شاخص قیمت مصرف کننده (consumer price index) یا CPI مقیاسی است که به بررسی میانگین وزنی قیمت‌های مجموعه کالا‌ها و خدمات مصرف کننده مانند حمل و نقل، غذا و مراقبت‌های پزشکی می‌پردازد. این شاخص با در نظر گرفتن تغییرات قیمت برای هر گزینه در این مجموعه و میانگین گرفتن از آنها حاصل می‌شود. تغییرات در CPI برای ارزیابی تغییرات قیمت در ارتباط با هزینه زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاخص قیمت مصرف کننده برای شناسایی دوره‌های تورم و تقلیل قیمت بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. تورم امروزه مشکلی جدی در ساختار اقتصاد‌هاست که راه‌حل آن در دستان بیت کوین و ارز دیجیتال است.
درک شاخص قیمت مصرف کننده (CPI)
CPI میانگین تغییر قیمت کالا و خدمات را برای مصرف کننده اندازه‌گیری می‌کند که این تغییرات قیمت معمولا با نام تورم شناخته شده است. اساسا این شاخص تلاش می‌کند که سطح قیمت تجمیعی را در یک اقتصاد به صورت کمی درآورد و در نتیجه، قدرت خرید واحد ارز آن کشور را اندازه بگیرد.
شاخص قیمت مصرف کننده تغییرات قیمت را برای کالا‌های خرد و دیگر گزینه‌هایی که مصرف کننده برای آنها پول می‌دهد، اندازه می‌گیرد؛ اما این شاخص چیز‌هایی مانند پس انداز و سرمایه گذاری را به حساب نمی‌آورد و اغلب آنچه را که توسط توریست‌های خارجی خرج می‌شود را نیز نادیده می‌گیرد.
چگونه می‌توان از CPI استفاده کرد؟
CPI یک شاخص اقتصادی است و عمدتا برای اندازه‌گیری تورم و کارایی سیاست اقتصادی حکومت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص تغییرات قیمت در اقتصاد را برای همگان آشکار می‌کند و به عنوان راهنمایی برای تصمیم‌گیری در امور اقتصادی عمل می‌کند. شاخص قیمت مصرف کننده و مولفه‌های تشکیل دهنده آن را می‌توان به عنوان یک بازدارنده برای شاخص‌های اقتصادی دیگر مورد استفاده قرار داد. معمولا زمانی که سطح قیمت تجمیعی افزایش پیدا کند، قدرت خرید ارز آن کشور کاهش پیدا می‌کند و عکس این قضیه نیز صادق است.
از این شاخص می‌توان برای تعیین سطح شایستگی افراد برای برخورداری از مساعدت‌های حکومتی استفاده کرد و تنظیمات دستمزد را نیز با استفاده از این شاخص می‌توان برای کارگران داخلی اعمال کرد.
چه کسانی و چه چیز‌هایی در CPI پوشش داده می‌شوند؟
آمار CPI افراد شاغل، افرادی که برای خود کار می‌کنند، فقرا، افراد بیکار و بازنشستگان را در یک کشور پوشش می‌دهد. افرادی که در این گزارش ذکر نمی‌شوند، معمولا جمعیت‌های روستایی، خانواده‌های کشاورز، خانواده‌های نیرو‌های مسلح و افرادی که در زندان‌ها و تیمارستان‌ها خدمت می‌کنند را شامل می‌شود.
شاخص قیمت مصرف کننده هزینه مجموعه کالا‌ها و خدمات را در یک کشور و به صورت ماهیانه ارائه می‌دهد. CPI فروش و مالیات مستقیم را نیز در بر می‌گیرد، اما چیز‌هایی را که مرتبط نیستند مانند درآمد و مالیات‌های امنیت اجتماعی نادیده می‌گیرد. این شاخص چیز‌هایی مانند سرمایه گذاری، بیمه عمر، املاک و مستغلات و دیگر چیز‌هایی که مستقیما به مصرف روزمره مصرف کننده مرتبط نیستند را نیز نادیده می‌گیرد.
محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده
برای محاسبه CPI باید هزینه سبد بازار در یک سال را بر هزینه سبد بازار در سال مبنا تقسیم کرد و سپس نتیجه را در ۱۰۰ ضرب کرد. سال مبنا را اداره کار تعیین می‌کند. مثلا در ایالات متحده، داده‌های CPI برای سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بر اساس بررسی‌های انجام شده در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ بود.
انواع CPI
هر بار دو نوع شاخص قیمت مصرف کننده گزارش داده می‌شود:
- نوع اول CPI-W نامیده می‌شود و شاخص قیمت مصرف کننده را برای دستمزد‌بگیران شهری و کارکنان دفتری اندازه می‌گیرد.
- نوع دوم CPI-U نامیده می‌شود و شاخص قیمت مصرف کننده برای مصرف کنندگان شهری است. این نوع CPI بر اساس مخارج تقریبا همه جمعیت‌های مناطق شهری است.
تفاوت اصلی بین دو شاخص بالا در سنگینی مخارج تعیین شده برای طبقه‌های اقلام مختلف و نواحی جغرافیایی است.
داده‌های منطقه‌ای CPI
اداره کار CPI را بر اساس منطقه تفکیک می‌کند. در ایالات متحده، این گزارش شامل چهار ناحیه اصلی شمال شرقی، غرب میانه، جنوب و غرب می‌شود. سه ناحیه اصلی شهری نیز هر ماه تفکیک می‌شوند و این سه ناحیه شیکاگو – گری – کنوشا (Chicago-Gary-Kenosha)، لس آنجلس – ریور ساید – اورنج کانتی (Los Angeles-Riverside-Orange County) و نیویورک – نیوجرسی شمالی – لانگ آیلند (New York-Northern NJ-Long Island) است.
علاوه بر اطلاعاتی که ماهیانه فراهم می‌شود، اداره کار گزارش‌هایی را برای ۱۱ ناحیه شهری ایالات متحده به صورت یک ماه در میان منتشر می‌کند و برای ۱۳ ناحیه شهری دیگر نیز هر شش ماه یکبار این گزارش را انتشار می‌دهد. این گزارش‌ها نواحی دارای جمعیت زیاد را پوشش می‌دهند و ارائه‌دهنده یک زیرمجموعه منطقه‌ای خاص هستند.
به نظر شما شاخص قیمت مصرف کننده چه استفاده‌های دیگری می‌تواند داشته باشد؟ نظرات خود را حتما با ما در میان بگذارید.
