آربیتراژ یک استراتژی معاملاتی برای کسب سود از اختلاف قیمت است که انواع متفاوتی دارد. آربیتراژ مثلثی (Triangular Arbitrage) شکلی از این استراتژی است که نسبت به سایر انواع آن پیچیده‌تر و بر مبنای اختلاف قیمت بین سه دارایی یا ارز دیجیتال است. در تریدر آربیتراژ مثلثی، پس از شناسایی گپ قیمتی، ارز اول با دومی و سپس ارز دوم با سومی معاوضه می‌شود. در نهایت ارز سوم را مجددا به همان ارز اول تبدیل می‌کند تا از گپ قیمتی میان آن‌ها سود به دست بیاورد. با میهن بلاکچین همراه باشید تا توضیح بدهیم که آربیتراژ مثلثی چیست و چه مزایا و معایبی دارد.
آربیتراژ مثلثی در بازار کریپتو چیست؟
آربیتراژ، یک رویکرد معاملاتی برای تبدیل بازار ناکارآمد به فرصت‌های مالی است؛ منظور از بازار ناکارآمد، بازاری است که عملکرد موفقی در ترکیب اطلاعات موجود برای بازتاب واقعی قیمت دارایی ندارد. تریدرهای ارز دیجیتال از انواع مختلف آربیتراژ مانند آربیتراژ ساده (Simple Arbitrage)، آربیتراژ فرامرزی (Cross-Border Arbitrage)، آربیتراژ همتا به همتا (Peer-to-Peer Arbitrage) و آربیتراژ مثلثی (Triangular Arbitrage) استفاده می‌کنند. هدف همه این استراژی‌ها کسب سود از تفاوت قیمت دارایی در بازارهای مختلف است.
درحالی که اکثر استراتژی‌های آربیتراژ بر مبنای تفاوت قیمت در دو بازار یا مبتنی بر دو دارایی است، آربیتراژ مثلثی از تفاوت قیمت سه کلاس دارایی استفاده می‌کند. در این فرایند، معامله‌گر ارز دیجیتال اول را با ارز دوم و دومی را با ارز دیجیتال سوم و در نهایت سومی را با همان ارز اول مبادله می‌کند. این مبادله تا زمانی که اختلاف قیمت وجود داشته باشد، ادامه پیدا می‌کند.
اجرای این استراتژی چندان ساده نیست و موفقیت آن مستلزم شناسایی تفاوت قیمت، مبادله همزمان جفت ارزهای مختلف و مدیریت صحیح ریسک است. از آنجا که ماهیت بازار کریپتو نوسانی است، قیمت‌ها دائما در حال تغییر هستند. بنابراین تریدرهای آربیتراژ مثلثی باید معاملات خود را به سرعت انجام دهند.
شناسایی و کسب سود از آربیتراژ مثلثی در بازار کریپتو
فرض کنید یک تریدر حرفه‌ای، متوجه اختلاف قیمت سه ارز دیجیتال بیت کوین (BTC)، اتر (ETH) و تتر (USDT) می‌شود. اما چطور می‌توان فهمید که آیا واقعا بین این سه ارز فرصت آربیتراژ وجود دارد؟
تریدر ابتدا با تترهای خود ۵۰,۰۰۰ دلار بیت کوین می‌خرد. سپس از بیت کوین برای خرید اتر استفاده می‌کند و در نهایت با اتر مجددا تتر می‌خرد. در صورتی که ارزش نسبی تتر نهایی تفاوت قابل توجهی با سرمایه اولیه ۵۰,۰۰۰ دلاری داشته باشد، تریدر فرصت آربیتراژ را به درستی تشخیص داده است.
توجه داشته باشید که تریدرهای ارز دیجتال برای به‌دست آوردن سود قابل توجه از اختلاف قیمت‌ها، باید در انجام معاملات سرعت عمل داشته باشند. همچنین بر اساس وضعیت اختلاف قیمت‌ها از استراتژی‌های مختلفی مانند «سفارش خرید- خرید- فروش» یا «خرید- فروش- فروش» استفاده می‌شود. تصویر زیر نمونه‌ای از استراتژی خرید-خرید- فروش با سه ارز دیجیتال تتر، بیت کوین و اتر را نشان می‌دهد:
همانطور که مشاهده می‌کنید تریدر در این فرصت آربیتراژ ۲,۰۰۰ تتر سود کرده است. ابتدا با ۵۰,۰۰۰ تتر یک بیت کوین می‌خرد. سپس یک بیت کوین را با ۱۵ اتر مبادله می‌کند و در نهایت با ۱۵ اتری که دارد ۵۲,۰۰۰ تتر می‌خرد. او برای کسب سود بیشتر باید همین پروسه را به سرعت تکرار کند.
برای اجرای استراتژی خرید- فروش- فروش هم تریدر باید با تتر خود بیت کوین را با قیمت پایین بخرد؛ سپس بیت کوین را به قیمت بالاتری در ازای اتر بفروشد. در نهایت، اتر را با قیمت بالاتر به تتر تبدیل کند.
آربیتراژ مثلثی یک استراتژی پیچیده و نیازمند سرعت عمل است. به همین دلیل اجرای آن به طور دستی دشوار است و تریدرها ترجیح می‌دهند که از ربات‌های معاملاتی (Trading Bots) استفاده کنند. نرم‌افزارهای تریدینگ بات به‌گونه‌ای طراحی شده اند که می‌توانند اختلاف قیمت‌ها را تشخیص دهند و فرایند آربیتراژ مثلثی را به طور خودکار اجرا کنند. به لطف ربات‌های تریدینگ، معامله‌گران حتی زمانی که بازار را تحت نظر ندارند، کمتر فرصتی را از دست می‌دهند.
مزیت استراتژی آربیتراژ مثلثی در بازار کریپتو چیست؟
استراتژی آربیتراژ مثلثی برای تریدرهای حرفه‌ای مزیت‌های متعددی دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- کسب فرصت‌های مالی: تریدرهای آربیتراژ مثلثی در مقایسه با تریدرهای فعال در یک بازار واحد، از فرصت بیشتری برای کسب درآمد بهره‌مند می‌شوند. معامله‌گرهایی که توانایی شناسایی فرصت‌های آربیتراژ را داشته باشند، نه تنها از تغییرات قیمت بلکه از اختلاف قیمت‌ها نیز سود به دست می‌آورند.
- کاهش ریسک: از نظر تئوری، تریدرهای آربیتراژ به جای تمرکز روی یک ارز دیجیتال واحد، به خاطر توزیع ریسک در چندین دارایی مختلف، ریسک را کاهش می‌دهند. این تنوع‌بخشی موجب اثرپذیری کمتر در اثر تغییرات قیمتی (به ویژه در بازارهای پرنوسانی مانند ارزهای دیجیتال) می‌شود. البته Triangular Arbitrage معایبی هم دارد که در بخش بعدی به آن‌ها اشاره می‌کنیم. از این رو تریدرهای آربیتراژ مثلثی برای ارزیابی و کاهش ریسک‌ها باید از استراتژی‌های مدیریت ریسک استفاده کنند.
- افزایش نقدینگی بازار: از آنجایی که آربیتراژ مثلثی شامل سه جفت معاملاتی است، به نوبه خود باعث افزایش فعالیت معاملاتی و در نتیجه نقدینگی بازار کریپتو می‌شود. نقدینگی بازار نشانه خوبی برای ارزیابی سلامت بازار است؛ زیرا قابلیت خرید یا فروش یک دارایی دیجیتال خاص را بدون اثرپذیری قیمت می‌سنجد. بازارهای نقدشونده نوسان‌های کمتری دارند؛ در نتیجه ریسک‌هایی مانند اسلیپیج (Slippage) در این بازارها کمتر و سودآوری معاملات در آن‌ها بیشتر می‌شود.
- افزایش بهره‌وری بازار: هدف آربیتراژ مثلثی مانند سایر استراتژی‌های آربیتراژ، اصلاح اختلاف قیمت بازار است. این اصلاح قیمت موجب ثبات قیمت بازار، افزایش بهره‌وری بازار و کاهش ریسک‌های معاملاتی می‌شود.
معایب استراتژی آربیتراژ مثلثی چیست؟
اگرچه آربیتراژ مثلثی مزیت‌هایی دارد، اما تریدرها از معایب آن هم نباید غافل شوند.
- ریسک اسلیپیج: آربیتراژ مثلثی ریسک اسلیپیچ بالایی دارد؛ زیرا هنگام شناسایی فرصت باید معاملات مکرری انجام شود. اسلیپیج، تفاوت قیمت هدف و قیمت تحقق‌یافته در خرید یا فروش یک دارایی است و معمولا در بازارهای پرنوسان اتفاق می‌افتد. آربیتراژ مثلثی شامل چند معامله پی‌درپی و بسیار حساس به زمان است. بنابراین ممکن است تا زمانی که تریدر به صورت دستی به اجرای معامله سوم برسد، اختلاف قیمت‌ها تغییر کرده باشند. در این شرایط احتمال کاهش سود یا حتی ضرر تریدر هم وجود دارد.
- زمان‌بندی: اگرچه استراتژی آربیتراژ مثلثی در شرایط ایده‌آل سودآور است، اما عوامل غیرقابل کنترلی هم وجود دارد که ممکن است بر زمان‌بندی معاملات اثر بگذارد. به طور مثال مشکلات صرافی‌ها و تاخیر در اجرای معاملات، منجر به نوسان قیمت پیش از تکمیل معامله می‌شود.
- ریسک لیکویید شدن: اگر بازار فاقد نقدینگی یا فعالیت معاملاتی کافی باشد، تریدر برای تکمیل استراتژی آربیتراژ مثلثی با مشکل لیکویید شدن مواجه می‌شود. به عبارت دیگر اگر معامله‌گر موفق به خرید یا فروش دارایی با قیمت‌های موردنظر نشود، احتمال ضررش وجود دارد.
آینده آربیتراژ مثلثی
توسعه تکنولوژی و ظهور بازارهای مالی جدید می‌تواند میزان استفاده از آربیتراژ مثلثی را تحت تاثیر قرار دهد. قطعا تبدیل آربیتراژ مثلثی به یک استراتژی حرفه‌ای و پیشرفته‌تر، دقت و بازده آن را در چنین معاملاتی افزایش می‌دهد.
با افزایش استقبال از استراتژی آربیتراژ مثلثی انتظار می‌رود رقابت برای این فرصت‌ها بیشتر شود و در نتیجه کسب درآمد از این طریق را دشوارتر کند. ممکن است عوامل دیگری مانند تغییرات بازارهای ارز دیجیتال و قوانین مربوطه هم بر سودآوری این استراتژی اثر بگذارند. به هر حال تریدرها باید همسو با تکامل بازارهای مالی رشد کنند تا کماکان فرصت استفاده از سودآوری استراتژی آربیتراژ را حفظ کنند.
سوالات متداول (FAQ)
آربیتراژ معمولا بر مبنای تفاوت قیمت یک دارایی در دو بازار مختلف است، اما در آربیتراژ مثلثی از اختلاف قیمت سه کلاس دارایی استفاده می‌شود. مثلا ارز دیجیتال A با B، B با C و نهایتا C با A معامله و از اختلاف قیمت سود حاصل می‌شود.
ریسک اسلیپیج، تاخیر در انجام معاملات و لیکویید شدن از معایب آربیتراژ مثلثی هستند.
سخن پایانی
آربیتراژ (Arbitrage) یک استراتژی کسب سود از گپ قیمت است. معمولا در انواع استراتژی‌های آربیتراژ از اختلاف قیمت دو دارایی یا دو بازار مختلف استفاده می‌شود. اما آربیتراژ مثلثی (Triangular Arbitrage) بر مبنای سه ارز دیجیتال شکل می‌گیرد. تریدر پس از شناسایی اختلاف قیمتی، ارز دیجیتال اول را با ارز دیجیتال دوم و سپس دومی را با سومی و در نهایت ارز سوم را مجددا با ارز اول مبادله می‌کند. تا زمانی که اختلاف قیمت وجود داشته باشد، این پروسه تکرار می‌شود. آربیتراژ مثلثی یک رویکرد معاملاتی پیچیده است که معمولا تریدرهای حرفه‌ای از آن استفاده می‌کنند. اگرچه این استراتژی مزایایی دارد اما توصیه می‌شود افراد مبتدی و فاقد مهارت یا تجربه کافی در مدیریت ریسک از آن استفاده نکنند. تجربه شما از کسب سود به وسیله استراتژی آربیتراژ مثلثی چیست؟ برای کاهش ریسک‌های ناشی از اجرای دستی، کدام تریدینگ بات‌ها را برای استفاده از این استراتژی پیشنهاد می‌دهید؟
