در حالی که توجه بسیاری از فعالان بازارهای مالی و ارزهای دیجیتال همچنان معطوف به آمریکاست، نشانههای جدی از شرق آسیا توجه تحلیلگران را به خود جلب کرده است. اقتصاد ژاپن، یکی از بزرگترین قدرتهای مالی دنیا، در نقطه حساسی قرار گرفته و برخی کارشناسان معتقدند این کشور بیش از هر زمان دیگری به بحران بدهی نزدیک شده است.
به گزارش میهن بلاکچین، با وجود اینکه ژاپن سالهاست بالاترین نسبت بدهی عمومی به تولید ناخالص داخلی را در میان اقتصادهای پیشرفته دارد، شرایط تورمی جدید، فشارهای جهانی و افزایش هزینههای استقراض، این وضعیت را بحرانیتر کرده است. اکنون تحلیلگران هشدار میدهند اگر سیاستهای پولی و مالی این کشور تغییر نکند، بحران بدهی ژاپن میتواند زودتر از آنچه انتظار میرود رخ دهد؛ بحرانی که حتی میتواند به بازارهای جهانی و داراییهایی همچون ارزهای دیجیتال سرایت کند.
بدهی عظیم و تورم بیسابقه
ژاپن سالهاست که در صدر جدول بدهی عمومی در میان اقتصادهای پیشرفته قرار دارد. نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی این کشور همواره بالای ۲۰۰٪ بوده و اکنون در حدود ۲۴۰٪ نوسان دارد. پس از دوران کرونا و هزینههای سنگین دولت برای حمایت از اقتصاد، به نظر میرسد که تحمل سرمایهگذاران نسبت به چنین حجم عظیمی از بدهی بهشدت کاهش یافته است.
افزایش تورم نیز اوضاع را پیچیدهتر کرده است. از اواسط سال ۲۰۲۲، شاخص قیمت مصرفکننده (CPI) در ژاپن رشد کمسابقهای داشته و نرخ تورم این کشور به بالاترین سطح از دهه ۱۹۸۰ رسیده است. این موضوع باعث شده هزینههای استقراض دولت افزایش یابد و بازدهی اوراق قرضه بالا برود. در نتیجه، فشار بر اقتصاد ژاپن بیشتر و بیشتر شده و دولت در تنگنای بیسابقهای قرار گرفته است.
رابین بروکس (Robin Brooks)، اقتصاددان ارشد و پژوهشگر مؤسسه بروکینگز (Brookings Institution)، در تازهترین تحلیل خود به این نکته اشاره کرده که ژاپن در یک دوراهی سخت گرفتار شده است.
او در این باره نوشته:
مشکل اصلی اینه که بدهی بسیار بالا دست ژاپن رو بسته. اگه نرخ بهره پایین نگه داشته بشه، ین بیش از پیش ضعیف میشه و تورم میتونه از کنترل خارج بشه. اگه هم دولت اجازه بده بازدهی اوراق خزانهداری بالاتر بره تا ارزش ین تقویت بشه، اون موقع پایداری بدهی دولت زیر سوال میره.
بروکس این شرایط را یک «تله دوگانه» توصیف کرده و هشدار داده که بحران بدهی ممکن است بسیار نزدیکتر از آن چیزی باشد که اغلب تصور میشود.
نگاه سرمایهگذاران به داراییهای جایگزین
افزایش نگرانیها درباره بدهی ژاپن میتواند سرمایهگذاران را به سمت داراییهای جایگزین سوق دهد. یکی از گزینههای مطرح در این شرایط، ارزهای دیجیتال و بهویژه استیبلکوینها هستند. یک استارتاپ ژاپنی به نام جیپیوایسی (JPYC) نیز اعلام کرده قصد دارد نخستین استیبلکوین با پشتوانه ین را تا پایان امسال عرضه کند.
در عین حال، ارزش ین در سال جاری حدود ۷٪ تقویت شده و به سطح ۱۴۶.۵۰ ین در برابر دلار رسیده است؛ حرکتی که بیشتر تحتتأثیر انتظار بازار برای کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا رخ داده است. با این حال، اگر از زاویه بلندمدت نگاه کنیم، داستان متفاوت است: از سال ۲۰۲۱ تاکنون ین بیش از ۴۱٪ تضعیف شده که همین مسئله به افزایش فشارهای تورمی داخلی دامن زده است.
همزمان با تورم بالا، بازدهی اوراق قرضه ژاپن به شدت افزایش یافته است. بازده اوراق ۱۰ ساله از نزدیک صفر درصد در سال ۲۰۲۰ به ۱.۶۰٪ رسیده که بالاترین سطح از سال ۲۰۰۸ محسوب میشود. بازده اوراق ۳۰ ساله نیز به بالاترین سطح چند دهه اخیر رسیده است. این یعنی سرمایهگذاران برای قرض دادن پول به دولت، حالا بازدهی بسیار بالاتری را میخواهند تا ریسکهای گسترده مالی را جبران کنند.
رکود آمریکا؛ فرصتی موقت برای ژاپن
بروکس معتقد است تنها عاملی که میتواند بهطور موقت به ژاپن فرصت دهد، رکود احتمالی اقتصاد آمریکا است. رکود در آمریکا، که با کاهش متوالی تولید ناخالص داخلی همراه خواهد بود، باعث میشود سرمایهگذاران جهانی پول خود را به سمت اوراق دولتی ببرند؛ اتفاقی که به کاهش بازدهی اوراق منجر میشود.
وی در این باره میگوید:
ممکنه اقتصاد آمریکا وارد رکود بشه و همین امر باعث افت بازدهی اوراق آمریکا و سایر کشورها بشه. این وضعیت برای ژاپن زمان میخره اما در نهایت تنها راهحل پایدار، کاهش هزینههای دولتی یا افزایش مالیاتها خواهد بود.
