتر: آموزش تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال؛ بخش پنجم: معرفی بهترین ربات های تریدر
مراحل انجام آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال چیست؟ اولین گام برای انجام آربیتراژ در بازار رمز ارزها انتخاب صرافی‌هایی است که حجم معاملاتی بالایی دارند. حجم معاملات بالا برای انجام آربیتراژ نکته بسیار مهمی است. بازار باید عمق کافی برای انجام معامله را داشته باشد. در حال حاضر و در بازار ارزهای دیجیتال تعداد بسیار زیادی صرافی ارز دیجیتال حضور دارند که بستری برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال ایجاد کرده‌اند. برای مشاهده این صرافی‌ها می‌توانید از اطلاعات سایت کوین‌مارکت‌کپ استفاده کنید. در هر یک از این صرافی‌ها، دارایی‌های دیجیتال زیادی معامله می‌شوند. شما در گام اول باید قیمت یک دارایی خاص را در همه یا تعدادی از این صرافی‌های رصد کنید و در صورت وجود اختلاف قیمت “مناسب” آن ارز دیجیتال را از صرافیای که قیمت کمتری دارد خرید کرده و آن را در صرافی دیگر که قیمت بالاتری دارد، به فروش برسانید. مثلا، قیمت یک توکن در صرافی بایننس ۱۰۰ دلار است و قیمت همان توکن در صرافی هیوبی، ۱۰۵ دلار است. شما باید توکن را از صرافی بایننس خریداری کرده و به صرافی هیوبی منتقل کنید و در آنجا توکن را به فروش برسانید. در اینجا شما به ازای هر توکن، ۵ دلار سود می‌کنید. تا زمانی که این اختلاف قیمت “مناسب” وجود دارد، این کار را می‌توان بارها انجام داد و مقدار سود را افزایش داد.
همانطور که حدس می‌زنید، انجام این کار به صورت دستی، کاری زمانبر بوده و معمولا این اختلاف قیمتی به صورت موقتی در بازار به وجود می‌آید و سرعت در انجام این کار بسیار مهم است. از طرف دیگر، رصد کردن قیمت صدها ارز دیجیتال در ده‌ها صرافی مختلف کاری بسیار زمانبر و عملا نشدنی است. این نکته را در نظر بگیرید که اختلاف قیمت یک توکن در دو صرافی ممکن است فقط برای چند دقیقه ادامه داشته باشد. احتمال اینکه شما در همان لحظه، آن توکن را تحت نظر داشته باشید، بسیار کم است. پس از عبور از این گام، به مرحله حساس خرید در صرافی الف و انتقال توکن و فروش آن در صرافی ب می‌رسید. این کار باید در کمترین زمان ممکن انجام شود. هرچه فرآیند آربیتراژ را سریعتر انجام دهید، تعداد بیشتری را می‌توانید انجام دهید و سود شما در نهایت افزایش خواهد یافت. همانطور که ملاحظه می‌کنید، آربیتراژ کردن یک ارز دیجیتال به صورت دستی و توسط خود تریدر، کارایی لازم را ندارد. به همین دلیل استفاده از ربات برای رصد بازار و همچنین انجام ترید بین دو صرافی برای آربیتراژ ضروری به نظر می‌رسد.
موانع موجود در آربیتراژ یک ارز دیجیتال
کسب درآمد در بازارهای مالی کار آسانی نیست. افراد بسیار زیادی در این بازارها حضور دارند و همه به امید کسب ثروت و سودآوری وارد بازار شده‌اند. لذا استفاده از آربیتراژ کار بسیار دشواری است و نیازمند تسلط کافی بر بازار است. استراتژی آربیتراژ در بازار ارزهای رمزنگاری شده دارای موانع و محدودیت‌هایی است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
- تأیید تراکنش‌ها در بازار ارزهای دیجیتال بسته به تراکم شبکه‌ها، مدتی طول می‌کشد. ممکن است قیمت ارزهای دیجیتال در این مدت تغییر کنند و تریدر نه تنها سودی به دست نیاورد، بلکه محتمل زیان شود.
- روند سفارش گذاری و خرید و فروش در صرافی‌های رمز ارز زحمت زیادی دارد، به خصوص اگر سرمایه بالایی داشته باشید.
- کارمزدهای صرافی عموما عدد بالایی است و به حدی که ممکن است در پایان هیچ سودی نداشته باشید.
- برای سود بردن باید هر دو صرافی حجم معاملات بالایی داشته باشد تا بتوانید به راحتی رمز ارز خود را به فروش برسانید.
- تریدرها باید کاملا صرافی که در آن ترید می‌کنند را بررسی کنند. ممکن است قیمت یک ارز دیجیتال در یک صرافی بسیار پایین باشد و تریدر را وسوسه کند تا از آن خرید کند. اما در زمان سفارش‌گذاری متوجه شود که سفارش‌ها پر نمی‌شود و در واقع بازارساز آن صرافی، حجم مصنوعی برای یک ارز دیجیتال ایجاد کرده است.
همه موارد بالا این نکته را نشان می‌دهد که هرچند آربیتراژ، یک راه به ظاهر ساده برای کسب درآمد است اما در عمل دشواری‌های خاص خود را دارد. این روش ترید به هیچ عنوان برای تریدرهای مبتدی توصیه نمی‌شود. همچنین باید به خوبی هر دو صرافی ارز دیجیتال را بشناسید و مطمئن باشید که در زمان برداشت دارایی از یک صرافی، دچار مشکل نخواهید بود.
ریسک آربیتراژ چیست؟
پیش از پرداختن به ریسک‌های عمومی آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال، کار با صرافی‌های مختلف برای ما ایرانیان به دلیل وجود تحریم‌های اقتصادی و مسائل ممنوعیت فعالیت کاربران ایرانی در بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال، ریسک خاص خود را دارد. بلوکه شدن کل سرمایه و مشکلاتی که بسیاری از تریدرهای ایرانی در زمان کار با صرافی‌های مطرح دارند را به ریسک عمومی انجام آربیتراژ باید اضافه کرد. پس از این مورد که خاص ما ایرانیان است، انجام آربیتراژ رمزارزها ریسک‌هایی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
نوسانات شدید قیمت
نوسانات قیمتی در بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با سایر بازارهای مالی، بالاتر است. این مورد ریسک آربیتراژ رمز ارز را افزایش می‌دهد.
کارمزد تراکنش
کارمزد انتقال رمز ارزها در شبکه بلاکچین آنها، هزینه اضافه‌ای است که خاص بازار ارزهای دیجیتال است. برای انجام آربیتراژ، زمان انجام معامله بسیار مهم است. به همین دلیل باید بالاترین فی شبکه را برای انجام تراکنش انتخاب کنید. این مورد باعث کاهش سود ترید خواهد شد.
ارسال اشتباه تراکنش
یکی دیگر از اشتباه‌های رایج در بازار ارزهای دیجیتال، ارسال یک توکن در دو شبکه متفاوت است. توکن Link در صرافی بایننس ۲۲ دلار معامله می‌شود و در صرافی هیوبی روی ۲۳ دلار معامله می‌شود. شما قصد دارید تا از این اختلاف قیمتی برای آربیتراژ تریدیدنگ استفاده کنید. اما Link را روی شبکه بایننس ارسال می‌کنید؛ غافل از اینکه صرافی هیوبی شبکه بایننس را پشتیبانی نمی‌کند و آدرس Link روش شبکه اتریوم را به شما می‌دهد. یک اشتباه کافی است تا دارایی شما برای همیشه نابود شود.
انواع آربیتراژ
تا اینجا در مورد اینکه آربیتراژ چیست صحبت کردیم. انجام معاملات آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال انواع مختلفی دارد که در این بخش به آنها اشاره خواهیم کرد.
آربیتراژ ساده
در این روش ابتدا فرد یک ارز دیجیتال را می‌یابد که قیمت آن در دو صرافی مختلف اختلاف قیمت دارد. سپس آن رمز ارز را در صرافیای که قیمت کمتری دارد خریداری کرده و سپس آن را در صرافی دوم به فروش می‌رساند.
آربیتراژ مثلثی چیست؟
این روش به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش اختلاف قیمت یک ارز دیجیتال نسبت به دو ارز فیات مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال در صرافی بایننس، رمز ارز بیت کوین به دلار و یورو قابل معامله است و دو بازار مجزا دارد. نسبت یورو به دلار در بازار فارکس مشخص است. گاهی اتفاق می‌افتد که قیمت بیت کوین در بازار دلار با توجه به نسبت قیمت دلار به یورو، پایین‌تر از معادل آن در بازار یورو است. در چنین مواقعی تریدر، بیت کوین را در بازار دلاری آن خریداری کرده سپس در بازار یورو آن را به یورو تبدیل می‌کند و در گام سوم یورو خود را به دلار بازمی‌گرداند. در این روش نیازی به جابه جایی ارز دیجیتال بین صرافی‌ها نیست و هزینه انتقال وجود ندارد. اما این روش بسیار به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آربیتراژ رمزارز در صرافی کوچکتر
این روش در بازار ارزهای دیجیتال بسیار اتفاق می‌افتد. در بازار رمزارزها، صرافی‌های بسیار زیادی حضور دارند. محبوبیت این صرافی‌ها یکسان نیست. برای مثال یک صرافی کوچک در ایران را با صرافی بزرگ بایننس که بزرگترین صرافی جهان است، مقایسه کنید. بیت کوین در هر دو صرافی معامله می‌شود و طبیعتا قیمت یکسانی ندارند. به نظرشما قیمت بیت کوین در کدام صرافی اهمیت بیشتری دارد؟ اگر بیت کوین در صرافی بایننس در محدوده ۵۰۰۰۰ دلار معامله شود و در این صرافی ایرانی ۴۸۰۰۰ دلار معامله شود، قیمت در کدام صرافی ملاک است؟ طبیعتا این اختلاف قیمتی باید برطرف شود و قیمت‌ها همگرا شود. قطعا قیمت بیت کوین در صرافی ایرانی ۲۰۰۰ دلار افزایش می‌یابد، نه اینکه قیمت بیت کوین در صرافی بایننس ۲۰۰۰ دلار کاهش یابد. در این مورد، تریدر می‌تواند بیت کوین را در صرافی ایرانی خرید کند و آن را تا زمان همگرا شدن قیمت‌ها نگهداری کند و به محض رسیدن قیمت به قیمت بیت کوین در صرافی معتبرتر، آن را به فروش برساند. در این روش نیز نیازی به انتقال دارایی بین دو صرافی نیست و هزینه‌ها کاهش می‌یابد.
آربیتراژ در جفت ارزها
در بالا اشاره کردیم که عموما آربیتراژ یک رمز ارز به معنی خرید و فروش یک رمز ارز در دو صرافی مختلف است. اما در بازار ارزهای دیجیتال می‌توان به طریق دیگری از آربیتراژ استفاده کرد. بیت کوین به عنوان اولین و محبوبترین رمز ارز بازار ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود. بسیاری از صرافی‌ها جفت ارز همه توکن‌ها و کوین‌ها به بیت کوین را نیز ارائه می‌دهند. برای مثال در صرافی بایننس، رمز ارز اتریوم هم در جفت ارز دلار معامله می‌شود، ETHUSDT و هم در جفت ارز بیت کوین، ETHBTC معامله می‌شود. جفت بیت کوین ارزهای دیجیتال از تقسیم قیمت آن ارز دیجیتال بر قیمت بیت کوین بدست می‌آید و بازار معاملاتی مجزایی از جفت ارز آن در بازار دلار دارد. در مورد ارزهای دیجیتالی که قیمت دلاری آنها بسیار پایین است، امکان آربیتراژ آن در همان صرافی و بین مارکت دلار و مارکت بیت کوین آن ارز دیجیتال وجود دارد. برای تشریح این روش، به مثال زیر توجه کنید.
قیمت رمز ارز Drep در صرافی بایننس در حال حاضر ۰.۰۰۷۲ دلار است. این ارز دیجیتال در صرافی بایننس هم با نماد DREPUSDT و هم با نماد DREPBTC معامله می‌شود. نسبت جفت ارز درپ به بیت کوین ۰.۰۰۰۰۰۰۱۴ است. در مارکت جفت ارز DREPBTC سفارش‌ها با محدودیت همراه‌اند. شما یا باید این توکن را در قیمت ۱۴ ساتوشی خریداری کنید یا ۱۵ ساتوشی، بین ۱۵ و ۱۴ ساتوشی، هیچ سفارشی قرار نمی‌گیرد. اختلاف قیمتی بین ۱۵ ساتوشی و ۱۴ ساتوشی ۷ درصد است. اما همین توکن در مارکت دلار، روان‌تر معامله می‌شود. وجود این محدودیت، پتانسیل آربیتراژ تریدینگ را ایجاد کرده است. در این روش نیازی نیست دارایی خود را میان صرافی‌ها جابه جا کنید و هزینه فی تراکنش نیز حذف خواهد شد. اما فروش این توکن در بازار بیت کوین، عموما زمانبر بوده و ریسک بالایی دارد.
پرسش و پاسخ
- بهترین منبع برای آموزش آربیتراژ ارز دیجیتال چیست؟
بهترین منبع، دانش شماست. در این زمینه مطالعه کنید، اطلاعات کافی را بدست آورید و از تجربیات دیگر تریدرها در این معاملات استفاده کنید. آربیتراژ روشی حرفه‌ای برای کسب درآمد در بازارهای مالی است. اگر دانش و تجربه کافی را ندارید، سودای یک شبکه ثروتمند شدن شما بهترین خوراک برای کلاهبردارانی است که ربات‌های آربیتراژ بلااستفاده خود را به شما می‌فروشند. پس عجله نکنید و با بالابردن دانش خود، راهی مطمئن برای کسب درآمد را ایجاد کنید.
- آیا استفاده از ربات آربیتراژ مطمئن است؟
در زمان استفاده از روش آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال دو نوع ربات وجود دارد: رباتی که قیمت ارزهای دیجیتال را در صرافی‌های مختلف رصد می‌کند و در صورت وجود اختلاف قیمتی آن را گزارش می‌دهد. در زمان ترید نیز می‌توان از ربات‌های ترید استفاده کرد. متاسفانه در این حوزه کلاهبرداری‌های زیادی صورت گرفته و اعتماد به رباتی که توسط فرد دیگری نوشته شده، ریسک معاملات را افزایش می‌دهد. بهترین راه این است که خود تریدر ربات‌های مورد نیاز خود را کدنویسی کند.
- آیا استفاده از سایت آربیتراژ رمزارز مطمئن است؟
در مورد سایت‌هایی که آربیتراژ رمزارز را انجام می‌دهند نیز باید بسیار محتاط باشید. در گذشته سایت‌های زیادی این امکان را برای کاربران خود فراهم کردند، حتی ما در میهن بلاکچین این سایت‌ها و نحوه استفاده از آنها را آموزش داده‌ایم. اما متاسفانه متوجه شدیم که این سایت‌ها که در سطح جهان کاربران زیادی داشته‌اند، امروز دیگر فعالیتی ندارند. به همین دلیل پیشنهاد می‌دهیم که برای معاملات آربیتراژ حتما از برنامه‌هایی که توسط خود شما و یا به پیشنهاد شما نوشته شده اتکا کنید. اطلاعات صرافی‌های مختلف را با استفاده از API دریافت کنید و معاملات را با ربات تریدر خود انجام دهید.
سخن پایانی
معاملات آربیتراژ چیست؟ در این مقاله سعی کردیم ابعاد مختلف این پرسش را بررسی کنیم. در بازار ارزهای دیجیتال روش‌های متنوعی برای کسب درآمد وجود دارد. آربیتراژ تریدینگ یکی از آن روش‌هاست. در آربیتراژ، تریدر از اختلاف قیمت یک ارز دیجیتال در دو صرافی مختلف برای کسب سود استفاده می‌کند. آربیتراژ بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال به دلیل وجود صرافی‌های زیاد و گسترش بازار، یکی از روش‌های محبوب تریدرهای حرفه‌ای برای کسب سود است.
